misdaad vargelding.
Xiemre. SeMeflamsclie Curat
iet iiratis Mostrard
gjsjl) c. jweet, f0.45p.ma, fl.35 j. 3 il
U op is
Zaterdag 3 Sept. 1910
Telefoon no. 85.
Oud-Scliiedam
Gemengd Nieuws.
EEüILLETO
TWEEDE BLAD.
Ko. 9S06.
door N. J. M. D.
XI.
Faïences de Schiedam.
iEen ieder heeft wel eens gehoord van blauw
Delftsch aardewerk, of, om het wat deftiger uit
te <lnikken, van „faience de Delft". Het blauwe
Delftsch heeft een wereld reputatie gekregen èn
de Musea in binnen- en buitenland ruimen het
in hare collecties aardewerk een ©ereplaats in.
Vroeger jaren was het oud-Delftsch voor niet
te veel geld te koop en waren slechts merkwaar
dige stukken, waarop historische tafereelen of
Personen stonden afgebeeld, gïppte schotels, kiast-
stulkm, bekers enz. het meest gezocht. Tegenwoöir-
dig is het echte oud-Delftsch zeer schaarsch' en
de prijzen voor Werkelijk goede stukken zijln dien
tengevolge exorbitant hoog geworden.
[De Delftsche plateelbakkers hebben niet altijd
Delft tot woonplaats gehouden. Eenige bekende
Plateelbakkers vestigden zich, waarschijnlijk ge
noodzaakt door den zwareri concurrentiestrijd, in
de 17e en 18o eeuw in andere plaatsten van
^ns land. Hier en daar bloeiden allengs naast de
Delftsche^ andere plateelbakkerijen, o.a. te
Haarlem, Rotterdam, Arnhem en Utrecht. Bij deze
Plateelbakkerijen kwamen in later tijd nog de
Porceleinfabrieken, waarvan die te Weesp, Loos-
drecht, Amsterdam en Den Haag groote vermaard
heid verwierven.
(Van het oud-Delftsch en andere faïences vindt
men nergens zulk een kostbare, ïijlk gevarieerde
collectie als in het Haagsche Gemeente-Museum.
H'e in genoemd museum in groote glazen vitrines
"itgestalde collectie, aan de gemeente 's-Graven-
ka@e gelegateerd door wijlen Mr. A. H. H. v. d.
Huigh, trekt daar dagelijks de aandacht van tal
loos vele bezoekers.
Menig stuik nu in deze collectie is van Schie-
hhVnsche afkomst, hetgeen uit He opschriften.
04 wapens blijkt. Wij vinden daar verschillende
jukken, die eertijds aan de Van de Burghen te
chiedam geparenteerde families toebehoord moe-
ten hebben.
Met merkwaardigste stuk is voor ons no. 353,
oen vierkante sa ladebak, rijk gedecoreerd blauw.
11 het midden (de bodem) staan eenige heinge*
aars te visschen en wat verder op ziet -men
paar visschers in een .bootje .afgebeeld.
Deze saladebak bevat (zooals nu o.a. de firma
egout te Maastricht op hare artikelen nog altijd
°ct) aan den achterkant het merk van den pla
teelbakker. Het merk bestaat uit den naam „A.
waarboven een streep en .het woord Schie
dam".
'Deze saladebak, dootr d,en Sohied'amschen pla-
cclbakker A. Klos vervaardigd, is hoogstwaar-
Wijk het eenige belangrijke overblijfsel van
et door hem gemaakte „blauw goed".
l u het nieuwe wtebk van Ilavard „Les Faïences
Delft" vindt men eèn afbeelding van den
j^lcbak en van het mterk van Klos.
lavard schrijft over Klos het volgende:
VakKl°S Werd ëebo'ren te Delft in 1749. Na zijn
geleerd te hebben in zijn geboorteplaats, werd
J door de oprichters van ido Schiedamschte fa
moed, er een tijd zou koinen, slat het .faience
d.e Schiedam" tot een der beste en zeldzaamste
soorten oud-Hollandsch aardewerk zou behooren.
lEen paar jaar geleden mocht het den heer
G. Visser Bzn., alhier, die steeds zooveel voor
Schiedams verleden heeft gevoeld, gelukken een
paar frai (schaaltjes aan te koopen, 'die bij Klos
gemaakt zijn.
Deze twee vierkante fruitschaaltjes zijn aan
de binnenzijde gedecoreerd met een hloeinenfi-
guur, uitgevoerd in paars, oranje, blauw en groen.
Aan de randen op de' buitenzijde is op 4 plaat
seri een paars takje geschilderd.
Beide schaaltjes dragen op den bodem liet merk
„A. Klos, Sdam".
Iln het Stedelijk Museum zijn deze twee fruit-
sehaaltjes in een oud-Hollandsche boridenkast bij
ander oud-aardewerk tentoon gesteld.
iVVie aan ons Musetuïn een /bezoek brengt, ver-
zuime niet op deze merkwaardige producten van
gekleurd oud-Schiedamsch aardewerk zijne aan
dacht te vestigen.
-Reeds lang vóór de plateelbakkerij van Klos
te Schiedam werd opgericht, m'oet ter 'in .orize
stad reeds een bestaan Lebben.
ÏDen IGen Januari 1616, aldus Vonden wij in
het protocol van den Schiedamscihen notaris Cor
nells Molswijk vermeld, werd tusschen Bartholo-
meus van der Swaen, secretaris van Foortugaal
en Anthony Bbomgaar't, plateelbakker, zijn zwa
ger, een compagnieschap aangegaan, „aengaende
de' neeringe van platielbakker".
/Overigens zijn aangaande de plateelbakkerijen
te Schiedam gèene bijzonderheden mieel- te vin
den'.
Oud kanon. In het Wantij, onder Dord
recht, is opgevischt een ijzeren kanon uit de 15de
eeuw, een zoogenaamde veldslang of lang kanon.
Een jaartal of wapen teeken is op het vrij goed
bewaard gebleven stuk niet te ontdekken. Het
uit den eigenlijken loop, die circa 1.60 meter lang
en 4 centimeter wijd is, daarachter een 40 cM.
lange van boven open vierkante ruimte, waar
schijnlijk de kruitpan, en een ongeveer 65 cM.
lange richtstang, te zamen één geheel vormend.
Het kanon rust met twee nokken in een beuge^
die met een pen in het affuit heeft gerust.
Het stuk is door de vinders verkocht aan een
tagrijn aldaar
(Af.sc h u we 1 ij k drama. Een landeigenaar
te Aufhausen, Oberpfalz, krankzinnig geworden
na bet verbranden van zijn oogstvoorraad, sneed
gisteren, tijdens de afwezigheid van zijn vrouw,
twee zijner vier kinderen en daarna zichzelf de
keel af. Die oudsten kónden 'den waanzinnigen,
vader ontvluchten. i
de huid bij zeer vuile personen en bij kleinere
operaties, vooral aan de ledematen. Daar het re
sultaat dezer methode evenwel uitstekend was,
paste hij haar ook toe bij groote operaties 700
in getal).
Het ontsmetten bezit het voordeel, dat het ui
terlijk en de buigzaamheid van de huid er niet
onder lijden, terwijl het niet irriteert Daarenboven
vervalt bet plassen met water en antiseptische
oplossingen; welke wasschingen, wanneer zij »lar-
ga manu" geschieden, den patient te veel afkoelen,
waardoor complicaties van de longen kunnen op
treden. Tijdens de operatie bevuilt liet bloed de
ietwat vettige huid weinig of niet. De methode
is eenvoudig en spaart tijd en geld.
(Med. Wbld.)
Tegen de dure levensmiddelen.
Het Algemeen Verbond van den Arbeid te Parijs
heeft besloten een veltocht te beginnen tegen het
duurder worden der levensmiddelen. Het verbond
wil aantoonen, dat de stijging van de prijzen wel
degelijk veroorzakt wordt door speculaties. Er
zal met aanplakbiljetten gewerkt worden, die men
aan alle arbeidsbeurzen en bonden van vakver-
eenigingen zal zenden en over het geheele land
"wil men vergaderingen beleggen in deze maand
en in October. De commissie uit het Algemeen
Verbond van den arbeid heeft besloten den arbei
ders aan te raden zooveel mogelijk in coöperatieve
winkelvereenigingen te koopen en de suiker te
boycotten totdat er een belangrijke prijs-verlaging
van dat artikel volgt. Ook ten opzichte van wijn,
vleesch, enz. wil men zoovee', mogelijk aldus han
delen. Men hoopt, dat het door deze beweging
speculanten, aan welke het Algemeen Verbond
van den Arbeid de schuld van de prijsverhooging
der levensmiddelen geeft, onmogelijk zal worden
gemaakt langer invloed op de prijzen te oefenen.
In sommige wijken van Parijs zou tengevolge van
de door het Algemeen Verbond op touw gezette
agitatie reeds een daling in de broodprijzen merk
baar zijn.
rils plateelbakker en schilder aangenomen.
da "am 'n deze HDmek een voorname plaats in,
t^ Hij verschillende stukken met zijn naam
r4e' Kli0S 'n zÜ'n 'Heuwe woonplaats
ten 6 "klein,e burgerij" (poorter) was toegela-
Schijnt hij niet lang meer zijn talenten ,aan
teelhlifal rn68r e" mleer 'n vervM gerakende plri-
sch ^mkunst te hebben gewjjd. Do Schiedam-
tQ f riDriek blijkt evenwel nog in 1784 gewerkt
rien" waarna zo eveneens moest verdwij-
ria.niet 'n onze' dagen 'dat het Schiedjaimsche
veel schaar schel is dan bet Delftsch.
lc '1 hebben vroeger slechts weinigen ver-
Co n g r e s s o m a n i e. Ter gelegenheid van
de internationale Hygiëne-Ausstelling, die in 1911
te Dresden wordt gehouden, zijn volgens de
»Munch. med. Wochenschrift" 150 congressen
aangekondigd, die alle binnen den tijd van 5
maanden moeten worden gehouden. (Med. W.)
178)
trilde hij.
tririar daT i«0nuatdeJnunimer 91 herhaalde hij;
ïnes van den j s van Juffrouw Lucie I Het
het slachtnfi" m °nrdenaar gekocht in het huis van
het *lachtoffLTnr1e?aar geko<
- Vein ',s vreemd.
^hijnt miiUto^\mjinheer de commissaris. Het
vs hechts ee'n n mes nieuw was- Het heeft
td[ï trihrikant -verlaten!?.V0''en de" Winkel
®tfaat. Hethf«nt ™«.losisck toe... zeide de magi-
p^Vrht te doen rr S°ed een onderz<>ek in dat
a£js. Ik ga nog dezen morgen naar
He commf° 2911 brigadier vertrokken.
atukken van hll* Van- politie wikkelde de twee
aarf Parijs. mes m een dagblad en vertrok
st.e'd wer(j ^van °(fing t0t moord °P rekening ge-
J den omtrek e" °f anderen straatroover
e»mg belang hechtte .^Hparket daaraan slechts
d^^^aris gelast o had,ment°ch den rechter-
#t onderzoek Wl ,°nde,'zonk te doen, maar
zich slechts kunnen bepalen
Ontsmetting van de huid met pe
troleum en benzine. Zatti geeft in de
»Semaine Médicale" de volgende methode aan:
De huid wordt zoo noodig den vooravond der
operatie geschoren maar de patient wordt niet
gebaad en krijgt geen antiseptische omslagen. Op
de operatietafel wordt het operatieveld gedurende
1—li minuut afgewreven met een prop katoen,
gedrenkt in petroleum. Daarna wrijft men i mi
nuut met een stuk katoen, gedompeld in gewone
benzine, na. De huid ziet er dan glad uiten voelt
ietwat vettig aan.
Ooispi onkel ijk ontsmette Zatti op deze manier
tot eene beknopte ondervraging van Lize Perrin
de^ broodrondbrengster en van Lucie.
't Hoofd der geheime politie ontving dadelijk
den commissaris van Bois-Colombes, die hem met
weinig woorden het doel van zijn bezoek duidelijk
maakte en hem de twee stukken van het wapen
toonde, die vereenigd een geheel uitmaakten.
Hrit kan wellicht een punt van uitgang zijn...
zeide het hoofd der geheime politie wil mii
alvorens wij iets anders doen, naar liet Paleis van
Justitie volgen.
Zoodra de rechter van onderzoek vernomen had,
waarvoor de beide magisstraten kwamen ^af hij'
als zijne meenin te kennen, dat men zich met
de zaak moest bezig houden.
Ook hem kwam het vreemd voor, dat het mes
dat tot de uitvoering der misdaad had gediend'
gekocht was in het huis, dat het slachtoffer be
woonde.
Dit scheen voorbedachten raad bij den moorde
naar aan te duiden.
De kantoorbediende ging dadelijk een rijtuig
halen waarin de rechter van onderzoek en het
hoofd der geheime politie plaats namen, om naar
het messenmagazijn op de Bourbonkade te gaan.
De fabrikant was afwezig. Het was zijne vrouw,
die de bezoekers ontving.
Het hoofd der geheime politie toonde haar de
stukken van het gebroken wapen en zeide
Dit mes komt uit uw magazijn, niet waar
i,™ 1S ni1l te°en te spreken, antwoordde de
koopvrouw, nadat zij het lemmet 'bezien had
Fransche Aeroplaan kruisers. De
Fransche minister van Oorlog, admiraal Boué de
Lapeyrère, wil, zooals bekend is, vliegmachines
gebruiken voor verkenningsdiensten bij de Marine.
Hij heeft daarom een technische commissie voor
het ministerie van marine ingesteld onder voor
zitterschap van schout-bij-nacht Le Pord.
De eerste moeilijkheid, waarop men stuitte,
was, dat men onmogelijk oorlogschepen met hun
beperkte ruimte en hun door draaitorens, masten,
bruggen, sloepen enz. vernauwd dek voor het
bewaren en oplaten van zweeftuigen kan gebrui
ken. Er was dus reeds sprake van, drijvende
aeroplaandokken te bouwen.
Maar thans stelt de commmissie voor, oude
passagiersschepen, die bestemd zijn om in tijd
van oorlog als hulpkruisers te dienen, voor het
genoemde doel te verbouwen.
Deze schepen, die 25 knoopen per uur loopen,
bezitten voldoende laadruimte om eenige vlieg
machines te kunnen bergen. Op het dek zal dan
een 25 meter breed en 50 meter lang plankier
worden aangebracht, van waar de vliegers hun
machines de lucht kunnen insturen, en waarop zij
weer zullen neerdalen.
Het opvliegen laat zich hooren, maar er zal
toch wel buitengewone acrobatische behendigheid
noodig zijn, om op een zoo klein vlak te landen
met een toestel dat nu eenmaal niet langzaam
kan vliegen.
gasten het raadselachtig verdwijnen van kostbare
sierraden uit hun kamers was gemeld, deed dezer
dagen een in het hotel logeerende Spaansche di
plomaat aangifte, dat hem des nachts een tasch
met eenige duizenden franks aan bankpapier er
in afhandig was gemaakt. Bij het naar bed gaan
had hij de tasch naast zijn bed gezet, en 's mor
gens vroeg bemerkte hij onmiddellijk zijn verlies.
Het ingestelde onderzoek leidde de verdenking
op een gentleman, die als Arthnr Simour in het
vreemdelingenboek stond ingeschreven, zeer def
tig optrad en de duurste kamer in het hotel be
woonde. Toen de detective, die met het onder
zoek der zaak belast was, Simour's kamer bin-
nentrab, om zich te overtuigen, of de mondaine
Engelschman inderdaad degene was, voor wien
hij zich uitgaf, ontdekte hij zij den eersten oog
opslag de vermiste tasch, waarvan de heugel
even (boven den rand van Simour's bed kwam
uitgluren.
Juist toen hij zich bukte om het corpus delicti
te grijpen, haalde Simour een revolver uit zijn
zak, maar voor hij nog had kunnen vuren, had
de detective, die zich in den roep mag verheugen
een prima dsjioe-dsjitsoevechter te zijn, den arm
beetgepakt, die het wapen vasthield, en draaide
die met een kunstigen greep zoo krachtig uit het
lid, dat de Engelschman, overweldigd door de ïa-
zende pijn, de revolver moest loslaten en zich ge
willig liet wegbrengen.
Op het bureau van politie verklaarde de gear
resteerde hoteldief Jack Simour te heeten en uit
Liverpool geboortig te zijn. Hij bekende ten slotte,
de verschillende vermiste juweelen te hebben ge
stolen, die hij achter het wandtapijt van de ho-
telgang op de tweede verdieping had verborgen.
Bij het nasnuffelen van zijn kamer vond men
in den dubbelen bodem van zijn koffer een geheel
arsenaal van uiterst kunstig bewerkte inbrekers
werktuigen, zoodat er niet de minste twijfel
overblijft, of de Parijsche politie heeft een gerou-
tineerden, zeer gevaarlijken hoteldief te pakken.
Een stichting voor middenstan
ders. Een verleden jaar te Boedapest overleden
zonderling biijkt thans zijn geheele vermogen, te
weten 20 millioen kronen, beschikbaar te hebben
gesteld voor een stichting tot ondersteuning van
middenstanders, die buiten hun schuld in ellende
zijn geraakt.
D s j i o e-D sjitse tegen revolver. De
Parijsche politie heeft dezer dagen een goede vangst
gedaan. Het gelakte haar in een voornaam liotel
een Engelschman te arresteeren, in wiens persoon
men naar alle waarschijnlijkheid een gevaarlijken
hoteldief gepakt heeft.
Nadat reeds vroeger door verscheidene logeer-
Boeken in Japan. Het moderne Japan is
het land, waar de meeste boeken worden uitge
geven, maar toch kan het, volgens het Japansche
tijdschrift Shinkoron, geen aanspraak maken op
een aanzienlijken litteraire plaats, daar de kwa
liteit van zijn productie zoo ver bij zijn kwaliteit
ten achter blijft.
In den heelen loop van zijn geschiedenis heeft
Japan geen litterair genie voortgebracht dat naast
Dante, Shakespeare, Goethe, Cervantes of, om bij
de Oostersche volken te blijven, naast Kalidasa en
Firdusi zou kunnen staan. Geen enkel werk van
Japansche schrijvers werd in de wereldlitteratuur
opgenomen. De studenten van de Japansche hoo-
gescholen bezitten niet eens goede handboeken in
hun eigen taal, maar moeten hoofdzakelijk van
de Engelsche litteratuur gebruik maken.
Djt is wel kras, want jaarlijks komen in Japan
29 tot 30.000 boekdeelen van de pers, d.i. ge
middeld 80 per dag, terwijl Engeland maar 8000
tot 8500, Frankrijk 12000 tot 12500 en Duitsch-
land 28000 tot 29000 boeken oplevert. Wel zijn
de oplagen in Japan zeer klein. Ze bedragen zel
den meer dan 500 exemplaren, dikwijls maar 100,
terwijl in Amerika b.v. oplagen van 30000 stuks
volstrekt niet zeldzaam zijn.
De Japansche boekhandelaar heeft geen cor
respondenten in het buitenland, niet eens in Korea
en China. Zijn clientèle is geheel plaatselijk en
over het algemeen zeer weinig op de hoogte van
de boekenmarkt.
Hoewel dit mes door eene laag roest bedekt
is, schijnt het nieuw te zijn, zeide de rechter
van onderzoek.
Zeker is het nieuw.
77 Herinnert gij u, aan wien gij het verkocht
hebt
Ik heb er een verkocht voor eenige drgen,
maar weet niet of mijn man of de bediende er
ook een verkochten.
De winkelierster bladerde in het register en
hernam na eenige oogenblikken
Zij hebben er geen verkocht.
Op welk tijdstip hebt gij het uwe verkocht
De koopman gaf den datum aan.
Juist den dag voor dat de misdaad gepleegd
is I riep het hoofd der geheime politie uit.
7 /U4 g'j °°k vergeten, wie het mes gekocht
heeft vroeg de rechter van onderzoek.
Geenszins... het was een heer.
Een heerherhaalden de beide mannen te
gelijk.
Jp, een heer en goed gskleed... Hij is in
mijn winkel gekomen... Het was tusschen acht en
negen uur in den avond... Hij heeft mij een
keukenmes gevraagd van den vorm, als de slagers
gebruiken om de beenen uit het vleesch te snij
den... Dit zijn zijne eigen uitdrukkingen... Hij
moest iets hebben, dat zeer si'erk was.
Kunt gij mij ook een nauwkeurig signalement
van dien persoon geven
O neen.,. Er komen hier zooveel menschen,
dat men niet op iedereen kan letten.
Was hij jong
Ik denk, dat hij ongeveer vijftig jaar oud
zal zijn... Hij werd reeds grijs... Ik herhaal, dat
hij zorgvuldig gekleed was... Ik heb nog opge
merkt, dat hij zeer fijne handschoenen aanhad.
Hij sprak zeer goed en beschaafd.
De magistraten keken elkaar verlegen aan.
Het was duidelijk dat die kooper, waarvan de
winkeliei ster het voorkomen had beschreven, niet
de moordenaar van het jonge meisje kon zijn.
De rechter van onderzoek gaf deze meening
luid als de zijne te kennen.
Wie weet, antwoordde het hoofd der ge
heime politie. Er bestaan zooveel zonderlinge
zaken.
Welk ander belang dan diefstal kan den
moordenaar gedreven hebben En de man. die
de juffrouw zooeven beschreven heeft, gelijkt in
het geheel niet op een straatroover...
Niets bewijst, dat diefstal de eenige aan
leiding was tot moord.
Gelooft gij dat werkelijk
Ik geloof niets, ik twijfel en ik zoek...
De rechter vaa onderzoek scheen een oogenblik
na te denken, maar hij zeide geen woord en na
de winkelierster bedankt en gegroet te hebben,
verliet hij het magazijn met zijn inedeambtenaar.
Eenmaal op de kade gekomen, bleef hij staan
voor de groote poort van nummer 9 en vroeg
aan het hoofd der geheime politie
[Wordt vervolgd.}
