Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
EERSTE BLAD.
34ste Jaargang.
Zaterdag 23 September 1911
No. 10126.
Officieel® berichten.
De socialistische kies-
rechtcomedie.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f2.per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau: BOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Familieberichten 20 cent per regel.
Handelsadvertentiën van 16 regels f 0.92elke regel daarboven 15 cent.
- Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend,
Ingezonden mededeelingen 35 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst b i 1-
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85.
Postbus no. 39.
Dit nummer bestaat uit twee
bladen en een Geïllusireerd
Zondagsblad.
Hoogere Burgerschool met 5-jarigeu
cursus te scliiedam.
Aan bovengenoemde inrichting worden gevraagd
a. Een leeraar in Wiskunde en Recht
lijnig teekeuen.
b. Een leeraar in Nederlandsche taal en
letterkunde.
Het salaris bedraagt f2000.voor 20 a 22
wekelijksche lesuren, met vijt driejaarlijksche ver
hoogingen van ieder 1100.
Voor elk uur boven de 22 wordt f50 vergoed.
Dienstjaren bij het Gymnasiaal ot Middelbaar
Onderwijs in andere plaatsen tellen mede.
De Gemeente garandeert een minimum van 20
WekelijksGhe lesuren, in dezen cursus heeft de
leeraar ouder a bedoeld 23, die onder b, 20 we
kelijksche lesuren.
De Wethouder van Onderwijs is 's Zaterdag's
op het Stadhuis te spreken tusschen half drie en
half vijf.
Sollicitatiën te zenden aan den Burgemeester
vóór 10 October.
Zoo mogen wij het gedoe der socialisten om
met geweld het kiesrechtvraagstuk, dat eerst als
de commissie voor de Grondwetsherziening haar
taak beëindigd heeft, aan de orde kan komen, op
den voorgrond te schuiven. De afgeloopen week
heeft ons te zien gegeven hetgroote comediestuk,
Je roode Dinsdag", waarbij 97 kartonnen doozen
bevattende de handteekeningen op het kiesrecht
petitionnement in den loop van een vol jaar verza
meld, in optocht met vaandels en cartels naar het
Binnenhof werden gebracht. Minister Heemskerk
was niet thuis en de bode beloofde met een vrien
delijk lachje de boodschap te zullen overbrengen.
Maar de zeven roode hoogmogeuden waren met
dit ant woord niet tevreden. Zij stelden zich voor,
de Kamer te verkrijgen, wat zij buiten de
Kamer niet konden bereiken. Daarom dienden
Troelstra c.s. een schriftelijk voorstel in, om vol
gens art. 36 van het reglement van orde de rede
Waarmee de Kamerzittting geopend was, ditmaal
te doen volgen door een adres van antwoord. Zij
bedoelden daarmee klaarblijkelijk de kiesrecht
kwestie naar voren en onder de aandacht van
M. de Koningin te brengen. De Voorzitter
stelde voor dit voorstel te doen drukken, 'i onder
de leden rond te deelen en op een nader te be
palen dag te behandelen. Maar nu stond de heer
Be Savornin Lohman op en stelde voor, het voor
stel—Troelstra niet in behandeling te nemen.
Behandeling van dit voorstel zou slechts vermor-
Slng van den nationalen tijd zijn. Er was toch geen
enkele reden een adres van antwoord te zenden,
v°oral niet, waar de Koningin immers niet zelf
de Staten-Generaal heeft geopend.
Te midden van de hartstochtelijke incidenten,
^'e dit tegenvoorstel uitlokten, bleef de heer
Bohman zijn voorstel handhaven, ook tegenover
opmerking van mr. Troelstra dat de Kamer,
Vo'gens art. 119, ten allen tyde het recht hesft
adressen te zenden. Toen werd de comedie vel-
teaakt. De socialistische afgevaardigde Duys vroeg
et Woord en ging een obstructie-rede houden,
teneinde het debat tot den volgenden dag ver
schoven te krygen. Werkelijk deed hij daartoe
et voorstel. Maar het voorstelDuys, om het
e at tot Donderdag te schorsen, werd met 41
gen 30 stemmen verworpen: links voor (behalve
e heeren De Beaufort en Van Karnebeek) en rechts
gen. Toen ging Duys voort met obstructie te
"teeren. Vruchteloos trachtte de voorzitter den
®Preker te behamerenhij ging nog een half uur
°or dwaasheden aan elkaar te lappen en toen
*ter wilie van de journalistiek" stelde hij opnieuw
V°vf' f^e')at tC)t Donderdag te schorsen.
Maar plotseling viel er een bom. De heer
0 «fan stelde voor, het debat te sluiten. Over
dit voorstel dat de woede der sociaal-democraten
tot razernij opvoerde, mocht volgens het Reglement
van Orde niet worden gedebatteerdhet werd
met 38 tegen 24 stemmen aangenomen, niet dan
na uitbundige protesten. Ook nu weer was de
stemming links tegen rechts met uitzondering van
den heer Van Karnebeek, die voor stemde. Zoo
was het debat gesloten. En onmiddellijk daarna
werd het andere voorstelLohman om het voor
stel—Troelstra het zenden van het Adres van
Antwoord niet in behandeling te nemen, met
37 tegen 25 stemmen aangenomen. Nu stemde
ook de heer Van Karnebeek met de geheele lin
kerzijde tegen en zelfs de voorzitter scheidde zich
van zijne rechtsche vrienden af. De tooneelen,
die op deze stemming volgden, zijn reeds uit ons
gewoon Kamerverslag genoeg bekend. Mr. Troelstra
zei, dat de gevallen beslissing voor het Neder
landsche parlement noodlottig zou blijken. De
heer Lohman vroeg nog het woord, maar de
voorzitter sloot haastig de vergadering.
Met een ijver een betere zaak waardig, hebben
de zeven hoogmogenden hunne bedreiging uitge
voerd. De roode Kamerleden hebben de zitting
van Woensdag 's middags en 's avonds en
die van Donderdag volgepraat met hunne obstruc-
tionistische redenen. De rechterzijde heeft hen
daarbij kalm laten begaan de plaatsvervangende
voorzitter, jhr. van Nispen tot Sevenaer, die het
presidium van den wel wat zwakken president,
graaf van Bylandt, overnam, leidde kalm de ver
gadering en de leden der rechterzijde hebben de
obstructionistische redenen gehoord of niet ge
hoord want velen verwijderden zich tijdens die
redevoeringen, die over alles en nog wat liepen,
uit de zaal.
Maar 't blijkt, dat den rooden tijdvermorsers de
krachtproef reeds te zwaar wordt. Reeds heeft
Troelstra in eene uitvoerige verklaring de hand
ter verzoening willen bieden en heeft de socialis
tische Kamerfractie in haar geheel doen blijken,
dat zij met een eenvoudig excuus van een vol
doend aantal rechtsche leden, met een enkelen
wenk van rechts zelfs, genoegen zoude nemen
om hare obstructie te staken. De liberalen ook
durven de consequentie van hun eerste optreden
niet aan en keeren zich reeds van de roode ver
wanten af. In de Kameroverzichten der liberale
bladen kun men reeds lezen, hoe verlegen de
vrijzinnigen met het geval zitten zij hopen óf
dat de rechterzijde zal toegeven, of de rooden
weer uit eigen beweging zullen meedoen. Natuur
lijk hebben zij hoog respect voor de majesteit
van koning Troelstra-; maar zij zien daar ook den
souverein, het volk, dat op den duur dit nutteloos
verspillen van den nationalen tijd niet dulden zal
Zoo zitten zij dus als 't war tusschen twee vuren
en staan zij voor een moeilijk parket.
Hopen wij, dat de rechterzijde, die zoo kalm
het socialistisch gedoe heeft laten gaan, zich ook in
de naaste toekomst vast aaneengesloten zal toonen,
dat tegen deze vast aaneengesloten phalanx de
hydra der revolutie den kop zal stooten. De
socialistische raddraaiers, die reeds relletjes tegen
de rechtsche Kamerleden buiten het parlement
organiseerden, zullen dan kunnen zien, dat zij
niet met den »koppigen Lohman" alleen te doen
hebben, maar dat de geheele rechterzijde, vast
aaneengesloten, bereid is, de ver gaande brutaliteit,
het róótie geweld, uit alle macht te keeren.
Buitenlandse!* Nieuws.
TRIPOLIS.
Nu de Marokkaansche kwestie, .naar gemeld
wordt, binnen atzienbaren tijd tót .oplossing zal
komen, dreigt een nieuw en ernstig Europeesch
conflict: de Tripoliskwestio.
Aan Italië wordt het voornemen toegeschreven
binnenkort Tripolis te zullen inpalmen.
Het is met deze kwestie als met andere inter
nationale verwikkelingen gegaan. Er kwamen ge
ruchten en dementis. Er wordt in het openbaar
officieel tegengesproken en in stilte voorbereid,
maar dit is nu toch wel uitgelekt, dat de toestand
vrij gespannen is en dat Italië een aanleiding'
zoekt om in te giypen. Misschien is die aan
leiding er al .door het opbrengen van een Ita-
liaansche bark door een Turksche kanonneer
boot, waarvan een telegram aan de „Lok.-Anz."
spreekt, en misschien begint Italië, door Frank-
rijk's voorbeeld met Marokko geprikkeld, zich
te steken, in een nieuw wespennest, gelijk het
dat vroeger in Abyssinië deed, daar de Turk
sche strijdkrachten in Tripolis geenszins onder
schat moeten worden. Te water is het jonge
Turkije bijna weerloos, te land is het niet ge
ring te achten.
Het Italiaansche blad de „Tribuna" zegt: De
kranten hebben in de laatste dagen berichten
van bewegingen van schepen en van het op
roepen der reserves, benevens van concentratie
van troepen en oorlogsmateriaal, gebracht. Dat
op het oogenblik bepaalde militaire voorberei
dingen van zeker gewicht getroffen worden,
valt niet te ontkennen en dat deze voorbereid
selen hun oorzaak in de Tnpolis-kwestie heb
ben, is even zoo zeker, maar men moet die
voorbereidselen niet tout court als bewijzen
van voornemens der regegring om te veroveren
opvatten. Zij zijn veeleer voorzorgsmaatrege
len. Wanneer zich een toestand als de tegen
woordige voordoet, is het de eerste plaats de
plicht der regeering alle maatregelen ter bet
scherming der waardigheid en der belangen
van het land en die van de in het buitenland
wonende burgers te nemen, om op iedere even
tualiteit voorbereid te zijn.
Men ziet, dat deze officieele ontkenning vrij
dreigend en zeer bevestigend is!
De correspondent van de „Figaro" te Napels
seint, dat ondanks de officieele ontkenning der
Italiaansche regeering deze zich gereed maakt,
beslag te leggen op Tripolis en slechts den af-
lb :-p der Fransehe-Duitsche onderhandelingen
afwacht om op te treden. De voorbereidingen
van Italië zijn tegelijkertijd diplomatiek en
militair. Het oogenblik voor Italië is gekomen,
om zich met een nota tot de mogendheden te
wenden, waarvan klem zal worden bijgezet
door een vlootdemoestratie en ontscheping van
troepen in Tripolis. De regeering verwacht een
heftigen tegenstand van de zijde der Turksche
bezetting in Tripolis, en van de zijde der in
boorlingen, doch wanneer Italië maar eerst
meester is op zee zal men de voorziening van
levensmiddelen der Othomaansche troepen ge
makkelijk kunnen afsnijden en ze op deze wijze
tot overgave dwingen.
De Italiaansche regeering is overtuigd, dat
geen der groote mogendheden zich tegen deze
onderneming zal verzetten. Engeland heeft
geen direct belang by de kwestie, met Frank
rijk is Italië verbonden door de Middellandsche
Zee-overeenkomst van 21904, die in een moge
lijke beslagneming van Tripolis door Italië
voorziet. Wat Oostenrijk betreft, verre van
Italië in deze onderneming tegen te werken,
zal het juist heimelijk al het mogelijke doen
om ze te begunstigen, daar Oostenrijk er het
grootste belang bij heeft, dat Italië aan den
anderen oever der Middellandsche Zee wordt
beziggehouden, wat het van den Balkan zal
afhouden, met name van Albanië, waar Ita
lië, Oostenrijk eenige ernstige mededinger is.
Niets zou dus de Oostenrijksche diplomatie
meer verheugen, dan een beslagneming van
Tripolis door Italië, hetgeen gelijk staat met
een Italiaansch-Turkschen oorlog, die Oosten
rijk misschien de gelegenheid zal geven, zijn
eigen zaken in Albanië en Macedonië te re
gelen. Duitschland daarentegen, dat met Italië
verbonden is en zich steeds als beschermer
van Turkye op den voorgrond dringt, zal door
een dergelijk optreden van Italië in groote
verlegenheid geraken. Zal het trachten Italië
in zijn optreden te stuiten of zal het de Ita
liaansche regeering laten begaan en de Tur
ken de verzekering geven van zijn hartelijke,
doch Platonische sympathie?
Intusschen zenden de Turken Versterkingen
en munitie naar Tripolis en bereidt Italië hei
melijk de expeditie voor.
De Berlijnsche <;Post" schryft:
De voorteekenen dat Italië voornemens is, een
een nieuw conflict in Europa te doen ontstaan,
vermeerderen van uur tot uur. De Italiaansche
pers luid de bezetting van Tripolis. De regee
ring hult zich in stilzwijgen; neemt eerst mili
taire maatregelen en geeft geheime bevelen aan
de vloot. Er heerscht een groote levendigheid
op de ministeries van Oorlog en Marine in Ro
me. De ministers steken de hoofden bij elkaar
en houden conferentie na conferentie. Men moet
echter niet vergeten dat Turkije in Tripolis thans
de volgende legermacht heeft: 9 bataljons infan
terie met 3 compagnieën machinegeweren 1 ba
taljon jagers, r/2 bataljon kameelruitere, 1 regi
ment cavalerie en 6 batterijen artillerie te za-
men 6000 man. Het land heeft echter I1/2 mil-
lioen inwoners, zoodat een levée en massa van
niet onaanzienlijke sterkte ter beschikking van
Turkije staat. Gemakkelijk zullen de Italianen
het dus bij de annexatie niet hebben.
De Marokkaansche kwestie.
Het telegram van gisteren, waarin gemeld wordt,
dat alle moeilijkheden opgelost zijn, komt niet
geheel en al overeen met de feiten. Deze moei
lijkheden zijn nog niet geheel en al overwonnen,
maar men gelooit toch dat dit weldra het ge
val zal zijn.
De „Figaro" zegt, dat het delicate punt is,
de consulaire rechtspraak en over het alge
meen de kwestie van de bescherming der in
boorlingen. De Berlijnsche correspondent van
de „Figaro," die gewoonlijk goed is ingelicht,:
gelooft, dat de oplossing der kwestie aanstaan
de is, maar geeft dan eerst zijn twijfel aan
het tot stand komen van een overeenkomst
geheel op, wanneer men hem bericht, dat het
verdrag werkelijk geteekend is.
Volgens de „Petit Parisien" twijfelt nie
mand er meer aan, of de overeenkomst zal
binnen zeer korten tijd geteekend worden.
Zelfs in kringen, waar men in het begin van
deze week nog met reserves aankwam, gelooft
men, dat binnenkort een uitweg zal worden
gevonden om de moeilijkheden uit den weg te
ruimen.
De „Matin" besluit, na een resumé te heb
ben gegeven van den tegenwoordigen stand der
onderhandelingen, dat de Fransche regeering
niets anders eischt, dan dat het previlegie om
in Marokko beschermelingen er op 11a te hou
den en om consulaire rechtbanken te hebben,
zal worden opgegeven. Geschiedt dit niet, dan
blijft een overeenkomst onmogelijk.
Volgens het „Journal", is de oplossing aan
staande, maar nog geen feit. Er bestaan nog
moeilijkheden. Het Jieste bewijs daarvoor is
gelegen in liet feit, dat de aanvankelijk voor
gister geannonceerde ministerraad tot heden
is uitgesteld. Het „Journal" zegt ook, dat
de laatste moeilijkheden, de bescherming der
inboorlingen en de consulaire rechtbanken be
treffen. Duitschland zal echter op deze punten
moeten toegeven.
Do „Echo de Paris" zegt, dat ér een over
eenkomst in bet zicht is er vervolgt dan: „La
ten wij zonder zwakheid ons standpunt hand
haven. De Duitschers, die door den vervaldag
op het einde der maand Verontrust worden', heb
ben haast, om tot een overeenkomst te komen.
Wij begrijpen hun haast, maar deze zal geen in
vloed mogen utoefenen op onze besluten. Zoo
lang wij in Marokko de waarborgen niet heb
ben, welke wij eischen, moetên wij geen
accoord aangaan. Als de Duitschers, die zich
over de financieele crisis in hun land ongerust
maken, zich te beklagen hebben, dan moeten
zij dat maar bij hun regeering doen, die daar
van alleen de schuld draagt. Door haar chica
nes, door haar onaannemelijke eischen, door
haar onophoudelijk uitstellen heeft zij do oplos
sing van het conflict 15 weken lang vertraagd.
Aan de Fransche regeering kan men niets ver
wijten dan haar toegeeflijkheid."
De „Excelsior" zegt, dat de overeenkomst
aanstaande is en wanneer de Duitsché regee
ring 'de „Berlin" van Agadir terugroept, kan
men niet meer aan een gelukkig einde der on
derhandelingen twijfelen.
De „Lokal Anzeiger" zegt over Marokko:
Men neemt aan, dat het antwoord der Fransche
regeering, dat hier Maandag verwacht wordt,
zoodanig zal zyn, dat verdere onderhandelingen
over Marokko niet moer noodig zullen zijn, zoo
dat den onmiddellijk de besprekingen over het
afstaan van gebied in den Congo, die slechts kort
zullen behoeven te duren, kunnen beginnen.
vlv'T-
