Hst „ReToMie"-tonplot ia Suriname.
Binnenland.
Stads* en Gewestelyk Nieuws.
spoorwegmaatschappij voor da Zondag a. 3. te
Troyes plaats hebben groote meeting hun een
verlaagd tarief zou toestaan.
Uit Cadix wordt geseind, dat in het arsenaal
van het in de nabijheid gelegen plaatsje San Fer
nando een kruitontploffing heeft plaats gevonden.
Nadere bizonderheden ontbreken.
Voor het Hof van Justitie te Paramaribo ving
Maandag 13 Maart des morgens kwart voor negenen
de behandeling aan van de bekende zaak-Killinger.
Beschnldigd het misdrijf te hebben gepleegd
van samenspanning die de verandering der regee
ring ten doel heeft (op welk misdrjjf artikel 56
van het Wetboek van Strafrecht de doodstraf stelt)
staan terecht
1. Frans Pavel Vaclac Killinger, of wel Fran-
ciscus Killinger, zich teekenende F. Killinger, oud
35 jaren, inspecteur van politie, geboren te Hodenyi
(Hongarije)
2. Louis Ferdinand Arduin, oud 31 jaar, agent
van politie der 2e klasse, geboren in Suriname
3. Jatan,oud 49, jaar agent van politie der 2e
klasse, geboren in Britsch-Indië
4. James Adolphus Hughes, oud 34 jaar, agent
van politie der 3e klasse, geboren in Demerara
(Britsch Guyana)
5. Emile Frederik Sporkslede oud 34 jaar,
agent van politie der 2e klasse, geboren in Suri
name
6. Johannes Adolf Arduin, oud 42 jaar opzich
ter op den houtzaagmolen »De Eendracht", geboren
in Suriname.
7. Willem Charles Arduin, oud 40 jaar schrijn
werker, geboren in Suriname.
In de instructie zijn door beklaagde Killinger ver
schillende verklaringen, die thans door hem beves
tigd worden. Verder verklaartjhij, dat hij Suriname
heef tlief gekregen als zijn tweede vaderland en dat hij
overtuigd was, dat met ijzeren hand moest worden
ingegrepen om de toestanden te verbeteren. Niet
door evolutie, alleen door revolutie achtte hij
de stervende kolonie te redden. Hij was boven
dien overtuigd, dat het moederland blij zou zijn
op een fatsoenlijke manier van de kolonie, die een
lastpost is, af te zijn.
Wat den president deed vragen of Nederland
bekl. had verzocht het van dien lastpost te be
vrijden. In den loop van het verhoor, dat aan
vankelijk niet veel meer dan theoretische bespie
gelingen oplevert, verklaart Killinger verder, dat
hij gaarne alle schuld, ook van zijn medebeschul
digden, op zich neemt.
De tweede beschuldigde, de politieagent L.
Arduin, geeft in zijn verklaringen een overzicht
van de wjjze waarop Killinger hem in zijn plan
nen heeft ingewijd en er toe overgehaald. Killinger
o eienue, volgens bekl,, een onweerstaanbare macnt
uit over alle ambtenaren. Maar bekl. ziet nu in,
verkeerd te hebben gedaan door Killinger te vol
gen en dat diens plan niet uitvoerbaar was.
Wat de feiten betreft, komen de verklaringen
van L. Arduin, evenals die der meeste andere
beschuldigingen overeen u et de opgaven van
Killinger.
De verhooren der vijf andere beklaagden komen
in hoofdzaak op hetzelfde neer als die van Killin
ger en van L. Arduin.
In 't algemeen doen de beschuldigden geen
moeite terechtzitting om zich door slimmigheidjes
te redden. Hun eenig excuus is, dat zij sterk
onder invloed van Killinger stonden, in wien zij
een onbeperkt vertrouwen stelden en door wiens
plannen zij overtuigd waren de kolonie tot groo-
ten bloei te zien komen. Zooals Hughes het uit
drukt zij waren bereid, voor het land dat zij
lief hadden, zoo noodig hun leven te offeren.
Wel zegt in den loop van de behandeling de
bekl. Jatan, dat hij nooit ernstig van plan is
geweest mede te doen, wat na eenige volgende
vragen en antwoorden Killinger brengt tot de
nitspraak, dat hij tot zijn droefheid ziet, dat het
verraad niet buiten maar in het komplot schuilde.
Bekl. Joban Arduin voert tot zijn verdediging aan,
dat hij had voorgesteld eene commissie te benoe
men. Wat de president deed opmerken, dat
commissies je in den regel verder van het doel
brengen.
In verband hiermede is het slot van de zitting
van dien dag als volgt
Het Openbaar Ministerie vraagt ten slotle aan
Killinger, waarom hjj zijn beweerde grieven om
trent de kolonie alleen aan Duitschers heeft mede
gedeeld. Waarom niet geklaagd bij de bevoegde
politieke personen in Nederland, die de macht
hadden verandering te brengen, of de pers te baat
genomen
Killinger: Er zou dan misschien een commissie
zyn benoemd, die een lang onderzoek zou doen,
om eindelijk een groot rapport uit te brengen, dat
ad acta zou worden gelegd. Ik ben het eens met
den President, dat commissies niets geven. Zij
geven uitstelen afstel. (Onderdruktetoejuichingen
bij het publiek
Het Openbaar MinisterieIk ben het niet met
u eens. De vrijzinnige pers zou zeker haar me
dewerking niet hebben onthouden, doch ik zal
niet verder op de zaak ingaan.
Gedurende de beide eerste zittingen gaf het
publiek meermalen blijk van goed- of afkeuring,
wat de president eenige malen met ontruiming
deed dreigen. In de derde zitting wordt het
duidelijk, dat de stemming onder het publiek
voortdurend gunstiger wordt voor Killinger. Als
laj zich gedurenoe de pauze even voor een der
ramen vertoond-, wordt hij met hoera begroet.
He derde zitting was geheel gewyd aan ge-
tuigenverhooren, die weinig nieuws opleverden.
De adjunct-inspecteur K. D. Vlieze kreeg een
terechtwijzing omdat hij de mededeelingen van
een der getuigen over de omwentelingsplannen
als een grap had opgevat. Hij had werk be-
hooren te maken van het geval, te meer omdat
Killinger ook hem had gezegd hem noodig te
zullen hebben voor iets groots.
Aan 'tslot van de zitting wordt nog gehoord
Adolphina Wons, op verzoek van verdediger Fer
nandas gedagvaard.
Deze getuige, voormalig huisbediende van Kil
linger, verklaart dat deze op zyn lessenaar een
gipsbeeldje van Napoleon had staan, en haar eens
gezegd heeft, dat zij alles in huis mocht breken,
behalve dit beeldje, dat hij als een «godheid" be
schouwde.
Bij het vertrek weerklinkt uit honderden kelen
op straat eenleve Killinger 1 In het fort Zee-
landia heeft zich ook een menigte opgehoopt, die
Killinger luide toejuicht. Onder weg neemt Kil
linger eenige keeren den hoed af voor de menigte
en herhaalt het zelfde als hij in 'tfort uit het
rijtuig is gestapt, om daarna ia de gevangenis te
verdwijnen.
Ook Louis Arduin wordt bij het wegrijden door
de menigte hartelijk toegejuicht.
De vierde zitting was gewyd aan het verhoor
der deskundigen.
De kapitein-commandant der troepen, de heer
F. C. Hirschmann gaf een uitzetting waarom z.i.
het plan Killinger absurd was en deelt in ant
woord op hem gedane vragen eenige bijzonder
heden mede omtrent de organisatie van de be
zetting. Daarna worden gehoord de drie genees-
heeren, die Killinger meer of minder langen tijd
geleden hebben behandeld.
De heer M. P. Heilbron heeft een jaar of zes
geleden Killinger behandeld wegens slapeloosheid
en als gevolg daarvan zenuwachtigheid. De heer
J. F. Nassy verklaart hetzelfde. Hij beschouwt
de zenuwachtigheid van Killinger mede als een
gevolg van een neus-poliep, waarvan Killinger in
Europa is geopereerd. Bij zijn terugkomst vond
deze deskundige, dat Killinger nog opgewondener
was dan vroeger, en viel hem ook wel zijn hou
ding op, als hij, steeds gewapend met een mi"
nisterportefeuille, over straat ging, doch bepaalde
psychologische afwijkingen heeft hij niet opge
merkt. De heer Dragten ten slotte beschouwde
Killinger vódr zijn vertrek naar Europa- als
ijdends aan ziekelyke slapeloosheid en tropische
bloedarmoede, doeh ook deze deskundige heeft
nimmer bepaalde storingen der geestvermogens
opgemerkt.
Aan het eind der zitting verzoekt de President
de beschuldigden, zich op weg naar de gevange
nis minder aan te stellen, door met hoeden te
wuiven enz.
De beschuldigden voldoen aan dit verzoek. Al
leen wordt door Killinger die weer onder een
hoeraatje wegrijdt een paar maal gegroet.
Tot zóóver de verslagen in de tot nog toe ont
vangen West-Indische bladen. In de vyfde zit
ting, waarvan wij nog geen verslag ontvingen,
was de procureur-generaal-aan het woord.
De correspondent van het «Alg. Hbl." te Para
maribo heeft d d. 18 Maart aan dit blad gemeld>
dat de procureur-generaal hij het Hof van Justi
tie tegen alle zeven beschuldigden de doodstraf
heeft geëischt wegens «samenspanning de veran
dering der regeering ten doel hebbende".
Verder heeft die correspondent nog o.m. ge
schreven
»Zeer opmerkelijk was de houding van het pu
bliek, dat de samenzweerders herhaaldelijk toe
juichte, wanneer zij van de gevangenis per rij
tuig werden overgebracht naar het Hof.
Daarin behoeft men echter geen revolutionnaire
gezindheid te zien Het meerendeel van de
bevolking weet niet eens wat een revolutie be-
teekent.
Men voelde echter begrijp ik het wel
sympathie voor Kill nger, omdat hij de bij veien
bestaande ontevredenheid wilde mauifesteeren in
een daad.
Maandag loopen de pleidooien af."
Eervolle onderscheiding.
By Kon. besluit van 4 dezer is J. F. Maassen,
wethouder der gemeente Ginneken, benoemd tot
ridder in de orde van Oranje-Nassau.
Het bezoek van Pres. Fallières.
De «Figaro" brengt in herinnering, dat het voor
genomen bezoek van president Fallières aan
Koningin Wilhelmina het eerste officieele bezoek
zal zijn, dat het hoofd van den Franschen Staat
(juister ware: van de Fransche republiek) aan
onze Koningin brengt, en dat, volgens het gebruik,
dit bezoek door Koningin Wilhelmina even offici
eel zal worden beantwoord.
Het blad beschouwt de uitnoodiging als een
bewijs van de gevoelens van sympathie der Ne-
derlandsche Regeering aan Frankrijk, en vraagt
jn dit verband, of een «rapport" in het «Militair
Weekblad," waarin tot de onuitvoerbaarheid der
versterkingen te Vlissingen wordt geconcludeerd,
door haar is geïnspireerd. In het bedoelde artikel
(dat ons niet bekend is, wordt betoogd, dat de
grondgesteldheid van Walcheren den bouw van
forten, die aan de moderne eischen moeten vol
doen, niet toelaaten dat de ligging van het
eiland het onmogelijk zou maken de versterkingen
te'masquéereti voor een uit zee naderenden'vijand,
aan wiens vuur zij voortdurend zouden zijn
blootgesteld.
De pest in Indië
De specialiteit op het gebied der pestziekte,
welke de Nederlandsche regeering naar Java zal
uitzenden, is naar de «Tel." verneemt, de heer dr.
J. J. van Loghem te Amsterdam. Deze heeft de
buitenpest in Engelsch-Indië bestudeerd en zal
aan de in Indië werkzame deskundigen, die thans
natuurlijk overladen zyn met werkzaamheden, op
bacteriologisch gebied hulp verleenen.
Het voornemen bestond, den heer dr. J. J. van
Logchem als deskundige te verbinden aan den
sanitairen dienst, welke B. en W. van Amsterdam
in de Amsterdamsche haven willen organisee-
ren. Thans zal genoemd college een voorloopige
voorziening voorstellen voor den tijd, dat dr Van
Logchem zyn diensten in onze Oost verleent.
Tariefwet.
Het hoofdbestuur van den Algemeen Nederl.
Bond van Schoenfabrikanten heeft besloten, een
krachtige actie te voeren tegen de ingediende
tariefwet.
De voorgestelde bepaling, om chroomgelooid
geiten- en schapenvellen, zwart en gekleurd, met
2 °0 naar de waarde te belasten, zou de schoen
industrie, die aan meer dan 60.000 menschen
werk verschaft, zwaar treffen. (N. R. Ct.)
De burgemeester van 's-Gravenliage.
Na aanstaanden Maandag de laatste raadsver
gadering te hebben gepresideerd, zal de burge
meester van 's-Gravenhage in een vergadering
van B. en W. op Woensdag 12 April a. s van het
college afscheid nemen.
De Bakkerswet.
Onze Haagsche correspondent meldt ons:
Naar ik verneem, is het afdeelingsonderzoek
van het gewijzigd ontwerp Bakkerswet over het
algemeen niet ongunstig voor minister Tal ma
geweest. Wat de regeling van den arbeidsduur
betreft, was er zelfs een sterke groep leden van
oordeel, dat de minister nog niet ver genoeg ging.
Het is vrij zeker, dat het ontwerp door de Kamer
zal worden aangenomen. (Tel.)
- De commissie van rapporteurs uit de Tweede
Kamer over de Bakkerswet heeft gisteravond
vergaderd.
Gourerneur-Suriname.
«De West" van 17 Maart schrijft:
Reeds sedert eenige dagen doet een gerucht de
ronde, dat mr. Hofstede Crull, procureur-generaal,
met verlof in Nederland, in Augustus zal terug-
keeren in de kolonie, om op te treden als waar
nemend Gouverneur.
De Armenwet.
Gisteravond heeft de commissie van voorberei
ding uit de Tweede Kamer voor de Armenwet
haar arbeid hervat.
Mr. J. Versteeg.
De burgemeester der gemeente Nieuwendam,
de heer mr. J. Versteeg, is zeer ernstig ziek.
Weerbericht
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 7 April 1911, medegedeeld
door het Kon. Ned Met. Instituut te de Bildt.
Hoogste barometerstand 776.2 te Stornoway.
•Laagste barometerstand 750.5 te Horta.
Verwachting tot den volgenden dag: zwakke
tot matigen, meest nooroordoostelijke wind, half
bewolkt, waarschijnlijk droog weer, zelfde tem
peratuur.
De kiezerslijst.
In het Bondsgebouw, Lange Haven, ligt voor
iedereen ter inzage de kiezerslijst voor het jaar
1911/12.
Men zal goed doen zich te vergewissen of men
al dan niet op de kiezerslijst voorkomt. Alle ge-
wenschte inlichtingen zijn in het Bondsgebouw
te bekomen.
Stedelijk Museum.
Volgens voorstaande kennisgeving zal het Ste
delijk Museum op Tweeden Paaschdag en Tweeden
Pinksterdag voor het publiek zijn opengesteld van
des namiddags 2 tot 4 uur, tegen betaling van 10
cent per persoon.
Bevulking te Schiedam.
Maand Maart 1911.
Bevolking 0p 28 Februari 1911 32389 zielen
Geboorte 70
Vestiging 174
244
Overlijden 40
Vertrek 189
229
Meer 15 zielen
Bevolking op 31 Maart 1911 32404 zielen
Gesloten werden 12 huwelyken.
Do nieuwe school.
De nieuwe schoolbouw, welke de vorige week
door B. en W. werd aanbesteed, is opgedragen
aan den laagsten Inschrijver, den heer J. van
Stuyvenberg, te 's-Gravenhage, voor de som van
f49000. terwyl aan den heer F. Beukers, werk
tuigkundig ingenieur alhier, nadat van verschil
lende personen prijsopgaaf was gevraagd, de in
stallatie voor eene centrale ve warming van deze
school is gegund.
Bakkersrust.
Aan heeren bakkerspatroons is heden een cir
culaire verzonden, waarin hun namens de Kamer
van Arbeid voor de Voedings- en Genotmiddelen
gevraagd wordt om te voldoen aan het billijk
verzoek der bakkersgezellenvereenigingen, dat op
den Tweeden Paaschdag noch brood gebakken,
nocli brood bezorgd behoeft te worden. De bak
kersgezellenvereenigingen vroegen de medewerking
der Kamer om de inwilliging van dit verzoek te
verkrijgen.
Waar de Kamer reeds verleden jnar aan een
dergelijk verzoek voor den Tweeden Kerstdag
steun verleende en op dezelfde gronden nog steeds
van meening is dat met eenigen goeden wil aan
de bakkersgezellen voor den Tweeden Paaschdag
ook wel rust kan worden gegeven, wil zij blijk
baar het billijk verzoek gaarne steunen. Ook wij
meenen er bij de betrokken patroons op te moe
ten aandringen, aan het verlangen der bakkersge
zellen te voldoen en aan het publiek te verzoeken,
eenige inschikkelijkheid in dezen te betoonen.
Ned. Boerenbond.
De afdeeling Schiedam en Omstreken van den
Ned. Boerenbond hield gister-avond de aangekon
digde vergadering in het lokaal «De Vriendschap",
dat, vermoedelijk vooral door de ongunstige weers
gesteldheid, slechts door een klein getal leden
bezet bleek.
De heer L. Hoogerbrugge Wzn., omtreeks half
acht de vergadering openend, deelde eerst mede,
dat hij ditmaal de vergadering leiden zou, daar
de voorzitter, de heer mr. von Briel Sasse, door
familie-aangelegenheid verhinderd was, en sprak
den wensch uit dat de beide voor dezen avond
aangekondigde sprekers voldoening zouden hebben
van hetgeen zij dezen avond ter sprake zouden
brengen. De mindere opkomst schreef voorz.
toe aan het slechte weer, dat echter niet kon
doen besluiten, de moeilijk te verdagen vergade
ring uit te stellen.
Nadat vervolgens de notulen der vorige verga
dering waren gelezen en onveranderd goedgekeurd,
werd door den secretaris, den heer Th. Saraber,
het jaarverslag uitgebracht Daaruit bleek, dat
het aantal leden der afdeeling nog steeds stijgende
is en klom van 175 tot 188. Het aantal bestuurs
leden werd dientengevolge uitgebreid en in het
bestuur namen zitting de gekozen leden, de heeren
P. in 't Hout, voor Schiebroek, en A. Henning,
voor Rotterdam.
Het Schiedamsche veefonds, 133 leden tellende,
verzekerde in den loop van 1910 5332 runderen
de uitbetaalde schade beliep f4785, de terugont
vangen gelden voor vleesch, vet en huiden be
droegen f1223. Het batig saldo bedroeg f660,
zoodat de premie voor verzekerd rund op f0.90
kon worden vastgesteld en dus uit de kas 10 et.
per stuk kon gerestitueerd worden. De uitkom
sten der veeverzekering waren voor de deel
hebbers gunstiger dan het vorig jaar, hoewel steeds
minder vee verzekerd wordt, doordat de boeren
in het spoelingdistrict steeds meer de spoeling als
voederartikel uitschakelen en dus minder vee
kunnen houden dan voorheen.
De Boerenleenbank in Overschie neemt steeds
hooger vlucht. Bij een reusachtigen omzet van meer
dan een millioen, behaalde zij een winst van
f611.82 en bracht 't tot een reservefonds van
f 10.084; die in Kethel, voor 99% bestaande uit
Boeren bonders, werkte mede zeer voordeelig en
wist een reservefonds van f12.172 te vormen.
De coöperatie in den Boerenbond kwijnt nog.
De onderafd. Schiedam en Kethel mokken nog
over den tijdens de levering verhoogden koekprijs
door de fabriek van den Noord-Hollandschen
Boerenbond te Utrecht, welke verhooging naar
de meening der leden niet gerechtvaardigd was,
omdat op de strooibiljetten een vaste prijs was
gesteld. Daarentegen beweerde de Directie, dat
men over een bepaald getal koeken en tijd had
moeten contracteeren. De nieuwe directeur wil
echter binnenkort alle pogingen aanwenden om
de afgebroken relaties weer aan te knoopen en
de leden tot aller tevredenheid van prima veevoer
te voorzien.
Nadat de secretaris met deze zakelyke mede
deelingen, nog aangevuld met een dankwoord aan
het afdeelingsbestuur en de besturen der onder
afdeel ingen en het uitspreken van een enkelen
wensch, het verslag had uitgebracht, bracht de
voorzitter hem dank voor zijn schoon verslag en
deed daarna door den secretaris, tevens penning
meester, rekening en verantwoording doen. De
rekening, sluitende met een batig saldo van f65.60,
werd door de heeren Van Vliet en Van der Most
accoord bevonden, waarna de penningmeester
onder dank voor den voorzitter werd gedéchargerd-
De verkiezing van twee bestuursleden in de
periodieke aftreding aan de heeren Th. G. van der
Burg en M. Roeling, waarvan de eerstgegenoemde
niet meer in aanmerking wenschte te komen
en de laatste herkiesbaar was. kwam daarna aan
de orde. Als nienw lid (Schiedam) werd gekozen
de heer C. de Jong met 15 stemmen, terwijl de
heer M. Roeling met 26 stemmen werd herkozen
op den heer J. Holiërhoek waren 8 stemmen uit
gebracht, terwijl nog enkele stemmen over ver
schillende personen waren verdeeld.
Desgevraagd verklaarde de heeren Roeling en
De Jong zich de benoeming te laten welgevallen,
waarna de voorzitter hun gelukwenschte met
hunne herbenoeming, hopend dat zy nieuwen
