Dagblad voor Schiedam
De Financier.
34ste Jaargang.
Maandag 6 November 1911.
No. 10162.
Baitenljuidsch Nieuws.
De oorlog tusschen Italië
en Turkije.
FEUILLETON.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden f 1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland ƒ2,per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent,
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau: BOTERSTRAAT 50,
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Familieberichten 20 cent per regel.
Handelsadvertentiën van 1—6 regels f 0.92elke regel daarboven 15 cent.
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 35 cent per regel.
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil-
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85, Postbus no. 39.
Do t O ei stand in Tripolis.
Tc-lgenover de overwinmngsbericten van de
Italianen, welke door tusschen komst van de
„Agenzia Stefani" in de bui ten land sche pers
zijn gelanceerd, komt thans een uitvoerig tele
gram van Reuters correspondent ,t<- Tripolis, die
op het -ooigeinblik te Malta is glearnveerd, ct.n
geheel ander beeld stellen van den toestand1 te-
Tripolis en aan de kust.
De; correspondent verklaart dat de telegrammen
der Raliaansch-e bladen een misleidende voor
stelling geven van wat is gebeurd, terwijl de
ambtelijke berichten uiterst, optimistisch zijn. De
Ilaliaansche journalisten te Tripolis zijn voor
heen nooit getuige geweest van hief oorlogsbe
drijf; zij beioordeeeln den voorspoed 'der Ifaü-
a.ausche. wapenen naar mate van het verkas, dkt
door hef vunem veroorzaakt wordt.
Bijvoorbeeld hebben zij bericht dat de vijand,
don 23en en den 26en October verslagen en ge
demoraliseerd werd, en dat het aantal dop Jeu
4000 bedroeg. Ook werd verklaard dat het aan
tal Tim Ken en Arabieren, dat in de aanvals'ge
vechten gewikkeld was, 12,000 man groot was,
.terwijl de sterkte der wekkelijk veem te ode man
schappen niet hoven de 2000 uitkwam.
De feiten, die zich den 23sten October in wer-
telijsheid hebben voorgedaan zijn Je, volgende
De Italianen haddon rondom Trip'dis en in
de oase een front van 15 kilometer lang; op 't
eogenblik is hun front slechts 8 kilometer lang.
zijn gedwongen geworden een gedeelte der
oase aan huin tegenstanders over te laten en
Werden geheel verrast. Zeer zware verliezen zijn
dooi hen geleden, welk© ambtelijk aangegeven
worden op 284 dooiden en 130 gewonden, ejen
Verhouding die uit geen oorlog1 nog is bekend- ge-
w,orden en misschien- toe te schrijven is aan de
laai. schatting van het aantal verliezen akn d,oo
Id-en en gewonden. Vermist werden meer dan
1C00 man. 1
Ver van een beslissende overwinning te zijn,
;s hel g'evecjht bijna tot oen ramp voor de Itali
anen gtew,orden1. Hun gevechtslinie werd op twee
P. a als en verbroken door nog.geen 200 Arabieren,
en de toestand is alleen gteted door den dap
Peren a,a,nval vaini 100 afgestegen cavaleristen,
dje zware verliezen hebben geleden, doch er in
geslaagd zijn dej meerderheid der stormloopenae-
viand en te doen, sneuvelen.
Otemeraal CapevU was zoo verantrast over zijn
pcaitie, dat hij! den 27sten October a,dc buiten
rosten in zuidoostelijke richting verliet, w. o.
tel sterke Turksche fort Mesri, en zich terug
trok naar eie-n meer1 binnenwaarts gelegen stel
ling. Reit g'eheele legér ging! met koortsachtige
baast aan heit werk om ide nieuwe stelling on
neembaar te majken.
Boeiende Roman.
(Naar het Franseh.)
78)
«Mijnheer," zei hij tot Mordy, «het schijnt dat
van gelijke sterkte zijn. Ik wed om vijf louis
^at ik er op een reeks van twaalt kogels meer
•tan u in het doelwit schiet.
De toeschouwers, die al wilden heengaan, tra
nen na het hooren van dit voorstel, meer naderbij,
de valsche baron Plock, op wien uit de gaan-
narij aller oogen gevestigd waren, dorst niet te
Peigeren.
^Aangenomen I" antwoordde hjj. Vijf louis
voor de hoogste reeksBegin I
Pe karabijn werd geladen en Ferrari schoot,
"ij trof het doelwit. Den tweeden keer insgelijks
en zoo acht maal op twaalt schoten. De vier
^nderen weken maar weinig van het middelpunt
^Kijk I kijk!" merkte een der aanwezigen op,
ne sluwe klant verborg zooeven zijn geoefendheid
jjjnpte veel links te mikken hij heeft ons mis-
En de glimlachjes veranderden in een goed
erend gemompel. Mordy had niet ongaarne
f etzelfde over hem vernomen hij trof slechts
Alzoo zij'n de Italianen! niet dichter hij het
einde, van den veldtocht dan een maant! ge
leden; want ofscbooh zij' eenige vijanden in Oen
werkelijk gevecht hebben neergelegd en verschéi-
Ü-eine duizenden hebben gedood, die al pi im
't. geheel niet aan de gevechten hadden deelge
nomen, de vijand is1 natuurlijk aangemoedigd, diopr
let feit, dat hij' de gevechfelinie dichter naar
Tripolis heieft teruggedrongen. Be Turken heh-
1-1in ook hun geschut' vooruit gebracht .en beschie
ten op 't oogienblik de Italiaansche linie. Zij
vuurden een granaat in Caneva's hoofdkwartier.
Hef groot® Ilaliaansche legerkorps heeft nooit
c-cr. aanvallend© beweging ondernomen en is te
ruggedreven naar een punt, van waar het zich
niet verder terug1 kan trekken, behalve door een
ïnL'cbeping. Iedere gedachte over een marsch die
woestijn in is voor "t oogeinblik opgegeven, en
de taak van het leger is1 nu de oase van vian-
diln te zuiveren.
Zoolang dei Turken en Arabieren zich in de
caste handhaven, die 15 mijlen lang' is, kunnen
zij tot April leven op dadels! ®n sinaasappels. Be
Italianen houden.' ongeveer één! vijfde van d,e c-iase
bezet, de Arabieren vier vijlden. Iedere duim
breed grands zal bier al vechtende moeten ver
overd worden. Iedere tuin, iedere boomgaard
vormt c-en natuurlijke versterking voor de Tur
ken en Arabieren. Caneva's1 taak is dus uiterst
moeilijk.
Bovendien js het Italiaansche leger zeer ont
moedigd door den terugtocht. De manschappen
beginnen hun geestdrift voor den oorljg lo ver
heien. Toch is de Italiaansche gevoci'aUl'nie op
h-et (Oogelnblik zop, sterk gemaakt, dat zi, met
tetinjge jh'oop1 op' succes niet aangevallen kan vor
den. Zoo ziet -Caneva zich met rijn 25,090 man
opgesloten in een enge ruimte en zijn mesland
is te vergelijken met den „'pal."-st,and in het
scliaakspeil (stalnd die onmiddellijk' aan het „mat"
voor afgaat, zoodat dei bohing geen zet, kan dioen
zonder schaak tel zijn, en geen ander stuc meer
kan worden verzet) tenzij' hij verkiert tot den
aanval o-v-eir te gaan.
Vele gevallen v,a,n cholera, zijn onder de troe
pen voorgekomen.
De veldtocht kost milli-oenen en het k duidelijk
dat Italië zichzelf te land en ter r.ce zwaar pp
ctej proef stelt.
Gevecht te Hems'.
A an heit ministerie van oorlog' z ij n va n den be
velhebber der Tuiksche troepen in Tripolis tele
grammen ontvangen, welke behelzen Jat een ko
lome Turksche troepen en vrijwilligers in icten
nacht van dein 28stein October de Italiaansche
troc-pen te Hams heeft aangevallen, bun vrij ern
stige verliezen toebrengende.
De Turken hebben den aanval ir'el kunnen
doorzetten wegens het vuur der Ita'iaa/ischp por-
hgs schepen. i
De Turken hadden 7 dooden en oen veertigtal
gewonden.
driemaal het doelwit.
«Ik heb verloren," zei hij en hij legde vijf
louis, die hij uit zijn zak haalde, op tafel.
«Ik bied u revanche aan," antwoordde Fer
rari.
Een nieuwe reeks van twaalf kogels, niet
waar?" vroeg hij.
«Ja, en met denzelfden inzet I Aan u nu te
beginnen I"
Ditmaal was de geëmployeerde van Odon We-
grow gelukkiger, Hij wierp vijf kogels in het
middelpunt.
Op zijn beurt nam Ferrari de karabijn en
verloor om te beginnen zes kogels, die allen te
recht kwamen bij den omtrek der schijf.
«Ik geloof waarlijk, dat gij ditmaal uw revanche
zult nemen," zei hij tot zijn tegenstander met
raadselachtigen glimlach.
Maar dat was niets dan spotternijwant de
zes overige kogels schoot hij in het middelpunt,
den eenen op den anderen, met een wiskunstige
regelmaat. Mordy haalde vijf andere louis uit
zijn zak, die hij bij de eerste legde.
«Kamp of dubbel 1" stelde hij voor, eensklaps
aangegrepen door den duivel van het spel.
«Aangenomen I" antwoordde Ferrari, die dit
maal de twaalf kogels in het doelwit schoot.
Zijn tegenstander verloor twintig louis.
't Geluk loopt u te zeer mee," hernam Mordy,
»'t is noodig dat gij op uw beurt eens verliest.
Omdat gij zoo sterk zijt kom op de baan van
vijftig meters ik verwed twintig louis tegen die,
Tuïks eh' transports c uip
indenj grond geboord.
Ambtelijk wordt bekend gemaakt dat oen Itali
aansche kruiser een transportschip bij Akaba
Heeft beschoten en in den grond gehoord. Het
u-eetende-el der bemanning is gered
De I té li aan se he wr e©-d he Ie n.
Renter's' correspond ent seint uit Malta:
„Ik verneem bij' mijn aankomst te Malta, dat
Europa hevig getslehökt is -over het bericht van
d.c door die- Italianen gepleegde slachl'ng op de
Arabieren te Trip-o-lis en dat de Italiaansche mi-
jnjsieir-'pnesidtelnt een veiklaring heeft afgelegd,
waarin ontkend' is dat onschuldige mannen, r.tou
wen iof kinderen na hjet oproer van den 23sten
October waren doodgeschoten.
Toen hij deze verklaring aflegde, uitte hij ern
stige, beschuldigingen tegen de waarheulslievend-
htid van alle, buitenlandsch© correspondenten jte
Tripolis. Ik vermeld u de gevallen, die door mij
zelf, door Davis van de „Morning Post" en door
Grant van dei „Daily Mirror" zijn waargenomen:
In den loop van een rit te paard, op den 27sten
October, vier dagen na het oproer, is de vol
gende verklaring door mij op-gesteld., ,en don-
Da vis, Grant en mijzelf op verzoek van den
E-ngelschen consul te Tripolis -ondertaekenil. Ter
vaststelling van de- volstrekte waarheid van haar
inhoud zijn wij bereid, haar bij! eeide te beves
tigen.
Vóór den 23sten October h-ebhen de; Italianen
itch met, voorbeeldige vriendelijkheid jegens de
Arabieren gedragen, hen van. voedsel voorzien,
goede lopnen betaald, hun t-oegiestaan in de hui
zon en tuinen in dei oase te blijven, doch .de
geleidelijke uitbreiding van de linies, zonder steun
van eenigen aard, hebben de Arabieren, die al
ken voor een overmacht gebukt hadden1, van
zelf op het denkbeeld gebracht, ,aan dm aanval
hunner vrielnden buiten deel te nemen. Het is
onmogelijk te zeg'g'en, hoe velen in het complot
betrokken waren, doch' het vuren in den rug
lei' Italianen, dat tot de slachting heelt gevoerd,
bad plaats in de oase op de zuidoostelijke zijde
van bef Italiaansche: front. De vijand weid ach
tervolgd en geheel naar recht werden tallen, dk
in d>eize- wijk door de Italianen gevonden werden,
doodgeschoten. Dit optreden richtte zich naar de
algemeen© order, om alle Arabieren dood te schie
ten, die met de wapenen in de hand zouden Wor
den aangetroffen, en het is niet meer dan billijk,
ten opzichte van generaal Caneva te erkennen,
dat bevolen werd om geen Arabieren dood te
scheten, tenzij zjj door de troepen onder lei-
Jing van officieirein gevangen werden genomen.
Doch; de bevelen werden op den 24s:en, den
25stcn, den 26sten en den 27st,en niet opgevolgd.
De- troeipen gingen voort de oase schoon te ve
g'cb. Bijna alle- mannen, zelfs jongens bn-v,en een
ze keren leeftijd, werden doodgeschoten, tefwiji
ongeitwijfeld vele vrouwen in' de verwarring- zijn
om gekomen. Gedurende de vier dagen doorzoch
ten afdeelingen Soldaten elk gedeelte van de oase
welke gij zooeven van mij gewonnen hebt, dat
gij met tien kogels geen regelmatig kruis op de
schijf afteekent."
«Aangenomen I" antwoordde de reiziger.
De baanmeester hechtte op de schrijf een zwart
karton vast, waarop hij met krijt in twee trek
ken een kruis trok vervolgens laadde hij zelt
met zorg de karabijn. Ferrari mikte en zond
een kogel boven in en schoot daaronder een
tweeden.
«Ziehier het bovenstuk van het kruis," zei hij.
En na den derden in het middelpunt geplant
te hebben, vervolgde hij
Dat is er een die het midden van de teekening
aanwijst."
Met drie andere kogels teekende hij het onder-
stak, vervolgens met twee projectielen den linker
en met de resteerende twee den rechterarm. De
toeschouwers hieven luide toejuichingen aan. De
baanmeester bracht het karton, opdat men zich
kon overtuigen dat de weddenschap naar de
strengste eischen gewonnen was* Mordy moest
het toegevenhij verloor acht honderd franks.
Hij zag er eenigzins bleek uitzoo gaarne had
hij ten minste eenmaal gewonnen. Ferrari
raadde dit gevoel en besloot er van te profi-
teeren.
«Wilt gij zien dat ik een kogel op het lemmer
van een mes doorsnijd stelde hij voor.
«Ik wed om tien louis dat gij het niet doen
zult riep Mordy uit.
Een lang jachtmes werd in een paal gestoken,
en scholen zij zo-nder -onderscheid iedere,n Ara-
bi ete neer, di-en zij aantroffen.
De daarbij betrokken troepen klaagden bij liet
hoofdkwartier dat de bevelen, d-e alleen verlof
gaven om mannen dood te schieten die in het
bezit van wapenen Werden aangetroffen, geen
voldoende uitwerking konden hebben, omdat vele
Arabieren de wapens verborgen en hun v/ork
in de tuinen weer opnamen- als ons© -uldige huis
vaders. 1 I
Daarop heieft geperiial Caneva de order gewij
zigd -e|n een andere uitgevaardigd, waarin de roe
pen verlof kregen alle Arabieren dood te schie
ten, die redelijk konden worden verdacht do vva-
pn-ntn tegen de Italiape-n te hebben opgevat.
B,it is eiein ongelukkige wijziging gew-est. Zij
leidde tot de ergste misbruiken, omdat er geen
middel bestond om vast te stellen wie schuldig
was en -wie niet. Het bloed der manschappen was
over het kookpunt heen en- dat was niet- meer
dan natuurlijk, want zij hadden hun kameraden
van achteren zien doodschieten e-n zelfs zien
vje-rtninken. Zij verdachten iedere levende ziel
schuldig te zijn en besloten dienovereenkomstig
allen te straffen. Zoo he-bben vi,er -Jagen lang
troepen soldaten, dikwijls z-olnder, officieren, ieder
een doodgeschoten.
McCullagh van de „New York Herald" ©n Gott-
berg van de „Lokal-Anzeiger" waren zoo van
walging vervuld over hetgeen zij zagen, nat zij
hun pass-en aan Caneva hebben teruggegeven en
weigerden zich nog langer bij het leger op te
houden.
Die Dujtsche consul van Tripolis is in het
bezit van drie-, -onder eed© bevestigde, verkla
ringen van Duilsch© onderdauen.
Generaal Caneva treft de blaam, dat hij de
manschappen voor deze slachting heeft losge
laten. Het is de generaal, niet het leger, dat te
laken is, en hij moet de volle verantwoordelijkheid,
dragen.
lte correspondent, voegt daar dan nog' een ver
klaring aan toe, die een, tot in ij-selijke bijzon
derheden afdalend verhaal behelst van het teu
ê'ello-os neerschieten van vele niet-weerbare Ara
bieren. Op een weg zag hij1 ten minste 100 -ijken
liggen en een hoop dooden. mat, vijftien yard in
de lengte en was vijf yard hoog. Zette Arabische
bedienden werden zond'er genade doodgeschoten.*'
Dei Turksche Senaat heeft een voorstel aan
genomen, om een protest tegen de Italiaansche
buitensporigheden te Tripolis aan de Senaten in
hot buitenland te doen toekomen.
Uit de ltalaansche pers.
Het «Giornale d'Italia" schrijft d.d. 3 Nov. naar
aanleiding van de waanvoorstellingen, die de
Turksche regeering van de oorlogsgebeurtenissen
geeft en die zoowel in Turkije als in het buiten
land geloofd worden
«Het is absoluut noodzakelijk, dat de Italiaan
sche vloot, door met kracht op te treden in de
Aegeïsche Zee, aan het Tursche volk doet begrij
pen van welke leugenaars het 't slachtoffer werd.
Het comité van «Eenheid en Vooruitgang" doet
dien men stevig in het zand voor de schijf vast
zette. De landonderzoeker schoot en won de
partij de beide stukken van den kogel waren
rechts en links - van het mes op de schijf ge
spat.
Er is een kunstschot, dat zeer moeilijk uit te
voeren is," stelde een der aanwezigen, voor.
«Zonder te wedden, want ik speel nooit, zon ik
dit gaarne door mijnheer zien beproeven."
Waarin bestaat dit kunststuk vroeg Ferrari.
«Hierin: men spant op een raam een niet te
zwaar papier dat voor transparant dientachter
dit papier plaatst men op vijf centimeters afstand
een brandende waskaars op een kandelaar. Er
wordt om te winnen gevorderd de pit door een
kogel af te schieten, zoodanig dat het licht uit
dooft, zonder het was der kaars te raken.
«Wat de moeilijkheid voor den schutter ver
hoogt, is dat hij door het transparant een stra
lende helderheid bespeurt maar niet den omtrek
van de vlamer is dus eeu groote juistheid van
blik noodig om het middelpunt dezer helderheid
te treffen."
Ferrari overwoog eenige oogenblikken vervolgens
zei hij
«Ik wed, tegen wien die wil, dat ik het licht
zal uitdooven, zonder het was der kaars te x'aken.
Wie wedt tegen mij
ffltordi tttrvolidi
J