Binnenland.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
De heer Schaper oordeelde dat het groote
rijksbelang, 't welk het hier geldt, niet kan over
gelaten worden aan de gemeenten, op de wijze
als bij dit ontwerp geschiedt Blijft het ontwerp
ongewijzigd ten aanzien der onteigening en ont
smetting, in dien zin dat de kosten daarvan op
de gemeenten blijven drukken, dan zou spreker
nog ernstig zijn stem moeten overwegen.
De heer Van Hamel miste in het ontwerp
een voldoende regeling van de algemeene leiding
van den ontsmettingsdienst. De inspecteur van de
Volksgezondheid is wel belast met het toezicht,
maar de leiding behoort in handen te zijn van
een geneeskundige.
De heer Goeman Borgesius hield bij re
pliek vol, dat in het ontwerp een regeling betref
fende ontsmetting bij tuberculose niet had mogen
ontbreken en drong er alsnog bij de Regeering op
aan ook daarvoor de helft' van de kosten, die de
gemeenten daaraan zullen besteden, door het Rijk
te doen vergoeden.
De Minister bleef bij zijn standpunt, dat hij
in het onderhavige ontwerp de bestrijding der
tuberculose niet kon opnemen. Wel wilde hij een
wijziging van de wet op de besmettelijke ziekten
overwegen, waarbij die aangelegenheid kan wor
den geregeld
Het algemeen debat werd gesloten.
Bij artikel 1 stolde de heer Goeman Bor
gesius een amendement voor, waarvan de strek
king is de kosten voor onteigening en vernietiging
van besmette goederen geheel voor rekening van
het Rijk te laten.
Het werd aangenoman met 30 tegen '29 st.
Bij de verdere behandeling bracht de Minister,
op aandrang van den heer Van Hamel, een wijzi
ging aan, strekkende dat het Rijk zal bijdragen
in de kosten van de deskundige leiding van den
gemeentelijken ontsmettingsdienst en in de kosten
van opleiding, door vereenigingen, van ontsmet-
ters en deskundige leiders.
De stemming over het wetsontwerp wordt tot
nader aangehouden.
Hierna kwamen in behandeling de drie aange
houden artikelen van het wetsontwerp houdende
regeling van de banken van leening.
De minister had de (artikelen 34, 35 en 36
thans nader gewijzigd Bij die wijziging blijft ge
handhaafd het beginsel, dat, ter zake van een
beleening, maar één bedrag mag gevorderd wor
den. In tweeërlei opzicht is aan de geuite wen-
schen tegemoet gekomenten eerste mag een
geldsom als minimum worden vastgesteld, ten
tweede kan het bedrag ten honderd, bedoeld in
art. 34, verschillend zijn, ook naar gelang van
den duur der beleening.
Naar aanleiding van deze regeeringswijziging
werd het amendement—Bos c.s. ingetrokken en
de artikelen 34, 35 en 36 goedgekeurd.
De eindstemming over het ontwerp zal later
worden gehouden.
Naar aanleiding van een rapport door den heer
J a n n i n k uitgebracht, namens de commissie
voor de verzoekschriften, over een sdres van den
oud-c.ommissaris van politie te Hilversum, den
heer Van Dijk, met verzoek om rechtsherstel en
welk adres de commissie voorstelde aan te nemen
voor kennisgeving, stelde de heer D u y s voor, het
adres in handen van den minister van Binnen-
landsche Zaken en van Justitie te stellen met
verzoek om inlichtingen.
Het voorstel der commissie werd echter aan
genomen met 42 tegen 15 stemmen.
Goedgekeurd werd het wetsontwerp tot ver
klaring van het algemeen nut der onteigening
van een eigendom, noodig voor vergrooting van
de algemeene begraafplaats te Zwijndrecht.
Nog werden enkele conclusies goedgekeurd,
waarna in behandeling kwam het wetsontwerp
tot wijziging der wet op het Nederlanderschap en
het ingezetenschap.
De heer De Kant er lichtte een amendement
toe, met de hoofdstrekking, om kinderen geboren
uit Nederlandsche ouders, doch die hun opvoe
ding in het buitenland genieten, op gemakkelijker
wijze het Nederlanderschap te doen behouden.
Woensdag voortzetting.
Begrafenis generaal Van der Willigen.
De correspondent van het jHbld." te Batavia
seint d d. 14 Juni
Heden had de plechttge uitvaart plaats van wij
len luitenant-generaal Van der Willigen.
De gouverneur-generaal Idenburg was daarbij
tegenwoordig, terwijl luitenant-generaal Van Daa-
len de grafrede hield.
Prov. Statenverkiezingen in Zeeland.
Het aantal leden van de Staten voor deze pro
vincie bedraagt 42
Van dezen behoorden voor deze stemming 17
leden tot de a.-r. partij, 7 tot de katholieke partij,
en 18 tot de liberale partij.
De verhouding was dus 24 rechts en 18 links.
Aan de beurt van aftreding waren 21 leden nl.
8 anti-revolutionairen, 4 katholieken en 9 libe
ralen.
Bij de stemming van gisteren werden gekozen
9 anti-revolutionairen en 6 liberalen, terwijl er
nog 2 aftredende liberalen en 4 katholieken in
herstemming komen.
De verhouding der Statenleden in deze provincie
is dus thans
18 anti-revolutionairen, 3 katho-
jieken, 15 liberalen, terwijl nog
in herstemming komen: 2 aftr.
liberalen "en 4 aftr. katholieken.
De rechterzijde kan over den uitslag der stem
ming tevreden zijn.
Een (ïouverneinentsschoenor vergaan.
Reuter seint óns uit Willemstad d.d. 14 Juni;
De schoener ïGoeveneur Van Heerdt" is Zondag
avond op de noordoostkust van Curapao vergaan.
Vijf overlevenden brachten het bericht, dat de
overige opvarenden, waaronder de gouverneur van
Bonaire, omkwamen.
Blijkens den Staatsalmanak is gezaghebber van
Bonaire, de heer A. E. J van den Brandhof, die,
toen de a.manak ter perse ging, met verlof was.
Wij konden niet te weten komen, of genoemde
autoriteit nog hier te lande vertoeft of reeds naar
zijn standplaats was vertrokken.
De schoener sGouverneur Van Heerdt" vervoert
de post en gouvernementspassagiers.
Reuter seinde ons d d. 14 Juni, uit Willemstad,
dat ook de gezagvoerder van de gouvernements
schoener ^Gouverneur Van Heerdt" is omge
komen.
De „Solo".
Reuter seint uit Vigo, dd. 14 Juni.
De Engelsche stoomboot »Salient" trof op 80
mijlen afstands in zee de Hollandsche stoomboot
»Solo", die met 239 passagiers van Batavia naar
Rotterdam was vertrokken, met gebroken schroef
as aan.
De Encycliek.
Naar wij vernemen heeft de Algemeene Ker-
keraad der Nederlandsche Hervormde Gemeente
te Utrecht, met 32 tegen 15 stemmen besloten,
zich ter zake van de Boromaeus-Encycliek tot de
Koningin te wenden, haar wijzende op het kren
kende voor de Protestanten daarin. (N. R. Ct,)
Helmond.
De Minister van Binnenlandsche Zaken, over
wegende, dat, ten gevolge van het optreden als
Minister van Justitie van mr. E. R. II Regout, in
het kiesdistrict Helmond een verkiezing moet
plaats hebben voor een lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal, heeft bepaald, dat die ver
kiezing zal plaats hebben op 'Vrijdag 1 Juli e k.,
de stemming, zoo noodig, op Dinsdag 12 Juli
d. a. v., de herstemming, zoo noodig, op Donder
dag 21 Juli d. a. v.
Katholiekendag in het bisdom
's-Hertogonbosch.
Onder goedkeuring en aanbeveling van Z. D.
H. Mgr. W. v. d. Ven, zal het bisdom van
's-IIertogenbosch op Zondag 4 September a. s. te
's-Hertogenbosch den 7en Diocesanen Katholieken
dag houden.
Het onderwerp, dat behandeld zal worden, is
»de weelde". Het zal besproken worden in vier
afdeelingsvergaderingen en in twee algemeene
vergaderingen, n.l. in het Concertgebouw en een
parallelvergadering in het Casino. Tot de alge
meene vergadering hebben ook vrouwen toegang.
Het reglement is daarvoor gewijzigd.
Actie 10-urigen arbeidsdag.
Het Bureau voor de R. K. Vakorganisatie zal,
zoo meldt de Res bode, in samenwerking met de
Federatie van de Vijf Dioc.Werkliedenbonden, ge
durende de maanden Juli en Augustus een groote
actie voeren, ter verkrijging van een wettelijk vast-
gestelden 10-urigen arbeidsdag.
In alle plaatsen waar een R. K. Volksbond is
gevestigd, zal om beurten in deze twee maanden
een betooging georganiseerd worden. Verschillende
dicht bij elkander gelegen afdeelingen kunnen
gezamenlijk een dergelijke vergadering of open
luchtmeeting beleggen.
Deze meetings hebben ten doel het geheele land
op te wekken voor het besluit van het Katholiek
Sociaal Congres, hetwelk in 1907 te 's-Hertogen
bosch werd gehouden en dat zich ten gunste van
een wettelijken 10-urendag uitsprak.
De campagne zal in September, kort vóór de
opening der Staten-Generaal, gesloten worden met
een groote betooging te 's-Gravenhage, waartoe
verschillende Kamerleden als spreker zullen wor
den uitgenoodigd en waaraan de afgevaardigden
van alle R. IC. Vakvereenigingen, Werkliedenver-
eenigingen en Volksbonden zullen deelnemen.
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 15 Juni 1910, medegedeeld
door het Kon. Ned. Met. Instituut te de Bildt,
Hoogste barometerstand 772.2 teLahague.
Laagste barometerstand 756.7 te Bodo.
Verwachting tot den volgenden dagzwakke
tot matigen noordelijken tot N. Oostelijken wind
half bewolkt, waarschijnlijk droog weer, warmer.
Groote propaganda-vergailering.
De groote propaganda-vergadering van wege
de drie samenwerkende christelijke partijen te
houden, werd gisteravond gehouden in de Bonds-
gehoorzaal, waar zich, mèt tal van bestuurs- en
andere leden der kiesvereenigingen, ook vele andere
belangstellenden deden zien, zoodat de zaal over
het geheel goed bezet was.
De heer H. van der Drift, voorzitter der anti
revolutionaire kiesvereeniging uNederland en
Oranje", de vergadering leidend, wilde vqor alle
dingen deze bijeenkomst wijden door het gebed
en ging daarin voor. Daarna riep voorz. een har
telijk welkom toe aan allen die door strooibiljet
en bij advertentie in deze vergadering werd bij
een gebracht. Met enkele woorden zette voorz.
daarna het doel van deze bijeenkomst uiteen en
kondigde hij de sprekers aan die voor dezen avond
waren aangekondigd.
Daarna kreeg het eerst het woord de candidaat
der verbonden Christelijke partijen, de heer
rn r. J. C. von Br ie 1 Sass e
die onder applaus den katheder besteeg.
Door de betrokken vereenigingen daartoe uitge
noodigd, had spr. van ganscher harte gevolg ge
geven aan de uitnoodiging om hier heden-avond
een enkel woord te spreken, omdat men onder
vrienden zoo gemakkelijk zegt wat er op 't hart
ligtspr. achtte deze bijeenkomsten van geest
verwanten beter dan de openbare vergaderingen,
welke men bij ervaring wist eerder schade dan
nut voor.het beoogde doel opleverden.
Opmerkend dat 't morgen een dag zou zijn,
waarop 't zou spannen, niet zoozeer in Schiedam
als in de provincie Zuid-Holland, ging spr. de
geschiedenis der Staten-verkiezingen na en toonde
hij aan de klimmende belangstelling die zij onder
leiding van mannen, als dr. Scheepman en dr.
Kuyper, opwekten tot 't eindelijk zoover gebracht
werd dat eene rechtsche meerderheid in de Staten
van Zuid-Holland werd bereikt. Spr. toonde de
groote beteekenis der Prov. Staten als kiescollege
voor de Eerste Kamer aan en wees er vooral op,
dat het belang der Staten-verkiezingen haast
nog boven die der Tweede Kamer gaat, omdat
de Eerste Kamer, heeft zij eenmaal een regeerings-
vijandige meerderheid, zoo moeilijk is om te
zetten.
Spr. stelde ook vooral in 't licht het gewicht
dat de Staten van Zuid-Holland met hun tiental
leden voor de Eerste Kamer, voor de samenstel
ling van dat politiek lichaam in de schaal leggen
en herdacht in dat verband hoe onder Gods zegen,
allengs de Schiedamsche deputatie in onze Staten,
alleen uit geestverwanten der onderscheidene
christelijke partijen was samengesteld.
Allen opwekkend er naar te streven dien toe
stand in ons district voor de eerstvolgende jaren
te doen bestendigen, wijdde spr. in den breede
uit over de coalitie spr. de pogingen aangewend
om in die oude behoefde coalitie een torn of
scheur te brengen maar zij blijkt te samen ge
voegd door zoo hecht cement, dat de stormram
harer tegenstanders dat niet vermag te brengen.
Tegenover die geweldige coalitiekracht stelde spr.
de machteloosheid der liberale partij in ons district,
die, stervensmoede, zelfs met geen candidaat kon
of durfde uitkomen en daardoor al van heel wei
nig politiek leven blijk gaf.
Nog in 't bijzonder besprak cand. de pogingen
die nog in den laatsten tijd zijn aangewend dooi
de exploitatie van de Lehman-historie en de
Troelstra-enquête om de coalitiekracht te breken
en toonde aan hoe de roode stormloop op dr.
Kuyper vooral zijn oorspiong vindt in hetgeen de
leiddr van het vorige christelijke ministerie vooral
in de dagen der ^misdadige woelingen" heeft
gedaan om het gezag tegenover da revolutie hoog
te houden, daarbij aantoonend, dat zoowel mr.
Heemskerk als dr. Kuyper door goede sociale
wetten trachten de beginselen voorop te zetten
die in de partijen der rechterzijde leven. Voora'
ook nog allen opwekkend zich te spiegelen aan
het droevig tooneel in het ongelukkige Frankrijk
en wijzend op het verblijdend schouwspel in het
katholieke België, verklaarde spr., eindigend, te
genover de leuze der tegenstanders, die coalitie
en kabinet bestrijden, te stellen de leuzevoor
de Coalitie 1 voor het Kabinet
De voorzitter, de heer Van der Drift, hem
hartelijk dank brengend voor het gesprokene, uit
ook de beste wenschen voort da voortdurende
samenwerking der coalitie en riep daarna een
hartelijke welkom aan de inmiddels ter verga
dering gekomen tweeden spreker, den heer
C. D. W e s s e 1 i n g.
die, mede onder toejuiching, den katheder innam.
Spr. verzekerde aanvankelijk dat hij, veel voor
verkiezingspropaganda reizend, zich nog nooit zoo
onlekker had gevoeld als dezen keer, want hij
beweegt zich als een pelgrim in een zwaar boete
kleed 't is toch niet onbekend dat hij een zeer
ernstige zonde heeft bedreven tegen de coalitie,
daar hij de arme zondaar is geweest, die vergeten
heeft zijn eigen candidatenlijst op tijd in te leve
ren. Toch is hij niet de eenige domkop geweest
want in den Helder kwam een sociaal-democraat
met zijn lijst op het stadhuis en ging er weer
mee heen zonder ze in te leveren.
In het gebeurde ligt echter een ernstige les.
Men heeft in het feit van zijn verzuim een opzet
van kwaden trouw willen zien er wordt beweerd
dat hij quasi vergeten heeft zijn lijst in te leveren,
omdat hij verlegen zat met de pas verschenen
Borromeus-encycliek. Deze encycliek moet nu
weer dienst doen om de tweespalt in de coalitie
te drijven. Maar 't zal niet gelukken, wij Ka
tholieken en Protestanten, hebben onze geschil
punten nooit weggedoezeldmaar onze samen
werking is alleen gegrond in de vereeniging van
gemeenschappelijke beginselen omtrent de wetge
ving en het bestuur van ons land.
De haat tegen de Christelijke partijen is het
eenige propagandemiddel aan de zijde der vrij
zinnige partijen dr. Kuyper en enquête was niets
ander dan een politiek relletje, waarin Van Doorn
De Beaufort enz, al die deftige mannen, liepen
achter de roode banier. Een wig te drijven in
de christelijke coalitie was het eenige doel. Spr.
gaf in dit verband markante feiten uit het Kuy.
per-debat, de verschillende vermakelijke tegen
strijdigheden, waaraan de heeren zich schuldig
maakten, om hun politiek drijven te verschuilen.
Spr. toonde in dit verband aan hoe het »Vader-
land" een aparte rubriek heeft heeft, adviezen aan
de coalitie, en hoe ook de vgroene Amsterdammer"
tracht door woord en beeld die coalitie omver te
werpen, die echter op een stevig voetstuk bevestigd
blijkt.
De coalitie is hechter dan ooit en de heeren
dor linkerzijde zijn in alle stilte maar blij, dat de
coalitie nog zoo sterk iswant zij zouden thans
met eene overwinning leelijk verlegen zitten. Toch
moeten wij niet, ons latend verleiden door het
vertoon van schijn-stilte in het kamp van den
vijand, den strijd met minder ernst voeren. Want
de uitslag dezer verkiezingen is van groote betee
kenis voor het politieke leven in het algemeen
De Provinciale Staten-verkiezingen van 1901 waren
een bewijs van vertrouwen in het Kabinet—Kuy
perde Staten-verkiezingen van 1904 waren
als 't ware de doodsaankondiging van het
KabinetDe_ Meester.
De liberalen zouden ook nu weder gaarne zien,
dat de uitslag van deze verkiezing een soort van
motie van wantrouwen zou worden jegens on3
Christelijk ministerie Maar wij willen door deze
verkiezingen een motie van vertrouwen uitspreken
in dit Christelijk Kabinet. Dit ministerieHeems
kerk is dat vertrouwen volkomen waard. Een
ministerie van bijzonder knappe mannen, waarbij
telkens de helaas uitvallende door minstens even
goede krachten werden vervangen, zooals zelfs de
liberalen erkennen Spr. herinnert in dit verband
aan de vele goede wetten die dit ministerie heeft
voorbereid en aan de orde gesteld, wijst vooral
op de laatst aangenomen onderwijswetten en op
de zedelijkheidswetten van mr. Nelissen, die 't den
dank der natie zullen doen verdienen, ook al had
't anders niets gedaan (applaus)
In den loop zijner rede vlocht spr. ook een
warme aanbeveling van den gestelden candidaat,
dien hij, in diens geest handelend, minder om zijn
persoon dan om het beginsel dat hij draagt, aan
beveelt.
Men verwijt aan de Christelijke partijen, dat
zij voeren een politiek van »haal meer" doelend
op de verdeeling van postjes en benoemingen,
maar de vrijzinnige partijen voeren een politiek
van »hnal neer"zij halen neer al onze groote
mannen en zij doen dit vooral in deze bewogen
dagen.
Na het krachtig applaus vertolkte voorz. Van
der Drift den spreker den dank der vergadering
gaarne was hij geneigd den boeteling te vergeven
hij hoopte dat nog eens zijn candidatenlijst zou
worden ingediend en hij zou blijken te zijn gekozen.
Daarna gaf voorz. nog het woord aan den heer
F. J. Du n,
die, wijzend op hetgeen de beide vorige sprekers
reeds hadden betoogd, zich afvroeg Wat zal ik
schoolmeester, die liefhebbert in de politiek, nu
nog zeggen. Over de politiek kon hij inderdaad
niet veel zeggenalleen wilde hij in herinnering
brengen, dat 25 jaar geleden een nieuwe grond
wet en als gevolg een nieuwe kieswet werd inge
voerd en dat toen reeds de guitige Hafmans,
voorziende dat de liberalen er onder zouden
geraken, zich uitliet ongeveer op deze wijze als
dat gebeurt wil ik er (in de Kamer) allemachtig
graag bij wezen. Wat Hafmans voorzag, is ge
beurd. Zelfs in het district Schiedam, is de
liberale partij er zoo diep onder geraakt, dat zij
niet eens meer den moed heeft met een candi
daat voor den dag te komen. Als de verscheiden
liberalen van eenige tientallen jaren geleden dat
hoorden, zouden zij zich omkeeren in hun graf.
Als spr. dat verblijdend feit constateert, dan
moet hij erkennen, dat dit verkregen is door de
Christel ij ke actie in Schiedam in deze ver
gadering van geestverwanten, die 'tin hoofdzaak
eens is. Maar dan wil hij vooral dat woord
Christel ij ke onderstrepen. Daarvan den oor
sprong nagaand, leest spr. in de Handelingen
der Apostelen, 11 hst.: 'tls geschied dat zij
t eerst in Antiochië Christenen genoemd zijn.
t Was circa 10 jaren na den dood en de opstan
ding van den Heiland, dat vele leerlingen, nadat
Stefanus gesteenigd was, Jeruzalem verlieten en
zich naar Antiochië begaven. Hier kregen zij 't
eerst den naam van Christenen. Spr. zette de
beteekenis van dien naam uiteen, zooals hij dooi
de apostelen Petrus, Paulus en Joannès en hun
leeiling den H. Bisschop Ignatius zelfs voor de
heidensche vorsten werd hoog gehouden: wat
ooi spi onkelijk een scheldnaam vermoedelijk was,
werd een eerenaam. Spr. zette verder uiteen hoe
er na dien heel wat gebeurd is, er tal van ver
schilpunten onder de Christenen zijn gekomen
maar het symbool van het christendom is toch
geblevengeloof, hoopen liefde, vraarvan immers
de liefde immer blijft. Die liefde, zoo betoogde
spr. verder, moeten wij betoonen zelfs tegenover
de sociaal-democraten, hoe moeilijk ons dat dikwijls
valt; spr. toetste hier hun uitlatingen ter gelegen
heid van de Julianafeesten, aan hetgeen hij zelf
met tal van andere Christelijke onderwijzers door
H. M. de Koningin tot de aanschouwing van
prinses Juliana in den tuin van het Loo toege
laten, had ondervonden, hoe toen een traan drup
pelde zelfs langs de wangen van vele oude sriorre-
baarden.
In dit verband zette spr. uiteen, dat wij langs
den weg der liefde de coalitie moeten in stand
houden. Zeker er zijn en blijven verschilpunten
maar ook de liefde blijft ook. Spr. wilde daar
een sprekend bewijs van aanhalen. Hij heeft een
zoon die zeevarende isdie kwam onlangs in
Genua en bezocht op een Zondag-middag dat hy
met andere makkers ging passagieren, het be
roemde Campo Santo, de prachtige Genueesche
begraafplaats der dooden. Hoewel er nu jaarlijks
5900 Nederlandsche zeelieden de haven van Genua
bezoeken, wordt er voor hun godsdienstig en
zedelijk welzijn niets gedaan. Maar toen zij daar
met hun twintig rondgingen, voegde zich weldra
een pastoor bij hen en sprak hun in de wereld
taal, het Engelsch, toehij verklaarde hun de
monumenten en toen hij ze in de groote kerkhof^
kapel had geleid, voegde hij hun toewe zijn nu
toch in de kerk, laten wij met elkaar bidden, en
