zimgv. „Niïiïijir"
CONCERT
Öie Kreuzfahrer,
It
slag. „HE OOIEVAAR",
Boter Kaas en Eieren,
Hofstraat 175, ROTTERDAM,
Singel 130,
Prima Rookvleesch en Ham.
Diverse JAMS.
C. DE KLERK.
Falriet Goilsctemi 150, Rotterdam.
Rechtzaken.
iii de Zaal der Scdiedauische Offlcieren-Vereeiiiging,
Adyertentiën.
M-
TE HUUR,
uil. ÜIUIUUUUK
„L. v. BEETHOVEN'
Sih
Dinsdag 15 November 1910,
GELÜERSCHE WAKEN,
Jalouzieën, Rolluiken,
Marqnizen, Zonneschermen.
Nieuwste vinding in constructies en modellen.
MUZIEKSCHOOL.
Het nagelaten vermogen van den in 1906 over
leden millionnair Alfred Beix, die door de Zuid-
Afrikaansche mijnen schatrijk werd, werd aan
vankelijk geschat op f 36.000.000. Doch bij nader
onderzoek bleek hij een vermogen van
f 96.595.392 te hebben nagelaten.
Deze beide millionnairs bezaten dus tezamen
f 227.835.000.
Dat is, zooals men 't hier noemt, een wind
fall (buitenkansje) voor den minister van Finan
ciën, die daarvan ongeveer f 36.000.000 ontvangt
in den vorm van successierechten en erfenisbe
lasting.
DE PAPENDRECHTSCHE STRAFZAAK.
i Tweede dag.
(Slot).
|D|r. van Erp Taalman Kip, de psychi
ater, wiens verhoor wordt voortgezet, verklaart,
dat wat getuige De Grand aangaat, aan het in
bet rapport medegedeelde weinig toegevoegd kan
werdenhier 'hadden de deskundigen te doen
mot een zóó gëoompliceord geval, dat aan dezen
getuige door 'hen de meeste tiji besteed is om te
kunnen komen tot uitbeelding in het rapport.
Uit den aard dier zaak is die beschrijving' daar
door uitgebreider en vrij volledig geworden.
(Ecnige malen wijst getuige er met ©enigen na
druk op, dat als in het. rapport meermalen een
bepaald feit nagegaan is, de deskundigen daarbij
niet de bedoeling hadden, zic:h te begeven op
het terrein van het feitenonderzoek, maar dat
het dan noodzakelijk was voor hdn psychologisch
onderzoek.
(Raadsheer Van der Does zegt, d:at het
rapport weinig zegt over dr. Brandts.
IDe deskundige zegt, dat het hekend is, dat
dir. Brandts tweemaal aan acute psychose geleden
heeft, en de vraag is nu, of zoo iemand geschikt
is als betrouwbare gids te dienen in een der
gelijk moe iel ijk probleem.
(Op een nadere vraag van raadsheer v. d.
Does zegt de deskundige, dat. dr. Brandts vol
komen betrouwbaar is, als hij zuiver wetenschap
pelijk optreedt, maar niet zoo, als er aan een
zaak een eeniglszins emotioneel kantje is; dan
ontbreekt dr. Brandts bet rustige oordeel.
(Raadsheer Van der Doms komt daarop
op het geval Eykelenhoom en Knoppers en zegt,
dat, aïs hij zich niet bedriegt, bij deskundigen
opgekomen moet zijn de vraag: zijn die veldwach
ters wel terecht veroordeeld?
(Getuig© zegt, dat dit werkelijk bij hen is
opgekomen en moest opkomen, omdat het recht
sprekende college geen rekening heeft gehouden
met de eigenschappen van Van Elk. Tegenwoor
dig zijn die beter bekend; men ziet, hoe sug
gestief Van Efk is, hoe hij niet opziet tegen
het bewerken van getuigen, ©n dat hij beschikt
over ©en bijzondere gave om de menschen door
zijn optreden te influenceeren
(Raadsheer Van der Does vraagtU
aanvaardt dus die mogelijkheid, dat die twee men-
scban, Eijkeienboom en Knoppers, onschuldig twee
jaar in de gevangenis gezeten hebben?
(Antwoord: Zeer zeker.
(Op een vraag van denzelfden raadsheer
zegt getuige, dat het rapport opkomt tegen
het onderzoek van Van de Pol, omdat dit be
gonnen is met een vooropgezette meening., Spre
ker geeft er voorbeelden van, hoe zulke voor
opgezette meeningen nawerken kunnen.
(Daarna wordt er pauze gehouden.
(Na de pauze komt de verdediger, m r. Va n
H a m e 1', aan het wooTd tot het doen van eenige
vragen. In de eerste plaats vraagt bij, wat de
deskundigen bedoelen met de psychologie der
Papendrechtsche zaak.
iDr. Kip zegt, dat de deskundigen daarin heb
ben willen vastleggen de geestelijke momenten,
die ingewerkt hebben op de opinies van verschil
lende personen, die verklaringen hebben afge
legd.
Mr. Van Hamel: Is het mogelijk, zulk een
beschouwing te geven van 'de geestelijke momen
ten, buiten de feiten om?
D r. Kip: Wij gebruiken de feiten, maar tevens
een aantal waarnemingen, die aan den hiet-psy-
chiateir ontsnappen, ervaringen, die o. i. 'nog van
meer belang zijn voor den inhoud der verkla
ringen.
Mr. van Hamel vraagt nu: Wat verstaat
u dan onder de Papendrechtsche strafzaak?
Dr. Kip zegt: Die strafzaak is voor ons geen
juridisch begrip; het is de zaak, hangende tus
schen twee groepen van personenlo. die over
tuigd zijn van mishandelingen door die politie;
2o. die overtuigd zijn of althans die trachten
aannemelijk te maken, dat die beschuldiging niet
waar is.
•De verd ed iger vraagt, wat dit nu heeft
te maken met. de zaak-Garsthagen.
<D e d e s k u n d i g e zegt, dat bet juist de schuld
is van de verdediging, dat de zaak-Garsthagen
een meer algemeene beteekenis heeft gekregen.
iDe president wijst er mr. Van Hamel op,
dat deze steeds wil hebben, dat die deskundigen
zich op juridisch terrein uitspreken.
Mr. Van Hamel zegt, dat het juist zijn doel
is uit te maken, dat de deskundigen dit niet
doen.
(President: Het is de zaak van het hof
om uit te maken, welke waarde het aan het
rapport zal hechten.
Pr. Kip zegt, dat de' verdediger zich zoo
geheel op juridisch terrein beweegt, dat hij niet
graag een uitspraak zou doen over hetgeen hij
vraagt.
•Mr. Van Hamel herhaalt.Moet niet worden
toegegeven, dat bij de psychologie der strafzaak
geheel in het midden gelaten is, of de Papen-
drlechtsche politie in sommige gevallen iriishan-
deli-ng'en heeft gepleegd?
Getuig e zegt, dat dit niet in het midden is
gelaten. De beschouwingen der deskundigen spre
ken zich niet er over uit, zij meenden niet gerech
tigd te zijn, uitsluitend op grond van wat zij
naar voren brachten, oordeeluit te spreken.
Zij hebben evenwel een waarschijnlijkheidsopinie.
(Mr. Van Hamel: Hebt u een bepaalde opi
nie? Ik vraag niet welke, want daar heeft het
hof met mee te maken; alleen, of u een opinie
hebt.
pet. zegt, dat hij geen oogenblïk zou aarzelen
mee te deeïïen, op welke gronden en op welke
psyohoiogisch-psychiatrisebe overwegingen zijn
opinie berust.
(De verdediger vraagt nu, of onder de psy
chologie der strafzaak niet behoort de psycho
logie 'dier lieden, die mishandelen, zooafe be
weert wordt, nl. de drie veldwachters en de bur
gemeester. Is een eventueelte leugen van vier
personen niet van belang, is dat geen psycholo
gisch moment, en hoe komt het, dat deze moge
lijkheid niet opgenomen is?
p e t u i g' eZulks behoorde niet tot oins ter
rein, wat is uiteengezet in het rapport. Het
spreekt overigens vanzelf, d'at ieder persoon, waar
tegen een aanklacht wordt gedaan, minder kans
geeft moreel betrouwbaar te zijn, dan onder an
dere omstandigheden; dit weet iedereen. Als de
verdediger daaruit de conclusie wil trekken: dan
mogen we, omdat ze beschuldigd worden, ook
niet die waarde aan hun woorden hechten, als
onder andere omstandigheden, dan geeft spreker
dat toe.
M r. V a n Hamel: Het behoort dus tot de
psychologie der zaak.
|D r. Kip zegt, dat mem eenvoudig niet in
staat is, de moreel© betrouwbaarheid te ónder-
zoeken van personen, die beschuldigd worden.
;De verdediger vraagt nu: Gesteld nu dlat
er een aantal' mishandelingen zijn gepleegd door
politiebeambten, die ze ontkennen; dat e©n be
volking dit weet en tevens meent, 'dat ze geen
recht kan krijgen. Is dat dan geen psychologisch
moment van den eersten rang, een moment, dat
in het rapport wordt gemist.
iDe deskundige merkt op, dat de verde
diger nu iets veronderstelt, waarbij! hij tot basis
neemt het doel, waartoe hij wenscht te komen.
Getuige zet nu nog eens uiteen, hoe het geheele
onderzoek heeft plaats gehad. Het rapport is
geheel' gegromd op de ervaring der deskundigen,
en veronderstellingen van den verdediger vondeh
daarbij geen plaats.
|D e verdediger zegt, dat d'e deskundigen
toch naast de dooir hen opgenomen verklaringen,
ook verklaringen gevonden hebben van menschen,
die bleven beweren, mishandeld te zijn gewor
den, en daarnaast verklaringen van politie-be-
ambten, die ontkenden. Waren dat nu geen feiteh,
dë moeite van een onderzoek waard?
(Dedeskundige zegt, dat zij werke'ijk zulke
verklaringen ontmoet hebben, maar waar daar
tegenover verklaringen van de veldwachters ston
den, lag het niet op den weg van psychiaters,
een uitspraak te doen; zulks is de taak der
rechters.
(Er ontstaat een gtedachtenwisseling tusschen
den president en den verdedig'er over
de vraag, óf deze zich niet beweegt buiten het
gebied, waarop hij zich moet blijven bewegen.
(Mr. Van H a m e 1 kan geen afdoend antwoord
krijgen op de. vraag, of het hiet een psychologisch
moment zou zijn, alfe getuigen hardnekkig vol
houden verklaringen omtrent mishandelingen door
veldwachters, en of dil niet het psychologisch
aanzien der zaak geheel zou veranderen.
Bij het verder debat tusschen den verdedi
ger en dr. Kip vraagt eerstgenoemde of de diag
nose omtrent Legrand uitsluit, dat hij ook ware
verklaringen aflegt.
Het antwoord is: Volstrekt niet.
Die verdediger vraagt nu of aan getuige bekend
is de gang van de mededeelingen van Legrand
aan van de Pol.
(Getuige zegt een onderzoek te hebben inge
steld. Aan van de Pol is gevraagd hoe deze
verklaringen tot stand kwamen. Zoo goed als
niets werd daarop geantwoord. Verder is het hun
niet mogen gelukken iets positiefs te ontlokken
.over volgorde der vragen enz. Alleen bij het
verhoor van Legrand kwam deze bijzonderheid,
dat hijl den indruk had gekregen, dal van de
Pof een vooropgezette opinie had.
De verdediging vraagt nog op, afe het
waar is, dat het samenzijn van verschillende
personen, zooals in bet lokaal de Toekomst, een
zekeren invloed had op hun getuigenis, dan ook
niet het samenzijn der drie veld wachters en van
den burgemeester op liet raadhuis zekeren in
vloed op hun verklaringen moet hebben uitge
oefend.
'Getuige antwoordtJa.
„.Dank u" zegt mr. van Hamel.
De verdediger zegt nu: U heeft gezegd,
dat de invloed van vooropgezette ideeën van
zulk een groot gewicht is. Mag ik u nu eens
een vraag stellen: Hadt u, toen u als deskun
dige de opdracht aanvaardde, geen vooropgezette
ideeën
(Hierop verklaart d r. K i p, dat hij' toen hij
de opdracht aanvaardde, hij in sommige opzich
ten een zekere opinie had.
'Alsnu wordt gehoord de deskundige p r o f.
Jefjg'ersma uit Leiden.
Hij heeft niets aan het rapport toe te voegen,
het rapport spreekt, volgens hem, voor zich
zelf.
|Door courantenberichten had hij vroeger den
indruk, dat e;r in P. we]: vaak mishandeld' werd,
doch' door het .onderzoek wijzigde zich die opinie.
Hij verklaart voorts, dat aan d'e verklaringen
van getuige Legfcand geen waarde kan worden
gehecht.
(Over verschillende punten in het rapport aan
gehaald, om d'e moreele onbetrouwbaarheid van
v. Elk te bewijzen, stelt Mr. van Hamel aan Prof.
Jefgersma n.og vragen.
Hij verdedigt die feilen van, v. Elk niet, maar
ziet er ook geen onwaarheid spreken en doen
in.
'M r. van Hamei bestrijdt ook ten sterkste
het lOortleeT der deskundigen, dat v. Elk een
meineed door de veldwachters heeft geprovoceerd.
M r. v. d. D oes noemt deze handelwijze im
moreel' en keurt haar streng' af. De deskundigen
hebbben aan willen geven, dat voor v. Elk in
zijn strijd teigen de politie el'k middel gemotiveerd
was.
(Mr. v. Hamel: Hij heeft geen enkele opzet
telijke leugen gebruikt.
De adv.-gen. ein Mr. v. Sc ha ik bestrijden
dit.
(Die controle is op d'e meeste plaatsen goed,
maar niet overal.
(M r. v. H. verklaart nog met nadruk, dat hij
zich niet door van Eik heètt laten suggereeren.
(Prof. J e I g r s m a acht de getuigenis van
Dr. Brandts als deskundige van geen waarde.
Ook diens getuigenis omtrent de, wond van Garst-
hagen acht hiji zeer lichtvaardig.
(M r. H. Heeft Prof. J. zich wel eens op de hoogte
gesteld van liet geestelijk peil van menschen als
Garsthagen
Proif. J.Dat moet ik dagelijks doen.
Ook over he't. rapport om) re rit Wiggers vraagt
Mr. van Hamel nadere inlichtingen.
(Mr. v. II.: Hebt u zich wel eens ingedacht
in de positie der veldwachters en zoo ja, dal
die veldwachters als ze eenmaal er een hebben
op het raadhuis, ze hem met stompen en slaan
dwingen tot bekentenis?
He Pres.: Niemand is vlekkeloos, nietwaar?
Prof. J.Het ambt van veld wachter is voor
misbruiken gevaarlijker dan een ander.
(Mr. v. d. Does tot Mr. van Ham'e]'U cijfert
>1 de controleerende kracht der rechter
lijke macht weg. Een man als G. heeft zelfs
niet de elementairste begrippen van de eenvou
digste zaken.
Mr. H. verklaart gisteravond met hem eenige
eenvoudige proeven over kleuren genomen te
hebben, hij verzocht het Hof met hem nog' eens
een korte proef te nemen.
Thans werdt nog gehoord die derde deskundige,
D r. J. van Deventer, te Amsterdam, die ook
bij het bapport geheel bleef volharden en er
niets a;an toe te voegen heeft.
'Ook voor hem is in. deze zaak het middelpunt
van alles die heer van Elk. Hij verklaart zich niet
uit te Haten over de vraag, of G. mishandeld is,
dat is zijn zaak niet, maar die d'er rechters.
'Door de deskundigen zijn 34 personen voorlbó-
pig onderzocht, van wie 11 later nog nader.
Voor verder onderzoek vonden de deskundigen
geen aanleiding.
Ho© hel voorlioopig onderzoek bij den burge
meester w,a.s, weet liij' niet meer in^cletailb, then
achtte geen termen aanwezig o,m een nader on
derzoek in te stellen. Over diens moreelo be
trouwbaarheid kan hij echter niets zeggen.
'Over de conclusie uit de besprekingen "kóinnen
Mr. van Hamel en de deskundigen het
niet eens worden.
'De conclusie van M r. van ID, 'dat b.v. van een
get. als le Grand het. onbetrouwbare niet is vast
gesteld, doet het Hof krachtig protesteeren, terwijl
de President zeg't: we hebben nu den gehcelén
dag' gewerkt om die onbetrouwbaarheid vast te
stellen en nu komt u n.b. met deze conclusie.
'De debatten tusschen deskundigen en verdedi
ging worden soms zeer geanimeerd.
'Zoo vraagt mr. v. H., of 'de 'klachten van alle
krankzinnigen worden behandeld.
Dr. van Deventer: Ja, zeker, zeer nauwkeurig.
Mr. van H.En blijken sommigen van Sfie klach
ten dan wel eens juist?
De deskundigenJa zeker.
Mr. van H.Dus ook intellectueel onbetrouw
bare personen blijken wel eens juiste verklaringen
af te leggen, dank u wel voor deze erkentenis.
(Hierna wondt te half zes de zitting geschorst
tot Zaterdagmorgen 10 uur.
Da;n wordt een aanvang gemaakt met het höo-
ren der getuigen.
Rotterdamsclie dijk 53, 55 en 57.
Huur per week f2 50, f2.75 en f3.
Te bovragen C. IJ. YAN ASTEN, Houttuin
61, Rotterdam, of ter plaatse.
DirecteurB. JURGENS.
op Donderdag 24 November a.s., 's av. 8 uur,
in de Zaal der Sehied. Oflieieren-Yereeniging.
van NIELS W. GADE.
Solisten: Mej. LENA VAN DIGGELEN
(Sopraan), 's-Gravenhagede heer C. BAKKES
(Tenor), Berlijn, en de heer BRAM VAN DER
STAP (Bariton), Delft.
Pianobegeleiding (vleugel): Mej. N. FELTZER,
werkend lid der Vereeniging.
Voor nadere bijzonderheden, zie aanplak'
biljelteg.
Directeur de heer J. C. M. FELTZER.
r»
des avonds te 8 uur,
met medewerking van
Mej. LENA VAN DIGGELEN,
Concertzangeres te 's-Gravenhage,
en Mej. N. FELTZER, pianiste, alhier.
Programma's tevens bewijzen van toegang
voor een heer a f0.50 en voor een dame h f 0.25
te bekomen bij de H.H. A. JURGENS, Hoofd
straat; VOORHUIZEN, Hoogstraat 9; B. VAN
DER WAL. Singel en des avonds aan de zaal-
H.H. Werkende leden van Muziek- en Zang
verenigingen kunnen op vertoon van Diploma
of insigne, kaarten bekomen ad f0.25.
PK b(j de Goudsche Wagenstraat.
Ontvangen :Najaars, Winter-en Kinder-
goederen, Luiermand- en Doopgoederen.
Fluweelen Mantels vanaf 11 2.75. (227)
beveelt zich beleefd aan tot het leveren van
lo lSL-CV£*litO±t
Bestellingen worden gaarne aan huis bezorgd-
Opgericht 1865. Telefoon 6918. (143)
Aert van Nesstraat 102, Rotterdam-
D. T1EMEIJER, Directeur.
Alle vakken Muziekonderwijs. Uitsluitend Pri
vaatlessen ook aan huis. Gelegenheid tot studeeren-
Alle Muziek-Instriimouten billijk te huur of te koop-
IM*- Inschrijving van Leerlingen tot eiken
leefiijil dagel.jks. (152)
Prospectus gratis en franco.
H.
DER DRIFT
