Binnenland.
Verspreide berichten.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
verkoopen. 11.000 Italianen verlaten vandaag en
morgen Constantinopel.
De vLiberté verneemt uit Saloniki, dat een
aantal Italiaansche visschersvaartuigen, welke men
het uitzeilen belet had, in beslag zijn genomen.
Schepen, die de Dardanellen doorvaren, zullen
na zonsondergang niet mogen overschrijden de
lijn, die aangegeven wordt door de lichten van
Sodel, Balner en Kamkoh. De lichten op de kus
ten zullen gedoofd worden.
Volgens de »Times" dringt het bestuur van
Lloyds er bij de Britsche regeering krachtig op
aan, dat de oorlogvoerende partijen er toe ge
dwongen worden om de vuurtorens langs de
kusten, althans die in de Roode Zee en in de
Dardanellen, weer aan te steken, daar de uitdoo-
ving der lichten de internationale scheepvaart ten
zeerste belemmert en zelfs in gevaar brengt.
Er heerscht onder de assuradeurs alhier groote
verwarring over de vraag of zij aansprakelijk zijn
voor schipbreuken, die het gevolg zijn van het
dooven der kustlichten.
Volgens experts op het gebied van zeerecht is
dat zeker het geval.
Intfijr vent iet
Bij gebreke aan nieuws van het ooriteg's terrein
houden tal van bladen zidh bezig'mot de vraag
of hei mogelijk zal zijn spoedig weer den vrede
tuisschen Italië en Turkije te herstellen. Duitsch-
Ia;nd zou thans ijjverig in de weer zijn om be
middelingsvoorstellen gereed te maken. De opi
nies over het. slagen dezer pogingen loopon nog
al' sterk uiteten. Heit is dan ook maar raadzaam
niet al te ve-el waarde aan die vrcdesgeruehten
tei hechten en maar af te wachten tot er werkelijk
iets positiefs valt te vermelden.
Aan het Italiaanjstiba gezantschap te Parijs ver
klaarde men gister, dat Italië niet zal kunnen
ingaan op etenjg' voorstel1 tot interventie van eenige
mogendheden, indien 'niet vooraf Turkije zich heeft
neergelegd bij het feit der bezetting van Tripolis
door Italië.
Allerlei nieuws.
Volgielnte een bericht van Malta dd. 2 dezer is
daar op veitoeldiein dlaturn bet Eugelsc'he stoom
schip „Castllegarth" meit 1300 vlutah teling en uit
Tripolis aangekomen.
Een later berjcht mieldt, dat d'e vluchtelingen
do Maltezer kolonie te Tripolis' waren. Zij' had
den zich Vrijdag, op aandringen van dien Engel-
schien consul', ingiesctheiept uit vrees voor een
bombardement. De metoBchen kwamen in onge-
lukkiigtein toestand op Malta aan, waar onmiddellijk
voor hen gezorgd is.
Turkije zet zijn mioibilïsatie ijverig1 voort. Er
worden met 'koortsachtigie' haast troepen gezonden
naar Macedonië en dei Tufftodhte grens, in weerwil
van de vredelievende verzekeringen der Turksche
regeiering1.
Men maakt zich nog steeds zeer bezorgd voor
het uitbreken van een Turfeclh-Grieks'chen oor
log, allen verklaringen der Porte van' het tegen
deel ten spijt. Ook al is de Porte werkelijk vrede
litvend, dan nog bestaat die mogelijkheid, dat er
heden of morgein ziclh een Of ander ernstig grens
incident voordoet, diat dein oioifog zou kunnen
ontkeielniein. Er heerscht tie Athene een zekere
onrust over de plannen van Turkije en vooral
over d,e kanis op eiein' anti-Grieksche al'gemeone
volksopwinding in Turkije.
Aan de „Vossische Zeitung" wordt uit St.. Po
tersburg geseindDe Russische graanhandelaars
vreezen, dat de oorlog een ongunstigen Invloed
zal hebben op dein uitvoer van koren. Geruchten,
dat Turkije korten en steenkolen tot oorlogscon
trabande zou willen verklaren, wekken ernstige
bezorgdheid.
Uit Petersburg wordt aan de „National Zeitung"
geseindNaar de correspondent van de „New York
Herald" uit gezaghebbende bron verneemt, zal
zeer spoedig onder voorzitterschap van den Tsaar
een zitting van den staatsraad plaats vinden,
hoofdzakelijk om te beraadslagen over den toe
stand, die dopr den oorlbg tuisschen Italië en
Turkijle is ontstaan. Me;n zegt, dat hot in bef
bijzonder daarom gaat, dat ook Rusland van zijn
kant schadelooss tellingen verlahgtem moet, even
als de andere, g'roote mogendheden in de laatste
jaren verkregen hebben, en dat de vrije door
vaart van de. D ardenellen voor Russische schepen
in de perste plaats op het tapijt gebracht, zal
worden.
spraak hulde had gebracht aan de doodep, wien
hij hel vaarwel der geheele rouwdragende natie
toeriep, zeide hij', da.t de veelvuldig© en aan
doenlijke betuigingen van deelneming uit het bui
tenland, de harten der zeelieden getroffen hadden.
Bij1 de begrafenis ontstond er een paniek in den
stoet, toen eten ladder omviel, waarop toeschou
wers stonden, zoodat verscheidene mensohen wer
den gekwetst. Fallières en de presidenten van de
Kamers werden van elkander gescheiden en de
stoet werd een oogenblik in' do war gestuurd
De paniek was van dien aard, dat de ministers
Fallières dwongen op het trottoir te stappen on
een schuilplaats te zoeken achter oen lantaarn
paal.
Om 10.40 kwam de stoet, die zich op de
Wapenplaats gevormd had, op de plaats van bet
Aisenaal. Voor do lijkkisten was een tribune met
zwarte stof bekleed, opgericht. De bisschop sprak
een laatste gebed uit en boog, alvorens zich met
zijne geestelijkheid te verwijderen, voorliet hoofd
van den staat.
Nadat de president de reeds vermelde reden
had gehouden, hield ook minister Delcassé een
leden, waarin hij den slachtoffers welverdiende
hulde bracht. De minister verzekerde, dat hij
zonder aanzien van personen of theoriën, alles
zou doen om de oorzaak van de ramp op te
sporen en dergelijke rampen in de toekomst te
voorkomen.
De heeren Gusquet, maire, en Abel, afgevaar
digde van Toulon, benevens ndmiraal Bellue
spraken achtereenvolgens nog.
Nadat allen gesproken hadden, plaatste zich de
president der republiek tegenover de lange aoo-
denrij en voor de dichte haag, gevormd door de
officieele personen en de lange rij van lijkkisten,
defileerden nu de detachementen van al de
bodems der drie smaldeelen.
Ten half twaalf van het défilé geëindigd. Pre
sident Fallières trad daarop vooruit en ging iedere
doodkist al buigende voorbij. Daarop schreed hij
langs de ontelbare kransen, gezonden uit alle
deelen van Frankrijk en uit den vreemde. Bij
zonder vielen in 'toog die van den president der
republiek, den minister van marine, den Tsaar,
den Duitschen keizer, de krans van de Engelsche
marine, enz.
In den namiddag bezocht de president de
gewonden in de hospitalen Saint-Anne en Saint-
Mandrier.
Liuno Forss trom, b diende in oen ijzerh andel
Hij bad zich in dol woning van von Rellen ver
borgen ten heleft dezen met één schot in bet
hoofd, met cjein tweedon kogel in den schouder
getroffen. i
D,o Fiuschtei blladiein' gteloovcn, dat de daler van
den. laanslag op den president von Hellen ge
handeld heleft In oen vlaag van zinsverbijste
ring. - i
Uit Saloniki wordt gemeld
De cholera breidt zich uit.
De Italiaansche geneesheeren zijn uitgesloten
van de gezondheidscommissie en de overheden
hebben ook de directeuren van het Italiaansche
hospitaal in verband met den oorlogstoestand ont
slagen.
meester van Bruinisse heeft geantwoord, dat de
te vormen plaatselijke commissie voorzeker te ge
legener tijd gaarne van dit aanbod gebruik zal
maken.
Onze neutraliteit.
Staatscourant No. 232 bevat de bepalingen ter
handhaving der onzijdigheid tusschen de met
Nederland bevriende mogendheden Italië en Tur
kije.
PORTUGAL.
D'e bladen to Lissabon bespreken aarzelend en
toegevend de mogelijkheid' van een inval van
Paiva Couceiro.
De minister-president, daarover ondervraagd,
erkent geien berichten uit Chaves te hebben ont
vangen. wijl' Ge monarchisten in het Noorder-
dtilricl de spoorwegen, opgeblazen, de telegraaf
draden en eien brug vernielt! hebben, maar hij
geiefl toe, dat Paiva Coueieiroi aan de overzijde
der grens monarchisten heeft opgesteld meit het
dool' een. inval te ondernemen.
In het geheele No,ordelijke gedeelte van het
land is de. anti-ïepiiblikeansteihe beweging aange
wakkerd. De minister van oorlog zendt verster
kingen van infanterie1 en cavalerie.
Eter ambtelijke kennisgeving te Lissabon open
baar gema.alkt verklaart, dat de door de regeering
imgc-wonnein inlichtingen niet overeenstemmen met
het gerucht van een inval van monarchisten.
RUSLAND.
Rusland he'eft voor zijn' Oostzee vloot het vol
geindt 5-j,arigei vïootbouwprogram uitgewerkt-1
pantserkruisers, ieder van 27.000 tot 28 000 ton,
met 24 tot 25 mijl' snelheid. Deze kruisers krij
gen in draaitorens va,n bijlz onder ei constructie stuk
ken van 14 duim (35 c.M.j. Ieder van deze scbe
pjtn eischt aan bouwkosten 30 tolt 32 millioen
roebel'. Zij zullien op de admijaliteitswerf aan de
Oostzee gebouwd wlorden. Bovendien voorziet lief
vloo[program in den aanbouw van nieuwe tor
pedojagers, verscheidene duikbooten van groot
type en de noodige hulpvaartuigen, wier Dit ale
bouwkosten op 150 tot 160 millioen worden ge
raamd. Het program zal na de vaststelling door
het kabinet aan de doem,a worden voorgelegd, on
het voorstel zal ajs dringend gekenmerkt worden.
FRANKRIJK.
Gister had te Toulon in tegenwoordigheid van
president Fallières, de begrafenis van de slacLl-
offers der „Liberté" plaats.
Jladajt de president in een aandoenlijke toe-
1
De Fransche minister van binnenlandsche
zaken heeft de gouden medaille toegekend aan
abbé Richard, den moedigen priester, die, zelf
slachtoffer van het ongeluk met de autobus op de
Seinebrug te Parijs, zeven maal in de Seine dook
en meerdere slachtoffers redde, totdat hij, uitge
put, in een apotheek werd binnengebracht. De
geestdriftige menigte had hem gaarne met het
legioen van eer geridderd gezien, maar.... de
man draagt een toog en dus was een medaille
genoeg.
De Russische regeering heeft besloten om aan
de weduwe van den vermoorden minister-presi
dent Stolvpin een jaarlijksch pensioen van 23.000
roebel toe te kennen.
Het Turksche parlement is bijeengeroepen
op den 14den October.
Een boot met 17 jonge Japansche vrouwen,
die in den omtrek van Kobe waterlelies wilden
plukken, is gekanteld allen zijn verdronken.
De nieuwste militaire Zeppelin-kruiser, die
132 meter lang is, steeg Maandagmiddag voor het
eerst op, om voor zijn bruikbaarheid beproefd te
worden. De stuurballon manoeuvreerde, ondanks
den heftigen zuid-westenwind een uur, lang boven
het Boden-meer, en maakte den indrnk, zeer stil
te liggen en goed naar hoogte- en richtingsroer
luisteren. De snelheid, verkregen met de drie
motoren van ieder 150 paardekracht, is minstens
gelijk aan die van de x>Schwaben".
Uit Portsmouth wordt aan de Londensche
bladen gemeld, dat de militaire en marine-auto
riteiten daar overtuigd zijn, dat de havenstad
overstroomd wordt door spionnen. Buitengewone
voorzorgen worden genomen om de dienstgehei-
men te beschermen. De politie, versterkt door
beambten van de waterpolitie, patrouilleert onaf
gebroken in de havenwerken.
Uit Heteingfoii'S' wordt nadeir gemeld
De moordenaar van den president van het hóóg-
gereoht'shiof von Ifelfem niet Akerman, zooals
te'n oin.re'chtei vmbd gemeld w|a,s de24-jarige
H. M. do Koningin te Bruinisse.
H. M. de Koningin heeft gister het zwaarge-
teisterde Bruinisse verblijd met een blijk van in
nige belangstelling in het leed, dat de visschers-
plaats getroffen heeft. In den loop van den
morgen werd het bekend, dat de. Koningin Brui
nisse bezoeken zou. Het gerucht ging van mond
tot mond. De Koningin arriveerde ongeveer 11
uur per automobiel van Rosendaal in den Anna
Jacobapolder.
Zij werd met de stoomboot: »Het Zijpe" over
gezet naar Zijpe, waar'zij ongeveer half twaalf
arriveerde. De Koningin was vergezeld van een
adjudant, een hofdame en mr. H. J. Dyckmeester,
den Commissaris der Koningin in Zeeland. Direct
na aankomst te Zijpe, waar een deel van de vis-
sehersbevolking was samengestroomd, wandelde
H. M., die nu ook door den burgemeester werd
vergezeld, langs den Bovendijk.
Daar bezichtigde zij met groote belangstelling
de vele visschersvaartuigen, die door den storm
op den dijk zijn gesmeten en geheel of gedeelte
lijk zijn vernield. Bij verschillende vaartuigen
stonden de visschers, aan wie het wrak toebe
hoorde. Voor verschillende bommen hield de
Koningin even stil en sprak met den visscher.
Zij wandelde het dorp om, bezichtigde de loods
met de reddingboot, die ontredderd op den dijk
zat en wandelde naar het raadhuis.
De toestand van de haven maakte blijkbaar
diepen indruk op H. M. Op het stadhuis sprak
zij met de wethouders en de raadsleden, die aan
haar werden voorgesteld. Tevens werd daar voor
de Koningin geleid vrouw Douwes, de schippers
vrouw, wier zoon Zaterdag j.l.. toen hij zijn vaar
tuig trachtte te redden, verdronk. De vrouw, die
zeer bedroefd was, werd door de Koningin har
telijk toegesproken.
H. M. sprak bemoedigende woorden tot ver
schillende schippers en liet zich tegen schipper
Van Spoor in zeer deelnemende woorden over
den pijnlijken toestand uit.
Overal waar H. M. zich in het dorp vertoonde
bleef het stil. De smart van de bevolking is te
diep, om in deze omstandigheden de Koningin toe
te juichen. Wel werd eerbiedig door de mannen
het hoofd ontbloot. H. M. verliet ongeveer kwart
vóór eenen Zijpe, liet zich opnieuw per stoomboot
naar Noordbrabant overzetten om via Rosen
daal—Utrecht naar het Loo terug te keeren.
Rijkswaterstaat.
Aan de hoofdambtenaren van den Rijkswater
staat is, naar het »Huisgz." meldt, in herinnering
gebracht, dat iederen beambte, onafhankelijk van
de hem toegekende vrije Zondagen en vacantietijd,
eiken Zondag de gelegenheid moet worden gege
ven zijn godsdienstplichten uit te oefenen.
Het Vredespaleis.
Bij dein jongs ten storm beeft ook het in aan
bouw zijnde Vredespaleis het zwaar te verant
woorden gehad. De toren helt sterk voorover.
Weerbericht
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 4 Oct. 1911, medegedeeld
door het Kon. Ned. Met. Instituut te de Bildt.
Hoogste barometerstand 771.2 te Seydisfjord.
Laagste barometerstand 756.7 te Clermont.
Verwachting tot "den volgenden dag veran
derlijke, later matige noordelijke tot noordweste
lijken wind, zwaarbewolkt tot betrokken, waar
schijnlijk later regenbuien, koeler, mogelijk
nachtvorst.
Bij haar vertrek van Bruinisse schonk H. M.
de Koningin de som van f6000, ten bate van de
door den storm getroffen visschers aldaar.
Men meldt uit Apeldoorn dd. 3 October
H. M. de Koningin keerde per Koninklijke extra
trein en met hetzelfde gevolg te 5.58 op het Lóo
terug. De trein was onder geleide van de inspec
teur van vervoer, jhr. Laman Trip, terwijl de
kapitein der maréchaussee Dangerman Grootepas
de reis meemaakte. Van de gereedstaande rijtui
gen werd geen gebruik gemaakt. H. M. wandelde
naar het paleis en wuifde reeds bij het hek de
prinses toe. Publiek was er weinig.
De heer Kloppert, ingenieur van den provinci
alen waterstaat in Zeeland, die gister weer
in Bruinisse was, deelde mee, dat niet alleen de
dijken op Duiveland zeer zwak staan, ook die
op Tholen zijn zoo, dat bij een beetje storm vijf
polders gevaar loopen, evenals hijvoorbeeld de
Anna Jacoba Polder op St. Philipsland, waar de
toestand al zeer critiek moet zijn. Maar er wordt
hard aan gewerkt. De opzichter Van Royen had
vier-en-twintig uur aaneen het onbegrijpelijk
zware werk aan den dijk daadwerkelijk geleid en
was toen van vermoeienis in elkaar gezakt.
De Koningin had aan burgemeester Hage ver
teld vanmorgen had Hare Majesteit Prinses
Juliana gesproken over die arme menschen in
Zeeland, die alles verloren hadden en in zoo
groot gevaar verkeerden. Dat Moeder daar nu
heenging, en of prinsesje 't dan toch naar vond
om haar te missen vandaag »Nee had Juliana
geantwoord »dan moet u er maar naar toe
gaan."
Ei zijn inmiddels 250.000 bossen rijshout be
steld om tijdelijk de Bruinisser dijken te bescher
men. Het eerste schip daarmee werd heden ver
wacht. Van dat rijshout worden dan zoogenaamde
tuinen gebreid, waardoor de dijken weer wat
meer weerstand erlangen.
Gisteravond werd in alle vijf de kerken van
het kleine Bruinisse bidstond gehouden.
Van het Nationaal Watersnood-Comité, dat,
zooals men weet, nog over fondsen beschikt, was
telegrafisch het aanbod ingekomen om geld te
zenden voor den onmiddellijken nood. De burge-
Zilver' JubiléDrinkwaterleiding.
(Slot).
De voorzitter, na de historische uiteenzetting
zijne rede vervolgende, stelt zich de vragen
Heeft de waterleiding voldaan aan de verwach
ting
Is de gemeente- exploitatie goed
Is de gezondheidstoestand verbeterd
De eerste vraag kan hij zeker verdoende be
vestigend beantwoorden. De waterleiding heeft
meer gedaan dan men verwachtte. Berekend op
een verbruik van 2400 K. M. heeft zij aan die
verwachting meer dan voldaan en zelfs tot 5111
K. M. per etmaal geleverd.
Dat gemeente-exploitatie goed is, is ook ge
bleken, wijl voor de begrooting van 1912 een
bate van f50.000 als winstcijfer der waterleiding
voor de gemeentekas is begroot, nadat een bedrag
van f20.000 voor afschrijving en reserve is ter
zijde gesteld. Een woord van hulde brengt voorz.
dan ook aan, hen, die aan het stelsel eigen beheer
hebben vastgehouden.
De vraag ot de waterleiding een goeden invloed
op den gezondheidstoestand heeft gehad, is moei
lijk met een beslist ja te beantwoorden, maar
gezien het gebruik van zuiver water een belang
rijke factor voor den gezondheidstoestand wordt
geacht, het toenemend watergebruik voor baden
Volkshadhuis en waterclosets bij het vermin
derd sterftecijfer- ondanks de grootere bevolking,
durft voorz., resumeerend die vraag toch wel met
ja te beantwoorden waar ook een statistisch kaartje
aantoont, dat het sterftecijfer sedert de indienststel-
ling der waterleiding daalt.
Er is nog veel meer. Zien wij even in de toe
komst. Men merkt op, dat de rivierwaterleidingen
ten doode zijn gedoemd, dus ook de onze. Ten
bewijze van die stelling wordt aangevoerd het
toenemend verkeer op de Maas en dus ook de
toenemende vervuiling. Maar waar wij een voor
treffelijk middel ter zuivering hebben in de agga-
filters, vreezen wij dat euvel zoo niet en zelfs in
het ergste geval zou wel een ander middel tot
waterbetrekking voor onze waterleiding te vin
den zijn. Vol vertrouwen gaan wij dus de toe
komst tegemoet, onder deskundige leiding van
onzen directeur en zijne mede-ambtenaren. Voorz-
noodigt dus allen uit een glas te drinken op den
directeur en zijn mede-beambten, allereerst eelf
glasvan zuivere, voortreffelijke water onzer
leiding
Nadat vervolgens een meer hartigen dronk aan
het heuglijk was gewijd, nam de burgemeester,
de heer M. L. Honnerlage Grete, het woord. Hij
verklaarde, dat 't moeilijk was te spreken, nadat
allen wat op de waterleiding betrekking, had, was
vervat in de rede van den voorzitter, een rede
zoo interessant, zoo belangwekkend, waarvoor hij
uit aller naam den voorzitter hulde brengt en
dank voor de groote moeite en tijd die hij daar
aan heeft besteed, (applaus).
Gaf de waterleiding in het begin moeite, thans
mag men de geheele gemeente met het feest van
haar 25-jarig bestaan gelukwenschen. Al kan
burg, Schiedams 33000 inwoners met zijn stem
niet bereiken, toch richt hij zich tot den voorzitter,
de leden en oud-leden der commissie, den directeur
en den secretaris, den heer Scheuerman en zijn
staf, allen hier tegenwoordig om het feit te her
denken van het 25-jarig bestaan eener waterlei
ding, zoo uitstekend, dat wij er trotsch op mogen
zijn. De cijfers van het bacteriologisch onderzoek
hebben de uitnemendheid van onze waterleiding
aangetoond, waaromtrent wij ook, wat de toe
komst betreft, gerust kunnen zijn er is geen ge
brek aan ruimte op het heele groote terrein het
filtreerwerk is uitstekend in orde, en ook bij ver
dubbeling der bevolking, bij eene uitbreiding tot
40, 50, 60,000 zielen behoeft de waterleiding daar
niet weg de directeur weet daaromtrent onz©
