Binnenland
8 tads- en Ge westelijk Nieuws.
Gemengd Nieuws.
In de Fransche Kamer is bjj haar weder
komst, vermoedelijk in November, eene interpella
tie over de Marokkaansche zaken te wachten. De
heer Merlo, afgevaardigde van het Alpen-departe
ment, zal den minister van Bnitenlandsche zaken
vragen welke houding de Fransche regeering heelt
aangenomen en nog denkt aan te nemen tegen
over het feit, dat Spanje een leger naar Marokko
zal zenden met nog ander doel dan de moor
den op Spaansche onderdanen bedreven, te wreken.
Men meldt uit Tanger aan de ïCorrespon-
dencia", een te Madrid verschijnend blad, dat
volgens berichten uit inlandsche bron, die alle
voorbehoud verdienen, de bezetting van Seloean
een diepen indruk gemaakt zou hebben te Fez
en bg de omringende stammen, die contingenten
zouden gezonden hebben om de sharka" te ver
melen die tegen de Spanjaarden strijdt.
Officieele berichten.
Bg Kon. besluit is
a. met ingang van 16 October
lo. op zgn aanvrage eervol ontheven uit zjjn
functie van Gouverneur der Residentie, de luit.
generaal F. G. A. Van Ermel Scherer.
inspecteur-generaal der artillerie;
2o. benoemd tot Gouverneur der Residentie, de
generaal-majoor W. A. T. D e M e e s t e r, com
mandant der le divisie, thans aangewezen plaats-
vervangend-gouverneur der Residentie;
3o. voor het geval van ontstentenis, ziekte of
afwezigheid van den Gouverneur der Residentie
tot de waarneming van diens betrekking aange
wezen de generaal-majoor H. C. A. Neeteson,
inspecteur der infanterie
b. met ingang van 1 November:
lo. aan den luitenant-generaal F. C. A. Van
Scherer, inspecteur-generaal der artillerie, op zjjn
aanvrage ter zake van langdurigen dienst, onder
toekenning van pensioen, eervol ontslag uit den
militairen dienst verleend
2o. het bedrag van het pensioen vastgesteld
op f3000 'sjaars.
c. aan den luitenant-generaal van Ermel Sche
rer, voornoemd de bjjzondere dank betuigt van
H. M. de Koningin voor de uitnemende diensten,
door hem gedurende tal van jaren in verschillende
gewichtige betrekkingen aan den lande bewezen.
Het gaat er hier natuurljjk om, of de geestelijken
de volle vrjjheid zullen hebben, de verpleegden te
bezoeken, onverschillig op welken tjjd en dat zij
daarvoor niet eerst een verzoek hebben af te wach
ten. Het adres aan den Raad ligt voor de burgerjj
ter teekening.
Mr. Pelinck.
Wegens benoeming van het Eerste Kamerlid den
heer mr. E. Pelinck, tot vice-president van de arr.
rechtbank te Assen, een bezoldigd Staatsambt,
houdt bjj op lid der Eerste Kamer te zjjn. Hjj
is echter herkiesbaar.
Daar de nieuwe verkiezing geschieden moet
binnen dertig dagen na den dag, waarop de
Minister van Binnenlandsche Zaken kennis van
het feit heeft bekomen, zal er nu de najaarszitting
in December valt, een buitengewone zitting der
Provinciale Staten van Drente moeten plaats vin
den.
Tweede Kamerverkiezingen.
BREUKELEN. Door de Christelijk-Historische
kiesvereeniging te Vleuten, Westbroek en Achttien
hoven, wordt voor de a.s. herstemming aanbevolen
d«* beer De Monté ver Loren.
Her. Cbristeljjk-historische (vrjj-antirevolution-
nair) weekblad voor de provincie Utrecht »Het
Sticht" beveelt aan, niet te stemmen.
De ^Nederlander" beveelt daarentegen geestver
wanten aan, hun stem uit te brengen op den heer
De Monté ver Loren, den recbtschen candidaat,
aan wien wjj door afkomst het nauwstverwant zjjn".
Zondagarbeid drukkerijen.
Naar wjj vernemen, is door den minister van
handel en njjverheid tot de Kamers van arbeid
in de drukkersbedrjjven het verzoek gericht in
lichtingen te willen verstrekken omtrent het
voorkomen van Zondagarbeid in de door de Kamer
vertegenwoordigde drukkerjjen en omtrent de
wenscheljjkheid of mogelijkheid van een verbod
daarvan. (Hbl.)
Oranje Nassau-eord.
Tot adjunct-directrice van het sanatorium Oranje
Nassau-Oord is met ingang van 1 November a. s.
benoemd mejuffrouw P. A. J. van Kaathoven te
Rotterdam.
De tegenwoordige adjunct-directrice, mejufïr.
C. A. van Tricht, die om gezondheidsredenen hare
taak moet nederleggen, werd door Hare Majesteit
de Koningin-Moeder op het paleis Soestdjjk ont
vangen, en mocht van Hare Majesteit een fraai
souvenir ontvangen, als bljjk van waardeering van
de wjjze waarrp zij hare moeiljjke taak heeft ver
vuld.
Een ziekenhniskwestie.
Door de besturen der anti-rev. en Katholieke
Kiesvereenigingen te Gouda zal worden gepoogd,
door een adres aan de Raad, verandering te bren
gen in de pas door den Raad vastgestelde veror
dening op het Van Iterson-ziekenhuis, waarin thans
een artikel voorkomt, luidende, dat de geestelijken
tot de verpleegden moeten worden toegelaten, wan
neer dit door de verpleegden gewenscht wordt of
door den geneesheer wordt noodig geacht. Deor
de antirevolutionnairen en de R.-Katholieken wordt
het artikel gewenscht, zooals het door 't raadslid
Dessing bjj amendement werd voorgesteld, nl.
»De verpleegden van alle klassen kunnen door de
geestelijken hunner gezindte worden bezocht, tel
kens wanneer dit door den zieke of den geestelijke
wordt gewenscht of door den geneesheer wordt
poodig geacht.
Nog in bewerking.
Men schrjjft uit Amsterdam aan »De Avp.", dat
aan den directeur der belattingen aldaar, den
heer J. C. E. Slotemaker, is opgedragen het in
de Troonrede aangekondigde wetsontwerp tot her
ziening van het tarief der invoerrechten samen te
stellen.
De »Tjjd" teekent hierbjj aan
Hiermede wordt natuurlijk bedoeld de defini
tieve tariefsherziening. De insgelijks in de openings
rede vermelde voorloopige herziening van het
tarief verkeert, geljjk wel van zelf spreekt, in een
veel meer gevorderd stadium. Het was deze laatste
herziening, waarvan sprake was in vóór eenige
weken in ons blad opgenomen berichten, welke
door Haagsche bladen werden tegengesproken, door
onzen correspondent niettemin werden staande
gehouden.
met inbegrip van het gebruik van Schiedamsche
werklieden
Lumey en Sonoy.
In verband met de bekende quaestie der Haag
sche straatnamen, schrjjft de heer Victor deStuers
in de »Nieuwe Courant":
Het kenmerken van straten en pleinen met de
namen van historische personen, heett altijd en
overal gegolden als een onderscheiding aan de na
gedachtenis van die personen verleend ook in Den
Haag. De bewering van sommigen dat het doel
eenvoudig is geschiedenis te schrijven, zonder te
letten op de waardeering van de hoedanigheden
en de verdiensten der personen, die op deze wjjze
op den voorgrond gebracht, is ten eenenmale on
juist want anders hadden wjj al lang een Philips
Il-straat en een Alvalaan moeten hebben en zou
thans in de Watergeuzenbuurt een Martelaren-van
Gorcumplein niet gemist mogen worden.
Over de aanspraken van de mannen der revo
lutie uit de XVIe eeuw, op onze bewondering en
dankbaarheid, wordt na meer dan 300 jaren nog
niet eenstemmig geoordeeld. De Watergeuzen bjjv.
zjjn aan velen en ook mjj antipathiek de middelen,
die deze zeeschuimers bezigden, schjjnen mjj van
uiterst verdacht allooi, doch indien anderen wegens
het ten slotte bereikte doel onze politieke on
afhankelijkheid over die laakbare middelen
heenstappen, en het welslagen der operatie voor
een goed deel aan die zeerovers meenen te mogen
toeschrijven, ik zal do laatste zjjn om roet in het
eten te gooien. Evenwel er is een grens. Aan
buitengewone schurken mag geen openljjke hulde
gebracht worden. Ellendelingen zooals Lumey en
Sonoy, die zich als beesten, als tjjgers gedragen
hebben, mogen niet op het voetstuk geplaatst
worden, waarop men anderen verheft of duldt.
Daartegen móet zieh het eenvoudigste begrip van
eerlijkheid, rechtvaardigheid en fatsoen verzetten.
Canaillès als Lumey en Sonoy mogen niet geëerd
worden, doch behooren ten eeuwigen dage te wor
den verfoeidhet beste wat men voor hen doen
kan, is over hen te zwjjgen.
Velen, ook in den gemeenteraad, zjjn het hier
mede eens. Doch ik moet nog een woord zeggen,
aangaande het advies van sommigen, volgens het
welk men ten deze »de gevoeligheid onzer katho
lieke stadgenooten behoort te ontzien." Deze mee
ning is ingegeven door een loffelijke gedachte
inderdaad, menschen die genoodzaakt zjjn samen
te leven, behooren te vermjjden alles wat onnoodig
den buurman kwetst; maar, ik wensch te doen
nitkomen, dat men het vereeren van ellendelingen
zooals Lumey en Sonoy volstrekt niet mag be
schouwen als grievend speciaal voor katholieken»
maar als kwetsend voor ieder die gevoel heeft voor
eerlijkheid, rechtvaardigheid en menscheljjkheid
onverschillig of hjj katholiek, protestant of israë-
liet is.
Indien aan onze straten de namen van Lumey
en Sonoy gegeven worden, zal overigens Den Haag
haar vermaardheid op het punt van historische
domheid slechts verergeren. Ik herinner er aan,
hoe de Raad eenige jaren geleden domweg vier
straten gedoopt heeft naar de vier gemalinnen van
Prins Willem I, zonder te weten, dat een daarvan
hadde behooren vergeten te wordenAnna van
Saxen toch was een in den dienst van Bacchus
en van Venus volkomen ten ondergegaan schep
sel maar de heeren bleken mjj van haar geschie
denis hoegenaamd niet af te weten.
Deze verontschuldiging kan niet dienen ten aan
zien van Lumey en Sonoy, want op deze schel
men is in de laatste dagen het noodige licht ge
worpen.
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 4 October 1909, medegedeeld
door het Kon. Ned. Met. Instituut te de Bildt.
Hoogste barometerstand 767,3 te Perpignan.
Laagste barometerstand 745.8 te Seydisfjord.
Verwachting tot den avond van 5 Octoberma
tige tot krachtige meest zuidwestelijke wind,
zwaar bewolkt of betrokken, regenbuien, zelfde
temperatuur.
Toewijzing.
Het rioleeringswerk van Hotlaanstraat met nog
zes zjjstraten aan den Singel, den 2en September
aanbesteed, is thans door B. en W. dezer gemeente
gegund aan den laagsten inschrijver J. van Stui-
yenberg te 's Gravenhage voor de som van f 29600,
W erkliedenregelement.
Aan den Raad dezer gemeente is het volgende
adres verzonden
Geven met verschuldigden eerbied te kennen,
ondergeteekenden Johannes Winkelman, Willem
Verdjjsseldonck, Antoon Dirks en Arie.de Goederen,
respectievelijk Voorzitters en Secretarissen van
den Bond van Nederlandsche Gemeentewerklieden
atdeeling Schiedam en de Vereeniging van Ge
meentewerklieden »Ons Belang" ten deze domicilie
kiezende bjj W. Verdjjsseldonck, Brouwerstraat 5
Schiedam
dat zg met groote belangstelling hebben kennis
genomen van het dato 14 Augustus 1909 bjj Uwen
Raad ingediende Ontwerp-Werklieden-reglement
dat zjj met groote teleurstelling hebben verno
men dat de commissie slechts enkele opmerkingen,
door de organisaties der werklieden gemaakt, in
genoemd ontwerp hebben opgenomen
dat zjj alsnog de vrjjheid nemen Uwen Raad met
de wenschen en verlangens, die de werklieden ten
opzichte van het werkliedenreglement hebben, in
kennis te stellen, in de verwachting dat Uwen
Raad bjj de behandeling van genoemd reglement
met deze wenschen wel zal willen rekening houden
dat zjj ter nadere motiveering van hun verzoek
de vrjjheid nemen te verwjjzen naar bjjgaande
memorie van toelichting, waarin de wenschen
nader zullen worden gememoreerd.
't Welk doende enz.
De memorie van toelichting luidt als volgt
Voor adressanten er toe overgaan hun wenschen
en verlangens kenbaar te maken meenen zjj goed
te doen eene korte algemeene beschouwing te doen
voorafgaan, door hunne meening te zeggen over
de verhouding die h. i. bestaat tusschen de gemeen
te als werkgeefster en de werklieden als werk
nemers.
De verhouding van de gemeente als werkgeefster
tot hare werklieden is een bjjzendere, althans zjj
wjj kt geheel at van die van een particuliere werk
gever. Immers de gemeentebedrijven hebben een
monodolisch of een hjjgiënisch karakter meermalen
zelfs beide. In verband daarmede kunnen wjj met
volle gerustheid beweren, dat de gemeente geen
concurrentie heeft te voeren, terwjjl daaraan kan
worden toegevoegd, dat de bedrjjven, die door de
gemeente in exploitatie zjjn genomen, niet worden
gedreven uit zucht naar het maken van een zoo
hoog mogeljjke winst, maar alleen om de gemeen
schap te dienen.
Die gemeenschap heeft er het grootst mogeljjke
belang bjj, dat de gemeentebedrijven rustig functio
neeren. Elke stagnatie, die teweeg wordt gebracht
in de gemeentebedrijven, beteekent voor de gemeen
schap, geen licht, geen water, geen ophalen van
vuil enz. De gemeentebedrijven zjjn eigenlijk de
hartslag van het stadsleven, staan die stil, dan
houdt alles op te werken.
De werklieden in dienst der gemeente zien dat
in, begrjjpen die verhouding volkomen, zjj begrjjpen
zeer goed dat zjj niet, evenals de particuliere arbei-
arbeiders, elk oogenblik tot een staking kunnen
overgaan.
Welnu, waar de gemeentewerklieden dat begrij
pen, waar zjj inzien, dat zjj in 't belang der gemeen
schap enkele rechten, die de particuliere arbeiders
altijd kunnen doen gelden, moeten prjjs geven,
daar meenen zjj ook, dat op het Gemeentebestuur
de verplichting rust met die omstandigheden reke
ning te houden, dat het gemeentebestuur dan
behoort te zorgen voor het vaststellen van zulke
arbeidsvoorwaarden, die den gemeentewerkman met
zjjn gezin in staat stellen behoorlijk te leven er
een niet te lange arbeidsdag bestaat, zoowel rech
ten en plichten goed omschreven zjjn en voldoende
waarborgen bestaan tegen willekeurige daden.
In het ontwerp werklieden-reglement, door Bur
gemeester en Wethouders bjj Uwen Raad ingediend,
bestaan naar het bescheiden oordeel, van adres
santen, deze voorwaarden niet.
Het ontbreekt adressanten, het zjj hier uitdrukke
lijk gezegd, niet aan waardeering voor het goede,
dat in het W. R. voorkomt zoo willen wjj hier
onze groote instemming betuigen met de bepalin
gen regelende de uitkeering bjj ziekte, terwjjl ook
artt. regelende de uitbetalingen bjj militieplichten
onze volle sympathie hebben, maar toch het moet
adressanten van het hart, zjj zjjn teleurgesteld dat
B. en W. zich het meest aangetrokken hebben
gevoeld tot het bestaande reglement vaa Leiden,
dat, wjj moeten het hier onomwonden verklaren,
tot de meest slechte werklieden-reglementen vao
ons land behoort. Zoo weinig is daarin rekening
gehouden met de wenschen en verlangens der
werklieden, dat de Leidsche gemeentewerklieden
zich met een adres tot den Raad hebben gewend,
met verzoek daarin verschillende wjjzigingen aan
te brengen.
(Wjordl vervolgd.)
dient die bepaling te worden aangevuld in <fic°
zin, dat voor degenen wier belooning op grond v#°
art. 2 der bestaande verordening eenmaal op f200.—-
is bepaald, die belooning bljjft gehandhaafd, ook
bedraagt het aantal wekeljjksche lesuren nnindsf
dan 10, doch, dat haar zonder verhooging T#n
belooning meer lesuren kunnen worden opgedragen
totdat het aantal van 10 is bereikt.
Jacob Tak. f
In den ouderdom van 83 jaren overleed Z#'ef'
dag-avond de heer Jacob Tak, oud-lid van de»
Raad dezer gemeente en van de Kamer van Koop'
handel en Fabrieken, wel bekend koopman en i°*
dustrieel te dezer stede.
De heer Tak, die zich door noesten vljjt e0
werkkracht van eene bescheiden positie in
maatschappij tot de eervolle plaats die hjj th#oS
daarin innam, had opgewerkt, was de stad on&et
inwoning in vele opzichten ten dienste. Als medo'
lid in polderbesturen of deelhebber in handel3'
corparatiën, als beschermheer ook van het St*
Antonius-gilde der zakkendragers wist hjj de alj?e"
meene belangen te dienen en te bevorderen. f®
den Raad werden zjjne degeljjke adviezen als na#0
van de praktjjk, die veelal uit eigen ervaring k0®
spreken, zeer op prjjs gesteld.
Trok de heer Tak door zjjn hoogen leeftijd
zich allengs uit vele zaken terug, in verscheidene
kringen zal toch zjjne nagedachtenis sympathieke
herinneringen wekken en zjjn verscheiden *el
worden betreurd. - De teraardebestelling
morgen-echtend lli/i ure op^ de algemeene he*
graaf plaats geschieden.
Door Z. D. Hw. den Bisschop v#°
Haarlem is benoemd tot kerkmeester der parochie
van O. L. Vrouw van den A. H. Rozenkrans
in de plaats van wjjlen den heer T. E. J. Kramer3
de heer M. J. Melchers.
Zaterdag-nacht om 12 uur a r r e s-
teerde de politie zekere A. v. W., op de Beurs*
brug, wjjl hjj aangewezen werd als zou hjj be
zoekers in een café geslagen en aldaar een ruit
vernield hebben. Hjj wist te ontkomen en werd
nagezet door een agent, die met zjjn revolver
schoot zonder hem te treffen. De man werd ech
ter door andere agenten opgevangen en onder
verzet naar het politiebureau gebracht.
Gisteren werd hjj na verhoor ontslagen.
De po litie-agent E. H erlaar is met
ingang van 15 Oct. a.s. in geljjke betrekking
's-Gravenhage benoemd.
1 j uJ
Belooning vakonderwijzeresaen nattige
handwerken.
B. en W, zeggen in een nader schrjjven aan den
Raad
Bjj nader inzien is ons gebleken, dat in de in
onze ontwerp verordening tot regeling van het
onderwjjs in de nuttige handwerken aan de open
bare lagere scholen C, D, E, F en G, overgenomen
overgangsbepaling van de bestaande verordening
alsnog wijziging is te brengen.
Die bepaling kan bljjven gelden voor de bjj het
in werking treden der bestaande verordening 1
April 1902 aanwezige onderwijzeres.
Doch voor de sinds aangestelde onderwijzeressen
UIT ROTTERDAM,
G. en A.
Dat onze groote nabuurstad, het machtige Rotter
dam, steeds meer het karakter van een wereldstad
aanneemt, bewjjzen o.a. de onzagljjke magazijnen
van dames- en heerenkleeding die herhaaldelijk
in de Rottestad verrjjzen. Nu weer heeft de firm#
C. en A. Brenninkmejjer, die tot hiertoe een meer
bescheiden magazjjn had, niet ver van Rotterdam3
stadhuis, een nieuw grootsch magazjjn geopend
aan de Hoogstraat op den hoek van het viaduct,
ter plaatse waar vroeger het Belgisch warenhuis
werd gevonden.
Daartoe uitgenoodigd, woonden wjj Zaterdag
avond de opening van het nieuwe magazjjn bjj e°
bewonderden al aanstonds den grootschen aan
blik dien het pand van af de Groote Markt gezien
opleverde. De electrische verlichting wierp een
stroom van licht op dat drukke stadgedeelte en
deed het monogram der firma »C. en A." boven
den gevel aangebracht helder schitteren. De keu
rige étalages langs de beide gevels te zien trok
ken een groote menigte belangstellenden. Treedt
men het groote pand door den hoofdingang, ge
flankeerd door zwart marmeren pilaren^ met
koperslag binnen, dan ziet men dat hier kosten
noch moeite gespaard zjjn om aan de hoogste
eischen des tjjds te voldoen. In de benedenlocaliteit
zjjn te midden van een schat van fraaie bloemen
de blouses en costumes in rjjke verscheidenheid
tentoongesteld. Daar vindt men naast een open
gedeelte, dat galerjjen tot de bovenste verdieping
te zien geeft, bjj de cassa de gemakkelijke sier-
jjke trap die naar de verdiepingen leidt, terwjjl ook
een lilt den bezoekers desgewenscht ten dienste
staat. Op de eerste verdieping zjjn verder de af*
deeling voor kindercostumes en -mantelssierlijke
en doelmatige paskamers staan hier den bezoekers
ten dienste.De derde en vierde verdieping dienen voor
reserve en zjjn evenals de eerste door gemakkelijke
trappen en met de lift spoedig te bereiken. Alles
is uitnemend zoowel bjj avond als dag belicht,
zoodat het koopend publiek steeds ten allen tjjde
in deze rjjke sorteering een keuze kan doen en
naar wensch slagen.
Dat de kloeke ondernemers, die buitendien i®
hun vroeger magazjjn nu een zaak in heeren-
confectie geopend hebben, alles in 't werk hebben
gesteld om het groote veeleischend publiek n##r
wensch te bedienen, is hier alleszins te zien. Tc
begrjjpen is 't, dat zjj bjj zoo ontzaglijke koste®
en moeite op een enorm debiet rekenen
Ong elukken. Zaternamiddag geraakte vief*
jarig dochtertje van den spoorwegardeider G. Glos,
te Warmond, in een onbewaakt oogenblik in cen
sloot, achter de ouderljjke woning, in het water.
De moeder vond haar kind eenige oogenblikken
later en met behulp van een buurvrouw haalde zjj
het uit het water. De levensgeesten bleken toen
echter reeds geweken. Dr. Timmermans, van Oegst-
I
