J. W. WELLE,
Nieuwe luid Hoeden.
Bout- en IJsiiiutseii.
MANNESMAN!!'
Gas- en Waterleiding.
K. G BRUGGER,
Koper-, looi- en - Zintierker.
tlansen Wouterlood.
UCHT
Advertentiën.
HOOGSTRAAT 93.
Ontvangen
Uitgebreide collectie
Verkrijgbaar bij
A an lég van
Dam 20. o— Telefoon 123-
JANSEN WOUTERLOOD's
knv.htig prikkelen, dan moet mep ze heet
drinken.
Ligt het in de bedoeling het lichaam warmte
te onttrekken, het af te koelen, b.v. des zomers,
als men behoefte aan koelte heeft, dan moet
men zulke voedingsstoffen kiezen, welke ook
bij een lagere temperatuur dan die van het
bloed, smakelijk en onschadelijk blijven. Daar
toe behooren: koude koffie, melk, vruchten
sappen, vruchten, koud vleesch, jams, salade.
De afko'elende en dorst verslaande eigenschap
der dranken treden het snelst op bij een warm
tegraad van 10 tot 18 graden Celsius. Waarop
het berust, dat niet, gelijk te verwachten zou
zijn, een nog lagere temperatuur in dit opzicht
doeltreffender werkt, is wetenschappelijk nog
niet verklaard kunnen worden. Met name kof
fie van ongeveer 15 gr. Celcius is een dorst-
verslaande drank, zooals geen andere.
Beslist te koud worden zeer dikwijls jbier en
koolzuurhoudend water gedronken. Bier wordt
soms nog bij 5 gr. Celsius verschonken, wijl
het zelfs in bijna "bedorven toestand, bij zulk
een lage temperatuur er toch nog smakelijker
uitziet.
Zeer groot is de nadeelige invloed, welken
ijskoud sodawater uitoefent, gelijk het in het
warme seizoen in de hallen op straat (in Zwit
serland en Duitschland) wordt verkocht. Drij
vend van zweet, in de brandende «on gebruikt
men daar dikwijls snel een ijskoud glas water.
Zeer terecht heeft de regeering in (Duitsch
land een publicatie doen verspreiden, dat de
op straat te koop geboden minerale wateren,
koud gedronken, zeer gemakkelijk ernstige
spijsverteringsstoringen kunnen teweeg bren
gen. In deze publicatie bevelen zij de verkoo-
pers van deze wateren dringend aan, de dran
ken op drinkwatertemperatuur te houden, m.
a. w. de temperatuur niet beneden 10 gr. Cel
sius te doen dalen.
Hoe staat het nu met dat genotmiddel, het
welk men slechts in bevroren toestand pleegt
te eten, n.l. de kunstmatige ijssoorten? Zijn
deze dan steeds nadeelig voor de gezondheid?
Blijkens de dagelijksche ervaring, is dat geens
zins het geval. Maar dat komt misschien ook
daardoor, dat men ijs slechts zeer langzaam
Bin geringe hoeveelheden, ,thoelepelsgewijze, sa
voureert, maar het boevndien eerst in den
mond laat smelten en dus verwarmt, terwijl
men b.v. een glas water haastig leeg drinkt.
Meer of minder schadelijk zal ijs dan werken,
als het dient als slotgereeht van copieus© maal
tijden, omdat het de temperatuur van den
maaginhoud verlaagt en daardoor de vertering
vertraagt, terwijl deze juist na het eten van
groote hoeveelheden voedsel, zooveel mogelijk
bevorderd dient te worden. Men kan deze scha
delijke werking eenigszins opheffen door het
gebruik van een kop warme koffie, hetgeen
ook meestal geschiedt.
De welgemeende raad: „niet te koud en niet
te heet drinken!'' bevat dus in deze algemeene
beteekenis weinig practische wijsheid. Veeleer
moet zich de temperatuur der verschillende
spijzen en dranken steeds rickhten naar het doel
hetwelk men door het gebruik er van zooals
vanzelf spreekt buiten de voeding om be
reiken wil, d. w. z. of wij er verwarming of af
koeling mee beoogen, Nadert haar tempera
tuur evenwel de uiterst toelaatbare grenzen
van koude of warmte, dan moet men zeer voor
zichtig zijn en steeds slechts kleine hoeveelhe
den met behoorlijke tusschenruimte nemen.
Het „Achterland''' van Tripolis. Het
belang, dat Italië bij het bezit van Tripolis heeft,
is grootendeels ontstaan door de invloed van
Gerhard Rohls, een der beste kenners van deze
l'urkscho provincie, die in 1880 in het Milanee-
neesche tijdschrift „L'Esploratore" de beteekenis
van Tripolis veel hooger stelde dan die van Tu-
„Zij zijn doof, misschien liggen zij wel
verpletterd in een afgrond, 0, mijn arme man.''
Daar verscheen mijnheer Brandmaller senior
ein bleef verbaasd staan.
„Wat is hier aan de hianid?"
Margot stak haar armen uit naar den ouden
heer en zocht een steun bij hem. De boekhouder
vertelde hem zoo goed. mogelijk van het ver
dwijnen van zij!n zoon.
„Dat komt elr van, dat komt er van! Bo
llede zakenmenschen moeten zich bekommeren
om de prijzen van suiker ©n petroleum inplaats
van bergen te beklimmen. Telefoneer dadelijk
eens naar boven, misschien zijn ze daar al
lang". f
„Is al gebeurd, mijnheer."
„\raag dan nog eens. Neen, wacht maar, ik
zal dat zelf wel doen. Schrijf jij de nummers
even op van de andere hutten hier in de buurt."
En toen begon eien aanhoudend! getelefoneer.
Inlusschen was tde kantoortijd om en het per
soneel verdween. Alleen de boekhouder bleef.
Alle informaties bij de hutten hadden geen re
sultaat De herbergier van een der hutten deelde
mede dat een reddings-expeditje van Garmisch
voor een uur was vertrokken
„Dan is er voorloopdg niets te doen en doe
je het best naar huis te gaan
„Naar huis? In dat leege huis? Aleide heeft
haar uitgaansdag Neen, ik blijf veel' liever hier!"
De oude heer toonde weinig neiging den nacht
jli htef kantoor door te brengen, bove|n!dien zei.de
nis en de meening wps toegedaan', dat met hejt
bezit van Tripolis de beheersching van den Soe
dan gepaard ging, en dat zoowel historische als
geografische gronden Italië in de eerste plaats
als de bezitter van dat gebied aanwijzen. Sedert
dien tijd zijn echter verschillende omstandighe
den oorzaak geweest, dat de waarde van Tripolis
als toegangspoort voor den Soedan sterk ver
minderd werd en zijn positie hij! den transitohan
del tussehen Europa en het binnenland van Afri
ka zwakker werd. Die omstandigheden beginnen
bij het voortdringen der Euroepesche kolonisa
tie van den Golf van Guinea uit naar West-
Soeclan en het gelijktijdige binnendringen der
Franschen in do Sahara.
Door een reeks van verdragen hebben Frank
rijk en Engeland, om een zuivere scheiding tus
sehen beider gebied, tussehen het Fransche in
Noordwest-Afrika en hot Engelsche in Egypte, te
verkrijgen, het „achterland" van Tripolis de fac
to onder elkander verdeeld, zonder zich te storen
aan Turkije, dat zich er tegen verzette. Bij het
verdrag van Londen van den 5en Augustus 1890
liet Engeland Frankrijk vrij, zijn gebied in Noord-
Afrika uit te breiden tot een lijn, die Barrua
aan het Tsadmeer met Say aan den Niger ver
bindt en. iets ten Zuiden^ van den 14en graad
N.B. loopt. Bij de overeenkomst tussehen Duitsch
land, Engeland en Frankrijk, die den 15en Maart
1894 de grenzen tussehen Kameroen en den Fran
schen Congo vaststelde, werden aan Frankrijk de
Noord- en Oostkusten yan het Tsadmeer toege
staan. Deze regeling had het natuurlijke gevolg,
dat Frankrijk er naar streefde, zijn N.W.-Afrika
met zijn Congoleesehe bezettingen aan het Tsad
meer te verbinden, waarmede dan een econo
mische losmaking van de handelsbetrekkingen tus
sehen westelijk Soedan en Tripolis gepaard moest
gaan. De nadere grensbepaling tussehen de Fran
sche en Engelsche interesse-sfeer volgde in het
verdrag van 21 Maart 1899, dat westelijk en mid-
den-Soedan met den voornaamsten karavaanweg
naar Tripolis onder de Fransche invloedszone
bracht. Bovenbedoelde grens loopt nu als volgt
zij begint aan de zuidoostgrens van Fessan, in
het snijpunt van den keerkring met den lfien
graad 0. L„ loopt dan naar het zuidoosten tot
den 24en lengtegraad, "dien zij volgt naar het
zuiden tot de noordgrens der Egyptische pro
vincie Dar-Fur; dan scheidt zij tot aan den
Hen N.B.-graad dit gebied van het sultanaat
Madal, om van daar uit zich aan te sluiten bij
de waterscheiding tussehen den Nijl en den
Kongo, totdat zij onder den 5en graad N.B. de
grens van den Congo-staat bereikt.
Na dit verdrag zegden Frankrijk en Enge
land zoowel aan Turkije, dat deze isehikkingen
niet erkende, als aan Italië, dat Tripolis in uit
zicht gesteld werd, toe, dat den trans-Sahara-
handel geen beletselen in den weg zouden ge
legd worden, een toezegging, die echter niet
nagekomen werd, daar Engeland spoedig daar
op in Nigeria op van Tripolis komende waren
een tol van 10 o/o hief. Terwijl Frankrijk dus
bij bovengenoemd1 verdrag de aanspraken van
Italië op Tripolis erkende, ontnam het aan dit
„geschenk" ten koste van Turkije weer zijn
waarde, doordat het 't achterland van Tripolis
in zijn interesse-sefer betrok.
Sedert tientallen van jaren streeft de Fran
sche koloniale politiek in Noord-west-Afrika er
naar, den Saharahandel van Tripolis af en
naar Algerië en Tunesië te leiden. Verschei
dene malen heeft men gepoogd, d© bemidde
laars van dezen handel met West-Soedan, .do
bewoners van de Tripolitaansche case Ghadar
mos, en de „heeren dei- woestijn," de Tuaregs,
voor deze plannen te winnen. Het resultaat was
meestal gering en niet blijvend1; het gebeurde
met de expeditie-Flatters, die in het jaar 1881
door do Tuaregs in de pan werd gehakt, leerde
den Franschen, dat ook woestijnstammen on
der bepaalde omstandigheden zich over plech-
zijb maag hem, dat de tijd van hlet avonjdïetcn nabij
was
„Ga,at u maar naar huis, mijnheer Slurtms, maar
belstel voor mij jn de AugUstinerbrau wat avond
eten en een flesth bier
De boekhouder verdween en voerde de be
stelling uit
Wat een malligheid was dat! Dat had hij' nu
van zijn patroon beelemaal niet gedacht, dat
hij1 mot zijln corpulentie, nog dergélij'ke uitstapjes
zou maken. Een bekende kwam bij mijnheer
Sturm, die paar 't café was gegaan, zitten en
met dezen sprak hij over het geval. Mijnheer
Maler luisterde goed, kreeg een notitieboekje en
begon te schrijven.
„Een oogenblik, mijnheer Sturm, ik moet daar
van even ©en berichtje maken voor een cou
rant
„Ja, maar jk weet nog heelemaa] niet
„Komt ©r piets op aan".
Intusschen zaten mijnheer Brandmuller en zijn
dochter in bet kantoor bij hun avonidieten. Mar
got had pierst geweigerd wat t'e eten, maar liet
zich daartoe later evenwel verleiden en dronk
©enige glazen bier. Toen wilde zij dat haar
schoonvader nog ©ens naar alle bultein zou tele-
fooeenen.
„Dat geteft niemendal. Ga nu naar huis of
ga met jnij mee. Vrouw Ilofer zal nog wel een
bed hebben."
Na lang tegenstribbelen voegde Margot zich
napr den wil van den ouden heer. Hpndenwrin-
tig gestoten verdragen weten hoen te zetten.
In 1898 trachtte Frankrijk zelfs Ghadames te
bezetten,' maar toen de Porto zich met de zaak
ging bemoeien, werft Ghadames, evenals de
grensoase Ghat in de international© verdragen
als een integreerond deel van Tripolis be
schouwd.
Tripolis is uiteraard in hoog© inato als eind
punt van de Sahara handel begunstigd, maar
het dankt zijn vroegere beteekenis sedert on
geveer 20 jaren en is de karavaanhandel tenge
volge van de gebeurtenissen in bet Tsadmeer-
gebied bijna totaal vernietigd toch in veel op
zichten aan de politieke voorvallen in- zijn aan
grenzende landen; na de bezetting van Algerië
door Frankrijk wendde zich bijna do geheele
vroeger daarop gerichte karavaanhandel naar
Marokko of Tripolis; de bezitting van Tunis
verlegde weldra den hoofdverkeersweg van
Ghadames naar het oosten over Moerzoek, ter
wijl de verovering van Dar-Fur in 1873 door de
Egyptenaren den tot toen van Wadai op Kar-
thoem gevoerden handel naar Tripolis en Ben-
ghasi bracht. Later wijzigde zich dit wel weer
©enigszins, maar deze gebeurtenissen toonen
toch wel de gevoeligheid van den door bemid
deling der Mohammedanen gevoerden handel
aan voor politieke storingen. De dreigende be
zetting van Marokko en Tripolis door christe
lijke mogendheden zal vermoedelijk aan deze
beide gewesten hun overwicht over de reeds
gekoloniseerde streken van Noord-Afrika ont
nemen; daarmede wordt echter, vooral in het
stadium der eerste reactie, aan de opkomende
economische ontwikkeling van West-Soedan
van den Golf van Guinea, uit, tegemoetgekomen
en worden de kustlanden van Westelijk Noord-
Afrika van een waardevol deel hunner achter
landen beroofd.
De voortgang dezer ontwikkeling van West-
Soedan wordt in de eerste plaats voltrokken
door het Engelsche Nigeria, dat de verbinding
vormt tussehen de Zuid-Westkust van het Tsad
meer met de Guineakusten, den benedenloop
van den Niger en dien van de Benuë. De West-
African-Line zendt haar oceaanstoomers tot
Burutu, gelegen aan een der westelijke mon-
dingsarmen van den Niger, van waar uit klei
nere stoombooten ongeveer 300 K.M. stroomop
waarts gaan tot Lokoia aan den mond der Be
nuë. Het scheepvaartverkeer, zal in de toe
komst nog verder kunnen doordringen; voor
loop ig wordt Lokaja door karavanen, en wel
voornamelijk door 'dragerskaravanen met Kano
en het Tsadmeer verbonden. Het transport
langs dezen weg, is over het algemeen billijker
en sneller dan door de Sahara, hoewol ook aan
den anderen kant het gebrek aan lastdieren
voor het vervoer over land en het uiterst on
gunstige klimaat volgens de berichten der En
gelsche consuls en ook der Niger-compagnie,
een belangrijk handelsverkeer langs dezen weg
tot nu toe in den weg hebbon gestaan. Dat zal
evenwel spoedig anders worden, wanneer de
ontworpen spoorweg van Lagos, aan de kust
naar Noord^Nigeria, eenmaal voltooid zal zijn.
Dat deze met vrucht een concurrentie met een
trans-Saharaspoorweg, van de Middellandsehe
zeo uit, zou kunnen doorstaan, daaraan valt na
tuurlijk te twijfelen.
De Franschen hebben hun toekomstigen
trans-Saharaspoorweg reeds aangelegd van de
Algerijensche kust tot in de Algerijnsche Saha
ra. Het verreweg gunstigste uitgangspunt voor
een dergelijke verkeersweg is echter Tripolis,
in welks achterland in de Sahara en den Soe
dan de bezwaren, veroorzaakt door het terrein
en door de voorziening met water en levens
middelen, het geringst zijn en dat bovendien
dichter bij den Soedan ligt. De gevoelens over
de vraag, waarheen zich de veelbelovend© han
del van West-Soedan in de toekomst richtten
zal, hetzij, zooals sinds eeuwen, naar de Mid-
gönd lcwam vrouw Ilofer hen tegemoet. Om 10
uur was jöetn stads telegram gtekomen met tie vraag
©f mevrouw Brandmuller bij hen was.
„Mijn arme man is verongelukt ik voel
bet.... hij is. dood!" riep Marget.
„Mijn arm kind we móeten er heen
misschien hebben ze hem al thuis gebracht. Vrouw
Hofcr, ee)n .rijtuig, vlug".
„Neen, laat maar vader, ik 1-oop- er heen in
den tijd dat zijl een rijtuig zoekt." Zij rende de
trap op, dei oud© heer haar ma, zooi gauw mo
gelijk. Een oogenblik later stonden ziji voor het
huis.
„Er is licht boven o mijn God".
Zij vloog de trap op, de oudé heer volgde
haar zuchtend. Zij liep over die donkere gang,
ruktei d© deur van de huiskamer ©pen daar
was licht daar lag zijn tasch, zijn stok, zijn
jas maar er .was geen mensch.
Mijnheer Brandmuller senior en Margot keken
elkaar radeloos pan. Zou hij in het ziekenhuis
zijn opgenomen.t
Daar ging de deur open .onbeweeglijk keken
zjj beiden jer naar.
„Rudolf".
Eietn snik, ben zwijgend omarmen.
Mijnheer Brandmuller Senior viel op zijn stoel'.
„Rudolf leef je, ben je niet naar beneden
geval Len?"
„Waarom? Waar was je todh. Al twee üur
brat ik je bij Kokenden zoeken".
deliandsobe geg, hetzij naar dan Golf van Gui
nea, zijn nog zeer verdeeld. In ieder geval lijkt
do wederopleving van Tripolis tot een hoofd-
uitvoerland van den Soedan voorloopig weinig
waarschijnlijk, vooral wanneer "het bezet zou
worden door een christelijken, bovendien finan
cieel- en economisch niet zeer sterken staat als
Italië, dat niet opgewassen is tegen do concur
rentie van den Guineagolf uit, en dat reeds bp
voorbaat door een machtiger nabuur iri het
vrije verkeer met zijn natuurlijk achterland be
lemmerd is.
Dit Bitter, uit de fijnste kruiden bereid,
is zeer\versterkend voor de maag, wekt den
eetlust op. bevordert de spijsvertering en
maakt het slijm los. Is ook zeer aangenaam
van smaak in Port-, Sherry- en Madeira-wijn.
Als waarborg voor de echtheid gelieve men
er op te letten dat de kurk het lakstempel
draagt van onzen firmanaam en het etiket
voorzien is van onze handteekening
Prijs 10 en 25 cent per fleschje.
„Jij mij,. En sedert acht uur zjjn tien men-
sebiem jou aan hét zoeken.
„Maar waarom toch. Ik ben toch heel goed
weer beneden gekomen."
„Waarom heb j© me dan niet getelefoneerd
„Ja, zie je, toen ik aan het station kwam,
was de trein met Gustiial al weg. En toen ben
ik maar met den eersten trein naar OheraudorJ
gegaan otn mijn ouden bekende, den B run n stein
weer eens te zien. En nu ben ik heelemaal
boven geweest. Daarvoor heb ik getuigen.
Sprakeloos luisterden beiden naar hem. Man*
toen barstte de oude heer los. Dat is toch onge
hoord Zoo'in dwaasheid heb ik nu nog nooit
beleefd. 200 Mark kun je voor die reddingSiexp©'
ditie betalen,"
Meit die woorden verdween hij en liet ma11
en vrouw alléén.
Den volgenden morgén hadden alle couran
ten het bericht van een ongeluk dat den hee
ren Brandmuller was overkomen, maar des avond"
werd het alweer tegengesproken.
„Moet ik die som van die reddings-expeditte
op uw naam boeken?" vroeg do boekhouder ©en
paar dagen later.
„Zet het maar op reclamekosten", antwoordde
mijnheer BrandmulHeir, „of neen wacht oote'
oven schrijf de helft op vooir mijnheer Gu-S"
taaf. Als die naar de ZugSpits© was gieigaan e11
niet in Garmisch was blijven boemelen, was ©r
niets gebeurd", 1
„Maj-göt."
