Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
TWEEDE BLAD.
34ste Jaargang
Zaterdag 29 April 1911.
i\o. 10005.
Uit de Pers.
Gemengd Nieuws.
ABONNEMENTSPRIJS;
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voo? Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2.— per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bfj alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau BOTE HST BA AT 50.
Heffing aan de grenzen.
In een tweetal artikelen behandelt »De Stan
dard," onder bovenstaand hoofd, de nieuwe tarief
plannen. Het blad meent, dat uit het resultaat,
waartoe minister Kolkman geraakt, blijkt, dat
deze een fiscaal en geen beschermend
recht heeft ingediend.
Wie alleen eigen nijverheid beschermen wil,
en in hoofzaak bij zijn tariefregeling zich door
dit ééne doel leiden laat, moet in den eersten tijd
althans, uitkomen bij lager opbrengst van de
tariefrechten. Dan toch beoogt men den invoer
van het vreemde fabricaat zooveel doenlijk te ver
hoeden, ja, zoo mogelijk ganschelijk te stuiten, en
als jer nagenoeg geen vreemd product meer in
komt, spreekt het vanzelf, dat de betaalde rech
ten, al zijn ze nog zoo hoog, op verre na niet
meer het bedrag bereiken kunnen, dat ze haalden
toen de invoer nog op groote schaal doorging.
Het recht wordt niet geheven dan bij invoer.
Neemt derhalve die invoer allengs bijna geheel
af, dan wordt er niet dan zeer weinig aan recht
betaald, en is de toevoer van gelden aan 's Rijks
kas uit deze bron van inkomsten zoo goed als
afgesneden. Die bron blijft dan vloeien voor wat
aangaat de bijna niet-belaste of uiterst weinig
belaste goederen, maar wat zeer hoog belast wordt,
kan dan niet meer zonder schade worden inge
voerd, en komt dus niet meer over de grenzen.
Bij een sterk beschermend tarief is dit dan ook
het hooge doel. Men wil den invoer juist weren
daardoor de consumptie noodzaken binnenlandsch
fabrikaat te gebruiken; en hierdoor aan de in-
landsche nijverheid een markt openen die loont.
Dit echter is juist de tegenovergestelde uit
komst, dan die bedoeld wordt bij fiscale
rechten. Dan toch is het doel niet de invoer
rechten in opbrengt te laten dalen, maar juist
omgekeerd te doen klimmen, en dit nu onder
stelt, dat de invoer niet gestuit wordt, maar open
blijft, en dat het verhoogde recht op den invoer
de schatkist stijft. En heeft al zulk een ver
hoogd invoerrecht vermindering van den invoer
tengevolge, dan mag die daling van den invoer
toch nooit verder gaan, dan toelaatbaar is, om
bij den meerderen invoer, dank zij het verhoogde
recht, toch een surplus, vergeleken bij vroeger
ten bate van 's Rijkskas te geven. Was op zekere
producten dusver fl per 100 kilogram geheven
bij een invoer van een millioen kilogram, dan
bracht dit f 10.000 in de schatkist. Wordt nu
dit recht verhoogd met nogmaals f l, zoodat nu
f2 per 100 kilogram te betalen is. en daalt hier
door de invoer op 800.000 kilogram, dan brengen
deze 800.000 kilogram, thans f 10.000 aan invoer
recht op, en ontstaat het dubbele voordeel, dat
200.000 kilogram; die vroeger in het buitenland
geproduceerd worden, thans door onze eigen nij
verheid worden gefabriceerd, en dat tegelijk de
schatkist f6000 meer binnenkrijgt. Had daar
entegen een verhooging plaats f 1 op f4 invoer
recht, en slonk daardoor de invoer op 200.000
kilogram, dan zou wel onze nijverheid het voordeel
hebben dat ze 800.000 kilo meer plaatsen kon>
maar het Rijk zou slechts f8000 in plaats van
f 10.000 ontvangen en alzoo f2000 schade lijden.
Wie in hoofdzaak protectie bedoelt, weet dus
vooruit, dat de invoerrechten op de sterk bescher
mende artikelen zullen afnemen. En omgekeerd,
wie ten principale hooger opbrengst van het ta
rief op het oog heeft, is gebonden aan den regel,
dat de tariefverhooging niet verder mag gaan,
dan zoover, dat ze den invoer laat doorgaan, en
ze nooit verder mag doen slinken dan tot op zulk
een peil, dat ook bij iets kleiner invoer, dank zij
't verhoogde recht, toch het bedrag van de in
voerrechten een winst voor het Rijk oplevert.
Daar nu minister Kolkman in de eerste plaats
bedoelde het tarief zooveel meer te laten opbren
gen als noodig was, om de komende uitgaven voor
de sociale wetten te dekken, spiak het vanzelf,
dat hij slechts in geringe mate tegelyk 'n be
schermende strekking aan zijn ontwerp-tarief kon
geven. Verhoogd recht doet altoos den invoer
eenigszins dalen. Dit zal ook nu het geval zijn.
en daarop is dan ook gerekend."
Verder schrijft het blad
»De Staten-Generaal heeft thans met 't inge
diende ontwerp te rekenen, en uitsluitend het
stelsel te beoordeelen, dat in dit ontwerp beli
chaamd is. Maar juist daarom was het noodza
kelijk, duidelijk het ingediende ontwerp te karak-
teriseeren, en scherp te doen uitkomen, dat in
dit ontwerp van een beschermend stelsel als zoo
danig geen sprake is. Bate zal de nijverheid er
bij vinden, maar slechts in geringe mate en altoos
beperkt door de zorge der regeering, dat de invoer
niet te veel achteruitga, wijl dit het bedrag van
den inport niet zou doen stijgen maar doen dalen,
iets wat rechtstreeks tegen het beleden doel van
heel de voordracht zou ingaan. Met dit doel
voor oogen toch kon geen hooger recht worden
voorgesteld, dan zulk een, dat de meeste impor
teurs een deel van hun winst zal kosten, maar
hen toch niet tot staking van hun invoer zal doen
besluiten.
PRIJS DER ADYERÏENTISNi
Van I6 regels f 0.92 met inbegrip van bewijsnummer.
Elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend,
Ingezonden mededeeiingen 25 cent per regel]
V oorherhaaldelgk adverteeren worden uiterst biè
I k e overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Da groot tel en kracht der golven.
Hierover deelt een Duitsch natuurkundig} tijd
schrift het volgende mede1. Die grootte der gdi
van hangt af van da sterkte en den duur van
den Wind; haar snelheid (de afstand in één
seconde afgelegd), bedraagt in volle zee elf tol
vijftien meter; de Vroeger dikwijls overschatte
hoogte der golven op zee is niet gllooiter dan
vijftien 'meter. Wanneer' dj© golven echter een
vasten tegenstand ontmoeten, zooals bij: alle kus
ten 'het geval is, en de horizontale beweging
plotseling moet veranderen dn een loodrechte,
kunnen de g'oivcn in de branding onder donde
rend geraas bij het aanrollen en stukbreken hui
zenhoog opsteken en buitengewone kracht, ont
wikkelen. Zoo heeft bijvoorbeeld Stephenson het
glelweld, waarmee, dé golven 'tegjen den vuurto
ren van Rell Rock slaan, berekend op een druk
van ongeveer 18.000 kilogram o,p iedeirten ku-
bieken meter; en bij dien vuurtoren op de Sfcer-
ryvore-rofsetk op d!e Hobriden bedraagt de sterkste
druk dri© kilogram op. eiken kubiekén centimeter.
Onlangs heeft de Itialiaanschc ingénieur, Ric-
cardd Salvajdori getracht, de kracht der gjolven,
die men niet moet verwarren met de uitwerking
der getijen, in bepaalde vormen weer te géven.
Volgens zijn berekeningen kan men die kracht,
die afhang! van de hoogte der golven, door de
volgende getallen aanduidengolven van een
halven meter hoogte hebben een kracht van
0.16 paardelkracht; van, eon meter hoogte heb
ben ze een kracht van 1.27 paardekracht en
bij een hoogte van twee mieter staan ze in
sterkte gelijk met 7.25 paardekracht, Golven
van één ffater en hooger, komen aan d;e Itali-
aansche kuist gemiddeld slechts tweehonderd da-
gén in het jaar voor; eerst bij twee tot drie
meter hoogte echter heeft men, wat door het
internationale meteréloigiencongres algemeen gte-
no'emd wordt een „licht bewogen zee".
Een machinale inrichting van een paardie
kracht kost ongeveer 2500 gulden. Reeds lange
jaren geleden heeft, men beproefd gebruik te
maken van de beweging! van het water en mo
toren opgesteld, door water gedreven, meestal
bij drijvende inrichtingen, zonder dat tot nu
toe een noemenswaard succes bereikt werd. De
nieuwste proefnemingen op dit gebied zijn ge
nomen aan de Youngs Pier in Atlantic City,
waar de Snee Universal Wave Comp. uit N.ew'-
York leen loodrecht is taande turbine benuttigt
als krachtmachine1; hiervan zijn echter nog1 géén
nauwkeurige raslutaten bekend.
Dat het echter noig eens gelukken zal, ook de
kracht der zeegolven op groote schaal voor de
doeleinden der m'enschen ten nutte te maken,
daaraan twijfelt geen enkele technicus.
Moderne Speculanten. Hot Warenhuis
A. Wertheim in de Leipzigterstrasse hét be
roemdste en enartnstie1 in Berlijn alle vreemde
lingen bekend, die even den neus staken in de
hoofdstad wordt van jaar tot jaar grooteiE
Hoe drukkender de concurrentie, des te vlugger
de uitbreiding. Onophoudelijk strekken de eige
naars lmn gretige vangarmen uit naar de nabu
rige terreinen, waarbij de bezitters natuurlijk niet
angstvallig zijn in die eischen en incasseeren van
zoete winsten.
Wertheim heeft getracht door een stro oman nen-
maatschnppjj. zic;h te beschermen tegen dergelijk
overvragen, ma,a.r de buren, door ondervinding
slim geworden, hebben een speciaal zintuig ge
kregen om dwars door zoo'n stroomannen-masker
heen te kijken.
In het jaar 1903 woonde in de Leipzigerstraat
136 in heit achterhuis een portretschilder, die
nog elf maanden huur had, toen Wertheim het
huis wilde 'hebben. De schilder vroeg en kreeg
50.000 mark schadevergoeding'.
Doch dei slimme kunstenaar een practicus
onder de anders, naar men zegt in geldzaken
niet zoo gewikste broederen. dacht, aan de
toekomst. Hij trok een, paar huizen verder naar
no. 130, huurde daar op de vierde verdieping1
links een woning van twee voor- en twee achter
kamers tot 1913 voor 2000 mark per jaar. En
wachtte geduldig' op de dingen, dija komen zou
den. Het duurde hein echter wat lang. Dus vroeg
hij af en toe aan den portier of Wertheim nog
niet kocht.
Eindelijk eind 1909 kwam hét groote oogbnblik.
Be stroomannen begonnen te onderhandelen, naar
de schilder begreep. En op een aanbod van 300,
zielfs van 15000 mark reageerde hij niet eens.
„Wat de!nkt u over 50.000 over 75.000 mark?
vroegen de onderhandelaars. De schilder ant
woordde: „Een kwart millioen, geen pfennig min
der.
Dan zou hij, ©en jong man, van 36 jaar, in
zeven huurjaren het kapitale sommetje van
300.000 mark verdiend hebben aan WertKfim.
Zijin portretten brachten zooveel niet op.
Maar dat kwart millioen was Wertheim zelfs
te gortig. En toen hij' liét met de, andere huur
ders geen millioenen eis diers eens was géwor
den, liet. hij den schilder in de linkerhelft van
het huis gaar koken in het eiglen sc'hilderssop.
Hijl brak rechts af, hij brak het. achterhuis af.
En be gon te bouwen.
De schilder voelde nu niet alleen zijn rech
ten als huurder bedreigd, doch ook zijn kapita
listische idealen en... zijn leven.
Hij lielp naar den kadi. „Zie, rechter mijn
verf raakt vol stof, het zonlicht schijnt plotseling
door de scheuren binnen, scheuren van duimen
breed in mijh muren, mijn hoofd loopt om van
hameien, kloppen.
En de kadi beval dat Wertheim mét afbreken
en opbouwen moest uitscheiden.
Voor elk steentje, dat pr nu weggehaald of
bijgevoegd zou worden, moest 5000 mark betaald
worden. Of 50 dagen brommen.
Wertheim hield op. Een ieder, die langs de
Leipzigerstraat liep; controleerde nieuwsgierig.
Het werk lag stil, doodstil...
Wertheim bood voor den rechter no'g' eens
50.000 mark. De .schilder schudde lachend liet
hoofd. Maar hij' lachte niet het laatst.
Want de rechter in hoogste instantie geloofde
niets van de scheuren, het stof, het gevaar voor
instorten. En de schilder moest genoegen nemen
met een bedrag véél minder dan 50.000 mark.
Die' het onderste uit. dei kan wil hebben enz.
(Hbld.)
Het beroep van dienstbode gezon
der idafn dat van winkeljuffrouw. In
een clcr vergaderingen der „Gesellschaft für so-
ziale; Medizin, Hygiene tt'nd Medizinal-statistik",
te Berlijn, heeft Heller een vergelijkende ziekte-
statistiek medegedeeld van dienstboden en vrou
welijk bureau- en Winkelpersoneel, waaruit over
tuigend blijkt, dat huiselijke arbeid een gtezonder
bedrijf vormt dan de beide andere beroepen. De
cijfers, die hij vond, zijn deze:
Ziekten der ademhalingsorganen, tuberculose
én influenza bij dienstboden 6.1, bij winkelper
soneel 14.1: zenuwziekten bij dienstboden 1.8,
bij winkelpersoneel 6.1ziekten van maag' en
ingewanden bij' dienstboden 9.6, bij winkelper
soneel 10.7.
Djaar neller alleen cijfers gegeven had van
personeel, dat minstens 14 dagen ziek' was, en
van dienstboden, voor wie ziekenhuisverpteging'
geboden was, betwijfelden sommigen de juistheid
zijner cijfers, te "meter, daar die van 't keizerlijk
statistisch bureau betreffende, de Leipzigtoi' plaat-
ziekenkassen gunstiger schenen te zijn.
Dat verveer is echter ondeugdelijk, want een
korter arbeidsongeschiktheid beteekent niet een
belangrijke schade voor de gezondheid; rekent
men de korte ongesteldheden niet mee; dan blijkt
wel degelijk het vrouwelijk winkelpersoneel in
ongunstiger conditie te verkeeren dan dienstbo-
den. Tweemaal zooveel vrouwelijk bureauperso
neel lijdt aan zenuwaandoeningen dan, dienst
boden. Het aantal ziektedagen voor tuberculose
en longziekten verhoudt zich als 100:63; die
ziektegevallen aan maag. en ingewanden en bleek
zucht als 100:37.6 dus ook hier belangrijk
in 't voordeel der dienstboden.
T aberculose en melk. De zuivelcommis-
sie deelt 't volgendfe mede:
Die resultaten, die deskundigen verkrijgten bij
hun onderzoek .01 en in hoeverre het gebruik
van rauwe, tuberkelbacillen bevattende melk bij
zuigelingen tuberculose doet ontstaan, blijven zeer
uiteenloopem. Terwijl in Duitsehland, vooral na
da desbetreffende publicaties in de „Arbeiten aus
dein Kaisertidhen Geeundhieidsambte" 't stand
punt van Koeh, dat de rundertuberkelbacil bij
den mencsh slechts uiterst zelden tuberculose doet
Ontstaan, meer en 'meer veld wint, is men in
Amerika heel wat sceptischer. Wel stemt men
daar mét de stelling in, dat bij' toenemenden
leeftijd t gevaar voor bovine infectie steeds ge
ringer wordt, maar voor kinderen acht men toch
'heit gevaar vrij groot.
Zoo vonden Park en Krumwiede bij 37 kin
deren beneden 5 jaar in 11 gevallen tuberculose
van dierlijken oorsprong; bij 34 kinderen ius-
soben 5 en 16 jaar 5 maal, en bij 230 per
sonen boven 16 jaar slechts eenmaal. De 11
gevallen hij kinderen beurden 5 jaar betroffen
6 'maal tuberculose der halslymphklïenen, 4 maal
algemeen© en eens buiktuberculose.
In een nieuw onderzoek, dat over 1910 loopt,
vcrcregem Path en Krumwiede nog zuiverder gege
vens, doordien thans een grootser aantal personen
onderzocht is. In 688 gevallen van tuberculose
van volwassenen warén ei" 9 van dierlijken oor
sprong; in 132 gevallen bij' kinderen tusschen
den 16 jaar 33 maal (meestal klier- en buiktu
berculose) in 220 gevallen bij' kinderen beneden
vijf jaar 59 giraal. Volgens dit laatste cijfer zou
dus in 25 o/0 dor gevallen de besmetting te wijt.
tein zij'n aan 't gebruik van rauwe melk van
tob ercum.se runderen
Of van tubercuieus vleesch.
D e. z e g e n i n ge n van hie t mis s iew e z e n.
Zij, die de Katholieke Kerk in baar zegenrijken
invloed en werking op de stoffelijke1 beschaving
niet, of slechts .oppervlakkig kennen, beweren
wel eens dal die Kerk, zoo zij al niet der bescha-
ving vijandig; tegenover staat, dan toch tamelijk
onverschillig j-egens haar giestelmd is, en géén
rekening houdt met de rusteloos voortschrijdende
evolutie, die het menschidom steeds op nieuwe
banen van stoffelijke welvaart en ontwikkeling
voortdrijft.
Deze bewering is teen stokpaardje, dat door
toenig' z.'g. verlicht andersdenkende met voor
liefde wordt bereden:.
ij Katholieken wéten Wel beter. Niet alleen
in beschaafde landen, maar ook in die streken
op den aardbol, waar de beschaving nog in slaat
van primitieve wording', is, zendt de Katholieke
Kerk hare missionarissen uit, om mèt het licht
des g'eloofs, ook stoffelijke welvaart en ontwik
keling te verspreiden.
Een schitterend bewijs, dat intusschen niet al
leen staat, levert dienaangaande de .eenvoudige,
maar in zijn eenvoud aan beschavende,n arbeid
rijk© levensgeschiedenis van Pater Gemot, mis
sionaris Ie1 Carmong in Cochin-China (Fransch
Achter-lndië).'
Deze missionaris is onafgebroken sedert 50 jaa,r
werkzaam te Caimong.
Hij' bouwde daar een nieuwe Kerk van steen,
de eerste in dit land uit. dit materiaal. Hijl stichtte
een klooster, bracht de pas opgerichte congre
gatie der Inlandsche Zusters tot bloei, bouwde
scholen, een kinderziekenhuis' en een hospitaal
Aan zijn onvermoeid streven en voorgaan was
de invoering en aanpïa.nting van do koffie- en
1
