Staten-GeneraaL
8tads- en Gewestelijk Nieuws.
Gemeenteraad.
gemelde hoedanigheid werd hij gekozen tot lid
van de administratie voor het weduwenfonds voor
de geëmployeerden tot het algemeen hestunr be
hoor en de, in welke administratie hij tevoren in
zijn kwaliteit van secretaris van dei Alg. Reken
kamer reeds ambtshalve zitting had.
De Bak kerswet.
De hoefijzercorrespondent van het „HMd."'
meldt
Bij eenige kamerleden bestaat het voornemen
om te trachten, een principieele beslissing uit
te lokken over de vraag, of men een wettelijke
regeling van den bakkejrsarbeid wil volgens het
stelsel-Talma of volgens het stelsel van het bak
kerscomité. Zulk een beslissing zou kunnen val
len in den vorm van een stemming over het
amendement-Snoeck Henkemans op artikel 2 van
het wetsontwerp. Doch om noodelooze discus
sie te voorkomen, zou men- dat dan willen doen
vóór de algemeene beschouwingen, althans,
wanneer deze laatste niet geheel kunnen worden
weggelaten.
Deze poging zal uitgaan van een, nen minister
bevriende zijde.
Teleloneeren met Franferyb.
De afgevaardigde Joseph Denais heeft bij het
bureau van de Fransche Kamer zijn rapport inge
diend, dat opgesteld is namens de commissie,
belast met een onderzoek naar het wetsontwerp',
dat strekt tot goedkeuring van dei overeenkomst,
die den 15don September tusschen Frankrijk, Bel
gië en Nederland is gesloten om den telefonisciien
dienst tusschen Frankrijk en Nederland over Bel
gië te regelen. Na op de belangrijkheid van de
betrekkingen tussohen het zakenleven in Frank
rijk en Nederland en het telegrafische verkeer
tusschen de beide landen te hebben gewezen,
zet Denis in dat rapport volgens de „Indetpri'
uiteen, dat de Fransohie regeering, in plaats van
een rechtstreeksche en onafhankelijke lijn tus
schen Parijs en Amsterdam aan tei leggen, zooals
door Nederland verlangd was, verkieselijk heeft
geacht den dienst te verzekeren door middel van
de aansluitingen tusschen België en Frankrijk ter
eene en die tusschen België en Nederland ter
andere zijde.
Deze meening heeft eindelijk de overhand be
houden en de overeenkomst van 15 September
1911 voorziet alleen in de mogelijkheid van het
in het leven roepen van een rechtstreeksche aan
sluiting van Frankrijk met Nederland.
Het rapport strekt tot aanneming van cis over
eenkomst.
Dr. W. H. Nolens.
Maandag 1.1. vierde het Kamerlid dr. Nolens
zijn 25-jarig priester-jubileum.
Aan »L>e Tijd" ontleenen wij het volgende:
In de Tweede Kamer, waarin hij sinds 1896,
als opvolger van wijlen mr. Haffmans, als afge
vaardigde voor Venlo optrad, is mgr. Nolens èn
als voorzitter van de katholieke Kamerclub én
als persoonlijkheid een figuur van beteekenis. Den
invloed, welke als zoodanig van hem uitgaat en
die ongetwijfeld verre van gering moet worden
geschat, dankt hij niet aan eene vurige en mede-
sleepende welsprekendheid. De toon van zijn
betoog is bijna immer koel en kalm zijn opvatting
der behandelde onderwerpen zakelijk, op het
nuchtere af. Beide, toon en opvatting, getuigen
echter steeds van eene meer dan gewone mate
van gezond verstand, dat zich niet door schijn-
schoone redeneeringen laat verblinden, noch ook
door eigen overtuiging en partijbelangen laat
weerhouden, om het goede, van welke zijde het
ook worde aangeboden, te aanvaarden en het niet
enkel bij politieke vrienden, maar ook bij den
tegenstander te waardeeren. Vandaar het ver
trouwen, dat het woord van mgr. Nolens inboe
zemt.
Daarbij is hij een werker, die steeds op de
hoogte toont te zijn der behandelde onderwerpen.
Een werker, zóó heeft hij zich steeds getoond
reeds als student. In 1880 onderbrak hy zyn
studiën voor het priesterschap, om zich aan de
universiteit te Utrecht toe te leggen op de rechts
geleerdheid en staatswetenschappen. Vier jaren
tijds waren mgr. Nolens voor deze studiën aan
de universiteit voldoende echter moe-ten nog
enkele jaren vóór zijne promotie verloopen. In
dien tusschentijd voltooide hij zijn theologische
studiën aan het Groot-Seminarie te Roermond
en mocht in 1887 de H. Priesterwijding ontvangen-
Terstond daarop volgde zijn benoeming tot leeraar
•n de staathuishoudkunde en aanverwante vakken
aan het Klein-Seminarie en de bijzondere H. B.
S. te Rolduc, welk ambt mgr. Nolens nog jaren
lang met zijn Kamerlidmaatschap bleef vereeni
gen.
De promotie cum laude, die in 1890 volgde,
geschiedde op een proefschrift over »De leer van
den H. Thomas van Aquino over het recht", het
welk in wetenschappelijke kringen hoogen lof
verwierf.
Als leeraar 'teerst in het practische leven op
treden, is mgr. Nolens alrijd onderwijsman geble
ven. Niet alleen trokken onderwijsbelangen in
de Kamer steeds zijn bijzondere aandacht en werd
hij door zijn medeleden als aangewezen rappor
teur beschouwd over onderwerpen, het onderwys
in zijn verschillende geledingen betreffende, doch
ook was hij jaren achtereen werkzaam als lid der
zoogen. liieenschakelingscornmissie. Dit echter
belette hem allerminst zich en theoretisch-weten-
schappeiyk en practisch met vraagstukken van
socialen aard bezig te houden. De ontwikkeling
van het mijnwezen en de organisatie van de
mijnwerkersbonden in het Zuiden van Limburg
vooral boden hem daartoe de gelegenheid.
Een en ander vestigde vanzelf de aandacht op
hem, toen men aan de gemeentelijke universiteit
te Amsterdam de studie der arbeidswetgeving
meer lot haar recht wilde brengen. Den 13eu
Mei 1909 zag mgr. Nolens zich door den Amster-
damschen gemeenteraad benoemd tot buitenge
woon hoogleeraar in de gemelde wetenschap.
Bij zijn qualiteiten van priester, afgevaardigde,
hoogleeraar, sociolooog, enz. voegt mgr. Nolens
ook nog die van journalist. Bekend is, dat op
stellen van zijn hand geregeld het licht zien in
N. Venlosche Ct., welke opstellen dezelfde eigen
schappen vertoonen, welke zijn redevoeringen
als Kamerlid kenmerken en waardeering ver
schaffen.
Vrijdag is dr. Nolens met mr. dr. J. van Best,
afgevaardigde van Eindhoven, naar Rome ver
trokken.
Na zijn terugkeer zal de R. K. Kamérclub, haar
de „N. Tilb. Crt." meldt, aan dr. Nolens leen
feestmaal aanbieden.
Rijksarchivarissen.
Bij Kon. besl. zijn, met 1 Mei benoemd: a. tot
Rijksarchivaris in Noordbrabant, dr. M. Schoen
gen, thans Rijksarchivaris in Overijssel; b. tot
Rijksarchivaris in Overijssel, mr. C. C. D. Ebell,
thans Rijksarchivaris in Noordbrabanl.
De reis van minister Knox.
Het op Curasao verschijnende blad „El Imp. ar
cial" meldt, dat de Amerikaansche minister van
Staat Knox het eiland zal bezoeken op< 10 April.
Het bezoek zal maar kort duren, want de „Wash
ington", het oorlogsschip, aan boord van welk
vaartuig de Amerikaansche minister reist, ver
trekt op 10 April uit La Guayra en zet na, he t
bezoek aan Curasao nog denzelfden dag de
reis voort naar San Juan op Porto Riep.
Legerbezuiniging.
De onder minister Cool ingestelde staatscom
missie betreffende de legerbezuiniging, die reeds
verschillende gedeelten van de haar gegeven op
dracht heeft vervuld, is voornemens de uitkom
sten van haar onderzoek niet tot één geheel in
één verslag te vereenigen, doch bij gedeelten
daarover rapport uit te brengen met de bedoe
ling dit publiek te maken.
TWEEDE KAMER
Zitting van Dinsdag 21 Maart.
Art. 29 der Vogel wet, dat een alg. maatregel
van bestuur voorschrijft voor het bepalen, welke
vangmiddelen verboden zullen zijn, wordt behan
deld.
De heer Tydeman is niet tegen het artikel,
maar acht het onnoodig.
De heer De Beaufort wil het vervoer van
vogelhuiden voor wetenschappelijk doel vrijlaten
bij den alg. maatregel.
De minister van landbouw, n ij ver
heid en handel (de heer Talmaj verdedigt
het artikel, dat z. h. s. wordt aangenomen.
Daarna is aan de orde een amendement-Van
Veen, om het ly ster vangen in enkele gemeenten
nog 5 jaar na de in werking treden der wet toe
te laten.
De heer Hugenholtz wil het slechts tot en
met 1916 toelaten, in verband met een amende
ment, dat de inwerkingtreding der wet overlaat
aan de Kroon.
De heer Van Veen brengt deze wijziging
niet aan.
De heer Van Dedem wil het amendement-
Van Veen algemeen laten werken, wat door den
heer Van Veen eveneens geweigerd wordt.
De heer H ugenholtz maakt van zijn denk
beeld een sub-amendement.
De heer Smeenge komt op voor den wensch
van den heer Van Dedem, waarna deze laatste
namens de Comm. van Rapp. een sub-amende
ment indient,- om het lystervangen overal nog 5
jaar toe te laten.
De minister neemt genoegen met het amen
dement-Van Veen, juicht het sub-amendement-
Hugenholtz toe, maar wijst dat van de Comm.
van Rapp. af.
Dit wordt dan ook ingetrokken, nadat de heer
Van Veen dat van den heer Hugenholtz overge
nomen heeft.
Het amendement-Van Veen wordt dan met 35
tegen 2 stemmen aangenomen.
Een amendement-T ee n s tr a om elk beding
nietig te verklaren, waarbij de grondgebruiker
afstand zou doen van het doodingsrecht van scha
delijke vogels, wordt door de heeren De Beau
fort, Van Dedem en Tydeman ontraden,
terwijl de minister het «voor alle zekerheid"
wel toelaten wil.
De heer Teenstra handhaaft zijn amende
ment, dat na een opmerking van den heer van
Dedem wordt aangenomen met 31 tegen 24
stemmen.
De minister weigert den heer van
I d s i n g a in de wet een bepaling op te nemen
betreffende onze toetreding tot de conventie van
Parijs.
De heer Rink verdedigt ten slotte een amen
dement, dat de bepaling van de tydstippen, waarop
onderscheidenlijk de bepalingen dezer wet in
werking treden, overlaat aan de Kroon.
De minister neemt dit amendement over,
waarna de behandeling van het ontwerp is afge-
loopen. Later eindstemming.
Vervolgens wordt na een rede van den minister
van buitenlandsche zaken (de heer de Marees van
Swinderen) goedgekeu.id de verlenging van onze
deelneming aan de Suikerconventie.
Aan de orde komen nu de moties-Arts en Ter
Laan nopens de onderwyzerssalarissen.
De eerste motie noemt het wettelyk gewaar
borgd minimum van f500 te laag, de tweede stelt
het minimum op f 600.
De heer Arts verdedigt zijn motie en bere
kent de kosten voor een voorloopige verbetering
Wachten totdat er meer geld is, gaat niet aan
meent spr., die hier aandringt op het inwilligen
van een eisch van sociale rechtvaardigheid. Naast
den bestaanden toeslag voor huishuur moet de
onderwijzer toeriag hebben naar gelang van het
aantal ongehuwde kinderen.
De heer Ter Laan breekt het salariswetje-
Rink en de motie-Arts af als onvoldoende. Het
minumum moet met f 100 verhoogd voor open
bare en bijzondere onderwijzers, wat 2 milloen 6
ton kosten zal. Hij bespreekt de beteekenis van de
Ilaagsche meetingen de verwachting "der katho
lieke onderwijzers.
Spr. bestrijdt de motie-Arts, die zooveel tijd
aan uitwerking zal vorderen dat zij neerkomt op
verraad tegenover de christelijke onderwijzers.
Uitvoerig betoogt spr. dat de f 2.600.000 voor
de salarisverbetering is te vinden welke noodig is,
omdat de meeste onderwijzers minimum-lijders
zijn.
De Minister van Binnenlandsche
zaken (de heer Heemskerk) betoogt, dat de
toestand sedert 190, toen men berustte in het
wetje-Rink, niet gewijzigd is en dat voor verhoo
ging van de minima geen wetswijziging noodig
is, omdat gemeenten overeenkomstig de locale
behoeften boven dit minimum kunnen gaan.
Spr. zette verder nog tal van bezwaren uiteen
tegen de motiesArts en Ter Laan.
De heer De Kanter bepleit snellere toepas
sing van de periodieke verhoogingen en verhoo
ging der maxima-salarissen, in plaats der minima.
De minimum-salarissen toch worden gegeven aan
jongelingen, die dus bij het aanvaarden van hun
betrekking in gunstiger conditie zijn dan zij, die
reeds lang bij het onderwijs zijn.
Heden voortzetting.
Waerbertctu
Telegrafisch bericht naai- waarnemingen, verricht
jn den morgen van 27 Maart 1912, medegeaeeld
door het Kon. Ned. Met. Instituut te de Bildt.
Hoogste barometerstand 770.8 te Horta.
Laagste barometerstand 745.3 te Christiansund
Verwachting tot den volgenden dagmatig
westelijke tot zuidwestelijke wind, afwisselende
meest zware bewolking, enkele regenbuien, zelfde
temperatuur.
Straatafsluiting.
Volgen voorstaande kennisgeving zal de Groene-
laan tusschen Willemskade en Hagastraat vanaf
morgen (Donderdag) tot nadere aankondiging voor
het verkeer met rij en voertuigen afgesloten zijn.
„Inter nos".
Naar men ons meldt is in eene gisteren-avond
gehouden vergadering der Mannenzangvereeniging
«Inter nos" alhier, directeur de heer A. M. den
Draak, besloten, deel te nemen aan den Zang-
wedstrijd op 11 Augustus te Rotterdam, uitge
schreven door de Zanverg. «Nut en Genoegen"
aldaar.
Staats Ct. No. 72 bevat de Konink
lijk goedgekeurde statuten van W. A. Hoek's Ma
chine- en Zuurs tof fabriek, alhier.
Doel is het exploiteeren van een machinefa
briek in den uitgebreids ten zin van liet woord,
als voortzetting van het door den heer W. A.
Hoek uitgeoefend bedrijf en het afzonderlijk of
met de machinefabriek vereenigd exploiteeren van
een of meer fabrieken tot het maken vaa zuur
stof en andere gassen, gasmengsels en verbindin
gen en de toepassing daarvan op allerlei gebied,
zoomede de verkoop der fabrikaten. Duur 49 ja
ren. Kapitaal f300.000, verdeeld in 300 aanaee-
len, elk f 1000, waarvan 75 aandeelen zijn ge
plaatst.
Voor de eerste maal is directeur1 de heer W. A.
Hoek. - I I j
Naar wij vernemen, zijn de bekende
typische huisjes aan de Broersvest, op den hoek
van het Heerenpad, over wier aankoop reeds meer
onderhandelingen zijn gevoerd, thans het eigen
dom geworden van de firma Vroom Dreesman
die er een winkelpand zal stichten, dienende tot
nieuw filiaal van hare uitgebreide zaken.
Gister-avond 68/4 ure viel op de
Hoogstraat een paard gespannen voor een dogcart
tegen de straat bij het uitwijken voor kinderen.
De bestuurder J. de Regt, wonende Roosbeek,
viel uit de kar tegen de straat en scheen zich
nogal bezeerd te hebben waarom hy in een na
bij gelegen winkel werd gebracht. De aldaar
ontboden dokter constateerde, dat hy den linker
arm had gebroken.
De man werd naar huis gebracht en het paard
met de kar, waarvan het lemoen gebroken was,
door een ander naar de bestemming gebracht.
Vergadering van den Raad der gemeente
Schiedam op Dinsdag 26 Maart 1912,
des namiddags 2 uur.
(Vervolg.)
Inrichting Gymnastieklokaal.
9. Voorstel om het voormalige Volksbadhuis
aan de Gedempte Broersvest te bestemmen en in
te richten voor Gymnastieklokaal ten dienste der
nieuwe school F en B. en W. te machtigen tot
aanbesteding der daartoe noodige werken over
te gaan.
Hiertoe wordt besloten en de gevraagde mach
tiging tot aanbesteding verleend.
Den heer Houtman bé'vreemdt dit voorstel.
Hij verwondert er zich over, dat men nu voorstelt
dit gebouwtje voor gymnastieklokaal in te richten
op het gezegde van den Directeur van Gemeente
werken, dat 't nog wel een levensduur van 20
jaren kan hebben. Hij betreurt 't, dat de hoofd
straat aldus weer geen verbetering zal ondergaan.
Beter achtte hij 't, het gebouwtje aldaar af te
breken en de straatverbetering te voltooien. Dit
gebouwtje was toch een sta in-den-weg en de ver
goeding van f 10.000 voor het oude badhuis heeft
men toch als verloren geld te achten. Bij het
afbreken van dit badhuisje zal de Vest beter en
mooier worden. Wat het gymnastieklokaal betreft,
meent spr., dat men toch het gymnastieklokaal
in de schoolBaan zou kunnen gebruiken, of, als
er bezwaar is de brug over te gaan, het gymnas
tieklokaal in de oude school- Wijoia. 't Is toch
ook wenschelijk dat het gymnastiekonderwijs be
ter geregeld worde, waar daarvan nu nog velen
zijn uitgesloten. Zoo is toch noodig dat de leer
lingen van het Gymnasium iets aan gymnastiek
doen en dat voorde meisjes-leerlingen der H. B. S.
de gelegenheid daartoe geopend worde. Hij meent,
dat het oude lokaal daarvoor kon ingericht wor
den, met een onderwijzer er bij dat zou in 't
geheel een uitgave van circa f1200 vorderen. In
andere plaatsen van deze grootte o a. Delft is het
gymnastiekonderwijs beter geregeld; daar heeft
men meerdere onderwijzers op een minimum-sa
laris van f1700. Spr. meent dan ook voor hier
eene betere regeling in overweging te moeten
geven.
De heer Smit zegt, dat hij aanvankelijk ook
tegen dit voorstel was. Hij had gedacht, dat de
wethouder van openbare werken met een ander
voorstel zou gekomen zijn, beoogend den omtrek
te verfraaien maar, er op lettend dat de onkos
ten zoo weinig zijn en 't nog langen tijd zal
kunnen duren, kan hij zich er bij neerleggen.
De wethouder van gemeentewerken, de heer
Van Westendorp, zegt, dat ook hij zich bij
voorstel slechts heett nedergelegd. De Directeur
van Gemeentewerken kon er zich niet mede ver
eenigen de heer Bubberman zag echter in het
tot gymnastieklokaal inrichten van dat gebouwtje
niet dat groote bezwaar, en waar zijn gevoelen
door de commissie gesteund werd, heeft men
daarvoor het hoofd gebogen, te meer, waar de
som van f700 voor het bedoelde inrichten te be
steden, geen bezwaar gaf. Het gebouwtje zelf is
niet zoo'n leelijke sta-in-den-weg, daar 'tin het
groen als 't ware wegduikt. Weth. meent ook,
dat het lokaal in de oude-school-Wijna niet wel
voor gymnastieklokaal is in te richten.
De wethouder van onderwijs, de heer Gos-
linga, heeft van de opmerkingen omtrent de
verbetering der straat aldaar nota genomen. Hij
heeft ook gelezen wat in een plaatselijk blad
daaromtrent is opgemerkt, maar acht dat bezijden
de waarheid. Waarom toch heeft de Raad f1600
toegestaan voor de verbouwing van het huis van
wijlen den heer Hoek, dat nu voor onderwij
zerswoning moet dienen, als toch de rooilijn daar
verlegd moest worden en er daar een algemeene
razia zou worden gehouden. Ware, toen de ver
betering van de Broersvest pas ter hand werd
genomen en de tram een lus zou gaan rijden, de
toestand aldaar geweest, zooals hij nu is, dan zou
men zeker niet met dat voorstel, maar met een voor
stel tot grondige reorganisatie zijn gekomen nu
echter wordt de toestand aldaar genomen in over
eenstemming met de bebouwing. Weth. vindt
de oppositie tegen dit voorstel vreemd, omdat 't
niet kost, zelfs geen f 700want wij krijgen voor
dit gymnastieklokaal 25°, terug wij krijgen f800
en besteden er f 700. En dan vraagt spr. of wij,
waar 't niets kost, hier niet de kat uit den boom
kunnen kijken. Men spreekt wel van die f 10.000
als verloren geld, maar als we toch van dit be
drag nog iets terug kunnen krijgen, dan vindt
weth. 't wijselijk dat te nemen. Hij merkt verder
nog op, dat het gymnastieklokaal bij school G. f12000
gekost heeft, dat het lokaal bij school C. niet te
gebruiken is, waar daar reeds twee scholen
van gebruik maken, het lokaal aan de Buitenhaven
uur aan uur bezet is, en de afstand naar het lokaal
in den Doele veel te groot en daarvan ook reeds
door school D. gebruik wordt gemaakt. Wat de
oude school-Wijma betreft, merkt weth. op, dat
die eerstdaags verlaten wordt en wij dan
een waardeloos gebouw hebben op een zeer kost
baar stuk grond door daarop een gymnastieklo
kaal in te richten, zouden wij er de waarde niet
van krijgen. Ter zake van het gymnastiekon
derwijs in 't algemeen herinnert weth. er aan,
dat de Raad 3 jaar geleden heeft afgewezen het
voorstel om ook voor de leerlingen van het Gym
nasium gymnastiekonderwijs te geven. Het geven
van gymnastieklessen voorde meisjes der H. B. S.
is in overweging. Weth. acht 't beslist niet noo
dig andere plaatsen hier tot voorbeeld van de zorg
van het gymnastiekonderwijs te stellen.
De heer Houtman dankt voor de uitvoerige
beantwoording van zijn opmerkingen maar gaat
met het antwoord niet geheel accoord. Hij stelt
zich toch de vraag of, als de gemeente daar later
weer een geheel nieuw gymnastieklokaal moet
inrichten, het Rijk weder de bedoelde bijdrage
zal geven. De heer G o s 1 in g a onderbreekt
zeker. Verder acht spr. 't een bezwaar dat
twee specialiteiten, de heer Bubberman en de
Directeur, 't over dit gebouwtje niet eens zijn.
Als de Directeur vreest voor grondverschuiving en
de verantwoording niet op zich wil nemen, dan
weet spr. niet hoe een lid van den Raad dit moet
verantwoorden. Al acht hij den heer Bubberman
een bekwaam ambtenaar; toch vindt hij het be
sluit wel een beetje hard tegenover den Direc
teur, dien hij zou wenschen meer geapprecieerd
te zien.
De heer De Bruin acht 't een leelijk ver
schijnsel dat de deskundigen 't hier niet eens zijn.
De heer Van der Velden onderbreekt
dat is altijd. Spr. vervolgt, dat hij, ofschoon
de menschen in de commissie van Gemeentewer
ken niet van vandaag of gisteren zijn, hij toch
gaarne de motieven zou kennen, waarom de Di
recteur tegen het voorstel is, is 't wellicht een
verfraaiingsmotief. Spr. vraagt of dit voorstel van
zoo dringenden aard is, dat 't niet uitgesteld kan
wordenhij zou gaarne eerst van het rapport
van den Directeur van Gemeentewerken kennis
nemen.
De wethouder, de heer Van Westendorp,
zegt, dat de Directeur tegen het voorstel is, om
dat hij meent, dat het gebouwtje niet voor
blijvend bestaan vaardig kan worden gemaakt.
Voor hoeveel jaren dan De heer Bubberman
meent voor 20 jaar Aangezien weth. niet veel
voor het voorstel gevoelde, heeft hij er zich bij
neergelegd, omdat een bedrag van 1700 niet zoo
erg was, als de berekening van laatstbedoelde
deskundige faalde. De bedoeling is, het gebouwtje
als m een yzer' raam te vatten, waardoor de stee-
