Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
34ste Jaargang.
Woensdag 8 Maart 1911.
No. 9962.
Buitenlandscli Nieuw
rs.
F E U L L E T O N
De man in 't
Verspreide berichten.
Binnenland.
grijs.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
vooï Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week to eent. Franco per post door geheel Nederland f 2.-- per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
Btraat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau BOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëNi
Van 16 regels f 0.92 met inbegrip van bewijsnummer,
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend,
Ingezonden mededeelingen 26 cent per regel'
Voor herhaaldelijk adrerteeren worden uiterst bil-
1 k e overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
DUITSCHLANÜ.
In het Pruisische Huis van Afgevaardigden 'werd
Uster de begrooting van ©eredienst behandeld,
«n groot deel der discussies liepen over den
m°dernisteneed.
De: conservatief Von Heydebrand opende het
e a Ilij, zeide: De kwestie van den modernis-
'e behoort weliswaar op godsdienstig' gebied
ni^S' manr 'raakt ook het staatsbelang. Wij gaan
lei •H'u minister mede, waar deze eèn afwach-
houding aanneemt en koimen op voor 'liet
s aatsbelang, dat beschermd moet worden met
eltde mst, zonder scherpte, maar ook zon-
,01 ?-wakheid. De uitsluiting van docenten, die
etl 'uoderni steneed afgelegd hebben, van hel
ëeven van onderwijs in Duitsche geschiedenis,
gaat te vér.
Minister von Bethmann Holt weg antwoordde:
e jongste 'decreten der Roomsche Curie heb-
nn in Duitschland groote beweging veroorzaakt;
j1,1,' .^e' m'nst de bepalingen omtrent den rao-
^emist en-eed. De staat zal rekening moeten liou-
en de gevolgen, welke daaruit, met het
°g op den vrede tusschen de verschillende he
ir1 en'ssen> kunnen ontslaan. De minister voor
knst beeft reeds in de commissie verklaard,
a de Katholieke faculteiten door den moder-
uis en-eed op, bedenkelijke wijze minder worden
o ■bewering echter, dat do modernisten-eed in
s uJd is met de beginselen van de grondwet, is
onjuist. In tusschen, de mogelijkheid bestaat, dat
'IJ' ('e ten 'uitvoerlegging van liet decreet conflic
ten zullen ontstaan. Het Pauselijk schrijven aan
kardinaal Fischer, droeg or ongelukkigerwijze het
zijne toe bij, om de bestaande agitatie nog te ver
ergeren. Door middel' van onzen gezant te Rome
gaf ik de Curie kennis, na liet bekend worden
van genoemd schrijven, dat do verantwoordelijk
heid voer conflicten, die wellicht ontstaan zou
den, geheel op haar rekening komt. Ik deel in
1 eze zaak het optimisme der Curie niet. Wan
ne,ei do uitlatingten der Vaticaansche bladen over
•et gemis aan samenhang' tusschen de vertoogen
van den Duitschen gezant en den 'brief van den
nrdmaal-staatssecretaris aan kardinaal Kopp,
eigenlijk bedoelen aan te toonen, d,at vertoogten
van onzen kant bij de Curie geen succes kunnen
hebben, dan zou dat niet zeer geschikt zijn om
het behoud der normale diplomatieke betrekkingen
te bevorderen.
Wat nu betreft eventueel© represaille- of te
genmaatregelen, zoo moet ik verklaren, dat nie
mand naar een nieuwe „Kulturkampf" verlangt,
ik ben er vast van overtuigd, dat'het bewaren
van den vrede tusschen Kerk en Staat ook door
•en lans gewenscht wordt. Met dezen wen.se h
zijn echter in flagranten strijd enunciaties als
o Borromaeus-encykliek en andere dergelijke de
er éten.
De waarde der Katholieke faculteiten is niet
te onderschatten. Een opheffing er van zou zeer
19)
De een was een vrouw van middelbaren leef
tijd tamelijk gezet en naar beur uiterlijk te oor-
aeeen behoorende tot den boerenstand. Silas
«erkende haar als vrouw Lampl, de kasteleines
"it Het Witte Hert; fluks verborg hij zijn hoofd
achter een courant.
De tweede persoon was een jonge borst van 17
i j jaar> die een ledigen draagkorf vóór zich
had staan.
»WeI, heb je goede zaken gemaakt, Louis?"
d|hus begon de vrouw het gesprek.
De jongeling schudde het hoofd.
»Niet bijzonder, juffrouw Lampl. Maandag is
Seen goede dag. 's Zaterdags, op de weekmarkt
hesteedt men veel betere prijzen natuurlijk
moet men dan al heel vroeg present zijn."
»Nu, zooals ik gehoord heb, ga je reeds Vrij
dagavond naar de stad dan zul je zeker wel de
eerste zijn
»Dat beu ik ook. Ik slaap dan ten huize van
heef Stoll, die een winkel heeft, dicht bij de markt
en als de eerste klanten komen, zit ik al op mijn
gewone plaats. Verleden Zaterdag had ik een
buitenkansje met de paddestoelen. De kok uit
zefcer niet in het belang van den Staat zijn.
Daartegenover zou het eveneens niet juist en
billijk zijn, dat alle geestelijke docenten, die den
modernisteneed afgelegd hebben, ate leeraars bij
het wereldlijk onderwijs aan gymnasia etc. niet
langer zouden geduld worden. Niettemin zal de
staat voortaan een zekere beperking bij de be
noeming van dergelijke docenten moeten in acht
nemen.
Het Pruisisch gezantschap bij den Heiligen Stoel
lieeft ons meermalen goede diensten bewezen;
intusschen 'heeft' in Iden laatsten tijd de Curie van
het bestaan van dit gezantschap' voor inlichtingen
omtrent Duitsche toestanden niet die voordeelen
Weten te genieten, welke zij 'had kunnen gemeten
en welke haar door het gezantschap' gaarne ge
boden zouden zijn. Wanneer een bestendig' ont
breken van reciprociteitsgevoelens tusschen het
Vaticaan ,en bet gezantschap zou blijken, dan
zou dat fJeh krachtig argument zijn voor de te
genstanders van liet bestaan van dit gezantschap.
Wij blijven inmiddels hopen, dat wij hier slechts
met een voorbijga,anden toestand te doen hebben.
Wij allen wenschen 'den vrede met het Vaticaan
te bewaren, zoolang dit zonder te kort te doen
aaii de werkelijke belangen en de waardigheid,
van den Pruisisehen staat kan geschieden.
Na von Bethmann HolTweg kwam dan aan hel
woont do centrum-afgevaardigde domproost Dit-
(rich, die zeide
Het modernisme tast de grondslagen van het
Katholiek gcloofs-systeem en de grondslagten van
het Christendom aan'. Om dat modernisme te
bestrijden, greep de Paus na,ar oen wapen cn
•eischte het afleggen van den modernisten-eed.
Door dezen eed (wordt het vrije onderzoek en
liet wetenschappelijk karakter der universiteiten
niet in gevaar 'gebracht.
Dq nationaal-iiberaal Carnpe sprak vervolgens
Ik verheug mij, dat de minister-president ccn
'krachtig©» toon heeft willen voeren. Het belang
van den staat eisclit, dat het kiekeboe-spelen,
hetwelk het Vaticaan met den Pruisisehen staat
doet, eindelijk eens ophoudt. (Goedkeuring links.)
Al kan de minister-president niet toegeven, dat
door den modernisteneed staatsrechtelijke bepa
lingen worden geschonden, mot toegevendheid
tegenover Rome komen wij niet verder. (Toejui
chingen links.)
De vrij'-conservatief Kardorff verkrijgt daarna
het woord. Wij willen hopen, zeide hij, dat de
ernstige en krachtige taal van den minister-pre
sident op de Vaticaansche diplomaten den ver-
eiscliten indruk zal' maken. De vrede, waarmee
de „Kulturkampf" eindigde, moet definitief zijn.
Een nieuwe „Kulturkampf" zou een groote ramp
voor het land zijn maar (aa.n jlen anderen
kant willen wij geen vrede voor de vaak. Wij
lopen, dat de ontstemming zal verdwijnen en
(.at er gemeenschappelijk voor 'slands welvaart
zal kunnen gearbeid worden.
He vrijzinnige Funck zeide ten slotte: Wij zijn
van rneemng, IdaJt' in den miodernisteneed een voort-
W gevaar %t.voor onderwijs en
opvoeding. Hot gezantschap bij het Vaticaan is
een zeer eigenaardig' punt in de kwestie; het
voortbestaan daarvan wordt in uitgebreide Prote-
stantsche kringen beschouwd als een permanent
Canossa. Wij zullen niet eerder den eonfessio-
neelen vrede liehben, voordat de competenties
va.n Kerk en Staat scherp' begrensd ,en van elkaar
afgescheiden zijn.
PORTUGAL.
De bisschop van Oporto heeft den herderlijken
brief doen voorlezen. De stedelijke gouverneur
eischt, dat de bisschop verbannen zal worden.
Alle priesters, die den herderlijken brief hebben
voorgelezen, zijn in hechtenis genomen.
De minister van justitie heeft den bisschop van
Lissabon ontvangen, die 3 uur noodig had om
verklaringen af te leggen.
Twee Katholieke dagbladen zijn geschorst.
SPANJE.
Volgons officioele berichten is aan het station
Alcazar, kort voor het passoeren van den ko
ninklijken trein, een verdacht individu gearre
steerd, die later een poging tot zelfmoord deaf
in de gevangenis, waarheen men hem gebracht
had.
"Nu. je kunt het geld best gebruiken en ie
hebt moeite genoeg met 't zoeken
iiLoop heen, je zult toch niet bang zijn? Ilii
niet eenJuR0deWr °mgebracht- er zeker'
met een uit de Grunauer streek."
«Dat is nog zoo zeker niet."
«Och kom.het was een 'deftig heer, die ver
hiervandaan kwam. Mijn man heeft nog met hem
gesproken heb je dan het signalement niet ge
lezen, dat m alle couranten staat
Ik heb opzettelijk zoo'n' courant gekocht, om
haar m n moeder te geven, die is zoo dól op
moord verbalen. Uier... lees maar eens!" Zij reikte
den jongeling een nieuwsblad, waarin een nauw
keurige persoonsbeschrijving van den man in 't
grijs was opgenomen.
Lois las die en gal dan het blad hoofdschuddend
terug.
«Alles goed en wel, juflrouw Lampl, maar, zie
je, ik denk er het mijne van, en ik ga niet meer
naar het Grauenegger bosch, dan als zij den ke
rel gepakt hebben
»Je denkt toch niet, dat hij daar nog rond
dwaalt?" J s
«Dat weet ik nog zoo zeker niet. Ik wil alléén
GRIEKENLAND.
Volgens particuliere dépêches uit Athene heerscht
daar eon groote ontstemming' tegen Turkije. Ve-
nizclos hoeft, verklaard, dat bij op alle gebeur-
liikhiedcn is voorbereid. De Grieksche gezant te
Konstanfinopel heeft opnieuw een onderhoud ge
had met den Turkschen onderstaatssecretaris Koe-
joemdjan, die onvoorwaardelijke genoegdoening
voor hot laatste incident eischte. De toestand is
des te ingewikkelder, daar de lijken van de beide
Turksche soldaten, die gedood werden en wier
uitlevering de Turksche regeerïng eisclit, op
Grieksch grondgebied gesleept en verdwenen zijn.
JAPAN.
Graaf Okoema, de minister van buitenl'and-
sch© zaken, zal' zich einde April naar Engeland
begeven. De minister heeft naar de Agence
d'Extrême Orient meldt verklaard, dat de Ja-
pansch-Britsche alliantie, uit politiek oogpunt be
zien., groote voordeden heeft gebracht aan Ja
pan. Er moet echter een nieuwe poging worden
gewaagd om te komen tot een alliantie op econo
misch gebied tusschen Engeland en Japan. Japan
is te arm; en 'het betaalt voor zijn bewapening
meier idan het daarvoor besteden kan. Het is niet
bij machte, om zonder hulp zijn nijverheid te
ontwikkelen. De beste steun ware te vinden in
Engeland; en verscheiden Eng'elscbé groot-ind-us-
triieelen hadden hem, minister, verzekerd, dat
zij zijn opvattingen doelen.
Graaf Okoema zal waarschijnlijk vergezeld wor
den door een der prinsen en door maarschalk
Ojaina.
AMERIKA.
Tegen de verwachting zijn nog voor de ver
daging van het Amerikaansche Congres alle be-
grootingswetten afgedaan en door president Taft
onderteekend. Daar de poging1 werd gedaan, om
het rcciprociteïtsverdrag niet Canada als amen
dement op de tariefcomimssie-bill in te dienen,
werd er Zaterdag in den Senaat een dusdanige
herrie gemaakt, als er daar sinds lange jaren niet
werd waargenomen. Ten slotte werd de tarief-
commissie-bi 11 aangenomen en ten spoedigste naar
de Kamer van Afgevaardigden doorgezonden. Het
amendement werd na stormachtige obstructie door
den leider der republikeinen ingetrokken, 's Mid
dags nam men bet allermerkwaardigste middel
te baat, de wijzers der klokken in beide Kamers
terug te zetten, ten einde zoo tijd tot debat te
winnen.
Ce Fransche Kamer heeft met 466 tegen
74 stemmen het ontwerp van wet aangenomen
tot aanbouw van twee pantserschepen.
Naar uit Sion in het Rhönedal' gemeld wordt,
is de spocrweglijn welke dient 'om arbeiders en
materiaal te vervoeren, benoodigd bij' den bouw
van dtn Lötschbergtunnel, geheel onder lawinen
bedolven.
B.e „Times" verneemt uit Panama, dat de
hoofdingenieur van het Panama-Kanaal een drei
gend© staking der kanaalarbeiders heeft weten
te verijdelen, 'door de bedreiging', dat alle sta
kers onmiddellijk ontslagen zouden worden.
Hot is mogelijk dat koning Alfonso van
Spanje in den loop van den zomer naar Ant
werpen komt aan boord van zijn groot plezier
jacht, dat verleden jaar te Oostende geweest is'.
(HbW. v. Antw.)
Pater Charles de Smedt, voorzitter van de
Belgische Bollandisten, is op den leeftijd van 77
jaar overleden.
dit maar zeggen, juffrouw Lampl... de weduwe
Walker was niet de eenige, die hij heeft omge
bracht 1"
Wat je zegtJa. wie zou dat dan zijn Er
wordt toch niemand in Grünau vermist 1'
«Ook dat is nog zoo zeker niet. Het kan eerst
later uitkomen, dat er iemand gemist wordt... En
moet het dan ook juist iemand uit Grunau zijn
Juffrouw Lampl schoof haastig dichter naar
den jongen toe en keek hem angstig aan.
»Lois... wat praat je jaar toch Weet je soms
iets
Lois knikte.
»Ja, juflrouw Lampl, ik weet wat, en ik wou,
dat ik het niet wist I"
«Maar wat dan, in 's hetnels naam
«Luister, juffrouw Lampl, maar spreek er met
geen sterveling over. U weet, dat ons huisje vlak
tegen het Graueneggerbosch aan ligt. een kwar
tier van het dorp verwijderd en er vóór loopt het
voetpad langs de beek van Grünau naar Wildon.
Vrijdagavond wilde ik met paddestoelen en bra
men naar de stad en was juist bezig vóór het
huis m'n manden in orde te maken. Destijds wist
nog geen mensch iets van den moord af, maar
die moest toch alreeds gebeurd zijn, want men
zegt immers, dat juffrouw Walker tusschen zes
en zeven uur vermoord werd."
»Ja, dat moet wel zoo zijn, want tegen zevenen
zag vrouw Stojan den moordenaar terugkomen."
«Nu goed dan! En toen ik mijn manden in
orde bracht, was het half acht. Op eens hoor ik
Het koperen kroningsfeest.
Een van de eerste gelükwenschen, die H. M.
de Koningin bij Haar regeerings-jubileUm in den
vroegen morgenstond ontving, was een hulde-
adres van het hoofdbestuur der te Neurenberg
gevestigde wereldvereeniging „Cosmopoliet", dat
H. M. toegezonden werd door den heer G. A.
Koens van Es, consul-generaal voor ons land.
In dit adres wordt de aandacht gevestigd op
het feit, dat de regeenng van Koningin Wilhel-
mina een tijdperk is. geweest van vrede en rust
en gestadigen vooruitgang; dat geen schokkende
gebeurtenissen op politiek gebied het gezag van
H. M. hebben bemoeilijkt, uitgenomen de spoor
wegstaking, waarvan het Europeeso'h spoorweg
verkeer niet veel hinder ondervond, dank zij Hr.
Ms. krachtige regeering.
Voorts gewaagt het adres van liet particuliere
leven onzer Vorstin, dat H. M. vooral in de
iemand van Grünau aankomen. Het was donker
en ik kon alléén zien, dat het een groote man
was. Onmiddellijk daarop hoor ik een eind van
onze hut af stemmen, alsof twee personen ruzie
hadden, en een minuut daarna hoor ik een doffen
knal en een gil..."
«Heer in den hoogen hemel I!"
Eensklaps schiet bet door m'n hoofd«Daar
wordt iemand vermoord en ik sta op punt naar
Grünau te loopén, om volk te halen, toen ik mij
herinnerde, wat vader zaliger zoo dikwijls zeide:
«Bemoei je niet met dingen, die je niet aangaan 1...
«Zoo stond ik eerst een poosje te prakkezeeren,
toen ik begreep, dat ik alsdan den trein naar
Graz zou missen en een hoop last zou krijgen. Ik
was den godganschelijken Vrijdag aan 't plukken
geweest van de paddestoelen en dat alles zou nu
vergeefsche moeite zijn Wacht je beurt af, Lois,
denk ik, neem eerst een lantaarn en kijk, water
gebeurd is. Is er iemand dood, dan kun jij hem
toch niet meer helpen; leeft hij nog, dan doe je
in 's hemels naam er aangifte van en laat je pad
denstoelen in den steek. U kunt u voorstellen,
juffrouw Lampl, hoe m'n hart bonsde, toen ik
mij met de lantaarn op weg begaf. Eerst wilde
ik m'n moeder meenemen, maar zij sliep reeds
en wat zou zoo'n doove, blinde vrouw mij ook
van nut kunnen zijn Toen dacht ik waarom
zou je de arme vrouw haar slaap misgunnen En
ik ging alleen."
[Wordt vervolg#),
