Binnenland.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
De Fabri-zaak.
Gemengd Nieuws.
Het bestuur van de vakvereeniging van de
Engelsche ketelmakers heeft in een vergadering
te Newcastle besloten opnieuw een referendum
onder de stakers uit te schrijven en hun aan te
raden de verkregen voorwaarden aan te nemen;
omdat zij toch geen meerdere tegemoetkomingen
van der werkgevers zullen verkrijgen.
De kruiser «Sao Paolo", aan boord waarvan
zich de president van Brazilië, maarschalk Hermes
da Fonseca, bevindt, is te Rio de Janeiro aange
komen. Een vlootdivisie was den president tege
moet gestoomd en begeleidde hem in de baal,
alsook tal van koopvaardijschepen.
De Fransche regeering zal den maarschalk het
paard ten geschenke geven, dat hij tijdens de
de manoeuvres in Picardië bereed, en zij is voor
nemens een officier met de overbrenging van dit
paard naar Rio de Janeiro te belasten. Deze zal
het den president aanbieden en hem tegelijkertijd
een brief van president Fallières overhandigen.
Het wetsontwerp over de regeling van het taal
gebruik bij de autonome ambtenaren van Bohemen,
inclusief Praag, is door de subcommissie van de
nationale verzoekingscommissie aangenomen.
Koningin Emma.
Reuter seint, dat Koningin Emma, komende
van Sinaja in Roemenië, gister incognito te Boe
dapest is aangekomen.
Prov. Staten.
De Provinciale Staten van Zuid-Holland zijn
voor de wintervergadering bijeengeroepen tegen
Woensdag 7 December a.s.
Canada.
Reuter seint uit Ottowa
De heer Bakhuyzen is hier aangekomen, om,
in opdracht van de Nederlandsche regeering, rap
port uit te brengen over Canada, uit een oogpunt
van belegging en landverhuizing.
De Landsdrukkery.
De nieuwe gebouwen van de Algemeene Lands
drukkerij zullen, zoo meldt de »Ned.", Woensdag
2 November, des voormiddags te 14 uur, officieel
door den minister van binnenlandsche zaken ge
opend worden.
Wetsontwerp Waterverontreiniging.
De Nederlandsche Vereeniging tegen water-,
bodem- en luchtverontreiniging heeft een uitvoe
rig adres gezonden aan de Twepde Kamer, naar
aanleiding van het wetsontwerp tot wijziging en
aanvulling der Hinderwet en het daarover uitge
brachte Voorloopig Verslag.
De Vereeniging merkt daarin o.a. op, dat het
ten hoogste gewenscht is een principieele uftspraak
van de Regeering uit te lokken, in hoeverre zij
bereid zoude wezen, een door particulier initiatief
te stichten «Centraal Bureau van advies voor
Waterreiniging" te steunen, door tegemoetkoming
in de kosten van oprichting en instandhouding
daarvan. (Ned.)
uitroepen van de republiek leidde, trad weer op
stuitende wijze het anti-kerkelijke karakter van
het thans in de Latijnsche Staten heerschende
Liberalisme op den voorgrond. De republikeinen
toch, van wie ditmaal de actie uitging, behooren
niet tot de socialisten, en zelfs niet tot de radi
calen, maar tot de «Gematigden." Zelfs las men
reeds van klachten, die rezen over het niet opne
men van één enkel radicaal in het Kabinet.
Hier loope men niet overheen. Bij zulk een
revolutionair optreden is men licht geneigd, aan
een actie «van de uiterste partijen" te denkenen
op deze de schuld te werpen. Het Liberalisme
gaat dan vrij uit. Het rustige Liberalisme zou
zich nimmer tot zulk een ondernemen geleend
hebben. Het heeten dan de ultra's die in het krijt
komen te staan. En juist die heller kleur der
ultra's tint dan het Liberalisme zachter. Maar
heel anders komt uiteraard de zaak te staan, nu
men de uiterste hoort morren en klagen, en men
van allen kant te hooren krijgt, dat het bewind
thans in handen van de zeer gematigden is. In
de taal van 1789 zou men zeggen; Niet de Ja-
cobijnen deden he't, het waren de Girondijnen die
hun slag sloegen.
Juist in verband hiermee nu spreekt het zoo
sterk, dat de eerste actie van het nieuwe Kabinet
zich weer tegen de Kerk heeft gericht.
Na hierover te hebben uitgeweid, vervolgt het
blad
Hierin nu spreekt niet anders dan de antithese.
Het is de intellectueele mensch die God onttronen
wil en zich aanstelt alsof hij zelf de wereld kon
regeeren, en het is de geest van die door hem ge
regeerde wereld, die op het uitbannen van den
geest van Christus bedacht is.
Er zijn maar twee mogelijkheden. Of de stof
is uit den geest, of de geest is uit de stof. Chris
tus stelt het eerste, Marx het tweede. Toen Marx
leeraarde dat de geestelijke verschijnselen uit
vloeisels zijn van den stofTelijken toestand, deed
hij niet anders dan de consequentie uit de ideeën
der Revolutie trekken. En het is die principieele
allesbeheerschende idee, die ook nu weer te Lis
sabon aan het woord kwam. Steeds kwam het
uit, zooals de Christus het voorzegd had«Ze
hebben Mij gehaat, ze zulle.i ook u haten; ze
hebben Mij vervolgd, ze zullen ook u vervolgen
Hoe de liberaal, de radicaal en de socialist in de
uitwerking van het beginsel ook verschillen, en
bij die uitwerking elkander gedurig in de haren
vliegen, het primordiaal beginsel dat hen drijft,
blijkt 'bij allen één, en juist hiervan gaf de
omwenteling te Lissabon die onder de leiding der
gematigden stond, nieuw en afdoend bewijs.
vlekte Ontvangenis sedert zoovele jaren
verdienstelijk werkzaam is,, geboren, was in zijn
64e levensjaar en in het 46e jaar zijner religieuze
professie. Na in het Moederhuis te Maastricht
geprofest te zijn, was hij achtereenvolgens vele
jaren werkzaam te Amsterdam, daarna te Hasselt,
waar hij directeur van het pensionaat werd,
vervolgens in het pensionaat te Roermond en
daarna na eene vernieuwde werkzaamheid te
Maastricht, achtereenvolgens als overste in de
huizen te Helmond, Weert en Amsterdam.
In October 1905 tot overste te dezer stede
benoemd, was hij hier gedurende vijf jaren
verdienstelijk werkzaam, totdat hij in September II.
naar Maastricht verplaatst werd, waar hij hoofd
van de voorbereidende klasse der kweekschool
werd.
In Broeder Egbertus verliest de Maastrichtsche
Congregatie een verdienstelijk onderwijzer, die
behalve de hoofdakte ook de akte voor de Fran
sche taal had en in ruimer zin op onderwijsgebied
werkzaam was; o a. was hij hier lid van de com
missie tot wering van schoolverzuim, waar zijne
adviezen wel op prijs werden gesteld. Moge hem,
na een zoo welbesteed leven, het eeuwig loon ver
zekerd zijn, hun die anderen geleid en onderwezen
hebben, toegezegd I
Boaz.
In het laatst van November of begin December
zal de Christ. Patroonsvereeniging «Boaz" eene
buitengewone vergadering houden. Als hoofdpunt
op de agenda wordt gemeld Voorstel van het
bestuur tot Statutenwijziging en behandeling van
het Ontwerp-Statuut voor de Centrale Coöpera
tieve Spaar- en Voorschotbank «Boaz." (Stand.)
Kapitein Christoffel.
Naar men aan de «N. Ct." mededeelt, blijft
kapitein Christoffel, die dezer dagen met pensioen
den militairen dienst verliet, nog minstens een
tweetal jaren in Insulinde. Hem is een werkkring
aangeboden door een groote koloniale onderneming,
die waarschijnlijk profijt wil trekken van Chris-
toffel's groote kennis van land en volk van een
aanzienlijk deel der Archipel. Vroeger reeds,
tijdens zijn verblijf hier te lande, was hem een
werkkring in dien geest aangeboden.
Dr. Poels.
Onlangs bevatten de bladen, dat de nieuw
benoemde algemeene adviseur van de R. K.
Mijnwerkersvereenigingen een studiereis maakte
in het kolendistrict van Duisburg en omgeving.
Dit bericht is geheel onjuist.
Dr. Poels is, in gezelschap van den voorzitter
van den Centralen Bond van R- K. Mijnwerkers
vereenigingen, den eerw. heer H. Erens van hier,
vertrokken naar België om in de mijnstreken
aldaar de toestanden en de organisatie te bestu-
deeren.
Na deze reis denkt dr. Poels eerst de West-
Duitsche kolendistricten te bezoeken. (N. L. K.)
Internationale middenstandsbeweging.
Het derde Internationaal Congres voor den Mid
denstand van de Association de Défense des
Classes Moyennes, zal op 14,15,16 en 17 November
in de zalen van het Hotel Continental te Parijs
gehouden worden, onder eere-presidium van den
oud-president der Fransche republiek Loubet.
De dagorde vermeldt voor de vier dagen dat
het congres zal duren, een groot aantal redevoe
ringen (inleidingen), te houden door vertegen
woordigers van Middenstands-organisaties uit
Zwitserland, Duitschland, Nederland, België,
Zweden en Frankrijk.
De buitenlandsche redenaars zullen de twee
eerste dagen tot hunne beschikking hebben,
terwijl de beide laatste congresdagen gewijd
zullen zijn aan de beraadslagingen over meer
nationale (Fransche) middenstandsvraagstukken.
Voor Nederland zal de heer J. S. Meuwsen,
president van den Middenstandsbond, een rede
voering houden over «l'Organisation des Classes
Moyennes Industrielies et Commergantes aux
Pays-Bas" en het onderwerp «Inkoop Coöperatie
voor den Middenstand" inleiden.
Tegen de Kerk.
Aan een hoofdartikel van «De Standaard" is
het volgende ontleend
Ook bij de gewelddadige omwenteling, die te
Lissabon Koning Manuel 1 onttroonde en tot.
het
Giste r-m orgen is van een fiets, die
onbeheerd aan de Lange Haven voor het gebouw
«Musis Sacrum" stond, een lantaarn gestolen.
Een onderzoek wordt door de politie ingesteld.
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
;n den morgen van 28 October 1910, medegedeeld
door het Kon. Ned. Met. Instituut te de Bildt.
Hoogste barometerstand 775.7 te Riga.
Laagste barometerstand 752.1 te Valentia.
Verwachting tot den volgenden dagmeest
matige oostelijke tot zuidoostelijke wind, betrok
ken tot bewolkt, mogelijk regenbuien, zelfde tem
peratuur.
Baadsrerslag.
Het verslag van de voortgezette vergadering
van den Gemeenteraad op Woensdag 26 October
1.1. vindt men in het Tweede Blad.
Broeder Egbertus f.
Met leedwezen zullen zeker velen te dezer
stede vernemen, het betrekkelijk plotseling over
lijden van den eerw. Broeder Egbertus in de
wereld de heer Joannes Baptist Biarez tot
voor korten tijd overste der St. Jozefsscholen
alhier. Na eene kortstondige ernstige ziekte
(hersenvliesontsteking) overleed hij, na 's morgens
van de H. H. Sacramenten voorzien te zijn,
Woensdagavond te Maastricht.
De eerw. Broeder Egbertus, in den Haag, waar
zijne Congregatie Broeders van Maria's Onbe-
D e wed. V., wonende Visschers-
straat, deed gister-avond bij de politie aangifte,
dat tijdens hare afwezigheid uit een kast in een
kamer harer woning een kom met ongeveer f40
specie was gestolen. Het dochterje, dat thuis
was, had niemand in de woning gezien.
De politie onderzoekt het geval.
Als een b ij zonderheid verdient
vermelding, dat de 76-jarige Helena Maria Bezemer
gisteren, 27 October, gedurende 65 jaren in een
en de zelfde woning, Korte Achterweg 13, woonde.
Vanmorgen isineenslootlangs het
land van de wed. Kooyman een schaap verdron
ken
gevonden.
ÏJIT MAASSLUIS.
De uitgaande stoomschepen «Riol" en «Peruvia"
zijn bij Viaardingen met elkaar in aanvaring ge
weest. De «Riol" heeft de reis voortgezet. De
«Peruvia" werd tegen den kant gezet. De omvang
der schade is nog niet bekend.
UIT ROTTERDAM.
Op 1 November a.s. zal het een kwart eeuw
geleden zijn, dat mr. N. J. E. de Voogt zijn amb
telijke loopbaan begon als hoofdambtenaar ter cen
trale secretarie te Rotterdam
De politie heeft gearresteerd vrouw B. J.
van D. en vrouw J. E. G., uit de Korte Wagen
straat, en twee mannen L. M. en J. van der L,,
die verdacht worden een afgemonsterd Zweedsch
bootsman in de Korte Wagenstraat te hebben
beroofd van
f600 aan Engelsch geld.
Oranje-vereeniging.
Dr. Brants heeft zijn geëncadreerd portret ge
schonken aan het Bestuur der Oranjevereeniging
met verzoek dit te willen ophangen in het ver
gaderlokaal.
In een begeleidend schrijven gaf dr. Brants nog
uiting van de sympathie, die hij steeds voor deze
vereeniging gevoeld had.
Zeemilitie.
De lotelingen dezer gemeente, lichting 1911,
die verlangen bij de Zeemilitie te dienen, kunnen
zich daarvoor nog uiterlijk a.s. Maandag 31 Oc
tober aan het Bureau militie, Schoolstraat, aan
melden.
UIT DELFT.
Te Delft is gistermorgen plotseling in den
ouderdom van 51 jaren overleden de heer W. Th.
Schiphorst, hootd van school 2 en directeur der
.rijksnormaallessen De overledene stond bekend
als iemand van groote paedegogische bekwaamheid.
i.
met de procedure, die
In verband met de procedure, die voor de
Arrondissements-rechtbank te Rotterdam zal wor
den gevoerd in zake de reeds zoovele jaren
hangende kwestie betreffende het door Servaes
Pieterszoon Fabri te Schiedam gestichte gasthuis,
zullen wij hier de geschiedenis dezer zaak in het
kort uiteenzetten.
Evenals in tal van andere plaatsen in ons land,
zijn er te Schiedam in den loop der tijden ge
schillen gerezen ten aanzien van het beheer en
het gebruik der bezittingen van door particuliere
personen opgerichte instellingen van weldadigheid,
ofwel van schenkingen, die eensdeels ten goede
kwamen van familieleden van de erflaters, ander
deels ten voordeele van een of andere stichting
waren geschonken.
Van bekendheid zijn te Schiedam vooralle
de nalatenschap van Willem Jan Aerts, 2e die
van Elisabeth Jacobs en 3e van Servaes Pietersz.
zoon Fabri.
De goederen en fondsen, afkomstig van Aerts
en Jacobs, worden op het oogenblik nog beheerd
door de regenten van het Weeshuis aan den
Langen Achterweg. In de zaak—Aerts kwam
eenige jaren geleden, door bemiddeling van den
oud-notaris v. d. Hoop, tusschen de familie en de
regenten van het Weeshuis een accoord tot stand
doch inzake de nalatenschap van Elisabeth Jacobs
is totnogtoe nog geen regeling getroffen.
Wat nu de Fabri-zaak betreft, deze is veel
ingewikkelder dan de zooeven genoemden en de
strijd tusschen de familie Fabri eenerzijds en de
administrateuren der fondsen, herkomstig van het
Fabri-gasthuis en het stedelijk bestuur anderzijds
duurt reeds lange jaren, zonder aan beide zijde
van eenige toeschietelijkheid sprake is.
De geschiedenis van de Fabri-zaak is aldus
In het midden der 16e eeuw woonde te Schie
dam een R. K. priester, mr. Servae3 Pieterszoon
Fabri. In het jaar 1564 maakte genoemde
priester een testament, waarin hij zijn nalaten
schap verdeelt en tevens voorschrijft dat er een
gasthuis zal worden opgericht.
«In welcke gasthuys hij testateur onderhouden
wil hebben dengeheen. die van zijnen bloede tot
armoede zoude moghen comen ende tselve beghe-
ren. Ende bij gebreecke van henlieden die scha
mele reeders deser stede tot alsulcke getalle, als
die voorscreven burgemeesters, mitsgaders die-
ghene van den bloede, die alsdan administratie
van tvoorscreven gasthuys sullen hebben, bevin
den sullen te beboeren nae gelegentheyt van de
voorscreven dotatie ende renten, die tot tvoorscre
ven gasthuys staen sullen ende zoeverre daer
gheen reders en waeren totten voorscreven getalle
toe, sal tvoorscreven getal vervult werden uytte
schamele styerluyden ende bootsgesellen ofte an
dere schamele luyden der voorscreven stede."
Het bestuur van dit gasthuis droeg hij op aan
twee zijner naaste bloedverwanten; waren er
meer dan twee van gelijken graad, dan mochten
burgemeesters en het gerecht (d.i. schout, burge
meesters en schepen «de Weth")uit alle bloed
verwanten er twee kiezen. Was er onder de
bloedverwanten niemand bekwaam voor die functie,
dan mochten er vreemde personen worden benoemd.
Verder bevat het testament nog allerlei bepa
lingen, te veel om hier te releveeren, doch wie
er belang in stelt kan het testament afgedrukt
vinden als bijlage bij het Raadsverslag van 1901'
In de Lange Kerkstraat, tegenover de Groote
Kerk, werd, na den dood van den erflater, een
groot heerenhuis aangekocht, hetwelk tot Fabn-
gasthuis werd bestemd.
Dit huis kwam onder bestuur van de familie-
De eerste regenten waren Arendt Danckertszoon
(Fabri) van Smaleveld, en Cornelis Jacobsz. Fabri,
beide neven van Servaes Fabri.
De regenten werden onder den titel van «Gast-
huismeesters van het Oude Mannenhuis" benoemd
door de Weth (Schout, burgemeesters en schepenen)-
Dit college, hetwelk ook privaat-rechtelijke be
voegdheden had, koos niet alleen van alle instel
lingen van weldadigheid de bestuurders, maar ook
de buiten vaders der kloosters, de zevengetijden-
meesters, de kerkmeesters, enz. «De Weth" moet
niet verward worden met de Vroedschap. Ieder
had afzonderlijke bevoegdheden.
Was de instelling een paar eeuwen achtereen
onder het bestuur der familie gebleven, kort voor
1795 of na de omwenteling in Schiedam, schijnt
daarin een verandering te zijn gekomen. In den
Franschen tijd vooral blijkt er al zeer zonderling
met de bezittingen van het huis te zijn omge"
sprongen, en kwam het bestuur door de benoeming
daarin van stedelijke regeeringspersonen feitelijk
in handen der gemeente.
De finantiëele toestand van liet huis werd i®
den Franschen tijd zeer bedenkelijk. In 181^
werd door de regenten der instelling aan de stad
verzocht om een voorschot op de effecten van het
huis. Op de begrooting van 1815 dezer gemeente
kwam voor het eerst een post voor van f600.
die bij wijze van voorschot op f30.000 effecten
werd gegeven. Successievelijk werden er ieder
jaar voorschotten gedaan tot 1837, in welk jaar
de laatste commensaal van het huis overleed. Het
totaal bedrag der voorschotten beliep f 10.000.
Het Oude Mannenhuis was echter nog gee®
gesubsidieerde instelling geworden, aangezien er
steeds sprake is geweest van voorschotten op de
bezittingen van het huis.
Dezelfde regenten, die in 1813 het huis be
stuurden, waren nog in functie in 1839. Twee
hunner, de heeren Poort en Loopuijt, waren
respectievelijk burgemeester en wethouder gewor
den. Zij hadden dus beiden vrijwel alleen over
het lot van het Oude Mannenhuis te beschikken-
(Wordt vervolgd)-
AGENDA VAN VERGADERINGEN ENZ.
Schiedam.
Van hedenZondag 30 Oct. 8 u. Schuttersveld-
Circus Wilke.
Zondag 30 Oct. 8 u. Bondsgebouw. Toegankelijk0
vergadering R. K. Propagandaclub >^t-
Paulus". sprekerde weleerw. pater
A. J. Fennell.
Rotterdam.
Zondag 30 Oct. 21/2 u. Circus. Rotterd. Orkest-
vereen, le concert (Serie A.)
meldt zijn de vlieglessen op de Molenheide bego®
nen. Archer treedt er als leermeester op. H0
heeren Bussel, Mulder en Bakker zijn de eerst0
leerlingen.
Geen m i s d r ij f. In den nacht van ^0l>
20en dezer is onder verdachte omstandigheden
in een huis in de Koningstraat te Utrecht ee®
kostganger aangetroffen, die aan het hoofd ver
wond was en naar de rijksklinieken overgebracht,
nog dienzelfden avond is overleden. Bij 0el1
gehouden sectie is een kogeltje gevondeü.
De commissaris van politie in de 6e afdeel'®^'
de heer Wijnmalen, leidde terstond een persoon
lijk onderzoek, nam aan alle kostgangers een ver
hoor af, en hoewel bij de gedane huiszoeking
geen enkel vuurwapen is gevonden, hetgeen
geval in den aanvang zeer raadselachtig hee
gemaakt, is men thans vrij algemeen van meeni®£'
dat hier aan geen misdrijf, doch aan zelfmoo»
Luchtvaart. Naar de «Bredasche Ct-
