Stads- en Gewestelijk Nieuws.
Gemengd Nieuws.
wetsontwerp inzake de kustverdediging. De
comitéleden behooren tot verschillende politieke
partijen.
Het comité heeft van heden tot 17 dezer inde
voornaamste plaatsen van Zeeland een adres aan
de Tweede Kamer ter teekening gelegd.
De arbeidstijd der bakkers.
Naar Het Volk verneemt, heeft minister Talma
de arbeidsinspectie belast met het ten spoedigste
verzamelen van de gegevens, die hij meent noodig
te hebben voor de regeling van den arbeidstijd der
bakkers, die hij van plan is in te voegen in het
ontwerp-Bakkerswet.
Ongevallen Zeelieden.
Namens de Vereeniging van Machinisten ter
Koopvaardij, gevestigd te Rotterdam, de Zeevis-
schers-Vereeniging Vrede en Welvaart, gevestigd
te Vlaardingen, de Rotterdamsche Zeemans-Ver-
eeniging Volharding en den Noordzeeharingvis-
schersbond te Terschelling, is tot den minister
van landbouw, nijverheid en handel een adres
gericht, waarin wordt verzocht zoo spoedig mo
gelijk over te gaan tot openbare behandeling van
het wetsontwerp tot verzekering tegen de gelde
lijke gevolgen van ongevallen voor zeelieden.
Bij het adres is een memorie van toelichting
gevoegd.
Eedskwestie.
)De minister van Justitie heeft thans, ingevolge
zijn toezegging, aan de Kamer toegezonden een
afschrift van het arrest van den Hoogten Raad,
heden gtewezen in de bekende eedsWeigeringskwé's-
tie.
Een Portugeesch oorlogsschip in Ned. Indië.
jEen eigenaardige kwestie (er is al met een
enkel' woord van gerept in ons blad. heeft zich
voorgedaan in verband met de in Portugal1 uit
gebroken revolutie, lezen wij in de „Java Bode"
van 11 October.
Te Tandjong Priok ligt, gelijk m'en weet, het
Pu-rtugoesche oorlogsschip „Vasco da Gama", hier
den 6den diezer aangekomen.
jZateldag nu, heeift de cotomandant van dit
schip van het te Lissabon opgetreden voorloopig
bewind kennis gekregen van de vestiging der
republiek, met bevel om de o-ude Portugeesclie
vlag neer te halen en in de plaats daarvan de
ivvoXitkm.naTre groen en roode te hijschen. Aan
welk bevel door den commandant is voldaan.
(Hiermee gal deze te kennen, niet meer tot
de,n P-o-rtugeeschen staat, gelijk Nederland dien
officieel kent, te behooren.
[Door de Indische regeering, handelend in over
leg met de Nederlandfeche, is hierop aan den
commandant aangezegd, dat hij binnen vier da
gen Tandjohg Priok had te veriaten. Donderdag
te twaalf uur verstrijkt de termijn. Mocht het
schip op dat tijdstip aan dien last niet hebben
voldaan, dan zou het moeten worden geïnter
neerd.
,Ten einde aan den gegeven last desnoods kracht
te kunnen bijzetten, is H. M. „Noord-Brabant"
(het schip zou anders toch hier gekomen zijn)
met spoed uit Soerahaja ontboden. Het schip
ligt thans ook bp de reede van Tandjong Priok.
(Men heeft hier met een zeer merkwaardige
kwestie van internationalen aard te maken, waar
omtrent al' zeer weinige, zoo eenige, precedenten
bestaan. Het is wel' eens meer voorgekomen,
dat een land van staatsvorm veranderde, maar
daarbij behoorde (dan niet noodzakelijk een onmid
dellijke verandering der vlag.
Ter oplossing der kwestie zijn hier de regelen
gevolgd, welke gebruikelijk zijn ten opzichte van
befligterantenhet is bekend, dat aan schepen,
tot een oorlogvoerende natie behóorende, in den
regel niet wordt toegestaan langer dan 14 dagen
in een neutrale haven te verblijven.
(Rekening1 gehouden met de bestaande bijzon
dere omstandigheden,, is het niet onmogelijtk,
dat, indien het schip (dat moeilijkheid heeft met
het innemen van kolen voor zijn verdere reis,
daar de leveranciers, bij de bestaande onzeker
heid omtrent- den toestand in Portugal, niet ge
negen zijn anders, dan tegen contanten toten
te verschaffen) Donderdag niet heeft kunnen ver
trekken, een verlenging van den termijn zal wor
den toegestaan.
dn den tusschentijd kan overigens bericht kom
men, dat de Nederlandsche regeering de „Portu-
geesche republiek" als staat erkend heeft. In dat
geval kan de „Vasco, da Gama" natuurlijk net
zoo liang op onze reede blijven liggen, als zij
zelf verkiest.
*Op het oc-genblik zijn alle officieele relaties
tusschen het schip en de Nederlandsch-Indische
autoriteiten afgebroken. Ook tusschen den „Noord
Brabant" en het vreemde, tot geen nationaliteit
beboerend schip worden geen plichtplegingen ge
wisseld.
llen ieder zal verder begrijpen, dat de kans,
dat de „"Noord Brabant" feitelijk tegen de „Vasco
da Gama" zou hebben op te treden, al uiterst
gering is. Van eenige opwinding bij de Portugee-
zeu is geen sprake en zij zijn blijkbaar geheel
bereid, zich naar die beschikkingen der Neder-
landsche autoriteiten te voegen.
(Dat de „Noord Brabant", wanneer het noodig
is, nog een vrij snelle vaart kan ontwikkelen
(bet tegendeel wordt wel eens beweerdbewijst
de omstandigheid, dat het schip op zijn reis van
Soerahaja hierheen een gemiddelde vaart van
17 mijlen heeft geloopen.
Naar wij vernemen, meldt de »Java-Bode" van
12 October, zal de »Vasco da Gama" morgen onze
haven weer verlaten, waarmee dan een typisch
internationaal incident gesloten is. Het schip
heeft zijn steenkolen, vivres en andere benoodigd-
heden voor de voorzetting der reis gekregen, waar-
voer de Hongkong and Shanghai Bank borg
gebleven is,
De officieren van het oorlogsschip, die een paar
dagen geleden nog niet bepaald zeker waren van
hun politieke opvattingen, waren thans, naar wij
vernemen, herschapen in vurige republikeinen.
En verder schrijft het bladNaar wij met
stelligheid vernamen, is de infanterie gisteren (11
October) in de kazernes geconsigneerd geweest
en heeft men overwogen de troepen, die op meer-
daagsche oefening waren, terug te doen komen.
Vermoedelijk ook al in verband met de »Vasco
da Gama"-quaestie I
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 8 November 1910, medegedeeld
door het Kon. Ned. Met. Instituut te de Bildt.
Hoogste barometerstand 762.3 te Perpignan.
Laagste barometerstand 730.9 te Skagen.
Verwachting tot den volgenden dag: afne
mende lot matigen zuid-westelijken wind, verander
lijke bewolking, waarschijnlijk nog regenbuien,
zachter.
Volksbadhuis.
In de week van 31 Oct.6 Nov. 1910 werden ge-
men 254 baden.
lste kl. 2de kl.
kuipbaden 23 kuipbaden 36
regen s 20 regen 160
school
kinder a 5 ct. 15
Hinderwet.
De volgende vergunning is verleend: aan de
directie der Algemeene Bediijfscompagnie te Rot-
ternam en hare rechtverkrijgenden tot het op
richten eener smelterij van eetbare dierlijke- en
plantenvetten in het pand, staande aan de Sehie
no 24, kadaster Sectie A. no. 1123, alhier.
De Delftshavensche tol.
Sedert eenigen tijd is de nieuwe verkeerswég
van „do hoogte hoornen" naar Delftshaven, de
Schi-edamscbe weg genaamd, voer het publiek
verkeer opengesteld. Voor de voerlieden, bestuur
ders van handwagens enz., die van Schiedam
tiaar Rottendam moeten, was deze nieuwe weg
een groot gemak, daar de route SchiedamRot
terdam er belangrijk door verkort is. Het spreekt
van zelf dat van dezen vVeg een druk gebruik
werd gemaakt en er sleéhts weinig wagens den
Itotterdamschen dijk voorbij den spoorweg be
reden.
(Voor den tolbaas op Delftshaven was het ech
ter allesbehalve aangenaam te moeten weder
varen, dat hij zoowat niets geen tolgeld meer
binnenkreeg'. Waar de tol voor ongeveer f 7000
verpacht is, zou het dus voor den pachter een
reuzen-strop worden, indien het verkeer per as
niet meer 'over den Rotterdiamsehen dijk zou
plaats hebben.
(Hedenochtend is er nu bij „de h-o-oge hoo
rnen" een slagboom aangebracht en mag er geen
voertuig meer van den dijk op den Schiedam-
schen weg komen. Er moest een slagboom wor
den geplaatst met het oog op het passeeren van
de treinen daar ter plaaise, anders was de weg
eenvoudig geheel afgesloten.
(Men kan begrijpen, dat er heden verschei
dene ruziepartijtjes bij den tol' en den overweg
hebben plaats gehad.
|De wagenbestuurders, die meenden dat zij voor
taan geeh tolgeld meer behoefden te betalen èn
bovendien een torteren weg te kunnen berijden,
zijn vandaag dus bitter teleurgesteld.
Met het leggen der telegraaf- en
telefoonkabels tusschen de lijnen langs den spoor
weg en het nieuwe Telegraafkantoor is men heden
nagenoeg gereed gekomen.
Het nieuwe Telegraafkantoor zal nu spoedig in
gebruik worden genomen.
Gister-namiddag is door de poli
tie in beslag genomen een monster melk bij een
melkslijter die verdacht werd, de te leveren melk
te vervalschen.
De melk is ter beschikking van de justitie
gesteld.
UIT ROTTERDAM.
De oude Noorderbrug is gisteren voor het ver
keer gesloten. Men is tevens begonnen met hét
afbreken yan de brug, die opnieuw over de Rotte
ge-llegd wordt, tégenover de Zaagmolenstraat.
De dubbele moord te Spaarndain.
(Uit Spaarudam wonden nog de volgende bij
zondierheden gemeld
Het vredige Spaannwoude heeft nooit mg zulk
aen belangstelling van de zijdie van justiti» en
politie genoten als in deze dagen. De- afschu
welijke dubbele moord, op twee aSgtemeen ge
achte oude lieden gepleegd, heeft dé baélè Spaur-
nestre-ek in rep en roer gebracht. De rechter'.ïjke
macht, rteeds eergisteren ter plaatse, verscheen
ook gister af vroeg op het rustige dorp en het
parket uit Haarlem heeft, in het woonhuis van
de Melchiiors, gistermorgen een aantal personen
gehoiOiid, in de hoop, daardoor óp eenig spoor
te kunnen komen. 1
(Verhoord zijn allereerst de menschen, die het
eerst in het huisje, na de ontdekking1 van de
misdaad, zijn geweest. Het waren de melkboeren
Blom en Val lenig oed en de stiefvader van dten
gisteren gearresteerden Dii'k Roza. De hielkboer
Blom verklaarde, op zijn 'herhaald kloppen gis
termorgen aan de deur van den gemeente-ont
vanger Melchior, geen gehoor te hebben gekregen.
Hij duwde daarop de deur van het schuurtje,
onmiddellijk grenzende aan het stee-nen woon
huis open en vond diaar het 'lichaam van den
-ouden. man roerloos liggen op den kippestók. Hij
riep VaJleintgio-ed erbij,,, eigenlijk nog -niet wetende,
wat er van te denken. Later kwam oök de stief
vader van R. in het huisje en spoedig was men
het ééns, dat hier met aan een beroerte, doch
aan een misdaad moest worden gedacht. Daarvan
kregen de menschen zekerheid toten zij bloed
o.p den grond zagen, een paar flinke messneden
in 't gelaat van den ongel-ukkigen oude bemerk
ten en 'n roeden zakdoek sterk om diens hals
zagen gebonden. Nog niet vermoedende, d:at ook
zij het slachtoffer van de moordenaars gewor
den was, riepen de mannen om de juffrouw, de
zuster van den ouden man die bij hem het huis
houden deed. Zij kregen op hun herhaald roe
pen geen gehoor.
(Eindelijk de klink oplichtende van de deur
die maar de woonvertrekken leidt; en dok dia&r
de zusteir niet ontdekkende, zagen ze rond en
voinden hlaar in de gang van bet huis, badende
in haar bloed en met afgesneden hals. Het
voorwerp, waarmede de smoode daad 'was ver
richt, zat nog achter in den hals. Het lemmet
was krom en blóiedspatten zaten op het wit
beenen handvat van het tafelmes. Dat de man
nen, die bet eerst het misdrijf ontdekten, zeer
ontroerd waren, laat zich denken. Zij maakten
oogtenbliktolijk de vreeselijk-e Ontdekking in het
dorp bekend en de politiemannen, daar ge-stati-
omneerd, lichtten de justitie te Haarlem in, met
bet bekende gevolg, dat niét alleen het gelricht
uit de bloemenstad verscheen, maar ook een
aantal rijks- en gemeente-veldwachters, die zich
op bet africhten van politiehonden toeleggen. On
middellijk grenzende aan het huis der slachtof
fers bevindt zich het café Dijkman, waar in den
regel 's avonds een phenograaf nogal wa,t Ja-
waai maakt. Zaterdagavond echter heeft dat in
strument niet gewerkt en toch heeft de koffic-
huishouder, op de uren waarin de misdahd moet
zijn gepiee'gd, geen enkel verdachte geluid ge
hoord. Do misdadigers, want dat de daad het
werk van meer dan één persoon is, staat vast,
zijn dus wel' stil te werk gegaan.
iDaarom neemt de justitie, die ook deze ver
klaring van den caféhouder heeft laten op schrift
steilten, aan, dat die daders niet geheel en al
onbekend waren met de behuizing der vermoor
den en hunne gewoonten, hetzij dan dat personen
uit het dorp de daad bedreven, dan Wel' of per
sonen van buiten door iemand waren ingelicht.
Nauwelijks haddein de politiehonden in het huis
der vermoorden lucht gekregen aan den geld-
bak, dien de daders hadden geledigd en aan de
portemcninaie, waarvan zij zich den inhoud toe
eigenden, -of z-e zetten het op ©en 1-oopen in één
richting. Het huis der vermo-o-rden ligt in de
onmiddellijke nabijheid van de brqg over het
Spname. De politiehonden volgden den hond
„Faust" van don gemeenteveldwachter van Half
weg, P. Lofcerse. „F.aust" liep de brug over in
do richting van Halfweg, ging een steen-en stoep
af, rechts v-an de brug', en rende in flin-ken gang
naar een o'p een duizend meter .afstand giétegen
erf, waarop twee arm-ooJige arbeiderswoningen
s taan.
|De bond snelde op één der huisjes af en dé
vrouw in de woning, die voor het r.aam de po
litie had zien aankomen, deed o-pen. Faust liep
direct -naar de bedstee, waarin Difk Ro,z-a slaapt.
'De- moeder van Dirk zei, d-at de jqngen aan 'het
visschon wias, waarop de rijksveldwachter, Boio-r-
sma-, bier gestationeerd, hem ging opzoeken. Dirk
ging gewillig mteie en zei, dat hij t-oeh van pllan
was, zich morge-n, dat is bieden, aan te melden,
omdat hij reeds enkele daigén geleden was opge
roepen om enkele vonnissen, die hiji loopende
had, te onidterglaan.
Voorts wordt uit Haarlem gemeld
In verband met den dubbelen moord zijn thans
nog zes personen aangehouden. Twee daarvan
zijn landloopers uit Amsterdam, die aldaar ge
arresteerd zijn, omdat zij Zaterpag in den omtrek
van Spaarndam rondgezworven hebben.
-Nader w-ordt nog gemeld
(De huisgienooten van Jen gearresteerden Dirk
Roza bekenden, dat deze een drinkebroer is, die
aan werken een broertje dood heeft, doch tof
zo-o een daad, als een dubbele moord, achten
zij hem niet in staat. Zij gelo-oven ook, dat hij
reeds z-ou zijn losgelaten, ware 't niet, dat de
justitie hem heeft gehouden om de nog te-o
pende vonnissen te ondergaan. Hij heeft namelijk
nog 14 dagen gevangenisstraf teg-oed, wegens ver
zet tegen de politie en moest ook een jaar t'c
Hoorn opknappen, vo-or herhaaldelijk öpgel'Oopea
processen-verbaal wegens dronkenschap.
lEr is d-oor het gerecht nagegaan, waar Dn'
zijn tijd Zaterdag heeft doorgebracht. Om t'c0
uur Lag hij te bed, doch de daad is tussche"
achten en half 10 gebeurd. Tusschen die ureD
in, heeft men Dirk herhaaldelijk gezien in d°n
-omtrek van de brug, dus in 'de nabijheid v-uj
d-e woning de-r vermo-ordon. Dit zegt niet vc
v-oor daderschap. Bij die brug is het altijd vrJl
druk -en 't is te begrijpen, dat een jonge
die 's avonds d'e straat opgaat, daar vertok'
waar nog al drukte heerscht.
(D-e justitie heeft ooik hierom verdenking tege"
liem, wij-I hij niet absoluut zeker, van kwlarti®r
tot kwartier bijvoorbeeld, zijn alibi kan be^vlJ
zen.
(Toen de politiehonden de steene-n stoep,
-de brug, in de richting van Roza's huis afg'n
gen, juist den weg, die Dirk altijd gaat, zede'
bewoners van het do-rp„Als dat maar n'c
naar Roza gaat.!" En het ging naar Roza, nte
het gevolg, dat dieze thans in elk geval geya
gen zit, al leverde liet onderzoek nog niets °P'
waardoor hij, had' hij gieten ander© zajken op
knappen, in verhand met den moord, in
teiopigte hechtenis blijven kon. Gistermorgen
R-oiza per boot naar de gevangenis te Haairlel11
oveirigebracht. Hij was gisteren a-f met de lijbel|
geconfronteerd, en beeft daarbij van geen ©n*
o-ntrcori-ngssymptoon blijk gegeven.
Toién d-e politiehonden gisteren bij het erf,
op de beide huisjes staan, waarin o-ok Dirk R0^
woont, war-en aangek-omen, sprong Faust te vr<v
ter, Goor de anderen gevolgd. Daar vermoed vroi<R'
dat -het leien of an-der op den moord betrekkin»
hebbende, in het water bij bedoeld erf zal zv
gesmeten, heeft gister de veldwachter L-oké1'^
met twee zijner honden, geruimen tijd in
-omtrek gezocht en begaf zich hedenmiddag <lC
gerecht uit Haarlem naar die plaats. Tot hedel|
werd niets gevonden, evenmin als in het hu1*
van Dirk R-oza. Dia justitie heeft echter gélhs'»
dat h-et gadieel'te van 't water, waarbij de bond®11
herhaaldelijk snuffelden zal wonden afgedamd, 0111
zoo bat z-o-aken te vergemakkelijken.
|ln het dorp acht men het waarschijnlijk, u'1
Roza, door 't verschaffen van inlichtingen
pier&omen v-an buiten 't dorp omtrent de -otmsiaJl'
digh-eden, waaronder de beide oudjes leefden, "e
plegen van de, daad heeft vergemakkelijkt. F'
vermoeden wordt tot heden dco-r niets gestat
e-u het zou onbillijk zijn, ook niet te meld6'1'
dat een gro-ot deel! der dlorpgenooten Roza
beschouwen als een luiaard en een zuiplap,
niet geliooven, dat hij tot zulk een daad 111
staat is.
|De justitie heeft machtiging verleend om
lijken van de slachtoffers te begraven. De tef
aard'ebestelling zal plaats hebben op W-oensd11^'
des namiddags te 2 uu:r, op de begraafplaats del
Ned. Heiv, Kerk van Spaarndam, m' het dofl'
aldaar.
Gisteravond zijn de lijken gekist.
Ongelukken. Te Delfzijl zijn gistere11^
nacht twee matrozen van het stoomschip sRoman9'
tenvolge van de duisternis, in de Zeehaven ëe
raakt. Een is gered, de andere verdronken.
In de Sarphtistraat te Amsterdam l)ee
gisteren-middag omstreeks half vier een werkm3"j
die een wagen, waarop een heimachine vervo3'
werd, begeleidde, een ijzeren bak op het ho°
gekregen. De man is kort daarna overleden.
(E-en paniek. Tijdens de matinee is eeGP
te-ma-middiag omstreeks 4 uur in Scala te
venhaige een ernstige paniek ontstaan, die, d*111
zij het kalm -optreden van het personeel, zoü^e
ongelukken is afgeloopen.
(De bezoekers, gezeten o-p d-e bovengaterlj1,
merkten n.'l., dat er een dichte rook kwam uit
halfopen staande n-ooddeur, die toegang geef! 1
do trap, waarméde men een op-en gang bereri
welke -op d-e Gedempte Gracht uitkomt. Een p3*1'
jongens begonnen onmiddellijk „brand! bra ml
te roepen, waardoor op de bovengalerij een P'1
ni-e'k -ontstond, die ook het in de zaal gezet6'1
publiek deed opstaan. In de gangpaden r-oiblelj
en liepen de menschen, onder luid gegil, vO'°'r"
vain dames, over elkander heen.
Het Scala-personeel wist weldra de v-ersehïllv
bez-o-ekers tof kalmte te brengen en te bedui'!6111
dat er niet het minste gevaar te duchten viel
|De uit de. nooddeur naar binnen dring®11
rioiolk en ro-etvlökken waren, gelijk uit een
pioüitieweg'e ingesteld onderzoek büee-k, in dé
ve-ngéno-emde open gang gekomen, doètfcfkt
h-övige wind dén rook uit schoors'teenen v
nabijgelegen 1-age buizen neersloeg. Ook in 1
gang kwam daarddo-r wat rook en roet, die u°
do trap haar weg' naar de pal vonden. j
dn dein torten tijd, dat de paniek duurde, 'i:'
omstreeks een vierde deel der bezoeke-rs
de nooduitgangen en den hoofdingang reeds
zaal v-eri-aten.
Twee oplichters. De correspondent v"
de „N. R. Crt." te Zurich schrijft d.d. Zaterd3<^
Ter aanvulling van bet telegram kan ik otvei'
bei-de HoTlandsehe oplichters, die in Geni>v
ingerekend zijn, n-og bet volgende melden-
Twie-e individuen, Peter Smits, oud. 24 joari
1'
r
