Binnenland.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.^
TWEEDE KAMER.
Zitting van Donderdag 24 Nov.
(Slot).
De heer Kuyper bepleit daarna eene publiek
rechtelijke organisatie van het bedrijfsleven, en
zet zijne denkbeelden daaromtrent uiteen.
Spr. blijkt ten slotte een voorstander van ves
tiging van een Hoogeschool voor internationaal
recht in den Haag.
De heer van Dedem bespreekt de financiën.
De regeering moet de uitgaven beperken tot de
allernoodzakelijkste. Er is nog veel te bezuinigen.
De heer Drucker spreekt eerst over den
ongelukkigen vorm van onze wetgeving. Hij dringt
aan op de inrichting van een klein bureau voor
wetsredactie.
Spr geeft enkele indrukken over het beleid van
het Kabinet. Dan constateert spr. dat met de
«christelijke" rechtsbeginselen niets te bereiken
valt, zelfs niet een publiekrechterlijke bedrijfs
organisatie. Spr. toont aan,' dat men de toepas
sing der christelijke beginselen in kleinigheden
moet zoeken. Alleen ten aanzien van onderwijs
en benoemingen zijn de rechterpartijen het eens.
De groote staatkundige vraagstukken kan het
Kabinet niet oplossen.
Spr. behandelt verder de financiën en sluit zich
hieromtrent bij den heer De Meester aan Ver
volgens oefant hij critiek op het beleid van oor
log en marine.
De afgevaardigde bespreekt nu de memorie van
antwoord der regeering, die hij zonder geestdrift
noemt. Hij komt op tegen het streven naar Zon-
dagsh e i 1 i g i n g dat daarin aan den dag komt.
Gaat de regeering voort op het ingeslagen pad,
zoo betoogt spr. ten slotte, dan zal ook deze
wetgevingsperiode weer onvruchtbaar blijven.
Laat de regeering in stee van zich vast te klam
pen aan haar 59, steun bij de hervormingsgezin-
den ook van links zoeken.
De heer De V i s e r dringt aan op de bevor
dering van Zondagsrust.
Spr. waardeert de werkzaamheid van het kabi
net, waarbij de ethische richting wordt ingesla
gen. Hij bepleit het ontwerp tot bestrijding van
zedeloosheid, dat over de echtscheiding, en het
eedswetje.
Spr. looft de onpartijdigheid van het kabinet,
en bestrijdt de rede van den heer Roodhuysen,
die aanmerking maakte op de wijze, waarop het
Kabinet de sociale verzekeringen ter hand geno
men heeft.
Toch wil spr. de regeering vriendschappelijk
waarschuwen tegen verwarring van staat en maat
schappij en pogingen, om de organen van het
particulier initiatief bij de sociale verzekeringen
uit te snijden.
De heer Oosterbaan bepleit salarisverbe
tering voor de lagere ambtenaren.
De heer Goeman Borgesius bestrijdt
daarna den heer De Visser in diens betoog dat
de detail-wetgeving, op verzekeringsgebied toe
gepast door het Kabinet-Pierson-Borgesius, ons
de ongevallenwet heeft gebracht, die. afgezien van
technische gebreken, een zegen voor het volk
is geweest.
Van het beleid van minister Talma verwacht
spreker, niets, ook omdat de goede financiën ont
breken,
Daarna bestrijdt spreker het betoog vandr. Kuypër.
Het debat is verdaagd tot den volgenden dag.
Avondzitting van Donderdag 24 Nov.
De avondzitting, gewijd aan het hoofdstuk
Landbouw, Nijverheid en Handel der Begrooting
voor 1911, vangt aan met een lofrede van den
heer Teenstra op den tegenwoordigen direc
teur van den landbouw. Organisatie van den
landbouw noemt spr. urgent. Er moeten groote
provinciale bonden komen, zoo noodig met staats
subsidies. De tentoonstelling van 1913 moet ook
gesubsidieerd. Het jachtwetrapport heeft spr. te-
leursgesteld door het voorstel om jachtschappen
te vormen, die echter niets gemeen hebben met
waterschappen. Er is in het rapport niet gedacht
aan het recht der landbouwers, om het volle
genot van hun grond te hebben. Spr. verzoekt den
minister, naast de voorlichting der Staatscommissie,
ook die der landbouwers tot het vormen van zijn
oordeel, te willen aanvaarden. Spr. dringt voorts
aan op verbetering van de positie der landarbei
ders door wettelijke maatregelen.
Ook de heer Vorste r man van Oyen
komt op tegen het voorstel der staatscommissie
tot instelling van jachtschappen zelfs de instand
houding van een matigen wildstand, welken de
commissie hiermede bereiken wil, acht spr. scha
delijk voor den landbouw. Daarenboven noemt spr.
hunne inrichting ondoelmatig.
De heer S m e e n g e brengt hulde aan den
directeur-generaal van den arbeid en aan zijn
voorganger, den heer Lovink, voor hunne pogingen
tot bevordering van het landbouwonderwijs. Spr.
bepleit het nemen van maatregelen om verzet van
grondeigenaren tegen ontginning te breken. Hij
spreekt zijn leedwezen uit over de weigering van
subsidie, door den minister, aan het waterschap
Havelte.
De heer Van Wichen juicht de beloofde
wet tot grondverstrekking aan landarbeiders toe.
Spr. wenscht in tijden van werkeloosheid directe
hulp van de regeering tot werkverschaffing aan
de landarbeider in het geheele land.
De heer Helsdingen bepleit wijziging der
artt. 1631 en 163*2 B. VV. (vrijstelling van pacht
bij oogst mislukking). Hij wijst daarbij op de
door watersnood geteisterde landerijen van Fries
land. Spr. geeft zijn afkeuring te kennen over
het rapport der Jachtcommissiehij noemt de
richting van hare beginselen, vermeerdering van
den wildstand, slechts in het belang van de groot-
grondbezi iters.
De heer Duymaer van Twist noemt de
herziening van de Jachtwet urgent en verheugt
zich over het uitgebrachte rapport.
De heer Beckers verzet zich tegen beperking
der uitgaven voor den landbouw. Er moet ge
zorgd worden voor een gezonden veestapel; de
p i l actie van vleesch en melk moet worden op
gevoerd. Voorts vraagt spr. een voorontwerp ter
zake der ruilverkaveling
De heer T y d e rn a n noemt een discussie over
het rappert der Jachtscommissie ontijdig. Spr.
komt op tegen het verwijt, dat de samensstelling
der commissie eenzijdig is; ook de belangheb
benden waren er in vertegenwoordigd.
De minister van landbouw, nijver-
h e i d en handel (de heer Talm abeant
woordt de sprekers. Het doet den minister ge
noegen, dat het optreden van den heer Hoek als
directeur-generaal van den landbouw algemeen
is geprezen. Zoodra mogelijk zal een wettelijke
regeling voor de landarbeiders worden gemaakt.
De subsidie aan het waterschap Havelte kan de
minister niet toestaan. Spr. hoopt op een spoe
dige behandeling van het ontwerp tot reorgani
satie van het landbouwonderwijs.
Bij art. 24 (jaarwedden land- en tuinbouwlee-
raren) vraagt de heer Van Lynden van Sanden-
burg of het juist is dat men twee krachten van
Ned. in Indië wil te werk stellen.
De minister zegt, zijn ambtgenoot van ko
loniën te hebben verzocht geen personeel aan den
Ned. dienst te onttrekken. Daarna wordt het
artikel goedgekeurd.
Bij art. 28 (subsidies van boerenleenbanken)
zegt de heer Tydeman, dat steeds de regel
heeft gegolden, dat geen subsidie wordt verleend
aan banken, wier leden statutair aan een bepaalde
confessie zijn gehouden. Thans had de minister
verder moeten gaan en geen subsidie moeten
geven aan een monopolistische vereeniging.
De minister zegt, dat hij op de gevolgde
gedragslijn niet terug kan komen.
De heer Tydeman repliceert.
Na dupliek van den minister wordt het
artikel goedgekeurd.
Bij art 39 (Rijksseruminrichting wijst de heer
Roodhuyzen op de klacht «an de te late
toezending van serum, voor inenting van varkens
in gevallen van vlekziekte. Ook de vergoeding
van 30 cent aan veeartsen voor inentingen acht
spr. te gering.
De minister zegt een onderzoek der klach
ten toe; met de wijziging der vergoeding moet
men voorzichtig zijn.
Na repliek van den heer Roodhuyzen
wordt het artikel goedgekeurd.
Bij art. 41 (Vleeschkeuring) vraagt de heer
Van N i s p e n verplichte Rijkskeuring in plaats
der gemeentelijke keuringsdiensten.
De minister zegt. dat het departement van
binnenlandsche zaken de zaak ter hand zal nemen.
Het artikel wordt daarna goedgekeurd.
Bij art. 42 (Besmettelijke ziekten) antwoordt
de ministers den heer Beckers, dat de nieuwe
regelen voor de bestrijding van tuberculose onder
het rundvee reeds bijna gereed zijn.
De vergadering wordt alsnu gesloten.
De Rijksverzekeringsbank in 1909.
In een afzonderlijk bijvoegsel van de Staats
courant (No. 276) is opgenomen het verslag om
trent den staat der Rijksverzekeringsbank en
haar werkzaamheden in 1909.
Uit de toelichting der wiskundige balans door
den wiskundige adviseur, aan het verslag toege
voegd, ontleenen wij
De grondslagen, waarop de wiskundige balans
per 31 December 1909 berust, zijn in hoofdzaak
dezelfde als die van de wiskundige belans op 31
December '1908. Slechts de reserven voor genees
kundige schadeloosstellingen tengevolge van het
overlijden van getroffenen, aan welke reeds eene
rente definitief was toegekend, benevens de reserve
voor vermoedelijk oninbare premiën, zijn berekend
naar grondslagen, welk zooveel mogelijk uit recente
ervaring zijn afgeleid.
Het deficit, dat op 31 December 1908 nog
f 4,010,714.28 bedroeg, was volgens de wissundige
balans op 31 December 1909 te stellen op
f3,444,476.87^, zoodat het in den loop van het
jaar 1909 met f565,697.40£ afnam.
Dr. Kuyper in de Kamer.
De Kamerverslaggever van de «Tel." meldt
Reeds anderhalf uur vóór den aanvang der
Kamervergadering van gisteren, verdrong zich een
vrij groote menigte voor den ingang der publieke
tribune, enkel en alleen om dr. Kuyper te hooren-
Er werd handel gedreven in plaatsen. Dames en
heeren kochten ze voor een gulden per persoon.
Ontwerp Kustverdediging.
Het adres, dat op verschillende plaatsen in
Zeeland ter teekening heeft gelegen, houdende
het verzoek, het wetsontwerp tot vorming van
een fonds voor de kustverdediging niet aan te
nemen, hebben ruim 2100 personen geteekend.
Wettelijke Winkelsluiting.
Woensdag heeft de Alg. Ned. Bond van Han
dels- en Kantoorbedienden te Amsterdam eene
druk bezochte vergadering gehouden, waarin de
Bondsecretaris, de heer Edo Fimmen, sprak over
de wettelijke winkelsluiting. Met algemeene
stemmen is de volgende motie aangenomen
De vergadering, het toejuichende, dat thans in
den Raad een voorstel voor de regeling der win
kelsluiting is aanhangig gemaakt, acht evenwel
het sluitingsuur van 9 uur te laat, en verzoekt
den gemeenteraad van Amsterdam met den mees
ten aandrang, deze wettelijke regeling aan te
nemen, doch het sluitingsuur te stellen op 8
uur.
Werkliedeu-reglement voor Den Haag.
De »N. Ct." verneemt, dat bij hij het door B.
en W. van 's Gravenhage herziene werklieden
reglement, dat eerlang bij den Raad in behande
ling zal komen, een niet onbelangrijke loonsver-
hooging wordt voorgesteld, die het minimum
loon zal opvoeren van f 10 tot f 11 60, waarvan
een jaarlijksche vermeerdering van uitgaven voor
de gemeente van f 250.000 a f 260.000 het ge
volg zal zijn. De strekking van het voorstel is,
om alle loonen gelijdelijk met hetzelfde bedrag
van f 1.60 te verhoogen. Tevens stellen B. en
W. voor, den 10-urigen arbeidsdag voor de ge
meentewerklieden in te voeren, met 8 uren ar
beid op den Zaterdag. Ook zijn voor de werk
lieden bij de lichtfabrieken en de duinwaterleiding
meer vrije Zondagen voorgesteld'.
B, en W. hebben het ontwerp aan de vakor
ganisaties ter kennisneming toegezonden.
Koloniaal Établissement.
Door B. en W. van Amsterdam is bij den Ge
meenteraad een voorstel ingediend om te ver-
koopen aan het Rijk een watervlakte met onder
grond, deel uitmakende van het IJ, alsmede de
aangrenzende gronden, gelegen aan den Wester-
doksdijk, nabij de Westerdoksluis; voor de som
van f 45 000 zulks onder bepaling, dat daar ter
plaatse moet worden gesticht een gebouw, be
stemd voor Koloniaal Etablissement.
Apotheeksluiting Hilversum.
Te Hilversum wordt met 1 Januari Zondags
sluiting in de apotheken ingevoerd. Van de zes
apotheken zullen 's Zondag vijf gesloten wezen
Voorloopig, zoolang de wet niet gewijzigd is
met dit voorbehoud (teneinde niet met de letter
van art. 3 der wet cp de uitoefening der arsenij-
kunst in conflict te komen) dat de lokaliteiten)
eventueel op verzoek, «toegankelijk" gesteld zullen
worden. Er zal echter geen bevoegde hulp aan
wezig zijn. En er wordt niets aangenomen,
gereedgemaakt of afgeleverd.
De zesde apotheek, die steeds voldoende aange
duid zal worden, is den geheelen Zondag open
ook voor handverkoop. Er zal echter niets aan
huis bezorgd worden. Alles moet gehaald worden.
Publiek en medici zullen nog voldoende voor
bereid en voorgelicht worden. Een apart soort
Zondagsdienst-copieën zal bij iedere gereedge
maakte medicijn des Zondags worden afgegeven.
Armenzorg te Einmen.
De gemeente Eminen verkeert in een zeer
zonderlinge positie ten opzichte van de bedeeling
harer armen. De oorzaak daarvan is te zoeken in
de groote arbeidersbevolking, die in de veenstre-
ken van Emmen is opgehoopt.
In deze gemeente van ongeveer 27.000 zielen
werd, naar men aan de N. R. Ct. meldt, in het
vorige jaar f35.000 aan onderstand uitbetaald, dat
is f3000 meer dan de geheele opbrengst van den
hoofdelijken omslag. Voor het jaar 1910 werd de
post voor de bedeeling der armen geraamd op
f30.000, en in de eerste tien maanden was dit
bedrag reeds met f 4000 overschreden. De bedee
ling is aldus ingericht, dat de gemeenteveldwach
ters in hun buurt de lijsten voor de bedeeling
opmaken, het geld uitdeelen, enz onder controle
van B. en W. Deze beambten met jaarwedden
van nog geen f600 betaalden jaarlijks voor dui
zenden guldens uit. B. en W. en de Raad waren
van meening, dat deze toestand niet bestendigd
kon worden. In de jongste Raadsvergadering is
besloten tot het instellen van 6 armbesturen, elk
bestaande uit 3 leden, van wie een tot bezoldigd
armvoogd-boekhouder wordt benoemd. In de hun
aangewezen afdeelingen zullen zij na 1 Maart de
armverzorging regelen onder controle van B. en
W. en van den Raad. Het is evenwel niet te
verwachten, dat de bedeeling hierdoor in kosten
zal verminderen.
Hollandsch vee.
Bij de bespreking in den Duitschen Rijksdag
van de interpellatie over de duurte van het vleesch,
verklaarde Trimborn (Centrum), dat hij niet
geloofde, dat invoer van Hollandsch vee een sani
tair gevaar opleverde. De toestanden op sanitair
en veterinair gebied zijn in Holland niet slechter
dan in Rusland en Oostenrijk.
Wat Frankrijk betreft, achtende Zuid-Buitsche
staten geen gevaar van besmetting aanwezig en
wat voor Frankrijk geldt moet ook voor Holland
gelden.
De Pruisische minister van landbouw antwoor
dende op de algemeene vraag om openstelling
van de Hollandsche grenzen voor den invoer van
levend vee, zeide, dat op 'toogenblik daaraan
geen gevolg kon gegeven worden, daar Holland,
wegens het nog steeds op enkele plaatsen voor
komen van mond- en klauwzeer niet als vrij van
besmetting kan beschouwd worden.
Daarbij komt nog, dat ook bij openstelling der
grenzen Holland zeker niet zooveel aan Duitsch-
land leveren kan, dat daardoor een merkbare
daling van de vleeschprijzen zou verkregen wor
den.
Ook Engeland sloot zijn grenzen voor levend
vee uit Holland t
R. K. sanatorium te Groesbeek.
De vereeniging „R. K Herstellingsoorden voor
longlijders en zwakke kinderen", heeft 14 archi
tecten uitgenoodigd, voor het ontwerpen van
plannen voor een sanatorium voor longlijders in
het Dekkerswald te Groesbeek. De ontwerpen
zijn einde Mei ingekomen. De jury bestond uit
dr. P. J. II. Cuypers, te Roermond, prof. G. J.
van Swaay, te Delft, en den heer J. H. Vrijman,
rijksbouwkundige. Zij heeft advies ingewonnen
van een geneeskundige commissie, bestaande uit
dr. Y. Terbstra, geneesheer-directeur van het
sanatorium te Iloog-Laren, dr. W. A. Boekelman>
directeur van het St. Andreasgasthuis te Utrecht,
en dr. N. P. van Spanje, van het O. L. V. Gast
huis, te Amsterdam. Als secretaris der jury fun
geerde dr. A. K M. Noyons.
De jury heeft, na rijp beraad, en na advies te
hebben ingewonnen van een geneeskundige com
missie, besloten aan den ontwerper van het plan
«Littera Scripta manet" de voorkeur toe te kennen.
Bij opening van het briefje, bleek de maker
van hef plan te zijn Eduard Cuypers, architect,
Amsterdam.
Neutrale kranten.
(De Westüaiidsche brief schrijver van „De Re-
sident.icboide" zegt in zijn jongste schrijven over
dit onderwerp o. 'm. het volgende:
[WiOndfcriijlk is het wel, dat men nimmer
andersdenkende huisgezinnen katholieke couran
ten f/.ic-l. Onze tegenstanders schijnen in dit op
zicht hooi wat verstandiger te zijn. Is daaro-m
niet liet allereerst noodig, ,om een krachtige acta*
op touw te zetten tegen dit voorlkvoekereud
kwaad? Hoe sterk zijn dan o-ok toe te juichen
d'e pogingen, welke herhaaldelijk -worden Ing®*
st-edd om leesgezelschappen op te richten en door
nieuwicn aanvoer van werken deze bibliotheken
aantrekkelijker te maken, t
iDoch er 'komt voor zulke instellingen heel wat
kijken, en menig financieel! offer wordt hiervoor
gevraagd, zoadat wij deze gelegenheid gaarne f
baat nemen om die meengegoeden op het hart
t.e drukken een offertje daarvoor af te zonderen-
Zij Idioen daarmee een werk, d'at voorzeker doof
God oip eetn milde wijze zal worden beloond-
(Typisch is het dikwijls de uitvluchten te hoe
ren van mieinschen, die het met de courant zoo
nauw niet nemen. O, zeggen ze, ik lees geen
anti-katholiek blad, maar mijn courant beweegt
zich op een zuiver neutraal gebied, en dat lS
juist veelal :nog de minste, want die bedekte
aanslagen zijn nog minder dan de openlijke aan
vallen tegen godsdienst ien deugd.
(Wanneer toch eens al'le katholieken zoo ver
standig waren om die Roomsche .pers te steunen,
wat zou deze daar iwöï bij varen, en wat zóu Z1J
zicli 'kunnen uitbreiden en sterker worden. i
(Niet alleen, dat men in zijn huis alleen ka
tholieke couranten moet toelaten, ook zóu het
zoo gewenscht zijn, dat men op het gebied van
boeken dezelfde richting uitging. Eir zijn er hier,
die zich in de wintermaanden abonneeren op
stadsbibliotheken, waaronder er toch zoovele zijn,
welke niet te verfroulwten zijn. Laat men toch
die kleine plaatselijke bibliotheken, die altijd hj'
dien aan bloedarmoede, steunen door het afstaan
van hoeken, nu het l'eesseizoen weder in aantocht
in. Alles is daar welkom, natuurlijk boeken van
een goede strekking, doch ook giften en geld
zijn allerminst te versmaden.
Laat dus een ieder krachtig alle verkeerd®
lectuur uit de huisgezinnen weren, zidh aan
sluiten 'bij de bestaande katholieke leesgezelschap
pen en streng on-'katholaefee bladen verbannen.
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 25 November 1910, medegedeeld
door het Kon. Ned Met. Instituut te de Bildt.
Hoogste barometerstand 771.4 te te Bodo.
Laagste barometerstand 754.8 te Lahaque e"
Iledaix.
Verwachting tot den volgenden dagmeest
matige, oostelijke wind, betrokken, waarschijn
lijk sneeuw of regen, minder kouden nacht.
De Visclimnrkt.
Donderdag 15 December zal ten Raadhuis
worden verpacht voor den tijd van 3 jaar het
recht van afslag van visch aan de Vischmarkt
alhier.
De voorwaarden liggen op de secretarie ter inzage-
Voor het examen wiskunde L. 0-
is te 's-Gravenhage geslaagd de eerw. zuster Mari®
Henri, in de wereld mej. P. A. Verhoeven, hoofd
der St. Mariaschool aan de Korte Haven.
Gisteren is door een bewoner
van den Singel aangifte gedaan, dat uit zijn tuin
ontvreemd is een circa vijf meter lange droogstok-
De politie stelt een onderzoek in.
Gister-avond zijn twee jongens
aangehouden, die te zamen uit een winkel in de
Korte Kerkstraat een doos met drop hadden ont
vreemd.
Morgenochtend ten Ui ure kom4
alhier in Maison van der Heiden aan de Hoog
straat de club, onderdeel van de Zuid-Hollandscfie
vereeniging van directeuren van gasfabrieken
bijeen. Na afloop der vergadering zal een bezoek
worden gebracht aan de gasfabriek, ten einde
voornamelijk de nieuwe mechanische landinrichting
der retorten te bezichtigen.
UIT MAASSLUIS.
Bij Kon. besl. van 22 dezer is, met ingang va°
16 December, benoemd tot directeur van het post
en telegraafkantoor te Maassluis, J. K. W. Zwang'
thans in gelijke betrekking te Leerdam.
UIT DELFT.
De minister van binnenlandsche zaken en van
financiën hebben het bedrag van het voorschot
uit 's rijks kas aan deze gemeente, ten behoeve
van den aanbouw van arbeiderswoningen vastge
steld op f 104,000.
UIT ROTTERDAM.
De gemeenteraad van Rotterdam heeft, na een
langdurig debat, dat echter tot niets leidde, aaö'
