Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
De Financier.
34ste Jaargang.
Donderdag 16 November 1911.
No. 10171.
Officieele berichten.
Biiitenlandsch Nieuws.
De oorlog tusschen Italië
en Turkije.
FEUILLETON.
ABONNEMENTSPRIJS:
Dit blad verschijnt dagelijks, uitgezonderd Zon- en Feestdagen, en
kost voor Schiedam per 3 maanden ƒ1.35, per maand 45 cent en per
week 10 cent. Franco per post door geheel Nederland f 2 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2 cent.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Boter-
straat 50 en bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
Bureau: BOTERSTRAAT 50.
PRIJS DER ADVERTENTIëN:
Familieberichten 20 cent per regel.
Handelsadvertentiën van 1-6 regels 0.92; elke regel daarboven 15 cent
Driemaal plaatsen wordt tweemaal berekend.
Ingezonden mededeelingen 35 cent per regel.'
Voor herhaaldelijk adverteeren worden uiterst bil
lijke overeenkomsten aangegaan.
Telefoonnummer 85. Postbus no. 39.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam
brengen ter openbare kennis, dat van Maandag,
20 November a.s. tot nadere aankondiging, het
gedeelte weg van den Rotterdamschen Dijk, tus
schen het Roode Hek en het voormalige Witte
Hek, voor het verkeer met rij- en voertuigen zal
zijn gesloten.
Schiedam, 16 November, 1911.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. L. HONNERLAGE GRETE.
De Secretaris,
V. SICKENGA.
D ei s trijdi in en om Tripolis.
Dei „Frankf. Ztg." bevat weer een brief van
Kanan correspondent t© Tripolis, welke brief van
5 ld|qzieir gedagtekend is. Hij' schrijft erin ,o.ve.r
miouwe maeielijlkhjeidien van die I talianien.
Na uiteengezet .tjet 'hebben, 'hoe het gevecht
van dien ,23stein :Octobdr, pais de -o-og-ern vain de
Italianen voor idiein waren toestand geopend heeft
«m hiO|a hij! de gevaren, aan welke zij blopltgiesitelid
zijn, nu noig cholera en tyfus zijn, gekomen, ver
volgt hij':
„Een vermeerdering van (die moeilijikhieden zal
de tocjht naar het binnenland pais meebrengen.
Heit woostijdklimaat wordt daar niet meer door
de nabijheid van die zqe getemperd. Voor het
morqeil van de hier aanwezige ltaliaansche troe-
pe|n zal een langdurig stil Wijven Igtgten nood
lottig wonden. Nu reeds is de ontevredenheid
merkbaar. Ook voor |h(e,t aanzien hij deinboior-
lilhgein zon het -n-oo-dig zijn, oim die ltaliaansche
trneptan eindelijk buiten de smalle, totnutlo© be
zette kuststrook tie brengien. Eindelijk moet! men
bedenken, dat de Turken, wier talktitek totdusVer
in edik geval geen slecht getuigenis voor hUn,ne
'Ofi'icieiren aflegt, met jelken diag in het binnenland
(hunne stellingen kunnen versterkten. Aan ma-
s.chappen voor zulk een expeditie ontbreekt het
dein Italia,anschen opperbevelhebber niet, als de
vandaag of morgen verwachte nieuw!© divisie van
©000 man aangekomen zal zijn. Men moet zich
ook afvragen, waar idteize nieuw© trjoepen eigenlijk
gelegerd mo-etein worden. Nu reeds, verheft zich
rondom d© stad een dicht kamp van tenten en
barakkan als Weit nog vetóller wordt uitgebreid,
is men wel genoodzaakt die verdedigingslinies
vooiuil tei schuiven of moet leen eeni-gszins af
doende afzonder;ing van de cholera]ijders1 olnim-o-
g-olijk zijn.
„Voor idten tocht "naar hieft binnenland; wordt
echter de moeiielij'kfaeid van' de transporten steeds
duidelijker. Met de zware; ltaliaansche paarden
komt men jn hef zeer week© steppenzand niet
vooruit. Dei muil dieren zijn bruikbaarder, maar
zijn voor 'militaire dioeleiinden uiiet snel en niet
sterk genoeg. Daarvoor komt alleen het klassieke
Boeiende Roman.
(Naar het Franseh.)
84)
Mordy werd groen van ontsteltenis.
«Dit uitzicht verschrikt u," hernam Ferrari,
j13- een oogenblik stilzwijgens om zijn gevangene
vergunnen over zijne bedreigingen na te
u en ken „ik geef toe dat het niets aangenaams
gelooft. Het hangt van u af, het te ontkomen
wees waar, juist categorisch In uw antwoorden
11 !k zal u bevrijden."
«Geeft gij er mij uw woord op."
«Ik geef het u, en gij weet dat voor mij, een
®eëeven woord een gehouden woord is."
berrari_ haalde een zakboekje tevoorschijn,
aarin hij zijn aanteekeningen raadpleegde. De
laving Zijns vijands in de sneeuw veroor-
v, e bem met meer bedaardheid en overleg
et verhoor te leiden dan dat hij hem had
Pieten ondervragen, met de revolver op zijn
uorst gericht.
Odon Wegrow, ondervraagd door Leo Renard,
r 11 agent van den Veiligheidsdienst die door den
opÏ I van iusHuctie Jules Queytat naar hem
geg en was' ha<^ volgen(ie mededeelingen
laistdi|ei' van die woestijn, de klainie©}, in aainmer-
kiinig. Volgens id© ervaringen vap die, Franschen,
impat mein echter voor jelk man bij' een langdurige
eixpiqditie tem minste ©eln kameel hobbien en kan
m|qn .alleen -uit gelezen dieren jglêbruiiken. H©t bin-
niqnlanid van Tripolis te|n' Baikia beeft ©en blloeiendte
kamqelenteelt,, zoodjat die voorraad dieren, die stel
lig voor hef gjroots'te deel dlo,or de Turken in
beislaig zijn genomen, i'diaar stellig groot gemoeg zal
zijln. Dj© ppgaevn, dje het Dnitscihjo- consulaat te
Tripolis oyer idle|n uitvoer van ikamqelen uit Tri-
pialiLainië verstrekt, moetien idle Italianen te den
ken igieven. In de haven vain Tripolis alleen zijn
in 1910 vijfhonderd kameele® ingescheept, die
voor Egypte, bestemd warenveel g'roolter, WaaJ-
stebijinlijik in dje duizenden loopende, was het aan
tal van idie, dieren, dat langs dein landweg' is
uitgr.vo: r.l. Uit Bark,a zijn in hetzelfde; jaar-3000
kamqelen naar Egypte gebracht, |di© bijna alle
langs karavapmvegpn zijln gied|r]even'. Dieze handel
nam .sttfeds toe. In d;e stad Tripolis zijn na de'n
aftocht der Turken ongeveer 400 t©|t 500 kamec-
Iqn achtergebleven, die maar voor een deel ge-
s'chilkt z,ijin voor ©pin langie re-is naar hief .binnen
land. Aan het ontbieden van ka me!'ten uit het
bimnieinlalhd kunnen de Italianen blijkbaar ook ih
B-arka niet denken. Er zit duis niets anders ,op
dan oirn did karn celen te Alexandrite of in' Tunis t©
koop en, waar die prijzen nu reeds zeer gtesfte-gen
zijln, omdat id|e aap-voor uit Tripolis opgehouden
hlqeft, Terwijl eiqn kameel anders tusschen de
150 en ,350 frs. kostte, kan men n,u be-njeden de
500 frs. igeiqn eenigszins bruikbaar dier meer krij
gen. Koopen de IJaliiianistebi© agioinmii in bot g-noot
op, dam zal de prijs nog mieer stijgen.
„Ejöin andere mociol-ij-kLeid is de toplograf isch©
toiclstand. Zelfs voor dein onmiddellij-kein omtrek
van dej s-tad Iripolis ontbreekt eiqn bruikbare
kaart. D,ei Italianen hadden, zooals beklemd is, in
diq laatste japen aenigie officieren va,n den gene
rale,® staf als po-stinspe-cteurs, secretariis'sieln van
helt consulaat en in diergelijke vermommingen
naar Tripolis ges-tuurjd. De bekendste van dezen,
Picltro Vicrri, kapitein via,n Idqn generale® staf,
is letelitdr i|n het gevecht van 26 October bij! Mesri
gesneuveld. Hij w,a;s na|ar bet schijnt de eenige,
die d,e hoogst onzekere mte-dedeelingeinl vain de
vliiegiexs-officieren, van wie er geen enkele het
terrein .uit vroeger© aanschouwing kent, w'ist te
toieteiqn ©n er partij van wist te trekken. Zij'n ver-
hels wondt sterk gevoeld. Overal ©n altijd op-
miquw hoort nne.n het betreuren. Het is' niet goed
te begrijpen,, waarom1 de bevelhebber e©n of fi
erier, die z-oovietel wa-ard wla,s, naar dei vuurlinie
hoeft gezonden.
„In heil binnenland v,an Tripolitanië zulten dte
troepen echter giqen raad weten. Zelfs ervaren
optdekkingsreiziigiers -mekten, dat men alleen met
behulp van inboorlingen ;d,e vete, achter duinen
verschoten oasen kan vinden. Inlamdsche padvin
ders zouden echter dein Italianen nog' heel an
dere verrassingen kunnen bereidten dan zij tot-
nutdei al beleefd hebben."
Den 15n September, den dag der misdaad,
ai beidde Stephan_ Mordy des morgens en des
namiddags tot vier uren op de bureelen der
bank. Op dat uur vroeg hij aan zijn kantoor
chef verlof heen te gaan tot het verrichten van
persoonlijke commissiën. Te 7 uren na het
sluiten der bureelen keerde hij terug zocht den
bankier op, vroeg om afrekening van zijn sala
ris, ei volgens veitiok hij, onder voorwendsel
dat een dien dag ontvangen depêche hem ver
plichtte, dadelijk Parijs te verlaten.
Van een anderen kant was uit het verhoor
van madame Robinet, de huisbewaarster van
nummer 11, rue Fondary, gebleken, dat zij zich
des voormiddags in haar loge bezig had ge
houden. Vervolgens was zij van één uur tot
bijna zes uren en van zeven tot ongeveer half
acht afwezig gebleven.
Ferrari grondde zijn verhoor op deze gegevens,
maar hij wilde vooraf een proef nemen °hoevei'
zijn vijand dien hij alle reden had oih te mis
trouwen, waarheid sprak.
„Hoe is uw naam?" vroeg hij den gevangene.
„Men noemt mij baron Plock."
De landonderzoeker antwoordde niets, maar
hij greep handenvol sneeuw, welke hij op de
borst van den geëmployeerde wierp.
„Wat doet gij riep de andere angstig uit.
„Gij kent onze bepalingen. Ik heb u gewaar
schuwd, dat ik u bij deneersten leugen, opnieuw
met sneeuw bedekken en dan heengaan zou.
Gij liegt, ik voer mijn bedreiging uit.
Dd. 14 NovieffnibeT wordt uit Tripolis' gemeld;
Heit aantal s.terfgcvalfen aa,n cholera onder de
bevolking bedraagt per da)? een howdemdlal. Daar
hot water vain de meeste putten besmet is, bren
gtein de ltaliaansche schepen water- uit Italië aan.
Die correspondent van die „Vcssische Zeitung'
te Tripolis zet zijln dagboek voort.
In het algemeen krijgt ,ook de buiteinstaamder
die;n indruk, dat de Italianen een vTteielsaeihfit?©
houding aan den dag leg'gen, die volstrekt niet
siroio'kt met de schreeuwende' overwinninlgsbierich-
tein Van de ltaliaansche bladen. Did. 9 November
schrijft hijNog steeds dezelfde onzinmigte ver
kwisting van schietvoorraad. De korf© afstand,
waarover zich die troepen, op dten liin|klarvleu;gel
vooruit hebben 'bewogen, is opnieuw vetrsterkt. Te-
giejn 4 uur dies -middags kreeg een bataljon infan
terie bevel om tot aain de forten van Sjara. Sjat
op te, rukken, maar het wierd door 20 tot 25 Ara
bieren in den rug geschoten. De Arabieren wa
ren tusschen dte beid© ltaliaansche liiniën doorge
slopen. De Italianen knegtem heb in ihet geheel
mief ïn liet gezicht en vu.urdten eerst later, nadat
hielt bataljon teruggetrokken was' naar dte plaats,
waar de vijand -wierd vermoed. De Italianen ver
loren 9 jdoioden elni leiemige giewonlden. H-o© vreemd
dat -ook mogei klinlcein, het f-eit wordt door een
twaalftal journalisten bevestigd, die gedurende
©tanig© minuten teve'neens aan htet vuur der Ara-
bitórein waren h-Io-o-tgeslteld. Hiieruit ziet men, dat
idle Arabieren 'steeds opnieuw) wlonden aangesipoord
om ongieloiofelijik© Stukjes t© vio-l:breng|en. Dat zij
overigens z-eier (go©d van dl© Omstandigheden ge
bruik. weten te maken, bewijst hief feit, dat- die
Italianen gicen ©nike-lein Arabier te zien kregen.
Dio cholera blijft ongeveer j.n diezelfd© mate
hc-iers!chen.
Ben g a zi.
Do Arabieren ©n Turken te Bongazi bereiden,
evenals die (ie- Tripolis, een grooten aanval voor.
Diei bevolking verbergt er ook o-vieral wapenen,
schietvoorraad eln levensmiddelein.
De Turken schijnen nieuw ge-schut uit Egyp-te
gekregen te hebbanook sohietvoorraaid, gteld ©n
offiiicicrcn zlijln vandaar1 gekomen. De vijand heeft
Bjelngaizi gebombardeerd, zonder schade aan te
richtiein.
D© vo-orwaadL-schiei beweging' v:a,n |d©n vijand,
di'o zich in het binnenland vereeinigd heeft, wordt
-op Bein-gazi gericht.
Uit Konstantinop-el wordt d d. 14 deztea- aa-n de
„Lotkal-An.zei.gergeseind1
Naar uit Tripolis' w-oiidt gein-eld, zijn de Itali-
anein in (dqn strijd bij Boemeliana teiruglgesiagen.
D-q Turken hebben besloten, om voortaan alleen
nog maar des nachts aan te vallen, omdat de
Velrken.ningsdien.st. van die vliegters de vloot zoo
voortref fel ijk steunt, dlat die scheep ska, nonnen den
aanvallers ernstige schade toebrengen.
Turkije en Egyp-te.
D© oudste 'zooln van den Sultan, prins Zia Ed-
Idiin, heeft zich Dinsdag naar Alexandrië begeven,
-om uit naam van diein Sultan het Engelstahe ko
ningspaar bij: diqn doortocht door hie-t Suezltóan-aal
»Maar men noemt mij baron Plock
»Te Genève, 'tis mogelijk, omdat gij u een
valschen naam gegeven hebt en met een titel
opgesmukt, die u niet toekomt."
En onder deze woorden ging Ferrari voort
handen vol sneeuw te werpen. Deze klom reeds
tot aan de schouwers van den gevangene. Toen
kwam deze tot een besluit
«Welaan! neen! schreeuwde hij. „Ik wil
liever de waarheid zeggen, wat er ook gebeure.
„Gij hebt gelijk," hernam de landonderzoeker
koel,_ „want er kan u niets erger overkomen,
dan in de sneeuw begraven te worden.
„Ik heet Stephan Mordy.„
Deze woorden uitsprekende, bespiedde de
geëmployeerde den indruk dien zij op het gelaat
va,n zijn vijand zou maken. Geen spier vertrok.
Hij zag duideljjk dat hij hem niets nieuws
mededeelde. Deze ervaring benam hem alle
hoop nog te kunnen liegen.
Ferrari, die nu geen sneeuw meer wierp,
vroeg
„Welken dag zijt gij van Parijs vertrokken
»Den 15n September."
„Op welk uur
„Met den trein van kwart over negen 's
avonds."
„Wist gij des morgens dat gij des avonds
naar Genève zoudt vertrekken."
„Ik wist het niet."
„Dacht gij echter dat er mogelijkheid bestond
dien dag met den trein naar die bestemming
tiö P,orl-iSaïd ifo begroeten. De prins zal ih Alexan
drite met groot© eerbewijzen .ontvangen morden
qn daar de igast van den Chediva van Egypte
zijln. Sedert Egypte door de dynastie der Chledive-n
gtelncigieteiild Wordt, gebeurt het voor de eerste maal,
dlat iqein, den 'Ottomaanscbe-n troon zoo nabijstaan-
dla prins dqn grond van het land der Pharao'b
lx-,tpcedt. Aan die zending wordt ook ©en hoogte
politieke, beteekenis toegeschreven, olmdat Tur
kije er (Zij-n souvereiniteit over Egypte op zicht
bar© wijiz-e mee wil verkondigen.
D© Kreta-kwes tie.
Uit Athene- wordt aan de „National Zeitung"
gcse-inid
Bier doem berichten de ronde, dat tusschen
Griekenland en Turkije overeenstemming is ver
kregen ten opzichte van de Krata-kWestie. Het
eiland zal, onder erkenning van de souvereiniteit
van diqn Sultan, door Griekenland worden be
stuurd. Ten gevolge van deze bepaling is ook
di© anti-Grieiksclhte b.o-ycot opgehouden.
D'© uitbreiding van den oo-rlo-g'?
Van diplomatieke zijde wordt geschreven:
D-e b-c-lofte, die Italië indertijd beeft gegeven, dat
hielt heft tooneel va,n den oorlog -niet tot: de Euro-
pc-esehe wateren zal uitbieiden, sloeg alleen ,op
de A'driatischei en niie-t op de Aeigeïsche Zee. In
weerwil daarvan z.car oen ondernieming van Ita
lië, waarmede de krijgsvcrrichti-ngen tot de Aegeï-
schte Zee zouden wonden uitgeibre-id, aan geen
enkele mogendheid aangenaam zijn.. In het bijzon
der zou Engeland zeer ongaarne- zien dat Italië
tegen Smyrna optrad, en Oostenrijk, dat het iets'
tegen Saloniki ondernam. Het bericht van een
Parijlsch blad, dat Duitsohïand en O-osteimrijk te
gen de nieuw© actie ter ziee protest hadden aan-
geitee-kieind is niet juist. Men moet daarentegen wel
aannamen, dat d-e gezanten van alle gr-oote mo
gendheden te Rome op vriendschappelijke wijize
in dien geest tot de- ltaliaansche negeeri-ng heb
ben gesproken en dat Italië de voorgenomen krijgs-
vemdhti-ngen, wanneer zijl niet door dringieitide
omstanid'ighdden modhton wiord-en gteëischt, niet zal
tcln -uitvoer brengen-.
Uil de volgende verklaring van een hoogge
plaatst persoon, waarschijnlijk :e-en lid van de
ïegeerjng, aan den Romeinstihje'n correspondent
van de „Corfiiere della Sera" blijkt, dat men in
Italië ©eln voorwendsel zoekt voor het afzien van
d|© voorgenomen vlootactie, in de Aegieïsche Zee.
D© zegsman van den correspondent verklaarde,
da,t dq regteering voornemens is eerst do. oase
vajn Tripolis geheel en al te be-zetten, voor zijl
zou overgaan tot Idle actie ter zee. Men moest
echter aannemen, dat het succes in Tripolis vol-
doclnlde zou zijln -om'den vijand tot vrede te dwin
gen. Voorloopig is weliswaar nog' maar ©eln klein
gejdeelte van de ,oas|e' bezet, maar de regeeri.ng
wil in Tripolis -krachtiger optreden dan, bot nu
to© is' gedaan en de oase gelieel ©n al van Turk-
sche en Arabische troepen zuiveren; die dan ge
dwongen zouden zijn om zich over te gteven.
Do Woenscbe- pers -gaat voort met haar protes-
teln tegen d© gebeurlijk© actie vaïx Italië in d,e
te moeten vertrekken
„Ik verwachtte datzulks den eenen of anderen
dag gebeuren zou."
„Wat deed u die reis vooruitzien?r
Het onderhoud dat ik den voorafgaanden
Zondagnamiddag met mijn patroon had."
„Waar hebt gij hem op den bewusten Zondag
gesproken, aan de bank of in zijn hotel
„In zijn hotel.
„Heeft hij u gezegd ten zijnent te komen, of
wel gingt gij er uit eigen beweging heen?"
„Hij heeft het mij gezegd, hem een bezoek te
brengen."
„Wat was het onderwerp van uw gesprek?"
„Oho! Maar dat mag ik niet zeggen!" riep
Mordy uit, „dat is niet mijn geheim maar het
geheim van mijn patroon."
Ferrari hief de hand naar den hemel op. De
gevangene volgde die aanwijzing en bespeurde
de groote gier, die steeds boven de beide man
nen omdraaide. Blijkbaar dacht deze dat het
hoofd, daar uit de sneeuw stekende, voor hem
tot voeder bestemd was en hij wachttë op het
heengaan van den landonderzoeker om zich aan
tafel te zetten. Mordy begreep de bedreiging,
door het gebaar zijns vijands uitgedrukt, en
besloot te spreken
(Wordt mmotod
