Binnenland.
Stads- en Gewestelijk Nieuws.
gjjeir ham mededeeltte, flat Sit ,fii 2q ja&t ®et
geval was:, zeide do vreemdeling„Dan moet u
wel- gwed met het vaarwater bekend zijn!" Op de
verdere vraag wat M. zou, doen, indien hij door
ieiein vijandelijk smaldeel ,aan boord werd geno-
men, kreeg de I/oer ten ^untwiosord.,,Ik zou aan
boord gaan cm het smaldeel op de eerste de
beste, zandbank aan de® grond zetten. Een Fries
verraadt zijn vaderland nioig voor geen mil'lioenl"
De nieuwsgierige heer maakte zich laarop snol
uit de voeten.
Volgens een bericht nit Rome beeft de Paus
den bisschop van Adria ein Rovigo, Mgr. Bog-
rani, tot nuntiuis van Mexico benoemd.
Prov. Statenverkiezing. Zuid-Holland.
LEIDERDORP. De Centrale Antirevolutionaire
kiesvereeniging van het hoofdkiesdistrict Leider
dorp, stelde gisternamiddag tot candidaten voor
het lidmaatschap der Provinciale Staten voor de
vacature wijlen J. J. van Hoeken, (aftreding 1916))
den heer R*Ouwehand, reeder en wethouder van
Katwijk en in de vacature wijlen S. baron van
Heemstra (aftreden 1913) de heer W. Warnaer.
bloemist enlid van den Gemeenteraad te Sas-
senheim.
te gaan op het denkbeeld, dat generaal Snijders,
zonder lid van de commissie te zijn, niettemin al
haar werkzaamheden zou bijwonen, daarentegen
opende Z. Exc. den generaal het vooruitzicht, dat
hij, desverlangd, alsnog tot lid der commissie kon
worden benoemd. De generaal heeft zich daarop
onmiddellijk bereid verklaard, zoodanige benoeming
te aanvaarden. In een langdurig mondeling onder
houd, den generaal op zijn verzoek door minister
Colijn, ten huize van Z. Exc., toegestaan, heeft de
heer Snijders zijn bedoelingen nader toegelicht en
den minister verschillende mededeelingen gedaan.
Hoezeer, zooals bekend is, de generaal-majoor
Bisschoff van Heemskerck voorzitter van de
commissie is, heeft de luitenant-generaal Snijders,
in strijd met de usances der militaire hiërarchie
verklaard zich het lidmaatschap te laten welge
vallen óók omdat hij volstrekt ongenegen zou
zijn geweest, zelf als voorzitter op te treden.
Ziektewet.
De commissie van voorbereiding uit de Tweede
Kamer voor de Ziektewet heeft gisteren hare
vergaderingen voortgezet en zal ook nog de vol
gende dagen van deze week bijeenblijven.
Gevecht in Atjeh.
Blijkens uit Nederlandsche-Indië bij de regee
ring ontvangen telegrammen, ontstond bij een
huisonderzoek in Kampong Dah, bij Rondeng
(onderafdeeling van Atjeh, gouvernement Atjeh
en onderhoorigheden) een gevecht, waarbij een
militair beneden den rang van officier sneuvelde
en zeven kwaadwilligen werden nedergelegd.
Doordat de kwaadwilligen de zich in het huis
bevindende personen verhinderden naar buiten te
gaan, werden door het vuur der militairen, dat
eerst na herhaalde sommatie werd afgegeven en
dat gestaakt werd toen kindergeschrei gehoord
werd, bij ongeluk gedood negen kamponglieden
van wie twee vrouwen en drie kinderen en ge
wond vier kamponglieden, van wie een vrouw en
een kind.
Sedert hebben zich gemeld 31 kwaadwilligen,
onder wie de leiders van het verzet en de onder
geschikte bendehoofden.
zouden geen hoogere jaarwedde dan die der andere
agenten wettigen. Bij het betoonen van bizondere
activiteit, ontvangen zij buitengewone belooningen.
De Schie voor »Hollandia" is zeker niet breed
genoeg voor de vaart, een verbreeding of ingra
ving, daar ter plaatse ware gewenscht. Overigens
zijn er nog andere plaatsen waar dit vaarwater
voor de tegenwoordige scheepvaart te smal is en
men dus met groote schepen steeds last heeft.
De vraag om het mnseum des Zondags open te
stellen, heeft aanleiding gegeven tot overleg met
de Commissie, als resultaat waarvan besloten is
tot openstelling op eenige uren des Zondags
voorloopig bij wijze van proef.
Verpachting van visscher\jen door den Staat,
De heeren Jan de Boon, Gzn., visscher en lid
van den Gemeenteraad te Hardingsveld, F. J. Mijn-
lieff Wzn., te Krimpen aan de Lek, A. C. v. d.
Heuvel, te Rotterdam en W. Kalkman Sr., te
Krimpen aan de Lek, hebben zich met een adres
tot de Tweede Kamer gewend met verzoek het
daarheen te willen leiden, dat hun door den Staat
der Nederlanden zal worden betaald als schade
vergoeding de som van f 18110.80 met 5 pet.
rente per jaar van 13 October 1905.
Dit verzoek is een gevolg van gevoerde proces
sen over verpachting van visscherijen door den
Staat.
Pensioenfonds S.S.
De commissie van beheer van het ponsioen-
fonds van het personeel der Staatsspoorwegen
heeft aan dat personeel een circulaire met bijge
voegd referendumbiljet gezonden, om zich uit te
spreken over de vraag, of de leden zich al dan
niet kunnen vereenigen met de voorstellen van de
regeering, in welke de Minister opheffing van de
commissie van beheer eischt. De directeur-gene
raal heeft goedgevonden, dat een commissie van
toezicht zal worden ingesteld welke echter geen
recht van beslissing zal hebben
Door de gezamenlijke organisaties zullen onder
het personeel thans manifesten verspreid worden,
waarin het wordt aangespoord een bijgaande
strook op het referendumbiljet te plakken, waarop
staat r
»Ik aanvaard de regeling noodgedrongen, daar
bij betreurende dat de commissie van beheer van
het Pensioenfonds niet met haar tegenwoordige
bevoegdheid gehandhaafd blijft."
Oud-President Stein.
10 Maart a.s. viert de heer M. T. Steyn, oud-
Staatspresident van den Oranje-Vrijstaat, zijn
zilveren bruiloft. Mevr. de wed. dr. Berns-van
Rees, te Utrecht, dr. H. J. Kiewiet de Jonge, te
Dordrecht, prof. mr. J de Louter, te Utrecht, de
heer G. A. A. Middelberg, te Loenersloot, dr.
Hendrik Muller in Den Haag en prof. dr. C.
Winkler, te Amsterdam doen moeite om den heer
en mevr. Steyn dien dag een'geschenk aa® te bie
den, vergezeld van een album met een adres en
de handteekening van alle bijdragers
(N. R. Ct)
Onderscheiding.
Door den Paus is begiftigd met het kruis »Pro
Ecclesia et Pontifice" in goud, mevr. A. Wage-
makers-Blankers te Breda, presidente der veree-
niging tot bescherming van meisjes en meerdere
katholieke liefdadigheidsinstellingen.
Amendementen voorstel herziening regeling
subsidie bewaarscholen.
Op ons voorstel tot herziening der regeling op
de subsidieering van het Bewaarschoolonderwijs
werden twee amendementen ingediend, éen van
de heeren Evers, Nolet en Beukers en een ander
van den heer De Jong, medeonderteekend door
de heeren Houtman en Koopmans. Wij zullen
hierna bij ieder artikel waarvan wijziging wordt
voorgesteld, de daarop betrekking hebbende amen
dementen bespreken.
Art. 2. De heeren De Jong c.s. achten de voor
gestelde bijdragen van f150.— voor een hoofden
f 75.voor een onderwijzeres te gering en stellen
voor deze bijdragen te verhoogen tot resp.
f200.— en f 100.—.
Wij kunnen ons daarmede niet vereenigen.
In onze toelichting gaven wij al te kennen, dat
onze cijfers in onmiddellijk verband stonden met
het totale bedrag dat wij meenden, dat voor sub-
sidieverhooging kon worden beschikbaar gesteld.
Bij onze voorstellen heeft dit bedrag wel degelijk
een punt van gedachtenwisseling uitgemaakt. Wij
blijven van meening, dat de Gemeentefinanciën
niet gedoogen verder te gaan.
Art. 3. Door een wijziging van ons voorstel
nog onder het afdrukken, welke invoeging van
het laatste lid ten gevolge had, is inderdaad over
het hoofd gezien, dat de datum opgenomen in
Een Volksuniversiteit.
Naar de »N. R. Ct." verneemt, hebben een paar
niet officieele Nederlandsche wetenschapsmen-
schen het initiatief genomen tot de oprichting
van een groot, door hot heele land vertakt populair-
wetenschappelijk genootschap, een organisatie met
verschillende secties. Tegen Maart is een oprich
tingsvergadering uitgeschreven, waarop o.a. ge
discussieerd zal worden over de stichting van een
Nederlandsche Volksuniversiteit.
De landweeroefeningen in 1910.
De minister van oorlog heeft alsnog benoemd
tot lid van de commissie van onderzoek naar de
beweerde voorvallen bij de landweeroefeningen
den gep. luitenant-generaal Snijders, die, zooals
men weet, daarover klachten heeft openbaar ge
maakt.
De N. Ct. verneemt van de zijde van den heer
Snijders het volgende
Toen de commissie voor het landweer-onder
zoek benoemd was, heeft de minister van oorlog
den generaal schriftelijk de vraag gesteld, of hij
zijn medewerking wilde verleenen, om het onder
zoek van de commissie zoo vruchtdragend mogelijk
te doen zijn.
Generaal Snijders heeft die vraag bevestigend
beantwoord, mits zijn samenwerking met de
commissie kon geschieden op voor hem aanneme
lijke en uitvoerbare wijze. De talrijke gegevens
waarover hij reeds beschikt en die nog slechts
ten deele zijn gepubliceerd maakten het z.i.
noodzakelijk, dat hij aan het onderzoek in den
vollen omvang kon deelnemen. Geen lid der com
missie zijnde, stelde hij eenige voorwaarden, om
zeker te zijn, dat hij aan zijn bedoelingen gevolg
zou kunnen geven. De minister had overwegend
bezwaar tegen sommige dier voorwaarden doch
enkele andere, ten doel hebbende het brengen
van klaarheid in de zaak te bevorderen, werden
door Z. Exc. reeds dadelijk aan de commissie ter
naleving voorgeschrevennl. het toezeggen van
straffeloosheid aan de getuigen voor hetgeen ze
in 1910 mochten hebben misdrevenhet geven
van de belofte, dat zij bij een volgende opkomst
onder de wapenen geen nadeelen zullen onder
vinden, en het afvragen van iederen getuige, of
hij bereid zou zijn, zijn verklaring zoo noodig on
der eede te bevestigen.
Wenschte de minister van oorlog alzoo niet in
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 11 Jan. 1912, medegedeeld
door het Kon. Ned. Met. Instituut te de Bildt.
Hoogste barometerstand 779.5 te Kopenhagen.
Laagste barometerstand 734.4 te Vestmanoer
Verwachting tot den volgenden dag zwakke
tot matigen oostelijken tot zuidoostelijken wind,
nevelig tot half bewolkt, waarschijnlijk droog weer
lichte tot matigen vorst.
Beantwoording vragen by de behandeling
der Gemeente-begrooting gedaan.
B. en W. zieggen in een sehrijving aan den
Raad
Bij de behandeling der begrooting zijn eenige
vragen gesteld of onderwerpen besproken, waar
omtrent een nader antwoord werd voorbehouden.
Wij laten, voor zoover de zaken voor afdoening
geschikt zijn, hieronder ons antwoord volgen.
De klacht over afwezigheid van Politie in de
Plantage Da den storm van 30 September jl. is
niet gerechtvaardigd. De post Plantage en kerk
is dezelfde, daarom kan |de man niet steeds op
hetzelfde punt blijven. Den lsten October was hij
gedurende eenigen tijd van den voormiddag bij
het Plein »Eendragt" noodig.
De bewering, dat de agent in het wachtlokaal
Hoofdstraat het lokaal niet mag sluiten, zoo el
ders zijn hulp gevorderd wordt, stemt niet met
de instructiën overeen. Voor een behoorlijk on
derzoek van de klacht is een nadere aanduiding
noodig, die zeker wel ter kennis van onzen Voor
zitter gebracht zal worden.
De nachtronden moeten gecontroleerd worden.
Daar de wijken in verschillende richting doorloo-
pen worden, passeert de politie niet altijd op
hetzelfde uur hetzelde pand, terwijl de ronden
wel degelyk vrijheid hebben in een andere wijk te
assisteeren, wanneer hun bijstand daar noodig is.
Hij politiediploma wordt met f 30.per jaar
gehonoreerd, maar aan ieder, die door ijver en
goed gedrag uitmunt, dient recht op bevordering
gegeven te worden. Het zou onbillijk zijn de
beambten, zonder diploma, doch met de gewensch-
te eigenschappen, achter te stellen bij gediplo
meerden, die de hoedanigheden niet in diezelfde
mate bezitten.
De diensten die de rechercheurs presteeren
dat nieuwe lid, niet in overeenstemming was met
die van het 3e lid, betreffende het indienen der
begrooting.
Wij stellen derhalve voor in het 3e lid in
plaats van »2 April" te lezen »2 Mei".
Art. 6. Dit art. eischt voor het hoofd der
school den ouderdom van 25 jaar. De heeren
Evers c s. verlangen verlaging van dezen eisch
tot 23 jaar, gelijk geldt voor de onderwijzers van
het Lager Onderwijs. De heeren De Jong c.s.
achten het voldoende meerderjarigheid te vorderen.
Bij nadere overweging achten wij dit laatste
rationeel en zien daartegen geen bezwaar, zoodat
wij voorstellen in plaats van s>een onderwijzeres
minstens 25 jaar oud" te lezen neen meerderja
rige onderwijzeres"
Art. 7. Zoover betreft den leeftijd der help
sters, vinden wij in beide amendementen goeds-
Met de heeren Evers c.s. achten wij alle help
sters toelaatbaar, die de lagere school met vrucht
doorloopen hebben. Met de heeren De Jong c.s.
zouden wij deze echter dan nog niet dadelijk bij
de berekening der subsidie in aanmerking wen-
schen te zien gebracht en kunnen ons in dat op
zicht vereenigen met hun amendement om daar
mede te wachten tot die helpsters den 14-jarigen
leeftijd hebben bereikt.
Wij stellen U derhalve voor het laatste lid te
lezen
nDe helpsters moeten de klassen eener gewone
lagere school, volgens verklaring van het betrok
ken hoofd, met vrucht hebben doorloopen. Voor
de berekeneng van het subsidie komen niet.in
aanmeaking helpsters beneden den leeftijd van
24 jaar."
In verband hiermede is het dan gewenscht in
art. 2 in plaats van nvoor elke helpster" te lezen
nvoor elke helpster boven de 14 jaar".
De heeren De Jong c.s. wenschen verder voor
alle scholen van 101—250 leerlingen éen ver
plichte onderwijzeres meer te zien voorgeschreven.
Waar uit den aard der zaak de te eischen
sterkte van het personeel altijd min of meer het
karakter van een minimum moet dragen, meenden
wij hier de juiste maat te hebben gekozen, waar
van de motieven in ons begeleidend schrijven
werden vermeld. Overigens zullen wij natuurlijk
de vorming van kleine klassen met een ruim per-
neel, waar de middelen dit toelaten, toejuichen.
Wjj gevoelen ook wel iets voor het toekennen
van subsidie voor onderwijzeressen boven het
verplichte aantal, op het voetspoor van de
Wet op het Lager Onderwijs, maar achten
dit alleen aannemelijk, als een goede beperking
mocht gevonden worden.
Art. 9. De tweede alinea van dit artikel strekt
om te bepalen dat lokalen voor meer dan 50
leerlingen in tweeën moeten zijn gesplitst door
een doelmatige afscheiding.
Nu willen de heeren Evers c.s. voor deze dui
delijke bepaling een bij uitstek zwevend voor
schrift in de plaats stellen.
De lokalen zouden in tweeën moeten kunnen
gesplitst worden.
Doch wie beoordeelt, of dit kan en wie beoor
deelt, wanneer dit zal gebeuren
De voorgestelde bepaling heeft onze sympathie
niet.
Overigens wijst onze bepaling, in verband met
de regeling van het verplichte aantal onderwijze
ressen en helpsters, genoegzaam op het onder
brengen van niet meer dan 50 kinderen, onder
éen onderwijzeres of helpster, in éen behoorlijk
afgescheiden ruimte.
Wellicht hebben de heeren De Jong c.s. die de
nieuwe bepaling onduidelijk en de oude beter
vinden ha deze toelichting met de nieuwe bepa
ling vrede.
Art. 10. Tegen het amendement van de hee
ren Evers c.s. hebben wij geen bezwaar Nog is
ons opgevallen, dat in plaats van »vóor 1 Juli
1911," moet worden gelezen »op 1 Juli 1911."
Wij stellen U derhalve voor in plaats van
„tvaar reeds voor 1 Juli 1911 bewaarschoolonder
wijs werd gegeven" te Lezen vwaar reeds op 1
Juli 1911 Bewaarschool- of Lager onderwijs werd
gegeven."
Art. 11. Waar het mogelijk is, dat een bruik
baar lokaal op een kleinigheid na aan de maten
van het eerste lid zou voldoen, wenschen wij de
gelegenheid tot ontheffing open te houden en
kunnen derhalve met het amendement van de
heeren De Jong c.s. tot het doen vervallen dier
ontheffing niet meegaan.
Overigens merken wij op dat het verleenen
van ontheffing algemeen als een daad van uitvoe
ring wordt beschouwd, zoodat het zeer ongewoon
zou zijn de ontheffing te brengen bij den Ge
meenteraad.
Op de opmerking van dezelfde heeren dat de
Bewaarscholen niet aan Rijkstoezicht zijn onder
worpen, zij het ons veroorloofd te verwijzen naar
art. 15, sub c van de Lager Onderwijswet, vol
gens welke hare artt. 5 en 96, handelende ook
over Rijkstoezicht, op Bewaarscholen van toepas
sing zijn.
Art. 13. Dit artikel is niet vaag omschreven,
gelijk de heeren De Jong c.s. beweren, doch het
waagt er zich niet aan voor de toetreding van
licht en lucht vooraf vaststaande eischen*te stellen.
Zoo ergens dan heeft men hier met gevallen te
doen die naar omstandigheden moeten worden
beoordeeld.
Genoemde heeren wenschen hier het advies
van de Gezondheidscommissie te zien ingewonnen,
doch wij werken op dat de Schoolcommissie, die
zich op het gebied ook van het Bewaarschoolon
derwijs beweegt, in dergelijke gevallen reeds
pleegt gehoord te worden.
Overigens komt het ons niet noodig voor het
hooren van welke Commissie dan ook, bepaalde
lijk voor te schrijven.
Voor beroep op den Gemeenteraad zien wij
geen voldoende reden.
Art. 15. Wat de aanwezigheid van een speel
lokaal en een speelplaats betreft, het ontwerp
verplicht dadelijk tot het hebben van éen van
beide, doch wenscht verder het hebben van beide
door een premie te bevorderen met bepaling van
een eindtijdstip, waarop de opwekking in een
verplichting zal overgaan. In dien gedachtengang
is de tijd waarop de aanwezigheid van beide ver
plicht wordt, op 1 Januari 1917 niet te laat ge
nomen. Met een vervroeging van dien termijn
kunnen wij dan ook niet meegaan.
Art. 16. Met de door de heeren Evers c.s.
voorgestelde wijziging kunnen wij ons zeer goed
vereenigen, zoodat wij voorstellen aan dit artikel
toe te voegen
nVan elke afwijking van den rooster der
werkzaamheden wordt terstond aan Burgemeester
en Wethouder kennis gegeven."
Art. 18. Wij achten het juister de toegang tot
de scholen te beperken tot de colleges en ambte
naren, die daarop toezicht hebben te oefenen.
Art. 20. De heeren Evers c.s. stellen verlenging,
de heeren De Jong c.s. verkorting van den over
gangstermijn voor. Wij wenschen ons bij het o.i.
juiste midden te houden en kunnen nog opmer
ken, dat het tijdvak gelijk is aan dat hetwelk
werd gesteld door de oude verordening. In geen
geval zouden wij een langeren termijn dan van
drie jaar gerechtvaardigd achten voor het ver
krijgen van de vereischte bevoegdheid door het
aanwezige personeel.
R. K. Kiesvereeniging.
Wij herinneren onze lezers, leden van de R. K.
Kiesvereeniging sRecht, Plicht en Orde," aan de
vergadering welke morgen (Vrijdag)avond 8 ure
in het Pondsgebouw wordt gehouden.
Een talrijke opkomst zal om het gewicht der
te behandelen onderwerpen alleszins gewenscht
zijn.
Naar wij vernemen, zal 't 16 Janua
ri a.s. 25 jaar geleden zijn, dat ds. J. J. L. Duij-
vendak, thans predikant bij de Evangelisch
Luthersche gemeente alhier, het predikambt
aanvaardde.
Achtereenvolgens was ds. Duijvendak als pre
dikant werkzadm te Harlingen, Weesp en Schie
dam, in deze laatste gemeente sedert 25 Januari
1900.
De makelaar S. C. vanWaalwijkv-
Doorn deelt ons mede, dat in het pand Nieuwe
Haven 249 alhier gevestigd zal worden de fabriek
van machinale houtbewerking (stoomtimmerfa-
briek) van de firma P. Timmer en B. May.
Door de politie is heden-ochtend
aangehouden een persoon verdacht van de ver
melde aanranding aan de Damlaan voor eenige
dagen gepleegd; 't bleek te zijn de zwerver O.
De man werd in bewaring gestelddoch is
heden middag na verhoor weer vrijgelaten.
Door de politie van Delft is gister
avond alhier aangebracht de bekende minderjarige
v. d. L., uit Vlaardingen, die alweder de ouder
lijke woonplaats verlaten had.
