Dagblad voor Schiedam en
Dg tab" ia ie loten Paleis t. VolMjt.
34ste Jaargang.
Dinsdag 16 Mei 1911.
lYo. 10019.
BiiitenUndsch Nieuws.
Verspreide berichten.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent Franco per post door geheel Nederland f2 per kwartaal
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauBoter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau: BOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Familieberichten 20 cent per regel
Han del s ad ver ten tiën van 1-6 regels' 0.92elke regel daarboven 15 cent.
l)memaal plaatsen wordt tweemaal berekend
Ingezonden mededeelingen 35 cent per regel.
oor her h aaldel ij k adverteeren worden uiterst bil-
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Dezer dagen is gemeld, dat op 2 Mei 1.1. de
Nederlandse!)© Ba,nk, alwaar het waarborgfonds
voor d,e Paleisloten 1867 is gedeponeerd, wei
gerde de gevallen prijzen uit ,te betaliein op grond
van helt feit, dat de rente van het waarborg
kapitaal ad f300.000 niet voldoend© meef is om
de prijzen te kunnen uitbetalen.
Er zijn nu nog ongeveer 67000 loten in cir
culatie, vertegenwoordigende minstens f700.000.
Velen zullen derhalve wel w,at naders willen
weten omtrent de)n sta;nd van zaken.
„Mercurius", die releveert, dat reeds voor 12
jaren geleden de toenmalige leden van de com
missie van beheer van bel waarborgfonds er
op gewezen hebben dat er eem tijdperk moest
aanbreken, waarop die rente van het kapitaal
niet meer voldoende zon blijken, orh do prijzen
te kunnen betalen, deelt in het „Financieel Dag
blad" het volgende mede:
Toen in het jaar 1867 voor het Paleis voor
Volksvlijt g!eld noodig was, trachtte men dat
doel te bereiken door eene loterij teeming uit
te geven van f 1.000.000. Deze gelukte te m|eer
omdat, f300.000 bij, de Nederlandsen© Bank werd
gedeponeerd, teneinde van de rente van dat geld
de prijzen, te kunnen bietalen. Men kocht voor
die f 300,000, hoog© (5 pet.., 6 pels., 7 pets.,
misschien wel 8 pets. Arnerikaans'che spoorweg-
obligaiies) rentedragende fondsen. Aannemende,
dat toen in doofsSnee 61/2 pet. rente werd ge
maakt, had men een jaarlijibaoh-hadrag van £19.500
tqr beschikking voor de richtige naleving der bij
de premieteening aangegane verbintenissen, te
meer omdat het Paleis voor Volksvlijt bovendien
nog als debiteur tegenover de houders van pïfe-
mieloten stond. Gedurende de tien eerste jaren
was niet meer d,an jaarlijks f 16,500 noodig voor
de uitbetaling, zoadat men pl.m. f3000 pef jaar
overhield, waarvan niet alteem rente, maar ook
rente op rente wlerd gekweekt.
Dit bedrag nam steeds toe, omdat gedurende
die 10 jaar er telkens1 f3000 bijkwam, w'aarvan
wederom rente op rente werd gtemaakt. Hieruit
vloeide dus voort, dat men bij de tweede Serie
van 10 ja.ar (loopeinde van 1877 tot 1886) vol
doende middelen had om die premien prompt
uit te betalen, ofschoon het bedrag daarvan toen
needs tot. f 22.000 was gestegen en toen dus de
eenvoudige 6i/2 pet. rente van f 300.000 niet meer
voldoende waren. Doch zulks hinderde niet Want
het ontbrekende werd gemakkelijk aangezuiverd
door de gedurende de vorige jaren gemaakte
rente op rente en liet zelfs een saldo, wa,arvan
gedurende de twieede reeks jaren opnieuw rente
werd1 gemaakt ,en tengevolge waarvan men nog
voldoende middelen had om opk gedurende de
jaren 1887 tot 1906 de premien te kunnen vol
doen. Doch daama ging: het spannen. Want de
hooge rentedragende Amerikanen werden afge
lost en daarvoor wierden o,a. Zuid Italianen in de
plaats genomen die nauwelijks de helft van het
rendement opleverden. Toen reeds was met ma
thematische zekerheid te zeggen, dat de boel
moest spaak loopen, omdat de rente vermin
derde, waartegenovier het bedrag der aflossing
steeds steeg', .omdat gledurendte de jaren 1.907
tot 1916 f 27500 en gedurende de jaren 1917
tot 1931 (het laatste jaar) f 112.500 per jaar
moest worden uitbetaald. En dat is te zanten
voorwaar geen gering sommetje en wel f 1 910 700
Het is te begrijpen, dat de Nederlandsche Bank,
die gecne pbdantxopische instelling is, eindigde
ntet de hand op haar portemonnaie te leggen
en te zeggenstop, ik betaal niet meer uit'
Doch wat nu? Zeker, de N. V. Paleis voor
Volksvlijt staat altijd nog als da debiteur te
genover de houders van loten, maar, wat is
dat voor een debileur? Jaar in, jaatr uit heeft
dq exploitatie verlies opgeleverd, en eerst toen
een groot aandeelhouder, nl.Mr. F. A. van
Hall, door zijn rechterhand Roemer, de zaak
flink liet aanpakken, gelukte het beiden de na-
deelige saldi te doen verbum,deren, ja zelfs ten
slotte in eeln klein wjnstsaldo te doen over
slaan. Maar zijn Mr. van Hall' en Roemer aan
sprakelijk tegenover de houders van loteln? Ik
meen zulks te moeten betwijfelen, daar de heer
van Hall slechts is groot aandeelhouder en de
jftecir Roemer diens exploitant. Men kam nu de
N. V. bet Paleis voor Volksvlijt een proces aan
doen en wanneer men dat wint, dan zou er
misschien kans bestaan, dat het gebouw aan
den paal kwiam en dat de lotenhouders Wellicht
het normaal bedrag (f 10) voor hunne loten zou
den terugkrijgen. Maar zijn daarmede, de vele
houders geholpen, die loten voor f 14, f 15, f 16
en iboogjer gekocht en bewaard hebben? Natuurlijk
niet, afgescheiden van het feit of men een naam:
loozei vennootschap per saldo kan aansprakelijk
stellen, wat de rechtbank zou hebben uit te
maken.
Neen, de fout is begaain door degenen die de
premieleening' hebben uitgeschreven, menschfen
reeds tang ad patres, dus die men niet meer ter
verantwoording roepen kan, ofschoon die toch
maar moeten g'eda.cbt hebben: „Après nou's, le
délugleu En hoe licht warteln alles' te Verhelpen
geweest, wanneer men het waarborgkapitaal in
plaats van op f 300.000 b.v. op f 500.000 had
glebracht en de leoning destijds in plaats van
op f 1.000.000, b.v. op f 1 200.000 had vastge
steld. 1
Gedane zaken nemen echter geen keer en
daarom moet men natuurlijk trachten tot eene
reorganise tie te komen.
Ik las dezer dagen in een der bladen het
onzinnig bericht, dat de truist maatschap pijl en de
directie van bet Paleis voor Volksvlijt zouden
hebben geconfereerd over het al of niet tou
cheer en van hot waarborgkapitaal. In de eerste
plaats heeft m.i. de tegenwoordige Paleis-directie
Zaken en leider der oppositie i,n het Hooglerhuis,
din-eieren. Vrijdag is1 de keizer de gast van den
hertog van Gonnaught en des avonds heeft op
Buckingham Palace een intiem diner plaats, ge
volgd door een bal, dat geopend zal worden dloor
dè Duitsche en Engelsche souvereinien, die, vol
gens de bladen, „de koninklijke quadrille zullen
leiden". r
Hiet bezoek is Zaterdagochtend geëindigd. Als
dan ver (rekken de keizer, de keizerin en prin
ses Victoria Louise per extrartredn, om zich pan
boord van de „Hohenzollern" te hegeve'n.
Hel. zou ons niet te zeer verwonderen, wan
neer men de vereeniging „Marokko voor de Ma-
rokkanen" te Parijs ietwat pangermanistisch ge
tint achtte.
BELGIS.
Najax m,en verzekert is' de Koningin van Bel
gië sinds haren terugkeer uit Londen bedlegerig
geweest. Pas Woensdag is' die Vorstin kunnen
■opstaan en, zooals men weet, heeft zijl, al w:as
het maar eenig© minuten, den heer Fallières' kun
nen ontvangen. Doch de geweldige pijnen die
da Vorstin doorstaan heeft, hebben! een uitwer
king op haren algemeenen toestand gehad. En
d© Koningin zal nog tot een lange rust genood
zaakt zijn. (Nie|uwe Gazet.)
ITALIë.
Sinds Zaterdag lijdt, naar de „Köln. Volkszei-
lung" verneemt, Z. H. de Paus' Wederom' aan een
lichten aanval van jicht in de voeten. Vandaar
dat collectieve audiënties' voorlioppig zijin ge
schorst, terwijl de particuliere, waarbij' het Z. 11
tnogiejijk is te blijven zitten, voortduren.
ENGELAND.
De begroeting; tusschen de Engelsche en
Duitsche monarchen te Londen moet gister aller
hartelijkst zijn geweest.
Een grootie menigte langs dien weg' van Victo-
riaslation voor Buckingham Palace opgesteld,
juichte de gasten toe. M;en rteed in open rij:
tuigen, de koning en de kiedzeT in het voorste
rijtuig, dan d0 koningin, de keizerin prinses Vic
toria en prinses Mary in het tweede. De monar
chen waren in burgérkleeding.
Het programma voor het bezoek van hol Duit
sche keizerspaar aan Londen is als' volgt vastge
steld.
Heden zal het grootste gledeelte v.a;n d©n dag
in beslag genomen w,orden door de plechtigheden
teT gelegenheid der onthulling van het monument
voor vvijlen koningin Victoria. Woensdag zal de
Duitsche gezant een déjeuner geven ter eere der
keizerlijke bezoekers, die, na met de Engelsche
souverein en de familie van deze, op Bucking
ham Palace te hebben gedineerd, eien gala-voor
stelling zullen bijwonen in een der grootste Lon
den sehe theaters. De keizer zal, naar gewoonte,
ouden "iel verlaten alvorens door eenigte emi
nente persoonlijkheden te zijn ontvangen. Zoo
za nj Donderdag; bij' den minister van Oorlog',
lord llaldane, déjeunoeren en den namiddag bij
Eandsdownjej ex-minister v,ajn Buitenlandscbe
TURKIJ5.
De correspondent van het »Neue Wiener Tage-
blatt" heeft te Skoetari een onderhoud over de
toestand in Albanië gehad met Torgoet Sfefket
pasja, opperbevelhebber der expeditie tegen de
Albaneezen. Volgens genoemden correspondent
zou de Turksche generaal niet veel verwachten
van het aan de oproerlingen gestelde ultimatum,
waarin hij deze aanmaant binnen de vijf dagen de
wapens neer te leggen. Na het verstrijken van
deze vijf dagen zal Torgoet met 20.000 man de
rebellen trachten te omsingelen om hunne ont
vluchting onmogelijk te maken. „Ik geloof niet
aldus de generaal aan het gevaar eener
uitbreiding van den opstand.
Binnen twee maanden omstreeks half Juli
hoop ik de rebellen onderworpen te hebben.
Voor de sneeuw op de toppen van Albaneesche
gebergte ben ik niet bang. Trouwens ik zal hen
daar niet behoeven te vervolgen. Ik heb nog
andere middelen om hen in de vlakten te doen
nederdalen." Over de eischen der Albaneezen
zeide hij »De autonomie van Albanië is een on
mogelijkheid. Wij zullen er desnoods 12 leger
korpsen aan wagen om den opstand te onder
drukken."
Wat de betrekkingen van Turkije met de an
dere volkeren betreft, was de generaal zeer opti-
mitisch gestemd. Hij zeide dat de betrekkingen
met Roemenië en Perzië bijzonder hartelijk waren.
»Met Roemenië zoo zeide hij behoeven we
geen militair verbond aan te gaan. Wanneer er
gevaar mocht dreigen, zouden beiden laatsten ge
noodzaakt zijn gezamenlijk op te treden om dat,
in casu slavische gevaar, te bezweren.
MAROEEO.
UR Tangier wordt geseind:
in dien nacht van Zaterdag op Zondag is tot
tweemaal toe een aanval gedaan1 op het kamp
van diei troepen van kolonel Gouraud te Lalla-
Ifo. Er zij.n verscheiden dooden van de aanval
lers gevonden. Aan Fransche zijde is een doode
gevallen.
Ue „Vossiscbe Zeitung" verneemt van haar
caraesp,ouden L te Tandzjer, dat daar bericht is
ontvangen van het bestaan eener vereeniging,
di© onder de vlag „Marokko voor de Marokkanen"
vaart. D©ize vereeniging telt ongeveer 10,000 le-
dien, die over vele steden 'zijn verspreid en stuurt
met allen eerbied voor den Sultan op herViormin-
gen aan, waarvoor oprichting van scholen en
dagbladen en het zenden van jonge Marokkanen
naar het buitenland voor de studie, als voorbe
reidende maatregelen moeten dienen. Deze ver
eeniging is van plan in de Europeesehe pers
tegen hiet optreden der Franischen te protestee
ren.
MEXICO.
De „New York Herald" bericht, dat de- Mexi-
caamsche opstandelingen Pas.o del Macho en Coa-
te.'pec, twee stadjes in den staat Vera Cruz (Oost-
Mexico), die beide aan den spoorweg naar de
stad Mexico liggen, hebben bezet. Zij hebben
beslag gelegd op het ;g|eld, de munitie en te Coa-
tepec ook op 12 paarden van de bereden politie.
Verder hebben zij archieven in brand gestoken
en gevangenen jn vrijbteid gesteld. Cordoba en
Orizaba, die in denzelfden staat liggen, vreezen,
dat hun beurt is gtekomein.
Car ba jat heeft blijkens een bericht uit El Pa
so, uit de stad Mexico opdracht ontvangen de
vredesonderhandelingen Weer op te nemen.
Do onderhandelingen van vertegenwoordigers
van dien bond van eigenaren van kolenmijnen in
Zuid-Wales en den bond van mijnwerkers hebben
giisbefr tot een schikking igeleid in zake het ge
schil jn d|e mijnen van de Cambrian-combinatie,
dat ettelijke weken heett geduurd en waarin 1200
man warein betrokken.
De sedert lang in Denemarken met den
bond van blikslagers gevoerde onderhandelingen
zijn bedien afgebroken, zonder tot een resultaat
te hebben geleid.
Dientengevolge wordt, zooals doof den bond
van werkgevers js aangekondigd, beden de uit
sluiting uitgebreid va,n 14,000 tot 40,000 arbei
ders.
Het trampersoneel te Montevideo staakt en
weigert de tegemoetkomingen van die' maatschap'-
pijieo te aanvaarden De politie is niet bij machte
de trams tegen aanvallen te beschermen, zoodat
heit geheel© verkeer is stopgezet. De maatschap
pijen moeten 6000 gulden boete daags betalen
voor iederen dag dat de (dienst niet gaande wordt
gehouden, verzekert de „Times". Zij' leggen zich
daarbij: echter niet neer, maar hebben de zaak
voor den rechter gebracht. De overheid dreigt
directeuren en de leiders van het bedrijf in de
gevangenis te zetten. Men vreest ten zeerste, dat
de beweging zich zal uitbreiden en dat er alge-
meene staking' afgekondigd zal worden.
Veldmaarschalk Freiherr von der Gol'tz, de
welbekende organisator van het Turksche leger,
heeft zijn 50-jarig' dienstjubileum gevierd. De Kei-
zer heeft zijn portret gezonden, de Sultan van
Tuikije een militaire missie, die het grootkruis
van de Medsjidjeorde met briljanten bracht en
het Turksche leger kostbare geschenen, Perzi
sche tapijten en fraai zilveren middenstuk voor
den feestdiscb.
Gisteravond zijn de Deensche koning en
koningin, incognito reizend, te Parijs gearriveerd
komende van Nizza. Zij zullen deze week te
Parijs vertoeven.
Vorst Wonhonti, vervolgd wegens verduis
tering van ten bate van het Roode Kruis bijeen
gebrachte gelden, werd schuldig bevonden en ver
oordeeld tot 25 maanden vestingstraf. Zijn drie
medeplichtigen werden respectievelijk veroor
deeld tot 8, 11 en 14 maanden' van diezelfde
straf. 1
In de aule van de universiteit te Berlijn
werd eergister hulde glebraeht aan de nagedach
tenis van professor van 't Hoff, in tegenwoor
digheid van dein minister van eeredienst, oen
vertegenwoordiger van 't nlederlandsch gezant
schap, prof. E. Cohen uit Utrecht, prof. Holieman
uit Amsterdam, vertegenwoordigers van de Ber-
lijnsche universiteit en afgevaardigden uit de
scheikundige wereld. Professor Wilhelm Ostwald
hield een red©, waarin hij het leven en den
arbeid van Yran 't Hoff schilderde. De plechtige
samenkomst werd met koraalgezang geopend en
geëindigd.
Een draadbericht uit Breslau aan het »Ber-
liner Tageblatt" meldt, dat te Desin, een Russisch
plaatsje op de Duitsche grens, een brand heeft
gewoed, waardoor 200 huizen vernield zijn en
diejian 7 of 8 personen het leven heeft gekost.
le bofia zyn berichten ontvangen, dat in
het arrondissement van Kisilagac een kapitein
da-arm-oldo nj+..(.s So mutoii on vorvolgoa-; wat aow
300.000 helpen, terwijl er nog f 1.910.700 moet
worden uitgekeerd of althans nog' f 700.000 moet
worden betaald, om ten minste den lotenhouders
geen direct kapitaalverlies te bezorgen, wel te
verstaan, wanneer ik de loten a pari reken, wat
zeker niet juist is, omdat die loten minstens wel
110 a 150 pet. zullen gekost hebben. Maar daar
aan is natuurlijk niets te doen, want die meer
dere waarde hebben de loten, door speculatie
gekregen. Neein het eeinigie wat er m.i. aan te
doen is, is om twee messien in den wond te
zetten en wel la. de lotkugsperiode niet in 1913,
maar b.v. in 1980 te doen eindigen en 2a. zoo
wel de hoofd- als lagere prijzen aanmerkelijk t,e
neidueeeren. Op wjelke wijze? Ja, dat moet die
Tras lm a.atschapp jj, ,al of nieit in overlelg met de
Paleis-directie en desnoods met een bestehermingis-
comit'é, uit de lotenhouders en het bestuur der
Vereeniglng voor den Effectenhandel te benoe
men, maar weten. Het ligt voor de hand, dat men
daaromtrent wiskundig advies moet inwinnen. En
daar ook de wiskunde sedert het jaar 1867 is
vooruitgegaan, twijfel ik er niet aan, dat men
eiene althans den loitenhouders ten deele bevre
digende .oplossing' zal weten te vinden.
