de Nederlanden 1045
3 Tijögeeslpolissen a f 11.15, Maaltaitfl.-per maai.
Ooi Mrijöaar: TijflpestMefjes plg voor één Loterij,
CERE BOS TAFELZOUT.
VËEN's
Israsi
WATTEN
Abonneert U
II
BRAND -
398e Staatsloterij.
«j
Gr JEC Ft—Naaimachines.
NUTTIG ST NIGOLAAS-GADEAU.
SINGER-MAATSCHAPPIJ.
Schiedam, Hoogstraat 15.
Staten-Generaal.
Familieberichten.
GEERTJE DE YRINGER,
Ad vertentiën.
Geldig voor 3 achtereenvolgende Loterijen. Kan$ gelijk L20 Staatslot.
geven dezelfde rechten en prijzen als Staatsloten.
1/4, 1/5 en 1/10 T ij (1 g e e s t b r i e f j e s kunnen vóór de 5e Klasse
gesplitst worden.
Twee of drie busjes zijn voldoende voor het gebruik
l -
C AC A
de meest déliciense drank.
Vraagt Poetsm
ito bussen alleen tifel wellia (fedeponeertlöi
drupbei tuit
"fisft vloeibare
'y
Amsterdam. ROTTERDAM, Haringvliet 98. Almelo.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Woensdag 15 Nov.
Kiesrecht.
Het adres voorstel-Troelstra ter verkrijging van
alg. kiesrecht wordt heden besproken door den
heer Goeman Borgesius die de be
handeling van deze kwestie buiten de begroo
ting prijst. Nu het Kabinet al zoolang aan het
bewind is, is partieele grondwetsherziening na de
gedane toezeggingen urgent geworden ten behoeve
van het kiesrecht. Hij gaat de geschiedenis van
art. 80 der Grondwet na en herinnert a3n den
drang om de kiesrechtregeling geheel aan den
wetgever te laten. Dit procédé (blanco-artikel) of
grondwettelijke regeling van het alg. kiesrecht:
voor beide denkbeelden kan men op unie-libera
len steun rekenen. Voor het alg. kiesrecht hoopt
hij op samenwerking der linkerzijde, niet als
strijdmiddel tegen het Kabinet en om het heft in
handen te krijgen, doch om de zaak zelve. Van
een samenwerking met rechtsche elementen ver
wacht spr. niets voor spoedige invoering van alg.
kiesrecht.
Hij keurt het stelsel der Kieswet-van Houten
af om het behoud van den belastingcensus. Het
is tegen het staatsbelang. Het is tijd aan den
drang naar uitbreiding van Let kiesrecht gevolg
te geven, nu telkens meer lagen der maatschappij
naar medezeggenschap verlangen. Alle partijen
vinden, dat het zoo niet langer gaatspr wijst
op een kentering in vrij-liberale, christ-historische
opvattingen en in het anti-rev. huismanskiesrecht
in de richting van alg, kiesrecht.
Hij juicht de bedoeling van het adres-voorstel
toe, maar vindt den vorm omslachtig, terwijl het
jammer is, dat het alg. kiesrecht er niet in wordt
genoemd en een onzuivere stemming niet uit zal
kunnen blijven door constitutioneele vormbezwa-
ren van sommigen. Spr. vraagt den heer Troel
stra om een duidelijke motie, die veel meer zou
kunnen uitrichten. Hij geeft zelf een model,
waarin op beperkte grondwetsherziening wordt
aangedrongen vóór 1913 ter invoering van alg.
kiesrecht en evenredige vertegenwoordiging. Dit
laatste moet het vertrouwen in het eerste brengen.
Spr, wijst op de achterlijkheid van ons kies
recht en maant de regeering hieraan een einde
te maken.
De heer Dr. Kuyper komt nu getuigen
voor zijn partij. Hij begroet het voorstel-Troelstra,
wijl het niet rept van alg. kiesrecht, met sympa
thie. Ook de a.-r. partij was tot 1909 voor parti
eele grondwetsherziening, doch toen minister
Heemskerk voor een algeheele herzienning een
staatscommissie benoemde, moeten de anti-revo
lutionairen wel meegaan om hun positie niet te
Verspelen. Nu kan de partij niet meer meegaan
met een voorstel als van mr. Troelstra, dat ge
deeltelijke grondwetsherziening beoogt. Bij de
redactie van het adres zou het heele land de
houding der Grondwetscommissie ten aanzien van
het kiesrecht kennen.
Spr. betoogt voorts, dat de regeering in deze
kwestie pas een rol te spelen krijgt als het voor
stel is aangenomen.
De heer Limburg herinnert er aan, dat
zijn partij zich reeds twee malen voor alg.
kiesrecht uitsprak en beschouwt de kwestie nu
in het licht der huidige partijgroepeering. Hij
wijst op den groei der idee van alg. kiesrecht,
dat nu de band is tusschen vrijzinnig-democraten
en unie-liberalen.
Spr. verdedigt het partij-standpunt nopens vrou
wenkiesrecht tegen het verwijt van dameskiesrecht.
Ook de vrij-liberalen gaan voor alg. kiesrecht
voelen. Het is jammer, dat aan het vorige mi
nisterie de gelegenheid niet gegeven is voor zijn
grondwetsherziening. Ook rechts weet spr. op
toenadering tot het alg. kiesrecht te wijzen.
Spr. ziet vóór 1913 geen grondwetsherziening
komen. Hij vraagt of de regeering van plan is
het kiesrecht te laten voorttalmen in de Staats
commissie.
Het voorstel-Troelstra is niet ongrondwettig
het raakt hel onschendbaar staatshoofd niet maar
het Kabinet. Alleen de vorm deugt niet; een
motie moet het zijn.
Ook voor het Kabinet is het algemeen kies
recht urgent geworden. De regeering stelle voor
de taak der Grondwetscommissie te beperken tot
het kiesrecht. De regeering is onbegrijpelijk
traag, nu het volk zoo dringt naar algemeen
kiesrecht.
Spr. critiseert de houding der regeeringspartijen,
die wegens het coalitiebelang zwijgen over het
algemeen kiesrecht.
De heer Jhr. de Savornin Lohman
bestrijdt het voorstel, dat z.i. was ingediend, om
aan het volk te toonen, dat de leiding der kies
rechtkwestie bij éen partij berust. Voor het
voorstel of voor de motie is eerst aanleiding als
de grondwetscommissie gereed is.
De heer T y d e m a n (V.-L.) vindt ook geen
aanleiding tot het zenden van een adres nu er
een Grondwetscommissie is. Bovendien is het
doel van het adres verkrijging van beperkte grond
wetsherziening, terwijl spr. een generale herzie
ning wil. Hij voelt in belangrijk mindere mate
dan anderen thans de urgentie van het kiesrecht-
vraagstuk. Intusschen verklaart hij zich niet tegen
verruiming van art. 80 der Grondwet.
De vergadering duurt voort.
Hierna'besprak spr. eenige details van de kies
rechtregeling, waarbij hij verdedigde het behoud
van de Eerste Kamer, als een uitnemend lichaam
van revisie van d^beslissingen der Tweede Kamer.
De heer Nolens betoogt eveneens, met het
oog op de ingestelde grondwetscommissie, die als
een voorparlement kan gelden, dat het niet op
den weg der Kamer ligt, thans een adres aan de
Koningin te zenden naar aanleiding van het
klesrechtvraagstuk. Uit het feit dat het hoofd van
het kabinet president der staatscommissie is, blijkt
reeds het onjuiste van de bewering van den heer
Limburg, dat de Regeering niet warm gestemd
zou zijn voor het vraagstuk. Spreker meent dat
de heer Troelstra het maar had moeten laten bij
een weerslag in deze Kamer, op de adres-bewe
ging van September, waarbij zijn doel voldoende
bereikt zou zijn geweest. De Katholieken achten
het niet noodig bij dien weerklank nog een toon
te voegen.
De heei Schaper bestreed tegenover den
heer Kuyper, dat het volkspetitionement van 1878
inzake de schoolwet, zoo zeer onder spontaneïteit
was tot stand gekomen, terwyl voor 't kiesrecht
petitionnement van Sept. de handteekeningen
slechts met moeite verkregen zijn, door opwar
ming van den volksgeest en opzweeping der ge
moederen. Met citaten uit de «Standaard" van
die dagen, betoogde spreker, dat die opzweeping
juist stelselmatig door de antirevolutionairen
geschiedde. Een en ander ten betooge, dat het
Septemberpetitionnement veel meer waarde had,
dan dat van 1878, en niet verdient de kleinach-
ting, waarmede het in de «Standaard" bejegend is.
De vergadering wordt verdaagd tot hedenmor
gen 11 uur.
Heden overleed in het Diaconnessenhuis
te Haarlem, na een langdurig lijden, onze
geliefde Echtgenoote en Moeder, Mej.
geb. DE KOK,
in den ouderdom van ruim 44 jaar.
H. J. DE YRINGER
en Kinderen.
Schiedam, 15 November 1911.
Schie 52.
Ondergeteekende betuigt zijn hartelijken dank
aan zijn superieuren en collega's voor de vele
bewijzen van belangstelling, hem bij gelegenheid
van zijn jubilé betoond.
M. STRUIK.
Schiedam, 16 Nov. 1911.
Neemt
dagelijks een likeurglaasje Dr. Hommel's
Haematogen onmiddellijk voor den hoofd
maaltijd, Uw eetlust wordt flinker uw
zenuwstelsel versterkt de loomheid ver
dwijnt en heel spoedig zult gij U licha
melijk prettig gevoelen. "Waarschuwing!
Men verlange uitdrukkelijk den naam
Dr. Hummel.
DEN HAAG (vroeger Zutphsn). Directie HENNY
RESERVEFONDS ruim - 1.5 00.000.00
Gratis Herverzekering
Verkrijgbaar te Rotterdam a/h Hoofdkantoor Wijnstraat 16.
Te Schiedam bij W. J. BOSCII, Breedstraat 40 W. SCHEFFERS, Verbrande
Erve 2; C. JANSE, Koemarkt 2; A. WEBER, Hoogstraat 74; P. J. v. REE Jr.,
Hoofdstraat 125; P. J. v. PELT, Singel 150; M. J. L. THEIJSE, Dam 14; J. DE
GOOIJER, Fabristraat 39-; G. RIETSTAP, Broersveld 79; J. SCHOENMAKER, Singel
,134F. BOSCH, Breedstraat 40 Th. v. d. REE, Brouwerstraat 7 L. v. WACHTEN
DONK, Steenstraat 6 en C. DE GRAAF, Mariastraat, hoek Vriendschapstraat.
Onderricht gratis ook in het machinale stoppen en borduren.
In NEDERLAND vertegenwoordigd door méér dan 60 eigen Magazijnen.
4 tjl
i
V' u
b-jUv;
HOFLEVERANCIERS.
FABRIEK TE SNEEK.
Indien U zeker wilt zijn dat Uw hangende gloeilicht-brander inderdaad gas
spaart, goed functioneert, vraagt dan Uwen gasfitter den ECHTEN Graetzin-
brander.
Waarborg voor echtheid is de naam Graetzinlicht op den mantel en bij den
koperen brander bovendien op den ballonrand.
Bestrijdt met goed gevolg Rhumatiek, Bronchitis, Keel
pijn, Lendenpijn, Pijn in de zijde, Stijven nek en alle
aandoeningen door koude veroorzaakt.
In doozen van 75 ets en
in doozen van 40 ets bij alle
apothekers en drogisten.
op de
Volgestort Kapitaal f8 000.000.—. Reserve f 1.154.200.
GEWIJZIGDE DEPOSITO-RENTE.
Met 1 dag opzegging (Bedragen tot f 50.000 zonder opzegging) 2 pCt.
Va
VU
3
3'/,
4
1
10
1
12
dagen
maand
maanden
maanden
w
Accountant
AMSTERDAMSCH ACCOUNTANTSKANTOOR
onder Directie va.n Mr. E. J. Korthals Altas.
's jaars
W. MOLL Jzn.
G. H. VOORHOEVE,
Dinectewen v/h.
kantoor ROTTERDAM.
KAPITAAL4.000.000.00
Vit.
- J
09 J, 1. 1
GRAETZINLICHT.
THERMOGENE
M
n
