Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
32ste Jaargang.
Donderdag 18 November 1909.
No. 9568.
?Ch da
Buitenlandsch Nieuws.
Verspreide berichten»
Staten-Generaal.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden ƒ1.35, per maand 45 cent en per
Week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
Btraat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
f"3
PRIJS DER ADVERTENTIêN:
Van 16 regels 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent. i
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
DENEMARKEN.
De Koning is gisteravond om 8.10 uur over
Jedser naar Hamburg vertrokken, vanwaar hij
reis naar Weenen voortzet. Aan het station
^aren de geheele koninklijke familie en verschei-
et> ministers bjj het afscheid tegenwoordig,
i i ENGELAND.
In een redevoering te Manchester gehouden, ver-
e<Ügde Balfour met klem een tariefhervorming
®et een geprivilegeerde stelling voor de koloniën.
Alleen op deze wijze konden, naar meening des
sP»kers, de door de begrooting vereischte gelden
Afkregen worden. De voorstellen der liberale
ïe8eering zouden vernietigend zijn voor de groot-
'ndustrie.
Een groot gedeelte van Balfour's toespraak had
doel, de vrees weg te nemen, dat de tarief-
Brvornaing schade zou toebrengen aan de katoen
industrie van Lancashire, daar zjj de levenshe
lften der arbeidende klassen duurder zou maken,
Balfour zeide, zjjn toespraak sluitend, nooit
e nullen medewerken aan een hervorming, die
Mogelijker wijze een prjjsverhooging der levens-
Middelen ten gevolge kan hebben.
In de jaarljjksche vergadering van de con-
Servatieve vereenigingen, gisteren te Manchester
8ehouden en meer dan 2000 afgevaardigden tel
®ode, is een besluit geDoroen, waarin levendig
^ordt toegejuicht de motie laatst door lord Lands-
°Wne met betaekking tot het budget gesteld, die
aa& het Hoogerhuis veroorlooft, zijn vertrouwen in
het volk uit te spreken.
*- Gister werd er een groot banket in de Guild-
a'l te Londen gegeven dat door 800 personen
*a» bezocht.
Koning Manuel bracht in antwoord op een door
eö Lord-Mayor ingestelden toost, in herinnering
e toespraak 5 jaar geleden door koning Carlos
M Guildhall gehouden, waarin deze sprak over de
achtereenvolgende bondgenootschappen der twee
°rstenhuizen en de gemeenschappeljjken roem der
landen. Z. M. betuigde zjjn dank voor de
arte]jjke ontvangsthjj zeide getroffen te zjjn
°°r de sympatie aan de nagedachtenis van zjjn
>ader betoond, en voegde er aan toe, dat het haast
°bmogeljjk zou zjjn uit een politiek oogpunt het
MMe bondgenootschap te verbeteren, maar op
a&delsgebied bleef nog veel te doen in het be-
van de twee landen. De Portugeesche regee-
rMg zou geen moeite sparen om dit doel te be
kken.
H '"1 BELGIS.
bister is in de Belgische Kamer de behandeling
®gonnen van de militaire wet. Aangenomen is
et eerste gedeelte van het eerste artikel van het
^etsontwerp der regeering, waarbij de militaire
leustpücht van een zoon per gezin wordt voor
schreven.
FRANKRIJK.
I"1 verband met de eerstvolgende Kamerverkie-
Mgen in Frankrijk is er onder de katholieken een
rfld ontstaan over de vraag of men van de katho-
^®ke partq al dan niet een religieuze partij moet
^ïj vinden over deze kwestie de volgende berich-
160 'ermeld:
deel der Katholieken en tot hun tolk
M»kt zich de »Univers" wil de stichting van
zuiver-katholieke en zuiver-religieuze Partq,
et leiding der Bisschoppen, dus een partq uit-
ke 'w ten (*oe' de godsdienstige en
kelqke belangen in het Parlement te behartigen»
Een
r'öaz
ander deel der Katholieken, met Mgr. Tu-
aan het hoofd die particulier van 51
J8schoppen betuigingen van instemming kreeg
een tegenovergestelden weg uit. Zjj streven
de vormina van een niet zuiver-katholieke.
Maar
ken
vorming van een niet zuiver-katholieke,
°ok niet echt politieke partq'. Dezen stellen
°rdel
zaak ongeveer voor als volgtde Katholie-
zullen zich aansluiten bjj alle gematigde,
'evende, van het anti-papisme en de Kerk-
J*olging afkeerige elementen.
Vv it '30nd net dezen zullen zq een partq vormen,
Van 6r 'eden Boe verdeeld ook ten opzichte
vele politieke en sociale quaesties hierin
- heenkomen, dat zq de Katholieken willen her
stellen in het bezit van he gemeene, allen burgers
gemeenschappelijke recht. De gewone staatkundige
en sociale belangen waarover zeer verschillend
gedacht wordt door de onderscheiden fracties
vallen dus buiten de bemoeiingssfeer dezer hetero
gene partq.
De correspondent van de »Köln. Volkszeitung"
meldt in verband met deze kwestie nog
Uit Rome wordt aan verschillende bladen bericht,
dat de Bisschop van Nancy, mgr. Turinaz, bq het
schrqven dat hem van den Paus gewerd naar aan
leiding van zjjne brochure over de verkiezingen,
slechts dat deel heeft gepubliceerd, dat lofprijzingen
(op zjjn plan) inhield en daarentegen in een hoofd
punt de critiek onvermeld liet."
Op het Congres van de «Action Libérale Popu
laire," te Lyon gehouden, heeft de voorzitter van
deze organisatie op een feestbanket instemming
betuigd, met de inzichten van mgr. Tu
rinaz, wiens positie en invloed door deze verkla
ring natuurljjk niet weinig versterkt worden.
Ten slotte valt nog melding te maken van een'
bericht van de »Temps" uit Rome, waarin dat
van de »Köln, Volksz." bevestigd wordt en tevens
vermeld, dat van de zjjde van het Vaticaan
dan vermoedelijk in den «Clsservatore Romano"
de volledige tekst van het schrqven aan mgr.
Turinaz zal gepubliceerd worden.
ITALIë.
De viering van het zilveren bisscbopsjubilé des
Pausen heeft te Rome m eenvoud plaats gehad.
Zjjne Erminentie kardinaal Respighi, kardinaal
vicaris, droeg een pontificale Mis van dankzegging
op in de kerk van den H. Apollinaris, dezelfde
kerk waar, 25 jaar, de toen geleden benoemde bis
schop van Mantua de wijding ontving uit de han
den van kardinaal Parocchi. Tal van kardinalen,
bisschoppen en prelaten onder welke laatste
ook mgr. Parolin, een neef des Pausen woon
den de H. Offerande bq. Op het Vaticaan wer
den stapels van telegrafische gelukwenschen ont
vangen uit alle oorden der wereld, terwjjl kardi
naal Merry del Val, staatssecretaris, vergezeld van
kardinaal Gasparri en omringd door de leden der
pauselqke hofhouding, tot den H. Vader een toe
spraak van gelukwensch hield. Zondag a. s. plechtig
Te Deum in Sint-Pieter.
Zooals men zich wellicht herinnert, werd
onder Stolypin's bewind de maatregel ingevoerd,
dat Finsche aangelegenheden door den Russischen
ministerraad onder de aandacht van den Tsaar
gebracht zouden worden.
Op een adres van den Finschen Landdag, dat
tegen deze beschikking protesteert,is door den Tsaar
afwjjzend beschikt.
De Chileensche Regeering heeft een crediet-
aanvraag van drie millioen pond sterling bjj het
Parlement ingediend voor den bouw van een pant
serschip, vier torpedojagers en twee onderzee
booten.
De correspondent van de »N. Y. Hereld" te
Madrid heeft een gesprek gehad met Castro. Deze
zei, dat hjj tot het eind van het jaar in Malaga
zal bljjven en zich dan in de Vereenigde Staten
wil vestigen- Daaruit ziet men, welk vertrouwen
hjj in den rechtvaardigheidszin en de flinkheid
van het Amerikaansche volk heeft, Als de Ame
rikanen alles wisten, vervolgde hq, zouden zjj in
mjj niet langer een revolutionair zien en erken
nen, hoeveel schade hun belangen in Venezuela
is toegebracht door president Roosevelt's ver
keerde houding. De Amerikaansche regeering
heeft een verschrikkelijke verantwoordelijkheid
aanvaard door het verraad van Gomez te steunen.
Dat bljjkt uit den warboel, die er nu in Venezuela
heerschtde regeering bedrjjft er dageljjks moord,
roof en diefstal. Menschen van allerlei rang en
beroep worden in den kerker geworpen. De Ame
rikaansche regeering moge uit den toestand eenig
stoffelijk voordeel hebben behaald, veel meer heeft
zq verloren uit zedeljjk oogpunt. Aldus Cistro,
wiens bevoegdheid om uit zedeljjk oogpunt de
dingen te bezien, bekend is 1
Het congres der Fransche drankverkoopers,
hotelhouders en restaurateurs heeft gister-middag
te Parjjs een groote meeting gehouden, bjj het
uiteengaan waarvan een order van den dag is
aangenomen, protesteerend tegen de nieuwe belas
ting door den minister van Financiën voorgesteld,
bijzonder tegen de op alcohol te heffen rechten.
Toen de meeting was afgeloopeo, hadden ereenige
opstootjes plaats.
Volgens officieele telegrammen uit Adana
Klein-Azië hebben de stortregens der laatstver-
loopen dagen enorme schade te Adana en in de
omstreken aangericht. De oogsten vooral hebben
geleden. Meer dan 500 huizen der stad zjjn ver
woest andere dreigen in te storten. De schade
wordt op verscheidene duizenden ponden geschat.
Tot heden zjjn geen persoonlijke ongelukken te
betreuren. De regeering zendt hulp.
De Russische parlementaire commissie voor
de nationale verdediging heeft besloten de toela
ting van joodsche militaire dokters in het leger te
verbieden.
Op Sicilië zjjn nieuwe aardschokken waarge
nomen. Te Messina is gister-ochtend 7. u. 25 m.
een lichte schok gevoeld. Om 1. u. 5 m. in den
namiddag werd een sterker schok waargenomen.
Eenige muren, nog overeind staande in de oude
ruïnen, zjjn ingestort. De verschrikte bevolking
verliet de huizen.
Ten gevolge van de plotselinge ontploffing
van de kanalen eener machine aan boord van het
kruiserschip «Marie Adelgisa" zjjn te Brindisi vjjf
werklieden gedood. Hunne ljjken zjjn door den
storm naar de diepte der zee gevoerd.
i' TWEEDE KAMER. j
Zitting van Woensdag 17 Nov.
In behandeling kwam het wetsontwerp tot
wijziging der Landweerwet.
De heer Ter Laan was vóór het wetsont;
werp omdat, nu de regeering de volle beschikking
krjjgt over de Landweer, in de toekomst kan wor
den overgegaan tot afschaffing van het bljjvend
gedeelte. En voorts was hjj er voor omdat het
ontwerp kan leiden tot afschaffing van een der
herhalingsoefeningen en van de inspectie.
De heer Eland juichte het ontwerp toe, voor
nameljjk omdat de Landweer nu hoofdzakelijk zal
dienen tot dekking eener mobilisatie, wat haar
eigenlijke reden van bestaan is.
De heer Duymaer van Twist beriep
zich op een uitlating van generaal Sabron, dat er
geen verband bestaat tusschen de Landweer en het
bljjvend gedeelte. Voorts vroeg hjj of de bepalin
gen omtrent het inleveren van wapenen door de
Landweermanschappen niet herziening behoeven,
waar zich een geval heeft voorgedaan dat een
landweerman geweigerd heeft de wapenen in te
leveren.
De Minister van Oorlog, dankende
voor de instemming, die dit ontwerp, afkomstig
van Minister Sabron, gevonden heeft, noemde het
ontwerp op verschillend gebied een groote verbe
tering, vooral omdat thans de regeering de volle
vrjjheid krjjgt om de Landweer te bezigen voor de
doeleinden, door haar noodig geacht.
De Minister zette tegenover den heer Ter Laan
uiteen dat opkomst van de viermaanders bjj de
depottroepen billjjk is. Verdere inkrimping der
herhalingsoefeningen is niet te verwachten. Op
komst tweemaal zes dagen in de zeven jaar achtte
de Minister werkeljjk niet te zwaar.
Faciliteiten zullen gaarne zooveel mogeljjk ver
leend worden, maar verder kan de Minister niet
gaan. Of inkrimping van het bljjvend gedeelte in
de naaste toekomst het gevolg van het ontwerp
zal zjjn, kan de Minister op het oogenblik nog
niet zoo zeggen. De troepen zjjn op dit oogenblik
nog niet voldoende geëncadreerd. Ook de inspectie
kan niet gemist, maar ook hier kunnen faciliteiten
verleend worden. De Minister zal nauwgezet over
wegen of, wat de schadevergoedingen betreft, het
maximum zal kunnen worden uitgekeerd.
De Minister kondigde een wetsontwerp aan ten
aanzien van aanwjjzing van landweerdetachemen
ten voor eventueele mobilisatie.
Ten slotte slotte deelde de Minister mede, dat
zich tot op dat oogenblik slechts één geval van
weigeriDg van wapensinlevering heeft voorgedaan.
De voorschriften te dier zake worden met tact
toegepast.
Bjj repliek verklaarde de heer Ter Laan zich
door 's Ministers antwoordt teleurgesteld, waarop
de Minister nader aanvoerde, dat indien over
eenkomstig een spoedig bjj de Kamer in te dienen
militiewetherziening de diensttijd van 7 op 5jaren
wordt gebracht, met één herhalingsoefening zal
kunnen worden volstaan.
Bjj de artikelsgewjjze behandeling van het ont
werp verdedigde de heer Ter Laan een amen
dement, strekkende om éen herhalingsoefening te
doen vervallen.
De heer Thomson bestreed het amendement,
omdat bjj voorstander is van oefeningen in groote
verbanden. Spreker vroeg voorts welke compen
satie de Minister denkt te stellen tegenover zjjn
zooeven aangekondigd voornemen om den alge-
meenen dienst te bekorten. Immers als de dienst
bekort wordt, vermindert de legersterkte, en dient
deze dus verhoogd te worden. Maar om de finan-
cieele offers die dat zal eischen te compenseeren,
zal de dienst in de kazerne ingekrompen moeten
worden.
Maar in dat geval zal ook het aantal herhalings
oefeningen niet kunnen worden ingekrompen.
Ook de heeren Eland, Duymaer van
Twist en de Minister, benevens de heer
Van Karnebeek namens de commissie van
van rapporteurs), bestreden het amendement, dat
verworpen werd met 62 tegen 6 stemmen. Vóór
de socialisten en de heeren Oosterbaan en De Klerk.
Daarna verdedigde de heer Ter Laan een
amendement, om te bepalen dat, wanneer de
Landweer werd opgeroepen voor het handhaven
der openbare orde, twee weken later aan de
Staten-Generaal een wetsvoorstel zal worden aan
geboden, waarin het onder de wapenen bljjven
zal worden bepaald.
(Het ontwerp bepaalt voor dezen termjjn 6 we
ken).
Nadat de Minister vanBinnenland-
sche Zaken het bestreden had als onnoodig,
trok de voorsteller het amendement in.
De heer Ter Laan drong nog aan op milde
toepassing van de bepaling dat een landweer-
plichtige zich langer dan een jaar buitenslands
kan ophouden.
fie Minis tervanOorlog zeide dat met de
zen wensch rekening zal worden gehouden.
Het wetsontwerp werd na eenig verder debat
zonder hoofdelqke stemming aangenomen, nadat
de heer Ter Laan aanteekening verzocht had
dat de S. D. fractie tegen het ontwerp is.
Na de pauze werd voortgezet de behandeling
der
Indische begrooting,
waarbjj de heer Bos] aandrong op billjjke kos-
tenverdeeling tusschen Indië en Nederland bjj vlag
vertoon in de Aziatische havens.
De heer Thomson wenschte daarentegen de
kosten geheel voor rekening van Nederland te bren
gen, maar in eik geval gedeeltelijk.
De heer Karnebeek wiide Indië alléén met
de kosten belast zien.
De Minister van Koloniën zeide dat de
kwestie nog in onderzoek is bjj eene commissie
in Indië. Bjj deze gelegenheid wees de Minister
tegenover de dikwerf bq den heer Thomson waar
genomen zucht, om de beteekenis van leger en
vloot te verkleinen op den voortreffeljjken indruk
door onze vloot bjj vlagvertoon in de Aziatische
wateren gemaakt. De rede van den heer Hugen-
holz van gister beantwoordende, achtte de Minis
ter de tegenwoordige salansregeling der machinist
leerlingen bilijjk.
Minister Wentholt zal den heer Thomson
bjj de Marine-begrooting zoo uitvoerig mogeljjk
van antwoord dienen.
De heer Bos deelt mede, dat hjj een amende
ment zal vorostellen, om de kosten van vlagver
toon gedeelteljjk te doen komen ten laste van
Nederland.
De heer Thomson protesteert tegen den per
soonlijken aanval door den minister van Koloniën
op hem gericht.
De heer Van Karnebeek bestrjjdt het amen
dement- Bos.
Na verder debat wordt het amendementB o s
(de kosten van het afgeloopen vlagvertoon, gedeel
teljjk voor Nederland en gedeelteljjk voor Indië)
met 47 tegen 19 st. verworpen.
Het 1ste wetsontwerp (uitgaven in Indië) wordt
aangenomen.
Bjj de uitgaven in Nederland spreken
de heeren Vander Vlugt, Hubrechten
Snoeck Henckemans over de verplaatsing
van het koloniaal-etablissement van Amsterdam
naar Utrecht.
De vergadering wordt verdaagd tot 's avonds 8
uur.
Avondzitting.
Indische Begrooting.
De beraadslaging wordt voortgezet over onder-
afdeeling 21 van hoofdstuk I (uitgaven in Neder
land.)
De heer Helsdingen sluit zich aan bjj hen,
die behoud van het koniaal etablissement te Am
sterdam hebben bepleit.
Nadat over deze aangelegenheid nog verschil
lende sprekers het woord hadden gevoerd en de
na i n i s t e r het standpunt der regeering had
uiteengezet, stelde de heer v. d. Vlugt, mede
namens eenige andere leden, een amendement voor
tot toevoeging aan de omschrijving van dezen be-
grootingspost, van de woorden «Alsmede aankoop
van grond tot stichting van een Koloniaal Eta
blissement te Amsterdam".
Na repliek van den heer Van Karnebeek
verklaart de heer De Visser, dat de geheele
commissie van rapporteurs adviseert tot aanneming
van het amendement.
Het amendement wordt aan genomen met
49 tegen 9 stemmen.
Tegen: de heeren Van Karnebeek, Van Hoog-
