Dagblad voor Schiedam en
33ste Jaargang.
Zaterdag 22 Januari 1910.
iSit, 9621.
ÊËRSTË^LAIb
nummer bestaat uit twee
Buiteulandsch Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS:
WttP'1 blat 3erscllÜnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen* en
w«.VVin°r G l®(lam P®r 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
u cent. Franco per post door geheel Nederland f 2.per kwartaal.
AJzonderlqke nummers 2 cent.
Rtrn-t .^nem^len worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
t ou en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
PRIJS DER ADVERTENTISN:
Van 16 regels ƒ0.92 met inbegrip van bewijsnummer,
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil-
Ijjke overeenkomsten aangegaan.
BureauBOTERSTRAAT 50
Telefoonnummer 85.
Postbus no.
^e^^us^reer^
RUSLAND.
ken^ ^Uss'sc'le minister vao biutenlandsche za-
van f 1 ^'Ster den Sezant der Vereenigde Staten
Woo a ™enka overhandigd een memorie ran ant-
<jer y er. Russische regeering op het voorstel
tie n ereen'^de Staten, betreffende de neutralisa-
rjje P andels8el)led der spoorwegen in Mansjoe-
VeaLRuSSlsche regeering geeft in dat stuk de
Wi van ^are gehechtheid aan de grond-
ChinDSe 'nte8r'te't en souvereiniteit van
on er °Peu-deur-politiek en der gelijke be-
spree^"^ °P 'lan{'e^ëebied in Mantsjoerjje. Zjj
becin eC'ller de overtuiging uit, dat deze grond
teer,86 e° niet 'n gevaar gebracht zjjn. De me-
WnzenriSOmu dan de overwegmgen op, die de af-
voor^t udln8 tegenover het Amerikaansche
Üseer 6 Pdlen' *n zooverre deze internationa-
eriQg de thans in Mantsjoerjje bestaande spoor-
dat d ^etreft' wordt voor alles er op gewezen,
te d 6 ^Piueesche spoorwegmaatschappij op
inb ra^6D l^ans Itare rechten prjjs ie geven, een
dien^^ °P ^are ^langen zou ZÜD- Beze lÜn
met' hoofdweg voor Russische verbindingen
fet ^erre Oosten. De Russische regeering
gen 1 6rhalve 0,,k belangrijke geldelijk verplichtin-
^et lnzakede spoorwegexploitatie. Éindelijk biedt
Punt°DkWerP °°k Va° eeö zuiïer financieel stand-
bn h esc^0UW(l' geen blijvenden waarborg, dat
en nieuwen staat van zaken ten volle bevre
digende uitkomsten bereikt zullen worden. De
^geermg neemt dan in beschouwing het Ameri-
H anscbe voorstel, voor zooverre dit beoogt het
kapitaal tot deelneming aan de finaO'
Valr'hg toekotni"8e sP°°rwegoadernemingen
De r mternationale syndidaat aan te moedigen.
ho> che vegeermg behoudt zich voor haar
ing tegenover toekomstige ondernemingen van
Zen anrd Dader te bepalen.
ENGELAND.
430C S.'and der Partijen was te middernacht aldus
liber Z|'Q verkozeni waarvan 184 unionisten, 157
tea fa 6D' Iersche nationalisten en 30 arbeids-
nen. De winst der liberalen bedraagt 12, die
ketels10'011'84011 en d'e der arbeiderspartij 3
De duitschland.
Uit p J>^eus'e Nachrichten" ontvangt een telegram
Vn» d'* f' Waarin bet heet, dat de rijkskanselier
zeet 6 u Ulann ^°llweg zijn ambt moede is. Hg
ïlC overwerkt te hebben en beschouwt het
Zou86 ler&chaP als een zeer ondankbaar ambt. Hij
m» Bever willen dan zjjn post zoo spoedig
^gelgk neder te leggen.
ïNa" ker|cht 's te meer opmerkelijk, daar de
bm UeSit0 cbricbten" over zaken van Duitsche
Uenlandsche politiek doorgaans geed ingelicht
nió 'S n'e' de eerste maal, dat het gerucht,
tn.jZ°U V°n Betbmann-Hollweg wenschen af te
reden, de ronde doet.
frankrijk.
De beraadslaging over de leekenschool in de
Aamer is gisteren voortgezet. Na de rede Piou
He besloot met den uitroepGod (uit het onder
is) verbannen, is er de moraal aan ontnemen
beklom de minister-president Briand de tribune.'
Men moet niet beproeven, zeide hg, om bet Staats-
«erwjjs in eene formule te dringen. Ik dscbt te
^gen aannemen, dat de redenaars der rechterzijde
de stelling der Kerk in hare ongereptheid zouden
Hteenzetten en openlgk zeggen, dat de Staat niet
et recht heeft te onderwijzen sedert zjj van de
fk gescheiden is dat zg de geloovigen
b'et meer gediend zgn van de onzijdigheid die zg
s*dert dertig jaren hebben verduurd. Briand durfde
'etder beweren, dat de Kerk woorden van vrede
®antwoord had met den oorlogskreet. De thans
Dgebonden strgd was opgezet door de tegen-
anders der republiek. De betooging der bisscbop-
zou wettig geweest zjjn, indien ze juist was
eest, maar op 't oogenblik dat zg algemeen
werd, liep zg gevaar onjuist te worden. De bis
schoppen stonden zwak, voegde Briand er bij, en
zij hebben dit zoo wel gevoeld, dat verscheidene
hunner restricties hebben gemaakt.
Briand verklaarde overigens niet tegen het over
leg van huisvaders en onderwijzers te zgn. mits't
op wederzgdsch vertrouwen gegrond was. Hij meent
er geen vrijheid van onderwjjs kan zgn zonder
meervoudigheid. Er zgn, om zoo te zeggen, ver
volgde Briand, twee monopolies in twee handen
het staatsonderwijs en het confessioneel onderwijs.
Het Kerkelijk onderwijs is dogmatisch; het leeken-
onderwgs is gevarieerd. Het onderwjjs der
moraal door zakeljjke lessen, vervolgde de
minister is beter dan het dogmatisch onder
wjjs. Er zgn nog genoeg brave lieden om
een voorbeeld te stellen aan de kinderen. Het
monopolie is alleen mogeljjk in een vreedzaam land
anders zou 't tot de tirannie leiden. Briand ein
digde met te zeggen, dat de regeering besloten is
de onderwijzers te verdedigen, wjjl zij hen ten volle
vertrouwt, meenend dat de huidige debatten hun
nog een helderdar inzicht zullen geven in hunne
moeili,ke taak. Het faraseïsme spreekt boek-
neelen in Briands rede, in 't gezicht der komende
verkiezingen uitgesproken.
Aangaande de verschrikkelijke overstroomin
gen, die Frankrijk op bet oogenblik teisteren worden
nog de vele bijzonderheden gemeld.
Uit Parjjs wordt geseind
De Seine is 40 cM. gewassen. Van verschillen
de kanten komen berichten omtrent overslroo-
mingen.
De werkplaats van de Métropolitaine in de rue
de R&plee staat onder water, evenals de werken
van den stadsspoorweg Noord-Zuid.
De rue Félicien-David staat over een afstand van
100 M. onder water.
De stad Nemours is overstroomd. Telegraaf en
telefoon zjjn verbrokendrie huizen zgn inge
stort.
Groote schade is in Cóto d'Or aangericht.
In Dyon staat een heele wjjk onder water. In
de wegen zjjn gaten ontstaat. Een trein kan Diet
verder.
Hel meer du Bourget is 4.20 M gestegen.
Telegrammen vaD Dole en van CtAlons a/d Marne
spreken eveneens van toegebrachte schade.
Het water van de Seine blgtt wassen. De werk
plaats van de stadsspoorweg Noord Zuid zjjn door
de overstroomingen vernield. Van de Place de la
Concorde tot aan Place de la Trinité.
Te St. Ménéhould in de streek van Vitry en in
de stree-k van Eperaay is de toestand kritiek.
De stad Tonnerre is in duisternis gehuld daar
de gasfabriek onder water staat.
De stad Bar aan de Seine is door het water in
gesloten. De treinenloop is onderbroken.
Te Auxerre is een deel van de laaggelegen stad
overstroomd.
De dienst van post, telegraaf en telefoon is on
derbroken.
Uit Fontainebleau
Door doorsjjpeling van het water zjjn er kelders
ingestort.
In het gehucht Leroy zjjn verscheidene huizen
ingestort. Er zjjn 5 personen gedood en een tien
tal gekwetst.
PARIJSCHE KRONIEK.
Van onzen Parijschen correspondent.)
Parjjs, 21 Januari 1910.
Het nog jonge jaar is in denzelfden somberen
mist geboren als het oude er in gestorven was.
Dit geeft een treffend oud beeld voor den nevel
welke de toekomst die ons wacht aan het men-
scheljjk en niet verziend oog verbergt en tot ons
aller heil omsluierd laat. Niets van het toekomende
wetende vormen wij alle wenschen voor onze ge
zondheid, voorspoed, vreugde en geluk en stappen
dit nieuwe jaar met vertrouwen op booger ze
gen moedig in, de zoete hoop koesterend het ons
veel goeds liets en schoons brengen moge.
Voor Frankrijk en Engeland kan 1910 met recht
het jaar der verkiezingen genoemd worden, daar
voor beide landen, doch vooral voor Engeland, bjj
die stemmenstrgd de hoogste belangen op 't spel
staan en de belangrijkste veranderingen voor het
binnen- en buitenlaud er de gevolgen van kunnen
zjjn.
In de Fransche Kamer en in den Senaat zgn
11 dezer de werkzaamheden hervat. Alvorens de
oud-president Brisson weder herkozen was, hield,
zooals gebruikelijk is, het oudste lid der Kamer,
de heer Lonis Passy, een moedige oprecht vrij
zinnige reden vol van goede verstandige raadge
vingen, welke dit uitgeleefde parlement, heiaas
niet in staat is op te volgen. Over het arrondisse.
ments-kiestelsel sprekende, zeide hjj, dit daarom ver
oordeeld is, omdat daarbjj voor en gedurende de ver
kiezing door de administratiën op allerhande wjjze
de regeerings of olffcieele candidaten aan de kiezers
worden aanbevolen en opgedrongen. De evenredige
vertegenwoordiging, welke door het geheele land
zulk een bgval vindt, niet alleen omdat het ook
aan de minderheden meer recht zal geven, doch
ook als protest tegen die daden van verdachtma
king en misleiding thans in gebruik en een repu
bliek onwaardig, zal daaraan voorgoed een einde
smaken. Ik stel de vraag voor den dag van morgen en
sbeschouw den loop welke de zaken der republiek
}>dan nemen zal. Wanneer ik in de diepten der
stoekomst zoek te dringen, zie ik terzelfder tjjd
shet onvermijdelijke werk van een administratieve
shervorming, de ontwikkeling der sociale staat-
skunde, de altjjd toenemende actie der syndicaten
»en vereenigiDgen, de algemeene instemming om
sde menscbelgke toestanden te verbeteren; ik zie
sdat een strgd is aangevangen om deze kwesties
»tot een oplossing te brengen, voor de richting
»en het heil der Republiek tusschen de idees
svan vrjjbeid en van gezag. Wg kunnen niet
soatkennen dat die naachtsidees steeds
smeer en meer onze instellingen overweldigen.
sDeze idees vertegenwoordigt en neemt den Staat
sop. De Staat maakt langzamerhand overwmnin-
sgen op het wetgevend domein. Wjj leven in een
sRepu bliek an de terugkoop der spoorwegen is
sreeds begonnen, het vooruitzicht op monopolis,
sde verplichting voorgesteld in het systeem der
sarbeiderspensioenen, de aanvullingsbelasticg bjj
sde inkomstenbelasting ingevoerd, de geleidelijke
sconfiscatie in de successies, alles kondigt ons den
sdreigenden inval van den Staat aan, zooals de
stooverheksen tot Macbeth riepen." Gjj zult Ko-
sning zjjn I durven wg den Staat te zeggen. Mis-
sschien zult ge Koning wordendoch wanneer ge
sKoning zjjt, zult ge tyran worden I Wjj libe-
sralen bljjven trouw aan de zaak der steeds meer
sveld winnende mutualiteit. Wjj willen den voor-
suitgang in de solidariteit, doch door de persoon-
sljjkbeid, door de medewerking van ieder burger
sdoor de vereeniging van al dit pogen, ten einde
shet geluk en de welvaart van het volk en de eer
svan het Vaderland te verzekeren. Een nieuw
sFrankrijk bereidt zich door de zeden en de wet-
sgeving voor en daar moet men een solide basis
saan weten te geven en deze basis is de vrede..."
Mooie voorspiegelingen dóch wat zal er van
stot stand komen
De kwestie van het leekenonderwjjs op de open
bare scholen is hier tengevolge van het schrjjven
der Fransche bisschoppen steeds aan de orde van
den dag. De beoordeeling en veroordeeling der
handboeken over de geschiedenis en over de mo
raal in die scholen gebruikt en door vele socia
listische onderwijzers en onderwijzeressen daarbjj
gegeven uitleggingen, zjjn rondweg schandeljjk.
In al die handboeken wordt systematisch wat
het verleden betreft alleen wat te bevitten valt
aangehaald, ten einde dat verleden aan de
kinderen afschuwelijk te maken en die tijdens te
doen haten. Door een geheel eigendunkelijke ver
deeling offeren de schrijvers dezer handboeken de
geschiedenis van Frankrjjk van voor de Revolutie
van 1789 op. De feiten, de instellingen die van
het grootste belang zjjn voor de ontwikkeling der
nationale geschiedenis worden eenvoudig weg ver
zwegen. Zoo wordt over het systeem der feoda
liteit, zonder welke het onmogelijk is de middel
eeuwen te begrgpen, zelfs niet gesproken. Even
min leert men iets over de Renaissance. Lodewjjk
XIII en Richelieu worden er niet in genoemd.
Daarentegen lange tirades over de diligences dier
dagen, de hoDgersnooden, den Saint Bartholomeus-
nacht enz. Heel de geschiedenis van Guiot
én Mane is op zulk een manier ingericht om de
voorouders als onbeschaafde bruten te doen voor
komen en aan de kinderen te OoeD gelooven, dat
de wereld voor de Revolutie in de duisternis, de
barbaarschbeid, de ellende en onderdrukkmg leefde,
terwijl na dien tjjd alles mooi werd en de Fran-
scben de beschaafdste, de best onderwezen en de
gelukkigste menschen ter wereld zgn.
Nemen wg als voorbeeld wat deze voor een
partjj schrijvende geschiedkundigen over Frankrjjks
toestand in het jaar 1000 leeren. De landheer is
een roover. Hjj overweldigt de landerjjen, verbrandt
de oogsten en hutten. Dikwerf verbergt hg zich
langs de verlaten eenzame wegen der wouden en
wacht daar de rjjke kooplieden af die bestolen en
gevangen genomen worden. Zien wjj nu wat zjj
ons van de boeren dier dagen zeggen. Zjj leven
in holen of armzalige hutten, zjjn niet vrjj, ja
soms slaveD. Een koperen band, zooals die der
honden, is om hun hals bevestigd. Zulke zotter
nijen, op enkele uitzonderingen gebouwd, zet men
toch niet in schoolboeken 1 Laten wjj biertegenover
het antwoord vermelden wat een ambtenaar der
regeering, de heer Ga>quet, directeur van het lager
onderwjjs, aan het ministerie van Openbaar Onder
wjjs op zuik een verdraaide geschiedenis geeft
Het schjjnt, zegt hjj, dat voor vele van onze leer
boeken bjj het lager onderwjjs de Revolutie een
defioitieve scheidingslijn tusschen twee tgdperken
vormt. Dat vóór dien Frankrjjk eeuwen lang in
domheid en in duisternis een afgrond van lijden
en ellende doorworsteld heeft, doch dat vanaf 1789
de eerste stralen van hoop en verlossing zjjn gaan
doorbreken. Dit is een dwaze en zeer verkeerde
opvatting, beleedigend tevens voor onze voorouders
die door ons in staat geacht wordenzoolang dat juk
van ongerechtigheid te hebben gedragen. Zjj is
daarbjj onmogeljjk te rjjmen met de meesterstuk
ken van beschaving in dat verleden door de mede
werking van allen gewrocht. Dat oude regime
heeft eeuwen van grooiheid en welvaren gekend.
Mannen van verslonden ondezoek hebben docu
menten verzameld, waaruit bewezen bljjkt, dat
gedurende de XlIIde eeuw Frankrjjk bjjna even
rjjk, even bevolkt en de man van 't volk even
gelukkig was, als hjj er ooit geweest is. De heer
Gasquet voegt er ook nog aan toe. De feodaliteit
werd in zjjn tjjd als een weldaad ontvangen. De
door de bisschoppen veroordeelde handboeken zgn
dus door den directeur van het lager onderwjjs
zelf gecritiseerd en opzetleljjk valsch en onwaar
geschreven verklaard.
Het onderwjjs in de moraal is in 't algemeen
nog verderflijker. De leerboeken van Bayet en
Aulard en Payot zjjn zonder tegenspraak ware
producten van onder een wetenschappelijk tintje
slecht verborgen sectegeest. Vroeger, schrijven
zjj, moest men rjjk zjjn en in groote steden wonen
om onderwezen te kunnen worden. Er waren zeer
weinig scholen. Is het mogeljjk brutaler te liegen
Het is bewezen dat in de middeleeuwen het onder
wijs zeer verspreid was zelfs in de dorpen. De
klassieke werken van A. Babeau, van Allain en
Albert Duruy zjjn er om het te getuigen.
Het godsdienstig geloof wordt nog verradeljjker
behandeld. Oordeel zelf. Men heeft slechts de men
schen en geneeskunde te bestudeeren om het
menscheljjk lichaam te kenneD. Dat zjjn alle
wetenschappelijke waarheden of de kennelijke
dingen. Doch er zjjn dingen welke men onmoge
ljjk juist en wetenschappelijk kan weten, omdat
niemand ze ooit gezien heeft noch ooit zien zal
bijvoorbeeld de dingen welke de menschen zullen
ondervinden, na hun dood. Wjj weten wetenschap
pelijk dat de menschen sterven doch weten niet
wetenschappelijk wat zjj na hun dood worden,
noch of er, na den dood een ander leven bestaat,
waar de goeden beloond en de slechten gestraft
zullen worden of dat er nog na den dood een
ander leven is. Wjj weten niet wetenschappelijk
of er een God bestaat of niet bestaat. Dit weten
wjj niet en zullen het nooit weten en de weten
schap kan het ons niet leeren. Alles wat men
niet wetenschappelijk kan weten, heet dus het
onbekende. Het zjjn de godsdiensten welke zich
met dit onbekende bezighouden.
Wat opzetteljjke lange citaten van den leeraar
eener universiteit die als een volkomen onwetende
over wjjsgeerige onderwerpen redeneert I Heeft bjj
vergeten dat er ook een wetenschap van opmer
king bestaat evenals die van ondervindingen rede
neert? Er zjjn dus wetenschappelijke waarheden
welke door proeven eD scheidkundige analyon
bewezen worden en weer anderen waarbjj <11 dm>r
de beoordeeling en de rede geschied', li» ne-
Bayet gelooft zeker aan zon vijjen wil; h-efi >g
hem ooit in een kroes gezien? Heefi ng om> zi n
geweten op chemische wjjze geanaly-eerd En
dat zal hjj toch zeker wel bewezen hebben al
kan hjj het niet op zjjn wetenschappelijke manier
bewjjzen. Zoo gelooven wjj dus aan onzen vrjjen