Stads- en (Gewestelijk Nieuws.
Kunst en Letteren.
Cfomengd Nieuws.
De Chr.-Hist. en de (Jonlitie.
Mr. H. Verkoutei en, secretaris van de Chris-
telijk-Historische ÜDie, heeft te Groningen ge
sproken Spr. zeide. volgens de »N. Gr. Crt
over de vei houding van zijn partij tot de Coalitie
bij de a,s. verkiezingen
Wat zullen de Chr. Historischen in dien tijd
doen Zullen wij, ons weer vereenigen met de
coalitie Daarop kon spr. nog geen beslist ant
woord geven. Bespreking dienaangaande worden
reeds gevoerd.
Veel is er wat spr. betreurt ten opzichte van
de regeeringswijze der coalitie. Al huldigde spr.
Minister Talma, die goede bedoelingen koesterde,
al erkende spr. dat er voor dezen vele moeilijke
oogenblikken geweest zijn, hij kan niet meegaan
met 's Ministers streven naar sociale wetten. Er
wordt te weinig aan particulier initiatief gedaan.
Spr. wees op de gebeurteuissen in Ede, Hil
versum en Ommen. Over Ommen wil spr. nog
geen oordeel uitspreken. Een enquête-commissie
is ingesteld, en zij'zal over deze gebeurtenis bin
nenkort het volle licht doen schijnen.
Spr. hoopt, mocht men er toe overgaan weer
een coalitie te vormen^ dat er dan ook Chr. His
torischen in het kabinet zullen komen. De Chr-
Historischen hebben thans vele wenschen gefor
muleerd. Zij willen zekerheid omtrent art. 179
zij willen minder sociale wetgeving meer
particulier initiatief. Zij hebben ook ten opzichte
van 't openbaar onderwijs hun lijn gesteld. Ook
op deze scholen moet ten minste eenige Chr. geest
komen.
Nadat spr. duidelijk had doen uitkomen, dat
de Chr. Hist. Urne wel weer de coalitie zal wil
len, nadat hij ook aan de katholieken hulde ge
bracht had voor hun trouwe bondgenootschap en
den heer Troelstra als ook de vrijz. concentratie
aan felle critiek onderworpen had, besloot spr.
met de trouw der kiezers voor het hoofdbestuur
te vragen.
ttiteerboricbi
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in ten morgen van 16 Jan. 1913 medegedeeld
door het Kon. Ned Met. Instituut te De Bildt.
Hoogste Oarometerstand 768.5 te Horta.
Laagste barometerstand 74U.6 te Valentia.
Verwachting tot den volgenden dag afnemende
tot matigen later weer toenemende zuidwestelijke
tot zuidelijken wind, meest zwaar bewolkt waar
schijnlijk regenbuien, zelfde temperatuur.
Opname in bestekken verbod afwyking van
art. i6S8c en 1638d Burgerlyk Wetboek.
B. en W. zeggen in een schrijven aan den Raad
In onze handen werd om advies gesteld een
adres van de Afdeeling Schiedam van den Neder-
landsche Christelijken Bouwarbeidersbond, waarin
zij opname in de bestekken voor Gemeenteweiken
verzoekt van de bepaling, dat werklieden in het
bezit van een arbeidscontract waarin bepaald is
dat de artikelen 1638c en d van het Burgerlijk
Wetboek (behoudens het zevende lid van I638d)
niet zullen gelden, op het werk niet worden
toegelaten.
Wij merken op, dat dit ontwerp reeds eind 1909
en begin 1910 door Uwen Raad is behandeld.
Zie 1910 bijlage no. 7 en handelingen blz. 100
Onderscheidene werkliedenvereenigingen vroe
gen toen opneming van een bepaling in de be
stekken, waarbij den aannemer wordt verboden,
af te wijken van de artt. 1638c en 1638d van het
Burgerlijk Wetboek. Gelijk bekend, geven ba-
doelde bepalingen voorschriften omtrent de ge
vallen van onvrijwillig verzuim, waarin het loon
van den arbeiders doorgaat, niettegenstaande door
hem geen arbeid wordt verricht. Afwijking nu van
die voorschriften bij schriftelijk aangegane overeen
komst of bij reglement, is toegelaten
De verschillende patroonsvereenigingen brachten
toen tegeu inwilliging van het onderzoek der
werkliedenvereenigingen bezwaren in.
Ook was het bekend geworden, dat de toepus-
van bepalingen als gevraagd, elders reeds tot con
flicten had geleid.
Met een en ander rekening houdende, ging de
Raad op een absoluut verbod niet in, maar toonde
hij zich wel bereid er zooveel mogelijk toe mede
te werken dat bedoelde bepalingen der wet ook
aan de werklieden in dienst van aannemers van
Gemeentewerken zou ten goede komen.
Wij kunnen nu mededeelen, dat als gevolg
daarvan thans het loon voor de dagen die vol
gens de directie van het werk daarvoor in aan
merking komen, aan den aannemer wordt vergoed.
De noodige gegevens daartoe kunnen worden
gepmt uit de lijkten die moeten worden overgelegd
volgens de bepalingen betrekkelijk minimum-loon
eu maximum-arbeidstijd.
Het kurnt ous voor, dat op deze wijze de zaak
op gelukkige wijze is opgelost.
Immers, de werklieden genieten van de milde
bepalingen der wet, zonder dat den aannemer
een dwang wordt opgelegd die zij trouwens
niet aanvaarden en met een Boycot beantwoorden
en zonder dat de Gemeente tusschen den aan
nemer en den werkman tusschen beide komt.
Alleen zullen ten slotte de gevallen van onvrij
willig verzuim volgens de wet, door de Directie
worden beoordeeld, wat door den aannemer niet
opgaarne wordt gezien.
Ook wordt het finaucieel belang der Gemeente
door deze wijze van handelen gediend, daar, wan
neer bei risico op de aannemers werd overge
bracht, deze indien zij het al wilden aanvaar-
den toch zeker hun inschrijvingen met meer
zouden verhoogen, dan nu de kosten voor de
Gemeente zijn.
"Waar derhalve een alleszins bevredigende toe
stand bestaat en de weg dien adressanten voorslaan
voor de Gemeente in alle opzichten gevaarlijk is
te achten, stellen wij U voor het verzoek af te
wijzen en adressanten met de gronden daarvan in
kennis te stellen.
Hoogwater te Schiedam: Zaterdag 18
Jan. v. m. 11.51 n. m.
DIT VLAARDINGEN.
In verband met den diefstal en inbraak verle
den week te Vlaardingen gepleegd in het Diaco
niehuis der Ned. Herv. gemeente, waarbij een
bedrag van pl.m. f800 werd ontvreemd, zijn thans
drie personen te Rotterdam aangehouden en naar
Vlaardingen overgebracht.
Bij hun aanhouding waren alle drie gewapend
met revolvers. Intusschen is te Vlaardingen reeds
weer ingebroken, nu op het kantoor der glasbla
zerij. Dit is de vierde maal in enkele dagen tijds.
Vermist werd gelukkig slechts f '20, een paar
stofbrillen en eenige pakje verbandlinnen. Van
deze inbraak zijn de daders gesnapt. Het bleek
een der werklieden van de fabriek te zijn. terwijl
de tweede er vroeger werkzaam was geweest.
DIT ROTTERDAM
De Rotterdamsche Vereenigïng voor katho
liek onderwijs heeft, naar men meldt, door bemid
deling van Deken Thier een gift van f 10,000
ontvangen.
Concert Toonkunst.
Gister-avond gaf «Toonkunst'' in «Odéon" voor
hare leden en belangstellenden een welgeslaagd
concert. Jammer dat het kunstlievende publiek in
zoo'n klein getal aanwezig was, om van deze
schoone uitvoering te genieten.
Het concert werd geopend met de Sonate in
G. maj. voor piano en viool van Beethoven, voor
gedragen door den heer A. B. H. Verhey aan
den vleugel en den heer J. Röntgen jr. viool.
Welk een heerlijke vertolking van dit zware
nummer; welk een meesterlijk samenspel welk
een fijne nuanceering moesten we daarin bewon
deren De beide virtuozen deden dit prachtwerk
dan ook ten volle tot zijn recht komen.
Daarna betrad de heer Theo Wouterlood het
podium, die ons zeer veel heeft doen genieten in
«Eliland", ein Cyclus von 10 Gesiinge, van W. Ber
ger. We moeten hier vooral melding maken van
de bekoorlijke voordracht en de beschaafde uit
spraak van dezen zanger. Met zijn heerlyk sym
pathiek geluid heeft hij zeer zeker veel bijgedra
gen tot het welslagen van dezen kunstavond.
Verder deed zich de heer Verhey hooren als
solist in een drietal nummers. «Erotik" van Sjo
gren, «Liebestraum" nocturne no. Ill van Liszt
en «Cracovienne" van Paderewski. Wat een heer
lijke tonen wist hier de heer Verhey van zijn
instrument te ontlokken I Men staat verbaasd over
de technische vaardigheid waarover deze meester
beschikt.
Na de pauze deed de heer Röntgen zich nog
meer dan in het eerste gedeelte als virtuoze ken
nen, vooral in «Schwedische Tlinze" van J.
Röntgen Sr. Hoe vaardig moet de kunstenaarshand
zijn, die zulk een moeilijk weik zoo correct
weergeeft 1 De begeleiding was uitmuntend.
Vermelden we ten slotte, dat deze drie heeren
ons nog veel hebben doen genieten in «Morgen"
van Strauss en »Der Engel" van Braga voor piano,
viool en zang, een prachtig ensemble, waarvan
we wederom het schitterend spel en den schoonen
zang moesten bewonderen. We uiten hier den
wensch dat bij een volgend concert, ons door deze
heeren aangeboden, het publiek wat meer belang
stelling zal toonen door een talrijker opkomst.
Sneeuwstorm. Men meldt ons uit l-fmuiden.
De Engelsche motorkotter «Elida," van Frederiks-
stad naar. Kaapstad met hout, is door een sneeuw
storm overvallen en lek in IJmuiden binnenge-
loopen. De bemanning deelde mede, een vreeseijke
reis te hebben meegemaakt. Er kwamen geen
persoonlijke ongelukken voor. Het schip blijft
voor reparatie te IJmuiden.
Aanvaring. Dinsdagavond vertrok van Vlaar
dingen naar Hellevoetsluis de torpedoboot »G. 7."
Ter hoogte van de Vondelingenplaat kwam zij in
aanvaring met de sleepboot «Excelsior." De tor
pedoboot bekwam een gat, terzijde van 't schip,
doch kon haar reis vervolgen. De sleepboot bleef
onbeschadigd.
Een verdacht sterfgeval. Men meldt
ons uit Tiel
Het Tielsche parket vertrok gisteravond in ver
band mef een sterfgeval naar Buren.
Uit den trein gevallen. Onze
Haarlemsche berichtgever meldt ons:
Omtrent het ongeluk gister te Heemstede ge
beurd, valt nog mee te deelen, dat de 8 jarige
J. C. Kohier, uit Bennebroek, niet is overreden,
maar uit den trein gevallen, waarmee hij te 12.48
uit Haarlem naar Vogelenzang ging,
Tusschen de Pijllaan en de Zandvoortsehelaan
gebeurde het ongeluk, waarvan niemand iets be
merkte, voordat de machinist van den trein, die
te 12.25 uit Rotterdam te Haarlem moest aanko
men, den knaap op den weg zag liggen.
De jongen werd in den goederenwagen gelegd
en te Haarlem door dr. Ootman verbonden. Het
bleek, dat hij een schedelbreuk had gekregen. De
knaap is daarna in 'n sAtax" naar het St. Elisa-
betsgasthuis gebracht.
Volgens verklaringen van een paar kinderen
zou het portier niet goed gesloten geweest zijn.
(»Tel.")
Vrouwel ij ke politie. Te 's-Gravenhage
is tot inspecteur van politie 3e klasse benoemd
mej. G. van Elselingen aldaar.
Diefstal aan de artillerie-inrich
ting te Zaandam. De correspondent van de
«Tel." te Zaandam schrijft nader
Het valt niet te ontkennen, dat over den ge-
constateerden diefstal aan de artillerie-inrichting
bij de Hembrug te Zaandam, een geheimzinnig
waas hangt, waarvan de dichtheid nog verhoogd
wordt, doordien het zoo hoogst moeilijk is, eenigs-
zins juiste gegevens te bekomen. Blijkbaar is aan
allen, die iets omtrent deze geheimzinnige zaak
kunnen mededeelen, de strengste geheimhouding
opgelegd.
Als bekend mogen wij veronderstellen, dat de
artillerie-inrichtingen te Zaandam bestaan uit een
complex gebouwen, gelegen met het front naar
het Noordzeekanaal en niet alleen een aanzien
lijke oppervlakte maar ook een groot lengte be
slaande. Middenin, van den kanaaldijk geschei
den door een hek en erf of tuin, ligt het hoofd
gebouw, waarin zijn gevestigd de kantoren en
waarin dus ook de brandkast wordt bewaard.
Ter weerszijden telt het hoofdgebouw twee wo
ningen vén geëmployeerden, welke woningen
uitgang hebben naar buiten, dus niet naar de
zijde der kantoren. In het midden- of kantoor
gedeelte houdt des nachts een der officieren, die
dan de zoogenaamde wachtweek heeft, verblijf.
Deze heeft een sleutel van 's nachts gesloten voor
deur, want hjj moet kunnen uit- en ingaan, naar
gelang hij dit voor de contróle van de wacht
noodig oordeelt. Men kan het gebouw ook bij dag
alleen bereiken door een pont, welke bewaakt
wordt door een portier, zoodat niemand wordt
toegelaten, die niet beslist op het terrein noodig
heeft, 's Nachts zijn natuurlijk ook de poorten
gesloten.
De bewaking der gebouwen is toevertrouwd aan
een détacheraent infanterie, dat dagelyks van
Amsterdam overkomt, onder commando van een
onderofficier. Bij dag staan geen wachtposten uit,
wel bij nacht. Omstreeks den tijd van het einde
der werkzaamheden in de fabrieken, wordt de
wacht betrokken en 's morgens, om en nabij het
uur van aanvang der werkzaamheden worden de
wachtposten ingetrokken.
Het gebouw, waarin de militaire wacht verblijf
houdt, ligt buiten het fabrieksterrein. Een der
wachten is geplaatst bij dit gebouw, in welks
nabijheid turf en steenkolenloodsen staan. Verder
zijn 4a 5 wachten op het terrein aanwezig, waar
van één nabij het hoofdgebouw waarbij ook lan
taarns branden. Geregeld wordt verder over het
terrein een ronde gedaan onder leiding van den
onderofficier der wacht, die een klokje bij zich
draagt en op verschillende plaatsen sleutels weet,
waarmee hij op de aangegeven tijden moet «prik
ken."
In de gebouwen zelf wordt gewaakt door bur
gerwachten, die ook al verplicht zyn op bepaalde
tijden te «prikken" in de verschillende hoeken
der lokalen. Eu het gebeurt niet zelden, dat mid
den in den nacht alarm wordt gemaakt, enkel
en alleen om te zien, of allen op post zijn. De
zorg voor de brandkast berust bij den kapitein-
magazynmeester W., die tot vóór korten tijd aan
de Hembrug woonde, doch den laatsten tijd te
Amsterdam woonachtig is. Gewoonlijk vertrekt
deze 's namiddags omstreeks 4 uur naar Am
sterdam, om den volgenden morgen terug te
keeren.
Verteld wordt, dat gendemde kapitein-maga
zijnmeester een paar dagen verlof heeft gehad en
Dinsdagmorgen terugkomende, constateerde, dat
de deur der brandkast los was en dat uit deze
kast het aanwezige bankpapier tot een aanzien
lijke waarde verdwenen was.
Nergens waren sporen van geweld te ontdek
ken, noch aan poort of voordeur van het gebouw,
noch aan de kantoordeur, noch aan de brandkast
zelve. Het is zoo de lezing van het verlof
waar blijkt dan volstrekt niet uitgemaakt, dat
de diefstal in den voorafgaanden nacht heeft plaats
gehad, evenmin dat deze juist in een nacht is
geschied.
Het is gemakkelijk te begrijpen, dat de politie,
om in deze zaak klaarheid te brengen, voor een
moeilijke taak staat. Uit dien hoofde heeft zij ge
tracht de zaak geheim te houden.
Zooals reeds is gemeld, wordt ijverig aan de
oplossing van het raadsel gewerkt en gelooft men
werkelijk een spoor te hebben, hetwelk dan ook
ijverig gevolgd wordt en in verband waarmede
ook in vele andere plaatsen niet wordt stil geze
ten. Het is te hopen, dat het de politie gelukt,
den sluier, welke over deze geheimzinnige zaak
hangt, op te heffen.
gerechtshof werd alhier een geheimzinnige zaait
behandeld, die onwillekeurig herinnert aan de
misdaad van den opgehangen giftmenger Seddon.
De beide Engelsche rechters dier afdeeling be
valen, op verzoek van den openbaren aanklager,
een nieuw onderzoek in te stellen naar den
plotselingen dood' van een rijken jongen man,
die tot een adellijke familie van dit land be
hoorde. i
De jonge man heette Hugh Eric Trevan.'an.
Zes jaren geleden erfde hij een groot fortuin,
dat tusschen 60.000 em 100.000 pond st. heet
te hebben bedragen1. Hij leed aan een ongenees
lijke ziekte, die hem veel verdriet, pijn en sla
peloosheid veroorzaakte. Sinds jaren gebruikte
hij verdoovingis- en slaapmiddelen. Om het Ie-
ven nog zoo goed en zoo lang mogelijk te ge
nieten, maakte hij een lange reis door de we
reld. Totdat hij zidh verleden zomer, met een.
vriend, Roe geheteten, vestigde te Hove, een
voorstad van Brighton. Zij hadden alldaar een
étage gehuurd, die Trevanion aanvang Septem
ber bezig was te meubileeren, met een huis
knecht in zijn dienst.
'De lijdende jonge man was gewoon als' slaap,
middel tabletten tei gebruiken van een zeker
verdoovingsmiddel, veronal, waarvan 30 i 50
grains (2 tot 3 grammen) doodelijk werken.
Hij was gewoon zijn huisknecht daarvan in
kennis te stellen. Maar dat deed hij niet op den
avond van 7 September, toen hij thuis met zijn
vriend dineerde en plotseling aan tafel onge
steld werd en bewusteloos ineenzakte. Volgens
zeggen van zijn vriend had hij nog gezegd, een
te groote hoeveelheid van dat slaapmiddel te
hebben ingenomen en hem tevens het telefoon-
nummer van zijn dokter opgegeven. De vriend
ontbood den dokter per telefoon, die hem op
droeg onmiddellijk een braakmiddel toe te pas
sen. Doch toen kort daarop de dokter ver
scheen, bleek, dat dit zonder uitwerking geble
ven was. En de jonge man overleed later, zon
der weer tot bewustzijn te zij'n gekomen.
De dokter schreef zijn dood toe aan een te
groote hoeveelheid van dat slaapmiddel. Twee
andere artsen spraken zich in gelijken geest
uit, toen voor den coroner van Hove en een
jury die dood weid onderzocht. De moener
van den jongen man drong aan op een lijk
schouwing, hetgeen zijn oudere broeder niet noo
dig vond. En na overleg met de drie dokters
en den coroner geschiedde dit ook niet.
Maar een poo3 later deelde dé moeder oen
en ander mede aan den openbaren aanklager,
op wiens verzoek de Minister toestond, het lijk
van den jongen man te doen opgraven om het
door deskundigen te laten schouwen. En toen
bleek hun, dat hij minstens 150 grains, drie
vijfmaal zooveel als doocielijk hieet te werken,
moet hebben ingenomen, een uur voordat by
bewusteloos werd. Del deskundigen verklaar-
den ook, in hun nog1 geheim gehouden rapport,
het onwaarschijnlijk te achten, dat de jonge
man uit eigen beweging een zoo groote hoe
veelheid veronal, minstens 21 tabletten, had' in
genomen. Ergo rees het vermoeden, dat hij
werd vergiftigd. En die argwaan werd ver
sterkt, doordien hij zijn geheele vermogen aan
iemand huiten zijn familie naliet.
Door het nieuwe onderzoek zal blijken, of er
verdenking rust op zyn vriend Roe, den eenige,
die dien avond in zijn gezelschap was. De bij
zonderheden omtrent het leven van den vergif
tigde, ontleende ik aan de „Daily Chronicle".
Dit blad ontving enkele maanden geleden van
onbekende zijde een uitgeknipt© advertentie,
waarin het overlijden van den jongen man werd
gemeld. En daar was dwars op geschreven:
„Onuerzoekt." D© onbekende toezender, niet
onwaarschijnlijk de moeder van den jongen
man, die afgezonderd van haar leefde, ver
trouwde dus blijkbaar de zaak van zyn dood
niet, r (Tei.)
A m b u 1 a n c M o n t e n e g' r o. Uit eenige brie
ven van dr. Koppeschaar aan het comité Monte
negro wordt het volgende ontleend:
Na zijn laatste schrijven van 19 December a.p.
waarin ik meedeelde, dat een complete Röntgen-
installatie zoo zeer gewenscht zoude zijn, besprak
ik met den Minister het voorstel van het comité
Montenegro in Holland, waarbij dusdanige in
richting aan het hospitaal te Cettinje werd aange
boden. Deze had bereids den Koning den inhoud
van het telegram van den heer Nord Thomson
medegedeeld.
Bij nader onderzoek vernamen wij echter, dat
de Italianen hun installatie zullen achterlaten,
terwijl ook Genève er reeds een hoeft aangebo
den, zoodat dit geschenk uit Holland nu over
bodig wordt. Wyl seinden echter om wollen de
kens. (Hierop zijn door bemiddeling der ge'den
bij het hoofdcomité ingekomen, dadelijk 240 wol
len dekens naar Montenegro verzonden, benevens
4000 kronen ten behoeve der gewonden. Noot
van het comité Montenegro). Da brancard de
Maoy door ons medegenomen, bewiyist ia den
linker frontvleugel, waar het terrein vlak is, Beef
goede diensten en maakt grooten opgang. De
Grootvorstin Militza, dochter des Konings, de
vrouw, die hier eigenlyk voor alles wat de ge
wonden betreft, gezorgd heeft, was er zoo mede
ingenomen, dat zy mij liet vragen, wat de zo
kosten, omdat zy een aantal wil bestellen. Ook
zal er vermoedelijk uit Weenen een bestelling
volgen voor ramen van de Mooy; ik kr^eg gift*
Een geheimzinnige we r g i f t i g i .n g
Onze Londensche correspondent schrijft d.d, 15
I JanuariVoor een der af dodingen van het hoog-
