Dagblad voor Schiedam en 33ste Jaargang. Zaterdag 22 Januari 1910. iSit, 9621. ÊËRSTË^LAIb nummer bestaat uit twee Buiteulandsch Nieuws. ABONNEMENTSPRIJS: WttP'1 blat 3erscllÜnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen* en w«.VVin°r G l®(lam P®r 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per u cent. Franco per post door geheel Nederland f 2.per kwartaal. AJzonderlqke nummers 2 cent. Rtrn-t .^nem^len worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter- t ou en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders. PRIJS DER ADVERTENTISN: Van 16 regels ƒ0.92 met inbegrip van bewijsnummer, Elke regel daarboven 15 cent. Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend. Ingezonden mededeelingen 25 cent per regel. Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil- Ijjke overeenkomsten aangegaan. BureauBOTERSTRAAT 50 Telefoonnummer 85. Postbus no. ^e^^us^reer^ RUSLAND. ken^ ^Uss'sc'le minister vao biutenlandsche za- van f 1 ^'Ster den Sezant der Vereenigde Staten Woo a ™enka overhandigd een memorie ran ant- <jer y er. Russische regeering op het voorstel tie n ereen'^de Staten, betreffende de neutralisa- rjje P andels8el)led der spoorwegen in Mansjoe- VeaLRuSSlsche regeering geeft in dat stuk de Wi van ^are gehechtheid aan de grond- ChinDSe 'nte8r'te't en souvereiniteit van on er °Peu-deur-politiek en der gelijke be- spree^"^ °P 'lan{'e^ëebied in Mantsjoerjje. Zjj becin eC'ller de overtuiging uit, dat deze grond teer,86 e° niet 'n gevaar gebracht zjjn. De me- WnzenriSOmu dan de overwegmgen op, die de af- voor^t udln8 tegenover het Amerikaansche Üseer 6 Pdlen' *n zooverre deze internationa- eriQg de thans in Mantsjoerjje bestaande spoor- dat d ^etreft' wordt voor alles er op gewezen, te d 6 ^Piueesche spoorwegmaatschappij op inb ra^6D l^ans Itare rechten prjjs ie geven, een dien^^ °P ^are ^langen zou ZÜD- Beze lÜn met' hoofdweg voor Russische verbindingen fet ^erre Oosten. De Russische regeering gen 1 6rhalve 0,,k belangrijke geldelijk verplichtin- ^et lnzakede spoorwegexploitatie. Éindelijk biedt Punt°DkWerP °°k Va° eeö zuiïer financieel stand- bn h esc^0UW(l' geen blijvenden waarborg, dat en nieuwen staat van zaken ten volle bevre digende uitkomsten bereikt zullen worden. De ^geermg neemt dan in beschouwing het Ameri- H anscbe voorstel, voor zooverre dit beoogt het kapitaal tot deelneming aan de finaO' Valr'hg toekotni"8e sP°°rwegoadernemingen De r mternationale syndidaat aan te moedigen. ho> che vegeermg behoudt zich voor haar ing tegenover toekomstige ondernemingen van Zen anrd Dader te bepalen. ENGELAND. 430C S.'and der Partijen was te middernacht aldus liber Z|'Q verkozeni waarvan 184 unionisten, 157 tea fa 6D' Iersche nationalisten en 30 arbeids- nen. De winst der liberalen bedraagt 12, die ketels10'011'84011 en d'e der arbeiderspartij 3 De duitschland. Uit p J>^eus'e Nachrichten" ontvangt een telegram Vn» d'* f' Waarin bet heet, dat de rijkskanselier zeet 6 u Ulann ^°llweg zijn ambt moede is. Hg ïlC overwerkt te hebben en beschouwt het Zou86 ler&chaP als een zeer ondankbaar ambt. Hij m» Bever willen dan zjjn post zoo spoedig ^gelgk neder te leggen. ïNa" ker|cht 's te meer opmerkelijk, daar de bm UeSit0 cbricbten" over zaken van Duitsche Uenlandsche politiek doorgaans geed ingelicht nió 'S n'e' de eerste maal, dat het gerucht, tn.jZ°U V°n Betbmann-Hollweg wenschen af te reden, de ronde doet. frankrijk. De beraadslaging over de leekenschool in de Aamer is gisteren voortgezet. Na de rede Piou He besloot met den uitroepGod (uit het onder is) verbannen, is er de moraal aan ontnemen beklom de minister-president Briand de tribune.' Men moet niet beproeven, zeide hg, om bet Staats- «erwjjs in eene formule te dringen. Ik dscbt te ^gen aannemen, dat de redenaars der rechterzijde de stelling der Kerk in hare ongereptheid zouden Hteenzetten en openlgk zeggen, dat de Staat niet et recht heeft te onderwijzen sedert zjj van de fk gescheiden is dat zg de geloovigen b'et meer gediend zgn van de onzijdigheid die zg s*dert dertig jaren hebben verduurd. Briand durfde 'etder beweren, dat de Kerk woorden van vrede ®antwoord had met den oorlogskreet. De thans Dgebonden strgd was opgezet door de tegen- anders der republiek. De betooging der bisscbop- zou wettig geweest zjjn, indien ze juist was eest, maar op 't oogenblik dat zg algemeen werd, liep zg gevaar onjuist te worden. De bis schoppen stonden zwak, voegde Briand er bij, en zij hebben dit zoo wel gevoeld, dat verscheidene hunner restricties hebben gemaakt. Briand verklaarde overigens niet tegen het over leg van huisvaders en onderwijzers te zgn. mits't op wederzgdsch vertrouwen gegrond was. Hij meent er geen vrijheid van onderwjjs kan zgn zonder meervoudigheid. Er zgn, om zoo te zeggen, ver volgde Briand, twee monopolies in twee handen het staatsonderwijs en het confessioneel onderwijs. Het Kerkelijk onderwijs is dogmatisch; het leeken- onderwgs is gevarieerd. Het onderwjjs der moraal door zakeljjke lessen, vervolgde de minister is beter dan het dogmatisch onder wjjs. Er zgn nog genoeg brave lieden om een voorbeeld te stellen aan de kinderen. Het monopolie is alleen mogeljjk in een vreedzaam land anders zou 't tot de tirannie leiden. Briand ein digde met te zeggen, dat de regeering besloten is de onderwijzers te verdedigen, wjjl zij hen ten volle vertrouwt, meenend dat de huidige debatten hun nog een helderdar inzicht zullen geven in hunne moeili,ke taak. Het faraseïsme spreekt boek- neelen in Briands rede, in 't gezicht der komende verkiezingen uitgesproken. Aangaande de verschrikkelijke overstroomin gen, die Frankrijk op bet oogenblik teisteren worden nog de vele bijzonderheden gemeld. Uit Parjjs wordt geseind De Seine is 40 cM. gewassen. Van verschillen de kanten komen berichten omtrent overslroo- mingen. De werkplaats van de Métropolitaine in de rue de R&plee staat onder water, evenals de werken van den stadsspoorweg Noord-Zuid. De rue Félicien-David staat over een afstand van 100 M. onder water. De stad Nemours is overstroomd. Telegraaf en telefoon zjjn verbrokendrie huizen zgn inge stort. Groote schade is in Cóto d'Or aangericht. In Dyon staat een heele wjjk onder water. In de wegen zjjn gaten ontstaat. Een trein kan Diet verder. Hel meer du Bourget is 4.20 M gestegen. Telegrammen vaD Dole en van CtAlons a/d Marne spreken eveneens van toegebrachte schade. Het water van de Seine blgtt wassen. De werk plaats van de stadsspoorweg Noord Zuid zjjn door de overstroomingen vernield. Van de Place de la Concorde tot aan Place de la Trinité. Te St. Ménéhould in de streek van Vitry en in de stree-k van Eperaay is de toestand kritiek. De stad Tonnerre is in duisternis gehuld daar de gasfabriek onder water staat. De stad Bar aan de Seine is door het water in gesloten. De treinenloop is onderbroken. Te Auxerre is een deel van de laaggelegen stad overstroomd. De dienst van post, telegraaf en telefoon is on derbroken. Uit Fontainebleau Door doorsjjpeling van het water zjjn er kelders ingestort. In het gehucht Leroy zjjn verscheidene huizen ingestort. Er zjjn 5 personen gedood en een tien tal gekwetst. PARIJSCHE KRONIEK. Van onzen Parijschen correspondent.) Parjjs, 21 Januari 1910. Het nog jonge jaar is in denzelfden somberen mist geboren als het oude er in gestorven was. Dit geeft een treffend oud beeld voor den nevel welke de toekomst die ons wacht aan het men- scheljjk en niet verziend oog verbergt en tot ons aller heil omsluierd laat. Niets van het toekomende wetende vormen wij alle wenschen voor onze ge zondheid, voorspoed, vreugde en geluk en stappen dit nieuwe jaar met vertrouwen op booger ze gen moedig in, de zoete hoop koesterend het ons veel goeds liets en schoons brengen moge. Voor Frankrijk en Engeland kan 1910 met recht het jaar der verkiezingen genoemd worden, daar voor beide landen, doch vooral voor Engeland, bjj die stemmenstrgd de hoogste belangen op 't spel staan en de belangrijkste veranderingen voor het binnen- en buitenlaud er de gevolgen van kunnen zjjn. In de Fransche Kamer en in den Senaat zgn 11 dezer de werkzaamheden hervat. Alvorens de oud-president Brisson weder herkozen was, hield, zooals gebruikelijk is, het oudste lid der Kamer, de heer Lonis Passy, een moedige oprecht vrij zinnige reden vol van goede verstandige raadge vingen, welke dit uitgeleefde parlement, heiaas niet in staat is op te volgen. Over het arrondisse. ments-kiestelsel sprekende, zeide hjj, dit daarom ver oordeeld is, omdat daarbjj voor en gedurende de ver kiezing door de administratiën op allerhande wjjze de regeerings of olffcieele candidaten aan de kiezers worden aanbevolen en opgedrongen. De evenredige vertegenwoordiging, welke door het geheele land zulk een bgval vindt, niet alleen omdat het ook aan de minderheden meer recht zal geven, doch ook als protest tegen die daden van verdachtma king en misleiding thans in gebruik en een repu bliek onwaardig, zal daaraan voorgoed een einde smaken. Ik stel de vraag voor den dag van morgen en sbeschouw den loop welke de zaken der republiek }>dan nemen zal. Wanneer ik in de diepten der stoekomst zoek te dringen, zie ik terzelfder tjjd shet onvermijdelijke werk van een administratieve shervorming, de ontwikkeling der sociale staat- skunde, de altjjd toenemende actie der syndicaten »en vereenigiDgen, de algemeene instemming om sde menscbelgke toestanden te verbeteren; ik zie sdat een strgd is aangevangen om deze kwesties »tot een oplossing te brengen, voor de richting »en het heil der Republiek tusschen de idees svan vrjjbeid en van gezag. Wg kunnen niet soatkennen dat die naachtsidees steeds smeer en meer onze instellingen overweldigen. sDeze idees vertegenwoordigt en neemt den Staat sop. De Staat maakt langzamerhand overwmnin- sgen op het wetgevend domein. Wjj leven in een sRepu bliek an de terugkoop der spoorwegen is sreeds begonnen, het vooruitzicht op monopolis, sde verplichting voorgesteld in het systeem der sarbeiderspensioenen, de aanvullingsbelasticg bjj sde inkomstenbelasting ingevoerd, de geleidelijke sconfiscatie in de successies, alles kondigt ons den sdreigenden inval van den Staat aan, zooals de stooverheksen tot Macbeth riepen." Gjj zult Ko- sning zjjn I durven wg den Staat te zeggen. Mis- sschien zult ge Koning wordendoch wanneer ge sKoning zjjt, zult ge tyran worden I Wjj libe- sralen bljjven trouw aan de zaak der steeds meer sveld winnende mutualiteit. Wjj willen den voor- suitgang in de solidariteit, doch door de persoon- sljjkbeid, door de medewerking van ieder burger sdoor de vereeniging van al dit pogen, ten einde shet geluk en de welvaart van het volk en de eer svan het Vaderland te verzekeren. Een nieuw sFrankrijk bereidt zich door de zeden en de wet- sgeving voor en daar moet men een solide basis saan weten te geven en deze basis is de vrede..." Mooie voorspiegelingen dóch wat zal er van stot stand komen De kwestie van het leekenonderwjjs op de open bare scholen is hier tengevolge van het schrjjven der Fransche bisschoppen steeds aan de orde van den dag. De beoordeeling en veroordeeling der handboeken over de geschiedenis en over de mo raal in die scholen gebruikt en door vele socia listische onderwijzers en onderwijzeressen daarbjj gegeven uitleggingen, zjjn rondweg schandeljjk. In al die handboeken wordt systematisch wat het verleden betreft alleen wat te bevitten valt aangehaald, ten einde dat verleden aan de kinderen afschuwelijk te maken en die tijdens te doen haten. Door een geheel eigendunkelijke ver deeling offeren de schrijvers dezer handboeken de geschiedenis van Frankrjjk van voor de Revolutie van 1789 op. De feiten, de instellingen die van het grootste belang zjjn voor de ontwikkeling der nationale geschiedenis worden eenvoudig weg ver zwegen. Zoo wordt over het systeem der feoda liteit, zonder welke het onmogelijk is de middel eeuwen te begrgpen, zelfs niet gesproken. Even min leert men iets over de Renaissance. Lodewjjk XIII en Richelieu worden er niet in genoemd. Daarentegen lange tirades over de diligences dier dagen, de hoDgersnooden, den Saint Bartholomeus- nacht enz. Heel de geschiedenis van Guiot én Mane is op zulk een manier ingericht om de voorouders als onbeschaafde bruten te doen voor komen en aan de kinderen te OoeD gelooven, dat de wereld voor de Revolutie in de duisternis, de barbaarschbeid, de ellende en onderdrukkmg leefde, terwijl na dien tjjd alles mooi werd en de Fran- scben de beschaafdste, de best onderwezen en de gelukkigste menschen ter wereld zgn. Nemen wg als voorbeeld wat deze voor een partjj schrijvende geschiedkundigen over Frankrjjks toestand in het jaar 1000 leeren. De landheer is een roover. Hjj overweldigt de landerjjen, verbrandt de oogsten en hutten. Dikwerf verbergt hg zich langs de verlaten eenzame wegen der wouden en wacht daar de rjjke kooplieden af die bestolen en gevangen genomen worden. Zien wjj nu wat zjj ons van de boeren dier dagen zeggen. Zjj leven in holen of armzalige hutten, zjjn niet vrjj, ja soms slaveD. Een koperen band, zooals die der honden, is om hun hals bevestigd. Zulke zotter nijen, op enkele uitzonderingen gebouwd, zet men toch niet in schoolboeken 1 Laten wjj biertegenover het antwoord vermelden wat een ambtenaar der regeering, de heer Ga>quet, directeur van het lager onderwjjs, aan het ministerie van Openbaar Onder wjjs op zuik een verdraaide geschiedenis geeft Het schjjnt, zegt hjj, dat voor vele van onze leer boeken bjj het lager onderwjjs de Revolutie een defioitieve scheidingslijn tusschen twee tgdperken vormt. Dat vóór dien Frankrjjk eeuwen lang in domheid en in duisternis een afgrond van lijden en ellende doorworsteld heeft, doch dat vanaf 1789 de eerste stralen van hoop en verlossing zjjn gaan doorbreken. Dit is een dwaze en zeer verkeerde opvatting, beleedigend tevens voor onze voorouders die door ons in staat geacht wordenzoolang dat juk van ongerechtigheid te hebben gedragen. Zjj is daarbjj onmogeljjk te rjjmen met de meesterstuk ken van beschaving in dat verleden door de mede werking van allen gewrocht. Dat oude regime heeft eeuwen van grooiheid en welvaren gekend. Mannen van verslonden ondezoek hebben docu menten verzameld, waaruit bewezen bljjkt, dat gedurende de XlIIde eeuw Frankrjjk bjjna even rjjk, even bevolkt en de man van 't volk even gelukkig was, als hjj er ooit geweest is. De heer Gasquet voegt er ook nog aan toe. De feodaliteit werd in zjjn tjjd als een weldaad ontvangen. De door de bisschoppen veroordeelde handboeken zgn dus door den directeur van het lager onderwjjs zelf gecritiseerd en opzetleljjk valsch en onwaar geschreven verklaard. Het onderwjjs in de moraal is in 't algemeen nog verderflijker. De leerboeken van Bayet en Aulard en Payot zjjn zonder tegenspraak ware producten van onder een wetenschappelijk tintje slecht verborgen sectegeest. Vroeger, schrijven zjj, moest men rjjk zjjn en in groote steden wonen om onderwezen te kunnen worden. Er waren zeer weinig scholen. Is het mogeljjk brutaler te liegen Het is bewezen dat in de middeleeuwen het onder wijs zeer verspreid was zelfs in de dorpen. De klassieke werken van A. Babeau, van Allain en Albert Duruy zjjn er om het te getuigen. Het godsdienstig geloof wordt nog verradeljjker behandeld. Oordeel zelf. Men heeft slechts de men schen en geneeskunde te bestudeeren om het menscheljjk lichaam te kenneD. Dat zjjn alle wetenschappelijke waarheden of de kennelijke dingen. Doch er zjjn dingen welke men onmoge ljjk juist en wetenschappelijk kan weten, omdat niemand ze ooit gezien heeft noch ooit zien zal bijvoorbeeld de dingen welke de menschen zullen ondervinden, na hun dood. Wjj weten wetenschap pelijk dat de menschen sterven doch weten niet wetenschappelijk wat zjj na hun dood worden, noch of er, na den dood een ander leven bestaat, waar de goeden beloond en de slechten gestraft zullen worden of dat er nog na den dood een ander leven is. Wjj weten niet wetenschappelijk of er een God bestaat of niet bestaat. Dit weten wjj niet en zullen het nooit weten en de weten schap kan het ons niet leeren. Alles wat men niet wetenschappelijk kan weten, heet dus het onbekende. Het zjjn de godsdiensten welke zich met dit onbekende bezighouden. Wat opzetteljjke lange citaten van den leeraar eener universiteit die als een volkomen onwetende over wjjsgeerige onderwerpen redeneert I Heeft bjj vergeten dat er ook een wetenschap van opmer king bestaat evenals die van ondervindingen rede neert? Er zjjn dus wetenschappelijke waarheden welke door proeven eD scheidkundige analyon bewezen worden en weer anderen waarbjj <11 dm>r de beoordeeling en de rede geschied', li» ne- Bayet gelooft zeker aan zon vijjen wil; h-efi >g hem ooit in een kroes gezien? Heefi ng om> zi n geweten op chemische wjjze geanaly-eerd En dat zal hjj toch zeker wel bewezen hebben al kan hjj het niet op zjjn wetenschappelijke manier bewjjzen. Zoo gelooven wjj dus aan onzen vrjjen

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1910 | | pagina 1