Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
33ste Jaargang.
Zaterdag 5 November f910.
No. 9859.
^EERSTE BLAD.
Offlcieele berichten.
Boitenlandsch Nieuws.
Verspreide berichten.
Binnenland.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dft blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bjj alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
BureauBOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTISN:
1 6 regels f 0.92 met inbegrip van bewijsnummer,
Van
Elke regel daarbóven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend,
ingezonden mededeelingen 25 cent per regel.
V oor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil
lijfce overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Dit nummer bestaat uit twee
Waden en een Geïllustreerd
Zondagsblad.
Aan de openbare school E, te Schiedam (Hoofd
heer M. Martens) wordt gevraagd
een onderwijzer
met akte vrye- en ordeoefeningen,
Het bezit der akte handteekenen strekt tot aan -
beveling.
aanvangsjaarwedde van f550 wordt ver
kor de akte vrije- en ordeoefeningen met f'25.
voor de akte handteekenen met f50.
v°or de hoofdakte met f'200.
en voor 2, 4, 6, 8, 10, 13 en 16-jarigen dienst
0 het lager onderwijs met f50 voor ieder tijdvak
11 voor het bezit der hoofdakte bovendien na 19-
2'2-jarigen dienst bij het lager onderwijs mede
^®t f50 voor ieder tijdvak.
Sollicitatiën in te zenden aan het adres van
Burgemeester van Schiedam, voor 20 Novem-
De Botterdamsche Kamer
verkiezing.
He verkiezing in Rotterdam V, noodig gewor-
en door het ontslagnemen van den heer mr. De
°ng als lid der Tweede Kamer, is op een teleur-
S,te"ing voor de Christelijke partijen die zich voor
verkiezing zooveel moeite gegeven hadden
a'tgefoopen. Hoewel de candidaat der vereenigdé
"Hatelijke partijen 435 stemmen meer bij deze
örstemming verkreeg dan hij bij de eerste stem-
behaalde, bleef hij toch circa 300 stemmen
®chter bij den candidaat der te zamen geloopen
nksche groepen, die echter bij alle kraehtsin-
8Patining van links slechts een 50-tal stemmen
^eer mocht verwerven, dan bij de verkiezing op
October op de verschillende candidaten der
eralen, vrijzinnig- en sociaal-democraten geza-
^Ujk waren uitgebracht.
He omstandigheden waren ditmaal het verkie-
Zlngswerk der Christelijke partijen veel minder
S^nstig dan bij de algemeene verkiezingen in
"H, toen mr. de Jong met eene verpletterende
^erderheid van 3115 stemmen tegenover mr.
e Jong, die 2657 stemmen verkreeg, gekozen
De heer Vegtel bleef wel 650 stemmen
er>eden het overgroote getal dat zijn geestver-
in 1909 verwierf en bekwam slechts onge
ei het aantal stemmen dat mr. Van Raalte
l0e« verkreeg.
Reenloopende redenen hebben tot dit zoo ge-
JZlgd stemmental van den rechtschen candidaat
eiding gegeven. Allereerst het feit, dat 't hier
2ooe partieele verkiezing gold, waarbij zelden
v ^eel animo bestaat als zich bij de algemeene
per 'ez'ngen doet kennen. Maar vooral hebben
2in S°nee'e redenen bij deze tusschentijdsverkie-
te ^en doorslag gegeven. De heer Vegtel vond
itl^o °Ver z'cb een candidaat, wiens naam nog
dir terdam op veler lippen zweeft, den oud-
ger6C'eUr Van gemeentewerhen, die naar sommi-
Q °verdreven beweren, half Rotterdam heeft
lib Wd, bovendien een man van gematigd
^^erale beginselen, wiens verklaring voor alge-
de 6tl kiesrecht nog volstrekt niet insluit, dat hij
k ^eginselen van de partijen der uiterste lin-
dam' 'S toegedaan. Tegenover dien te Rotter-
het Z°° °ver hekenden candidaat stond de daar
§r0s6kkelijk onbekende heer Vegtel, voor het
p6l,S ^er kiezers althans een veel minder bekende
te^Soonhjkheid dan de oud-directeur van gemeen-
t6r(jerken' door zijn dertigjarig verblijf te Rot-
bev f11 'n ^6 kringen harer zoo uiteenloopende
evoik
R<
lng bekend.
8che 016681 kenmerkende van deze Rotterdam-
8o V6rkiezing was wel, dat 'teen geheel per-
^rhin was" Hi°6 dikwijls is Vegtel's
de lsser rede, waarin hij bepleitte, dat naast
beiagl°°te uitgaven voor den Waterweg ook de
vr »6D Van den landbouw steun en bevordering
de n' niet tegen den candidaat der vereenig-
etl tsche partijen uitgespeeld 1 De leugen
Vajj uster heeft bij dezen verkiezingsveldtocht
^'iekerera'e zlJ^e vr9 spel gehad. Naast den pu-
^6hsch ^ersoon heeft men ook den bijzonderen
gehoond. Wat in verkiezingsblaadjes en
couranten-artikilen tegen den rechtschen candaat
is aangevoerd, is inderdaad beneden alle kritiek
en stelt de armoede der vrijzinnige partijen aan
degelijke argumenten in een helder licht.
Over het geheel leert echter deze tusschentijds-
verkiezing in een Rotterdamsch Kamerdistrict,
dat nog voor ruim een jaar een man van rechts
met overweldigende meerderheid afvaardigde, dat
men niet vermetel op een tijdelijk succes bouwen
moet. Wat toen onder bijzonder gunstige omstan-
digheaeu een plaatselijk man van rechts wiens
politieke zon begon te klimmen, stond tegenover
een stadgenoot uit de liuksche partijen, wiens
populariteit merkelijk was gedaald kon worden
veikregen, is nu niet kunnen bereikt worden. Alle
krachtsinspanning van rechts betoond, alle lofwaar
dige ijver daar ten toon gespreid, heeft niet tot
het dezerzijds zoo vurig begeerde resultaat kunneii
leiden. De redelijke verklaring van dit opmerkelijk
feit is, dunkt ons, daarin gelegen, dat velen van
de kleurlooze middenstof, die bij alle verkiezingen
den doorslag geeft, ditmaal op den candidaat der
linksche partijen, die voor velen als een zeer po
pulair man gold, hebben gestemd.
Deze verkiezing leert dan ook weer, dat wij
slechts op eigen krachten moeten steunen, het
eigen kiezerskorps zóo sterk moeten maken, dat
hulp van buiten daarbij niet allereerst moet ge
zocht worden. De Christelijke partijen, ook in
onze stad mogen zich dit voor gezegd houden
het zwaartepunt eener verkiezing ligt veelal nog
meer in de verwijderde voorbereiding dan in de
onmiddellijke stem busactie. Moge men dat vooral
in de eerstvolgende maanden, waarin weer veel
van den ijver en den tact der propagandisten ge
vorderd wordt, wel in 'toog houden. De Rotter-
damsche verkiezing plaatse ons met het geweer
bij den voet, gereed 't ten allen tijde te hanteeren
DUITSCHLAND.
Gisteravond om 8 u. is in do Jaspisgalerij1
van het Neue Palais te Potsdam een feestmaal
gegeven, waaraan de Tsaar tusschen den Keizer
en de Keizerin zat en de rijkskanselier tusschen
den Russischen gezant en baron Friederichsz.
(Vender zaten aan de Prinsen en Prinsessen van
het Koninklijk Huis, prins George Va;n 'Grieken-
Hand, Sasonof, Kiderlen Waechter e. a.
•Met liet oog ,o.p het 'familiare karakter van
het bezoek van den Tsaar werden, na gepleegd
overleg, aan het feestmaal van gisteravond geen
plechtige toespraken gehouden.
Na tafel hebben de vorsten in de schelpenzaal
cercle gehouden.
lD'0 Keizer heeft gisteravond Sasonof ontvan
gen, de Tsaar voin Bethman Heilweg en Kiderlen
Waechter.
FRANKRIJK.
(De Orleans-spoorwegmaatschappij heeft in de
maanden Juli, Augustus en September safaris-
verhoiogingen ingevoerd, die over een jaar een
som van 794,000 frank beloopen. In October zijn
er weder salarissen verhoogd, deels alls beloe
rd njg voor het personeel, dat bij de jongste
staking voor het overgroote deel aan dien arbeid
gebleven is. Over een jaar bedragen deze ver
hoogingen 255,000 frank, zoodat die maatschap
pij voor 't «ogenblik, afgezien van misschien
nog' komende loonsverbeteringen, jaarlijks
1,049,000 frank meier aan joonen zal ultkeeren.
SPANJE.
'Uit Cerbère wordt aan het „Petit Journal"
gemeld, dat de algemeene staking is uitgeroepen
in geheel Catalonië. Er werd te Saragossa be
sloten de algemeene staking uit te breiden tot
heel Spanje. Evenwel heerscht er overal rust.
In Regeeringskringen_ schijnt men nochtans zeer
ongerust. Er zijn uit Barcelona Iroepen gezonden
naar Sahadelle en "Saragossa.
(Die regeering heeft besloten, de reuzenhetooging
van arbeiders, die morgen te Barcelona gehou
den zou worden, te verbieden en zoo noodig
met geweld te beletten.
De Senaat heeft de Cadehas-wet met 179
;m 85 stemmen aangenomen.
TURKIJë.
Uit Konstantinopel komt bericht dat het met
den gezondheidstoestand van sultan Abdoel Ha-
mid zeer slecht gesteld is. Hij heeft elk oogen-
blik zware aanvallen van zenuwlijden en lijdt
aan de idee fixe van complotten, die tegen hem
gesmeed worden. Men verwacht dat de dagen
van den sultan geteld zijn.
MAROKKO.
(Die „Times"-correspondent in Tanger telegra
feert, dat, nu de oogsttijd voorbij is, weder tee-
kcnien van onrust zijn te bespeuren. Voornamelijk
is dit bet geval in het district van Alcazar,
waar iedter «ogenblik een revolutie tegen Rai-
sooll kan uitbreken. Een oud-gouverneur en diens
familie hebben de omwonende stammen tegen
hem opgehitst.
De correspondent meent te weten, dat Raisoeli
op weg is naar Alcazar, een plaats, die onge
veer 100 'kilometer van Tanger verwijderd ligt.
PERZIë.
De sBombay Gazette" publiceert het bericht,
dat de Britsche kruiser »Proserpine" een deta
chement troepen zou hebben ontscheept te Lingah.
Bij een botsing met de plaatselijke bevolking
zouden de commandant en verscheiden Britsche
matrozen gekwetst zijn.
De marine-autoriteiten weigeren iets mede te
deelen.
Men verneemt, dat er ter Admiraliteit te Lon
den geen bevestiging is ontvangen van een bot-
sipg te Lingah (Perzië), waarvan de Bom bay
Gazette" melding gemaakt heeft.
ZUID-AFRIKA.
(De inwijdingë-pliecTitigheid van het eerste par
lement, der Zuid-Afrikaansche Unie, had gister
om 12 uur te Kaapstad plaats, in tegenwoordigheid
van den hertog en de hertogin van Connaught,
prinses Patricia en lord en jady Gladstone.
In zijn redevoering tot inwijding van het par
lement, vertolkte de hertog van "Connaught de
groote spijt van den koning, dat Z. M. zich voor
het oogenblik het genoegen moet ontzeggen, een
bezoek aan Zuid-Afrika te brengen.
„Z. M. weet zeer goed," aldus de hertog, „dat
gij smart en droefheid hebt doorleefd, en dat
misverstand en strijd uw land ten bezoeking zijn
geweest, maar dit al'les is vreedzaam in het ver
leden begraven. Z. M. is er van overtuigd, dat
alle Zuid-Afrikanen eerlijk zullen arbeiden voor
het welzijn van dit groote en schoöne land".
'\„Z. M. smeekt er Gods genade over af, opdat
de Unie allen een duurzame weldaad zij, en
dat zij moge bijdragen aan de welvaart en voor
spoed van Zuid-Afrika en het Britsche rijk."
In de Duitscbe schoenindustrie dreigt een
uitsluiting van ongeveer 50 a 60.000 arbeiders,
ten gevolge van een staking vah een duizendtal
schoenarbeiders te - Dresden.
De Kroonprins van Zweden wordt Zondag
met vrouw eih kiaderen uit Londen te Potsdam
verwacht, waar hij met zijn familie als gast van
dën Keizer in het Neue Paleis zal logeerénl
Gisteren is te Londen op 67-jarigen leeftijd
overieidieh de bekende admiraal Sir Harry Holds-
worth Raws on, oud-gouverneur van Nieuw Z.-
Wal'es.
Staten-Generaal.
EERSTE KAMER.
Zitting van Vrijdag 4 Nov.
(Slot).
Zonder hoofdelijke stemming wordt thans aan
genomen de comptabiliteits-wetten voor West-Indië.
Het wetsontwerp tot terugbrenging van
particuliere landen op Java
tot staatsdomein wordt het eerst besproken door den
heer Waller, die, steunend op het gezag van ver
schillende schrijvers de uitoefening van souvereine
rechten door particulieren afkeurt. De opheffing
dier rechten behoort z.i. te geschieden op de wijze
door de regeering voorgesteld, welke zal leiden
tot verbetering der toestanden op die landen. De
kosten van die opheffing zullen groot zijn, doch
wij verhoogen daardoor ons aanzien als kolonale
mogendheid.
De heer van Nierop vraagt, of by ordon
nantie ook de souvereine rechten van den land
heer kunnen worden onteigend krachtens de voor
gestelde wet. Spr. wijst op de groote duurte van
de terugbrenging van particuliere landen onder
staatsdomein. Hierop moet de Kamer letten, al
is de minister van Koloniën ook zijn eigen minis
ter van financiën. Voorts vraagt spr. naar de
verdere maatregelen, die de minister zal nemen
ten opzichte van particuliere landen en dringt
aan op de opheffing van heerendiensten op die
landen wegens hun onwettigheid.
De heer Laan sluit zich aan bij het betoog van
den heer Waller en acht het ontwerp een goede
politiek, waarbij hij echter voorzichtigheid in de
uitgaven aanraadt.
De Minister van Koloniën, de heer
de Waal Malefijt, verdedigt zijn ontwerp door te
wijzen op de verkeerdheid van het tegenwoordig
stelsel, dat o.a. de particuliere landen buiten de
agrarische wetgeving houdt en den landheer toe
laat strafteloos de hem toegekende rechten te
overtreden. Terugbrenging onder staatsdomein is
daartoe bet eenige middel.
De Regeering heeft geen algemeen plan tot ont
eigening. Het feit, dat de regeering thans ont
eigenen kan, zal den landheeren aanmanen de
toestanden op hunne landen te verbeteren. De
minister wijst er op, dat meer Nederlandsch ka
pitaal naar Indië moet vloeien, wil men den
vreemdeling weerstaan. Zoolang dat niet in vol
doende mate het geval is, blijft voor de Regee
ring niets over dan een wetsoutwerp in te dienen,
dat haar de bevoegdheid geeft particuliere landen
te onteigenen vóór zij in vreemde handen komen.
Op de vraag, of ook de souvereine rechten kunnen
worden onteigend evenals de landen, antwoordt
de minister, dat dit een kwestie zonder belang is
en de onteigening van die rechten geen ontevre
denheid kan wekken bij de eigenaars. Wat de
heerendiensten betreft, wil de minister trapsge
wijze komen tot vermindering daarvan.
Het wetsontwerp wordt zonder hoofdelijke
stamming aangenomen.
Daarna komt aan de orde het wetsontwerp tot
regeling van de
Banken van leening,
waarbij mr. Van Leeuwen verschillende be-
bepalingen aan kritiek onderwerpt. Dat Ged. Sta
ten zullen beoordeelen, of er in een gemeente
behoefte is aan een bank van leening, achtte spr.
een ernstige aanranding van de autonomie dei-
gemeenten.
De heer v. Starkenborgh S tac houwer
sloot zich hierbij aan, en was het ook geheel eens
met de meening van hen dat de burgemeester,
als hoofd der plaatselijke politie, tegenwoordig
overladen wordt met werkzaamheden, en ook al
weer bij dit ontwerp, waarbij hem wordt opge
dragen het waarmerken van de registers van een
bank van leening. Ook worden in het ontwerp
den burgemeester in verband met de banken van
leening werkzaamheden opgedragen als het toezicht
houden op de panden of zij niet gestolen zijn,
zaken die meer tot het gebied van den hulpoffi
cier van justitie behooren dan van den burge
meester. Hij verzocht den minister een inter
pretatie van wat onder hoofd der gemeentelijke
politie verstaan wordt.
De Min. van Binnenl. Zaken ont
kende dat de autonomie der gemeenten door het
ontwerp zoo zeer wordt aangetast. Een bank van
leening is toch geen specitiek gemeentelijk belang,
doch een zaak van algemeen belang. Het ver
plichten eener gemeente tot oprichting van zulk
een bank stelt dus niet schending van de gemeen
telijke zelfstandigheid daar. Bovendien is de
gemeente groote vrijheid gelaten om de bank op
te richten, daar zij dat eerst behoeft te doen als
de behoefte gebleken is.
Blijft zij in dat geval nalatig eerst dan kan zij
gedwongen worden.
De minister achtte de gewraakte oplegging van
werkzaamheden aan den burgemeester in verband
met de banken niet zoo heel erg. Vele dezer
dezer werkzaamheden worden nu toch al door
den burgemeester verricht. Dit wetsontwerp codi
ficeert dus eigenlijk bestaande toestanden. Boven
dien schrijft de wet voor dat die werkzaamheden
door of van wege den burgemeester, ergo door
anderen, kunnen worden verricht.
Het wetsontwerp, op verzoek van den heer v.
Leeuwen in stemming gebracht, werd goedgekeurd
met 23 tegen 4 stemmen.
De vergadering is hierop gescheiden tot ver
moedelijk de voorlaatste week van November.
H. M. de Koningin-Moeder.
H. M. de Koningin-Moeder zal den 14n Novem
ber a.s. in het land terugkomen.
H. M. zal zich alsdan van König in het Oder -
wald rechtstreeks begeven naar Het Luo
De woningen van de Comm. der Koningin,
Volgens een vroeger vermeld bericht, zou de
Regeering in onderhandeling zijn getreden met
de provinciale besturen, ten einde de woningen
deze