Binnenland
Mtads- ea Gewestelijk .Nieuws.
diets, die de Oostenrijksohe vestingwerken van
Gxavosa en Cattaro beheersoht, aan Oostenrijk
af te staan. Oostenrijk had aan Montenegro tien
millioen francs als prijs voor deze, uit een sta-
tegisch oogpunt belangrijke positie, aangeboden,
en bovendien nog een schadeloosstelling van drie
millioen francs voor vorst Ni col aas van Monte
negro.
Prinses Juliana.
Men meldt ons uit 's-Gravenhage
't Was of er parade of eenige andere militaire
plechtigheid gehouden was, zoovele generaals en
officieren vertoonden zich Zaterdag in groot tenue
op straat.
Allen namen evenwel de richting naar het Ko
ninklijk Paleis, alwaar H. M. de Koningin en Z.
K. H. de Prins alle opper-, hoofd- en verdere
officieren van het garnizoen (ook die, werkzaam
aan het ministerie van Oorlog, de inspectiën,
staven militaire inrichtingen) wachtten tot het
in ontvangst nemen van hunne gelukwenschen met
de geboorte der Prinses.
Alle audiëntie-gangers er waren pl.m. 400
officieren defileerden daartoe voor het Konink
lijk Echtpaar, dat omringd was door den dubbelen
dienst van leden van Hr. Ms. civiele en militaire Huis.
Bij de audiëntie werden de officieren tevens in
staat gesield de jonge Prinses te zien, die op een
divan lag, terwql Haar Koninklijke Ouders aan
weerszgden stonden.
H.M.- de Koningin zou heden Maandag-middag
om 4£ uur, audiëntie verleenen aanden commis
saris der Koningin in Zuid-Holland met deleden
van Gedeputeerde Staten en den griffi-rden
president en de leden van het gerechtshof alhier
den burgemeester vau 's-Gravenbage en de leden
van het dageljjkscb bestuur (wethouders)den
president en de leden van de arrondissements
rechtbank alhierden voorzitter en de leden
van den raad van beroep voor de ongevallenver
zekering; alle welke colleges naar aanleiding der
geboorte van Prinses Juliana eveneens vroeger
verzocht hadden, deswege gelukwenschen aan te
bieden.
Terkiezing Eerste Kamerlid.
De Commissaris der Koningin in Noord-Holland
heeft de leden der Provinciale Staten bijeengeroe
pen in buitengewone zitting, op Dinsdag 25 dezer,
des voormiddags elf uur. Dan zal aan de orde
worden gesteld de verkiezing van een lid van de
Eerste Kamer, ter voorziening in de vacature, ont
staan door het overlqden van mr. S. A. Vening
Meinesz.
Chef van den Generalen Staf.
Naar wjj vernemen, zal den luitenant-generaal
F, H A. Sabron, thans op non-activiteit, weder
de betrekking van chef van den generalen staf
worden aangeboden. (N. R. Ct.)
Nederlandsch-Belgische commissie.
In een tamelijk dik boekdeel zijn de verslagen
met bqlagen verschenen betreffende de tweede
algemeene vergadering, gehouden te 's Graveohage,
op 17 en 18 Mei, door de Nederlandsch Belgische
commissie ter bestudeering van de economische
vraagstukken, rakende de belangen van beide lan
den. onder presidium van den heer mr. M. Tydeman.
Het drukwerk bevat de uitvoerige mededeeling
van het behandelde met den woordelqken tekst
van de openingsrede en het antwoord van den
heer Beernaert, de rapporten, uitgebracht omtrent
de verschillende aanhangige vraagstukken (postta-
rief, exequatur, auteursrechten, scheepsverband,
veterinaire politie), concept-regeling enz., alles in
het Fransch en het Nederlandsch.
Nieuwe spoorlijn.
Uit Eist schrqft men aan het Centr.
Naar men beweert, zou bq de H. IJ. S' M. het
plan bestaan, hare lqn Rotterdam Vork, over
Eist te verlengen tot Zevenaar of Elten, dus door
de Boven Betuwe, teneinde Rotterdam op deze
wqze rechtstreeks te verbinden met Duitscbland
en wel via ZevenaarWinterswijk (reeds door de
H. IJ. S. M. in exploitatie) met Westfalen, terwql
via Elten Emmerik de Rijnprovincie in verbin
ding wordt gebracht.
Garnizoen te Gouda.
In verband met het bericht, dat Gouda als
garnizoensplaats zou worden opgeheven, deelt men
thans mede, dat het bataljon infanterie aldaar
zal worden vervangen door eenige compagnieën
vestiDg-artillerie. Er is dus eerder sprake van
uitbreiding van garnizoen, dan van opheffiDg.
Brusselsche tentoonstelling.
A.s. Woensdag zullen de Nederlandsche com
missaris-generaal voor de tentoonstelling te Brus
sel en eenige leden van he' centiaal comité, op
het tentoonstellingsterrein aldaar den stand der
werkzaamheden van de inrichting der Nederland
sche afdeelingen gaan opnemen.
Dr. D. Brandts.
Dr. E. Brandts, uit Papendrecht, die wegens
zenuwoverspanning in het Wilhelminagasthuis te
Amsterdam is opgenomen, zal na een rustkuur van
ongeveer twee weken, die inrichting weer kunnen
verlaten.
De landen Kandanghauer, Kramat en Karang
Serang op Java.
De correspondent van het vHbld." te Batavia,
seint d.d. heden het volgende:
Hier i3 bericht ontvangen van een groote kne
velarij-zaak op het particuliere land Kandanghauer.
Er zqn honderden klagers.
Op de particuliere landerqen Kramat en Karang
Serang heerscht eene malaria-epidemie, ten gevolge
waarvan reeds 500 lieden zqn gestorven.
De redactie teekent daarbq aan
Het land Kandanghauer is een aan de Land-
bouw-Maatschappjj Kandanghauer beboorend par
ticulier land, groot 182.240 bouws, in de atdeeling
Indramajoe van de residentie Cheribon.
De bevolking bedroeg op 1 Januari 1908 71.288
zielen, waarvoor 33.170 bouws sawah-aanplant
aanwezig waren, waarvan door de eigenaren tjoeke
wordt ontvangen, d i. een evenredig deel van den
oogst, geheven bq het snqden van het graan.
Bovendien was een oppervlak van pl.m. 275
bouws met 18.940 ficus elastica en 1490 hevea-
boomen beplant.
Als administrateur van het land vinden we in
het Handboek voor Cultuur- en Handelsonderne
mingen van De Bussy den beer D. Butin Schaap
vermeld.
Herhaaldelijk werd de klacht vernomen, dat op
enkele particuliere landen, bij het wegen van het
den eigenaar toekomend aandeel, overwicht geno
men werd ten nadeele van de bevolking.
Hst is dus waarschijnlijk, dat de klacht ten
aanzien van Kandanghauer betrekking heeft op
het innen van de tjoeke.
Het particulier land Kramat, groot 105 bouws,
ligt in de residentie Batavia aan den grooten weg
naar Meester-Cornelis nabq het tramstation Kramat
en behoort aan de Maatschappq tot exploitatie
van grondeigendom Eurazië I te Batavia, terwql
de heer Raden Prawiro Sastra als administrateur
het beheer voert, De bevolking bedroeg op '1
Januari 1908 1646 zielen.
Het land Karan Serang Laoet, is groot 4686
bouws, ligt in de afdeeling Tanggeran van de
residentie Batavia en behoort aan de Cultuur
Maatschappq Marang Sering Laoet te Batavia, die
het land heeft verhuurd. Huurder is Oey Tjin To.
De bevolking bedroeg 8772 zielen op 1 Januari 1908.
De bevolking der beide laatstgenoemde landeD,
waar eene malaria-epidemie zulke groote verwoe
stingen aanrichtte, telt dus slechts ruim 10.000
zielen, zoodat met bet oog op het ons geseinde
sterftecijfer reeds 50 per mille van de bevolking
dier landerqen als slachtoffers der epidemie zqn
gevallen.
Nadere berichten zullen moeten worden afge
wacht, om te constateeren, hoe het mogelqk is
geweest, dat in de onmiddellijke nabijheid der
hoofdstad eene epidemie zulke groote afmetingen
kon aannemen, waar met tqdige hulp zooveel kan
worden gedaan, om het gevaar af te wenden.
Wq verliezen hierbjj niet uit het oog, dat vol
gens de laatste uit Indië ontvangen bladen de
cholera nog steeds te Batavia en op andere plaat
sen in West Java heerschte en de zorg en aan
dacht van bestuur en geneeskundigen dienst in
hooge mate vereisebt.
Het is bovendien bekend, dat de zoo werkzaam
gebleken kinine-prophybaxe nog steeds stuit op
den tegenzin der inlandsche bevolking, hoezeer ook
te dien aanzien in den laatsten tqd in bekende
malaria-streken eene verandering ten goede viel
waar te nemen.
De socialist Tan Torst.
Van Vorst heeft niet alleen zqn tunctie neerge
legd als propagandist der (socialistische) arbetds-
beweging in Zuid Limburg maar ook zqne
iunctie als redacteur van het sociaal-democratische
partq-orgaan 3>De Voorvechter".
De sLimburger Courier", aan wien wq boven
staand bericht ontleenen, schrqtt het aftreden van
Van Vorst aan de volgende redenen toe
In hoeverre dit nederlegen vrijwillig is geschied,
kan men het best beoordeelen, als men de volgende
daadzaken weet. Het onbesuisd optreden van Van
Vorst tegen den godsdienst, met name tegen de
Katholieke Kerk, waarvan hq zich bad afgeschei
den, droeg zoo sterk het kenmerk van haat en
persoonlijken wrok, dat onder de verdraagzame
in veler oog zelfs vrq apathiske stemming van de
meerderheid der Katholieke bevolking, een scher
pen terugslag wekte. Niet alleen tegenover de so
ciaal-democratische politiek, die zulk eenen man
in haren dienst nam, vormde zich eene stevige
organisatie onder den naam van »Comité van Katho-
lieko actie", maar ook tegen de z.g. neutrale coö
peratie, uit de winsten waarvan de heer Van Vorst
gesalarieerd werd, ontstond eene krachtige bewe
ging, die zeer beslist, niet zonder invloed is gebleven
op den gang van zaken aan de socialistische coö
peratie. Het ontstaan van volksoploopen, naar
aanleiding van het colporteeren met voor de ge-
loovige bevolking tartende geschriften, noodzaakte
den Raad zelfs tot het maken van eene toegevoegde
politiebepaling, hetgeen wederom tot processen
aanleiding gatverschillende leden traden uit de
S. D. A. P., afd. Maastricht (o. a. de heer Paris,
die herhaaldelqk, en nog bq de laatste gemeente
raadsverkiezingen haar candidaat was),— kortom,
het optreden van Van Vorst werkte zeker niet
ten gunste der politieke fractie, welke hq heette
voor te staan.
Te vergeefs werd hq herhaaldelqk door socialis
tische medestanders te Maastricht er op gewezen
dat zijne wqze van optreden nadeelige gevolgen had;
dat hq meer anti-clericaal dan socialist was. Het
baatte weinig, zoodat .er klachten over hem in
kwamen bq het partijbestuur, dat hem aanzegging
deed, zqn anti-godsdienstige campagne in »De
Voorvechter" (er was daartegen openlqk in de ker
ken gepredikt), te staken. Van Vorst gaf hieraan
min of meer gevolg, doch stelde zich schadeloos
door inmiddels eene afdeeling van de godlooche"
naarsvereenigiDg »De Dageraad" te stichten en ge
heel buiten het partijbestuur om, een antipapis
tisch geschrift »De Kruisspin", op touw te zetten.
Dit vermeerderde nog den afkeer der bevol
king, die toch reeds gebelgd was door de pro
paganda, welke Van Vorst voor het Neo Malthu
sianisme maakte, en door den verkoop van por
nografische lectuur, waarin bij met behulp van
zqn vriend, den kastelein Bessems, secretaris der
S. D. A. P., afd. Maastricht, werkzaam was.
Ten slotte kwam het tusschen Van Vorst en
het partijbestuur tot een conflict. Van Vorst
wilde zich niet onderwerpenhij wilde »zich niet
laten binden in zqn optreden tegenover den gods
dienst."
Het gevolg was zqn ontslag als propagandist
en als redacteur.
De redactie van »De Voorvechter" zal, naar
ons verzekerd wordt, onder leiding komen te
staan van jhr. De Jonge te Maastricht.
Arbeidswet en ateliers.
Aan den minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel is een adres verzonden, geteekend door
426 houders vau ateliers voor de vervaardiging van
dameshoeden en dameskieedingstukken, wonende
in 28 verschillende plaatsen van ons land.
Adressanten geven in dit adres te kennen, dat
zij door de Arbeidswet en tot uitvoering dier wet
gegeven voorschriften reeds jaren lang in hun be
drijf zqn bemoeilijkt, aangezien die wet, hoe doel
matig zq, met het oog op de belangen der arbei
ders in het algemeen moge zjjn, voor de modebe-
drijven veel strenger is dan voor de andere bedrq-
ven. en in de seizoensdrukte in het modevak bqna
niet is na te leven.
Het door de wet toegestane maximum van 11
werkuren per etmaal wordt nl. in het modevak
slechts gedurenden een zeer korten tqd van het
jaar bereikt, alléén tjjdens de vóór- en najaarsdrukte
terwql in de andere gedeelten van het jaar een
arbeidstijd van 9 uren per etmaal meestal niet
eens wordt bereikt en stellig nooit wordt over
schreden, in tegenstelling met andere bedrqven,
b. v. fabrieken waar de arbeidsduur, het geheele
jaar door, dag in, dag uit, dezelfde is.
De bezwaren zjjn voor adressanten nog grooter
geworden, door het koninklijk besluis van Juli
1909, Staatsblad No. 268. waardoor dit maximum,
houdende uitzonderingen, slechts kan worden be
reikt door den arbeidsdag te doen aanvangen en
eindigen op de uren, die voor de werksters onaan
genaam en voor het bedrjjf hinderlijk en ondoel
matig zqn.
En, ondanks de schriftelijke vergunningen, die
gedurende het laatste najaar zqn verleend, hebben
alle houders van modewerkplaatsen in geheel Ne
derland de belemmeringen van de nieuwe bepalin
gen in hooge mate gevoeld.
Eenparig verzoeken adressanten daarom den mi
nister, aan hun grieven te willen tegemoet komen,
door maatregelen te nemen, opdat, met instand
houding van de reeds vastgestelde bepalingen om
trent den arbeidsduur en arbeidstijd in het alge
meen voor de tijdvakken van 15 Maart tot 15 Juni
en van 1 October tot 15 November, zijnde de sei
zoenperioden, hun gelegenheid worde gegeven, den
arbeidsdag voor hun vrouwelijke personeel boven
16 jaar te doen eindigen des namiddags 9 uur,
onder voorwaarde, dat deze niet beginnen vóór
des voormiddags 8 uur, de rusttijd, bedoeld in art.
6 der Arbeidswet, worde verlengd tot uur, en
bovendien nog des voormiddags van 1010(4 uur,
en des namiddags van 4£— 4/\ uur extra rust
worde verstrekt, zoodat de geheele arbeidsduur
nooit langer wordt dan 11 uren per etmaal.
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 10 JaDuari 1910, medegedeeld
door het Kon. Ned. Met. Instituut te de Bildt.
Hoogste barometerstand 776.5 te Horta.
Laagste barometerstand 724.4 te Seydisfjord.
Verwachting tot den avond van 11 Januari
meest krachtige zuidwestelijken tot westelijken
wind, zwaarbewolkt, of betrokken, waarschqnljjk
regen, konder.
Gevonden voorwerpen.
Aanwezig aan het commissariaat van politie
rjjwielpomp, sleutel.
Te bevragen aan de volgende adressen hon-
denhalsband, Romein, Zijlstraat 52 damesceintuur,
v. Leeuwen, Noordmolenstraat 38vrouwenmuts,
Lühring, Maasstraat 32, zilveren dameshorloge,
Meqer, Grofbaan 61; gouden broche, Scbeffers,
L Achterweg 5; postduif, v. Gogh, Breedstraat 5
eenige stalen haakjes, Groeneweg, Touwbaan 27
damesceintunr, Lansbergen, Schie 15jongens
ceintuur, Vrqenhoek, L. Kerkstraat 33R. K.
kerkboekje, Kruithof, Hendrinastraat 25 porte-
monnaie met geld, v. d. Tempel, Oostsingel 124-
Jubilé—Koper.
Heden-morgen te ongeveer 9 uur, vereenigden de
ambtenaren ter gemeente-secretarie zich met den
gemeente-secretaris en den gemeente ontvanger in
de Raadszaal teneinde den heer Koper, adjunct
commies ter gemeente-secretarie afdeeling Finan
ciën, geluk te wenschen met het feit, dat hq 1
Januari jl. 25 jaren ten gemeentehuize werk
zaam was.
Door den secretaris werd de heer Koper toege
sproken, hierbij herdenkend de thans verloopen
25 jaren [en tevens aantoonend dat de jubilaris
het volle vertrouwen in al dien tqd genoot van
B. en W., daar zq hem waardig keurden om de
betrekking van gemeente-ontvanger juist in moeie-
ljjke dagen, waar te nemen.
Als blqk van sympathie van allen overhandigde
hq bem een fraaien eikenhouten kleerhanger, waar
voor de heer Koper hartelijk dankzegde.
Heden-middag vergaderde het College van B.
en W. en werd de jubilaris ook verzocht in de
vergadering te komen.
Daar werd hq door den Burgemeester toege
sproken en geluk gewensebt met dezeu dag. De
Burgemeester wees er op dat de gemeente een
goed ambtenaar aan hem had, terwql hq hem als
herinnering een fraaien met rood pluche bekleeden
fauteuil ten geschenke aanbood.
De heer Koper was met dit bewjjs van erken
telijkheid natuurlqk bjjzonder ingenomen.
Tentoonstelling Volksbond.
De tentoonstelling in het Bondsgebouw had
Zaterdag en Zoodag druk bezoek. Een zeer tal-
rjjk en verscheiden publiek bewoog zich tusschen
de verschillende uitstallingen in de gehoorzaal die
algemeen om de fraaie inrichting en de veelzijdig
heid en degelqkheid der artikelen die er worden
tentoongesteld, geprezen werdeti. Zaterdag en Zon
dagavond gat vAlberdtngk Tnqm" er eenige voor
drachten ten beste, Zondagmiddag verhoogde »St.
Ambrosius", door een matinée musicale de fees
telijke stemming. Het uitvoering van kwartetten
door eenige leden van »St. Cecilia" moest tot
Maandag-avond uitgesteld worden, daar een der
kwaneigevenden door een licnte ongesteldheid ver
hinderd was mede te werken.
Er waren overigens op den bedoelden Zondag
avond genoeg attracties. Een fonograaf deed zqne
eigenaardige tonen hooren en het »Siap op en
laat je wegen" gat voor een stuivertje het juiste
gewicht aan en verhoog e niet weinig de alge
meene vrooiqkheid, vooral als bq eenige Dgewich-
tige" menschen het gewicht zoo ver aller ver
wachting overtrof. Buitendien waren' er nog ge
wichtige raadsels op te lossen en was er op een
eigenaardige wqze aan chocoiaad en andere arti
kelen te komen. Den geheelen avond was er dan ook
in de gehoorzaal eea drukte en beweging die aan
een marktplein deed denken. Dat daaroq de loten-
verkoop mede gebaat was, iaat zich denken.
Wie een dubbeltje en een kwartje tot een wer
kelijk prqzenswaardig doel wil besteden, ga heden
avond, als >St. Cecilia" zingt, of de volgende da
gen in de tentoonstellingszaal eens een kqkje ne
men.
Postpakketten.
(Wegens Idie. verbouwing van het Postkantoor
heeft tijdelijk de aanneming van de postpak
ketten plaats, van des morgens 711:45 uur, in
het lokaal van. den heer Jordaans, waar deze
vroeger de smederij uitoefende, tegenover den
zijingang van het Postkantoor.
N a 11.4 5 worden de pakketten1 aangenomen
zooals thans geschiedt in het Postkantoor.
De Arbeidswet.
De laatste wijziging der Arbeidswet brengt heel
wat onaangenaamheden te dezer stede mede, zoo
wel voor de werklieden zelf al's voor de patroons.
In het bijzonder treft de jongste wijziging de
scheepsbouwers en eigenaars van constructiewerk-
plaatsen.
Wq vernamen heden, dat bij d'e firma A. F.
Smulders ongeveer 25 jongens beneden den leef
tijd van 14 jaar zijn ontslagen, omdat het vrijwel
onmogelijk is hen tengevolge der krasse bepalingen
dier wiet aan het werk te "houden.
©ij de firma Landman zijn op het oogenblik
nog geen jongens ontslagen, maar een twintigtal
heeft reeds aanzegging gehad, dat zij zullen moe
ten vertrekken.
Voorzeker is het een harde maatregel, dat e|r
in iden winter ongeveer 45 jongens, die in het
huishouden toch reeds een klein weekgeld in
brengen, onvrijwillig werkloos worden gesteld.
De vraag is hier zeker niet ongemotiveerd of
men met de sociale wetgeving niet te ver gaat.
Hedenmorgen omstreeks 9 uur is in
de Overschieschestraat, nabij de Emmastraat, een
vrouw uit de Hoflaanstraat, die een gang heet
water uit de branderij van J. Berkel in eerst
genoemde straat had gehaald, met beide emmers,
tengevolge der gladheid der straat, gevallen. De
inhoud der emmers stortte over haar beide bee-
nen, zoodat zij ernstige brandwonden bekwam.
Door voorbijgangers werd zij half bewusteloos
opgenomen en naar liaar woning gebracht.
Geneeskundige hulp moest dadelijk worden inge
roepen.
©ten hieer Frits M. Beukers, alhier^
is opgedragen de centrale verwarming yan, het
retraitenhuis te Noordwqke rhou t
Door een paar winkeliers alhier is
Zaterdag-namiddag aangifte gedaan, dat ten hunnen
nadeele een negental gewichten zqn ontvreemd.
Een onderzoek wordt ingesteld.
UIT OVEKSCHIE.
'Men meldt ons heden uit Overschiet
Het is zeker geen alledaagsch geval, dat een,
wethouder door de politie wordt gearresteerd.,
