Stateii-fieneraal.
EIn.Meal.and.
waarde van 30.000 pond sterlingde verzekering
moet de averij-risico gedurende den tijd van
een jaar dekken.
Twee Duitsche onderzeebooten, de U 3 en
de U 4 dit feit is eerst nu bekend geworden
zjjn in de eerste helft van November van Cux-
hafen naar Kiel gevaren.
In 40 uur werd deze overtocht volbracht, waarbij
de booten gemiddeld 12 knoopen per uur liepen.
Toen de .oorlogsscheepjes, die door geen ander
schip werden begeleid op de plaats van bestem
ming aankwamen, kon men constateeren, dat zjj
trots de betrekkelijk lange reis de grootte
dezer scheepjes in aanmerking genomen in
uitmuntende conditie waren.
i TWEEDE KAMER,
Zitting van Donderdag 9 Dec.
Landbouw be grooting.
Op voorstel van den Voorzitter is besloten thans
niet het vraagstuk der sociale verzekeringswet
geving te bespreken, maar die besprekingen te
houden in Februari, al ot niet gelijktijdig met de
behandeling van de suppietoire begrooting tot dek
king van het tekort der Rijksverzekeringsbank.
Naar aanleiding van opmerkingen van de hee-
ren De Klerk, Schaper en Treub stelde
de Voorzitter in uitzicht, dat er.alsdan gelegenheid
zou zjjn het verzekenngsvraagstuk in zjjn ge-
heelen omvang te kunnen bespreken.
Na eenig debat nam de Minister terug den sub-
sidiepost van f 1000 voor de Nederlandsche weer
kundige vliegervereeniging ter tegemoetkoming
aan den door de commissie van rapporteurs by
monde van den heer Bolsius geuiten wensch om
deze zaak over te laten aan het Kon. Ned. Meteoro
logisch Instituut met de bevoegdheid, dat dit in
stituut met de bevoegdheid, dat dit instituut aan
vereenigingen, die ernstige weerkundige waarne
mingen ten doel hebben, instrumenten in bruik
leen kan afstaan.
By de afdeelmg Arbeid klaagde de heer Scha
per over de tegenwoordige toepassing der recht
spraak in zake de Arbeidswet. Hjj drong voorts
aan op ernstiger kinderbescherming en cntiseerde
't dat niettegenstaande de motie voor den 10-
urigen arbeidsdag voor volwassenen is aangenomen
er een Kon. besluit bestaat, waarbjj de 11-urige
arbeid voor beschermde arbeiders, dus vrouwen
en jeugdige personen, wordt toe gelaten. Spreker
schetste verschillenden verkeerde toestanden, die
zich nog voordoen in onderscheiden bedrijven.
Besprekende de kwestie van het loodgebruik, hul
digde spreker de houding der Maastnchtsche fa
brikanten tegenover de Arbeidsinspectie.
Spreker drong er verder op aan de Veiligheidswet
van toepassing te maken op alle arbeiders by
bouwbedryven. Wat de Zondagsrust-regeling
aangaat, drong spr. er by den Minister op aan,
ook beschermend op te treden ten opzichte van
dienstboden. Wat de 10 uren-arbeidsdag voor
volwassenen betreft, keurde spreker af, dat de Mi
nister zich eigenlijk van deze kwestie voor de
gewone maatschappy afmaakt door het betoog,
dat een onderzoek eerst noodig is en de zaak
verschuift naar de toekomst. Er aan herrinnerd,
dat de motie-Aalberse voor invoering van den 10-
urendag met beduidende meerderheid is aangeno
men, wenschte spreker, dat de Minister den bjj
deze motie door de Kamer geuiten wensch royaal
zal uitvoeren. Spr. drong dan ook by den Mi
nister aan op beslister toezegging wat van hem
te verwachten is.
De heer Helsdingen drong aan op wette
lijke regeling tegen het gebruik van loodwithou-
dende verven.
De heer Treub keurde ook al 's Ministers
standpunt in zake den 10 urigen arbeidsdag. Dui-
delyk moet de Minister zeggen, wat hjj wil. Is
de Minister tegen den 1 O-urendag dan moet hy 't
zeggen. Is hy er voor, dan dient hy te zeggen,
welke opdracht door hem aan de arbeidsinspectie
is gegeven. Spreker vroeg voorts ook inlichtingen
omtrent de in voorbereiding zjjnde wjjziging van
de Arbeidswetook waarschuwde hy tegen het
begin om den weg op te gaan om voor alle vak
ken afzonderljjke partieele wetswijzigingen aan te
brengen. In 't algemeen achtte spreker 't noodig,
dat de Minister duidelyk verklaart, wat hy op het
gebied van arbeidswetgeving wil doenwant nu
maakt hy den indruk, dat hy eigenljjk nog niet
weet wat hy wil.
De heer De Klerk betoogde eveneens, dat
's Ministers beleid in zake arbeidswetgeving geen
vaste hand verraadt en geen vaste leer.
De heer A a 1 b e r s e, besprekende de houding
van den Minister tegenover den 10 urendag-motie,
oordeelde dat de Minister in zjjn Memorie van
Antwoord moeilyk iets anders kon zeggen dan door
hem is gedaan.
Ook tydens de behandeling der motie toch heeft
de Minister gezegd, dat door hem een onderzoek
door de Arbeidsinspectie werd noodig geachtook
wat de invoering dezer zaak betreft, meende spre
ker in den Minister vertrouwen te kunnen stellen.
Op de Regeering rust een buitengewone verant
woordelijkheid. Het vertrouwen, dat de christelyke
arbeiders, niettegenstaande de beweringen aan de
andere zyde gedaan by de verkiezingen, bebben
getoond in de Regeering, vooral ook in dezen Mi
nister voor het nemen van sociale maatregelen en
in de Rechterzijde, mag niet beschaamd worden
anders zouden wjj, zeide spreker, ons verdiende
loon hebben, wanneer wjj bjj een volgende verkiezing
de nederlaag zouden iyden. Daarom is spreker er ze
ker van, dat ook aan bet vraagstuk van den 10-
urendag binnen atzienbaren tijd een oplossing zal
worden gegeven.
De heer Van de Velde sprak eveneens ter
trouwen in den Minister uit en wenschte een spe
ciale arbeidswetregelicg voor jeugdige personen in
hei courantenbedryf.
(Op voorstel van den heer Nolens wordt be
sloten Zaterdag in geen geval te vergaderen.
Minister T a 1 m a verklaarde geen loodwitvcrbod
te kunnen uitvaardigen maar verzekerde alle mo
gelijke maatregelen te zullen nemen ter bescher
ming van de arbeiders by de bereiding van met
loodwit samengestelde stoffen.
De algemeene regeling voor de courantenbedry-
ven moet gehandhaafd worden. De verschillende
opmerkingen van den heer Schaper over den be
stuursmaatregel der veiligheidswet beantwoorden
de, betoogde de Minister onder meer de onmoge
lijkheid om de veiligheidswet tot alle bedryven
Uit te strekken omdat men dan met zooveel kleine
bedrijven te doen zou krjjgen, dat eene richtige
doorvoering der wet onmogelijk zou bljjken. Men
moet bovendien eenige speling laten in de bepa
lingen en den inspecteurs een groote discretionnaire
macht laten.
De Zondagsrust voor dienstboden is moeiiyk te
regelen. Ging men er toe over, dan zou de ganse he
regeling van de Zondagsrust geschaad worden.
Tegenover den heer Treub zette de Minister
uiteen, dat men bjj de regeling der arbeidsvoor
waarden kan beginnen met de algemeene wetge
ving en daarna met de regeling voor speciale bedry
ven die niet voor algemeenen regeling vatbaar zjjn,
of men kan juist andersom beginnen met particu
liere regeling. Welnu, dezen laatsten weg heeft
de Minister gekozen. Het denkbeeld van den 10-
urigen arbeidsdag is spreker sympathiek. Een
enquete is reeds gaande en het volgend jaar zal
het mogelyk zjjn door middel der arbeidsinspectie
te verkrijgen een volledig overzicht van den ar
beidsduur in de meeste bedrjjven. Bovendien zal
het volgend jaar de arbeidswet gewjjzigd worden
in verband met de conventie te Bern gehouden
inzake de arbeidsbescherming. In de meeste ge
vallen zal een 10-urigen arbeidsdag kunnen worden
ingevoerd, maar daaromtrent valt thans nog niets
te zeggen.
Bjj de afdeeling Arbeidersverzekering besprak
de heer D u y s uitvoerig de belangen van het
personeel der Rijksverzekeringsbank.
De Minister wees er op, dat verschillende
grieven door den heer Duys in het licht gesteld
in onderzoek zijn,toch moet voorzichtigheid betracht
worden met het opdrjjven der salarissen, maar de
heer Duys heeft verschillende wenken gegeven, die
zeer ernstig zullen worden overwogen.
De Minister verdedigde ten slótte 't wacht
geld-stelsel, daar het personeel, dat overbodig is,
moet kunnen worden weggezonden maar er zal
zooveel doenljjk voor gezorgd worden, dat de om
die redenen ontslagenen in andere rijksbetrekkin
gen worden geplaatst, en dit, zonder daarbjj onder
scheid in stand te maken.
Bjj het verdere debat wees de heer Duys er
op, dat op deze begrooting een post van f5000
voorkomt voor het 't volgende jaar te Scheveningen
te houden internationale congres voor arbeiders
verzekering.
Stemming zal spr. over de subsidie niet vragen,
maar hjj wilde alleen een sociaaldemocratisch
protest tegen dit subsidie laten hooren.
De Minister bestreed, dat het bedoelde
congres zou zjjn een machine van de Nederlaudsche
vereeniging van werkgevers.
De post werd goedgekeurd.
De verdere beraadslaging wordt verdaagd tot
.Vrijdagmorgen.
Avondzitting.
Water staatsbegrooting 1910.
Er worden geen algemeene beschouwingen ge
voerd.
Bjj artikel 2 (jaarwedden van den secretaris
generaal enz.) ontwikkelt de heer D e R a ra ver
schillende bezwaren tegen de benoeming van een
referendaris voor postzakken en dringt hjj aan op
terugneming van den post.
Ook de heer Vanldsinga is er tegen, een
adviseur te plaatsen tusschen minister en direc
teur-generaal desnoods plaatse men een ambtenaar
aan het technische departement (posteryen
enz.) Maar nu deze referendaris aan het alge
meene departement te benoemen, is niet goed.
De heer B o s is vóór een afdeeling postzaken
aan het departement, waarvan de bevoegdheid en
werking bjj de wet geregeld behoort te worden,
doch hjj verwacht vele moeilijkheden van de aan
stelling van den nieuwen ambtenaar, die een o p-
per-directeur-generaal zal worden.
De Minister van Waterstaat heeft er
niet aan gedacht, de zelfstandigheid van den direc
teur-generaal aan te randen, wil die zoo ver mo
gelijk uitbreiden. Door de benoeming zal geen
ongewenschte schakel komen tusschen minister
en directeur generaal, doch de minister kan zonder
advies van den inhoud der vele stukken, die hem
van posterjjen, telegrafie enz. bereiken, geen gron
dige studie maken. Mocht het advies van den
ambtenaar strekken tot wjjziging van een of
ander stuk, dan zal de minister eerst met den
directeur-generaal nader overleg plegen. Door het
verlies van den administrateur der afdeeling spoor
wegen, dat spr. echter niet zal aanvullen, zjjn
's ministers werkzaamheden weer uitgebreid en
daarom te meer handhaaft hjj het voorstel, al
staat het niet vast, dat de nieuwe referendaris
onmiddellijk zal worden benoemd.
Nadat de beeren Yan Idsinga en Bos hunne
bezwaren nader hadden toegelicht en de Minister
er nog op had gewezen, dat de directeur-generaal
niet wordt onderworpen aan de contróle van den
nieuwen ambtenaar, maar aan die van den minis
ter, wordt de beraadslaging gesloten en het arti
kel goedgekeurd.
Bjj de afdeeling Waterstaat werden door onder
scheidene leden allerlei grieven en wenschen geuit.
De minster, de verschillende sprekers beant
woordende, zegt zoo noodig kleine waterstaatwer-
ken ter hand te zullen nemen. De zaak heeft zjjn
aandacht.
Het kanaal EnschedeOldenzaal door den beer
Elhorst gevraagd, moet worden gegraven door de
betrokken streek, en dan zal de regeering over
wegen, of er aanleiding is voor subsidie.
Dat meer toezicht op de binnenscheepvaart noo
dig is geeft de minister gaarne toe, en hjj zal
met den minister van landbouw daarover confe-
reeren.
De isdjjking der Lauwerzee is reeds lang aan
hangig, doch aan tot dusver gedane voorstellen
waren groote technische bezwaren verbonden. Meer
dan 13 millioen is voor het werk noodigdaarvan
kan slechts 1^ millioen gevonden worden uit de
waarde der drooggelegde polders. Met het oog hier
op schjjnt het beter niet oner te gaan tot de indjjkiDg
der Lauwerzee, maar veeleer kracht te zoeken in
het maken van goede afwa-eringsworken. Zoekt
men in deze richting de oplossing, dan heeft men
nog het voordeel, dat men niet overgaat tot een
onzijdige in djjking der Lauwerzee. Intusschen
wordt deze zaak nader overwogen.
De verbetering van de plassen beoosten de Vecht
moet worden voorafgegaan door een verbetering
van den Vecht zelve,
De minister heeft, na op nog meerdere grieven
en wenschen te hebben geantwoord, thans nog te
spreken over de Zuiderzee, maar verzoekt zjjne
rede morgen te mogen voortzetten.
De vergadering wordt te 12 uur 10 minuten
verdaagd tot Vrjjdag.
Prins Hendrik.
Z. K. H. de Prins vertrok gister-morgen te 6
uur per auto naar Bentheim, vergezeld van
jhr. Van Sucbtelen van de Haere, adjudant, en
graaf Von Rode, die gedurende eenige weken de
gast was van Z, K. H. Te Bentheim neemt de
Prins deel aan een jaehtpartjj en zal daarna zjjn
Duitsche reis voortzetten.
Minister Wenfholt.
Van belang, omdat de hoofdredacteur lid is
van de Tweede Kamer en deel uitmaakt van de
anti-revolutionaire partij, is hetgeen de „Rotter-
mer" schrijft over de debatten in de Tweede
Kamer, aangaande de verzorging van de geeste
lijke belangen van het mari ne-personoel
Als eindoordeel' geeft het blad, dat de geheele
behandeling van de marine-begrooting, van prin-
cipieele zijde bezien, heeft aagetoond, „dat deze
liberale Minister in jeen Christelijk Kabinet niet
op zijn plaats is.
„Verandering dienaangaande is niet onge-
wenscht."
Ook het hoofdorgaan der anti-'revolutionnaire
partij, „De Standaard," laat een dreigenden toon
hooren, al komt het hier niet tot zulk een besliste
uitspraak.
„Overhaasten mag men hierin niet, w,ant het
probleem is uiterst ingewikkeld en zeer moei
lijk op te ^tossen. Maar de mate van welwillende
toegeeflijkheid, die bij den Minister van Marine
bleek te bestaan, is hier niet genoeg. Het vraag
stuk roept om principieelo beslechting, en deze
beslechtinig is niet pen zaak die alleen den Mi
nister van Marine .raakt, maar ze gaat het ge
heele Kabinet aan. Vandaar dat ook de President-
Minister zich in de zaak mengde."
...„'De Minister (van .Marine) heeft thans ech
ter een jaar .voor zich, om zich in deze moeilijke
materie in te denken. Kerkelijk verschil' staat
hier niet in (den weg, daar op de vloot de Roomsch-
Katholieken zeer weinig in getal' zijn.
„Laat ons daarom hopen, dat een volgend jaar
ons bij de Beigrootingsdiscussiën een schrede ver-
dor tot ons .doel zal brengen.
„Blijven zooals 't nu is, kan het niet, ook
al aanvaarden we dankbaar de belofte ten goede,
die we' ontyingen."
Verkiezing Wijk bij Duurstede.
Naar uit Montfoort aan het »Huisgez." wordt
gemeld, heeft de R. K. kiesvereeniging Credo-
Pugno aldaar Woensdagavond een algemeene ver
gadering gehouden tot het stellen van een candi-
daat voor de Tweede Kamer voor het district Wjjk
bjj Duurstede.
Op de grosljjst werden geplaatst de heeren ba
ron De Wykerslooth de Weerdestejjn, te Utrecht^
H. J. Engels, te Leiden, Moerel, te Oudewater, en
baron Hövel tot Westerflier, te Culemborg. Door
den voorzitter, den heer Straver, werd eerstge
noemde candidaat sterk aanbevolen.
Bjj eerste stemming verwierf baron De Wjjker-
slooth de meeste stemmen, doch niet de volstrek
te meerderheid. Ook bjj een tweede vrjje stem
ming was dit niet het geval. Baron De Wjjker-
slooth kwam in herstemming met den heer Engels
die toen de meerderheid van stemmen verwierf
en alzoo tot candidaat der kiesvereeniging was
gesteld.
De anti-revolutionaire kiesvereeniging Nederland
en Oranje te Driebergen vond het in haar verga
dering van gisteren wenscheljjk, dat de A. R. partjj
ook een candidaat stelt, en koos als zoodanig den
heer G. C. D. d'Aumale baron Van Hardenbroek
lid van de Provinciale Staten van Utrecht en bur
gemeester van Driebergen en Rjjsenburg.
De R. K. Kiesvereeniging te Culemborg heeft
candidaat gesteld den heer J. B. L. C. G. Wjjker-
slooth de Weerdestein.
Vorlofhoudersbond.
'Aan den minister van Binnenlandsche Zaken
is dio'or den Veriofhoudersbond persoonlijk eon
adres overhandigd, waarin de vereeniging wijst op
verschillende leemten en gebreken in de Drank
wet, met de hoop, dat hunne bezfwtaren er toe
mogen Ididen, dat het initiatief genomen wordt
voor een, voorstel' van wet tot wjjiziging en aan
vulling der Drankwet. j 1
De bezwaren van den bond zjjn dei volgende:
a. de'Dxankwelt geeft geene definitie van het
begrip sterken drank, niettegenstaande die wet
den verkoop daarvan regelt en het vemkoopen
van dien drank slechts door bepaalde personen;
eri onder bepaalde voorwaarden toestaat;
1b. de Drankwet verbiedt, dat een verlofhou
der zelfs in zijne woning, als die binnenshuis
gemeenschap 'met zijne zaak heeft sterken
drank 'in voótraad heeft; i
c. hij de Drankwet is zelfs aan de ambtena
ren, heiast met het opsporen der overtredingen
dier wet, toegestaan, lokalen en woningen tegen
den wil van de rechthebbenden of de bdwönersi,
op bloot vermoeden eener overtreding, binnen
te tredeü. t t
Spoorwegtarieven.
Men bericht ons dat de mededeeling van de
Haagsche Ct., volgens dewelke de S.S. in staat zal
zjjn de nieuwe reizigerstarieven op 1 Juni 1910 in
te voeren, juist is, en ook, dat de H. IJ. S. M*
nog niet zoover scbjjnt te zjjn, zoodat dientenge
volge van invoering op dien dag wel niets zal kun
nen komen.
Alle berichten echter, waarin voor de invoering
een andere datum wordt aangekondigd, zjjn voor
barig.
Wijziging gemeentewet.
De afdeelingen van den Raad van Delft hebben
vergaderd tot het onderzoeken van het profjjt, dat
eventueel de gemeente Delft zou bebben van de
gewjjzigde gemeentewet, als eenmaal het aanban
gig ontwerp tot wjjziging dier wet, in het Staats
blad zal hebben gestaan.
De drie afdeelingen hebben het ontwerp zeef
ongunstig ontvangen. Twee afdeelingen achten
eene serieuse bespreking niet eens noodig, omdat
Delft niet beter worden zal door de voorgestelde
wjjziging. En in de derde afdeeling bracht men
't niet verder dan tot algemeene beschouwingen,
waarbjj 'n breed toegelicht voorstel van een der
leden, om zelfstandig te adresseeren of adhaesie
te betuigen aan het adres van Amsterdam, na
bestrjjding door een ander lid, die het nutteloos
noemde te vragen, waar de minister van Binnen-
landsche Zaken immers alle vragers bjj voorbaat
terug wees werd verworpen.
Toen werden de debatten eenvoudig gesloten.
B. en W. hadden in 1908 aan Ged. Staten een
ongunstig advies over het ontwerp uitgebracht.
Staten van Zuid-Holland.
De club van rechtsche leden der Staten van
Zuid-Holland heeft eenige verandering in haar
samenstelling ondergaaD, en bestaat thans uit de
heeren Gerretson, voorzitter; Van Liefland, pen
ningmeester Van Wichen, Vegtel, leden en De
Wilde, secretaris.
Commissie voor de Handelspolitiek.
Door de ministers van Landbouw, Njjverheideo
Handel, van Financiën, van Koloniën en van Bui-
tenlandsche Zaken, is aan den heer jhr. mr. F. G.
v. Panhuys te Bern, op zjjn verzoek eervol ontslag
verleend als lid van de commissie voor de handels
politiek, onder dankbetuiging voor de als zoodanig
bewezen diensten. (Stct.)
Grondbedrijf.
De gemeenteraad van Zaandam besloot, op voor
stel van den heer Van de Stadt, uit zjjn midden
een commissie van 6 leden te benoemen, om de
wenscheljjkheid der instelling van een afzonderlijk
grondbedrijf te onderzoeken en bjj gebleken wen
scheljjkheid een regeling bjj den raad in te dienen.
Tot leden dier commissie werden benoemd de
heeren Van de Stadt, Decker, Van Holk, Prins en
Eilman.
Kleeding van militie- en landweerplichtigen.
Door den minister van Oorlog is bepaald, dat,
met ingang van 1 Januari 1910, en milicien zich
voor eigen rekening geheel of ten deele van klee
ding en uitrusting mag voorzien, mits deze in goed
bruikbaren staat en voor den dienst geschikt en
de bovenkleeding overeenkomstig de vastgestelde
modellen zjjn. Dit van model zjjn is geen eisch
voor het schoeisel.
Het is voldoende, wanneer de schoenen degeljjk
en van zoodanige confectie en vorm zjjn, dat zjj
als uitstekende marcheerschoenen kunnen worden
aangemerkt.
Hjj ontvangt daarvoor over de dagen waarop hjj
soldjj geniet, eene vergoeding, welke is vastgesteld
voor schoeisel op f 0.05 per dag en voor ondergoed
f 0.011/2 per dag.
De Minister heeft den wensch ts kennen gege
ven, dat het dragen van eigen ondergoed en
schoeisel worde aangemoedigd, daar het belangrjjke
financieele voordeelen voor het Rjjk zal en gerief
voor den man kan opleveren en voorts, dat de
lotelingen reeds vóór hunne aflevering met de
bepalingen worden bekend gemaakt.
Vrijbiljetten.
ïLand en Volk" schrjjft
De hoifeljjkheid der spoorwegdirecties tegenover
de Kamerleden werd bljjkbaar niet uit weelde
bewezen wjj ontvangen toch het volgende bericht
»Aan de beambten en werklieden der Hollandsche
IJzeren Spoorweg-Maatschappij is bekendgemaakt
dat van 1 Januari 1910 af de vrjjbiljetten voor
de gezinnen zullen worden ingetrokken. De direc
tie meent dat het vrjjkaartenstelsel een te grooten
omvang gaat aannemen."
Dit is feiteljjk een loonsverlagingbjj de indienst
treding wordt verklaard, dat men wordt aangeno
men op zooveel salaris met verhoogingen als premie
enz., vrjje uniform en zooveel vrjjkaarten voor
zich en zjjn gezin.
De loonsverlaging is voor velen van beteekenis
immers voor menig schoolgaand kind werd van de
gelegenheid gebruik gemaaktzooals ook voor
menige huismoeder, om in de stad inkoopen te
gaan doen.
Credietbank van den Middenstand.
Dinsdag werd te Delft de oprichtingsacte der
Coöperatieve Centrale Middenstandscredietbank in
het Bisdom Haarlem"' notarieel verleden. De raad
van toezicht bestaat uit de heeren: W. A.J.v.d.
Kamp, Haarlem, le voorzitter; Th. P. J. Hoppe,
Delft, 2e voorzitter; mr. A. L. Hermans, Delft,
secretarismr. M. M. van Velzen, Schiedam en
J. A. A. Verbeek, Rotterdam. Het bestuur bestaat
uit de heeren P. J. van Haaren, Rotterdam, voor
zitter H. J. Viester Jr., Delft, secretaris-penning
meester en J. Buters, Vlaardingen, als gedelegeerde
uit het bondsbestuur van de vHanze", in bet
Bisdom Haarlem.
T'I II f.r fin li
