Dagblad voor Schiedam en
f
f on rr m
EERSTE BLAD.
Kiezers, past op uwe zakken
Gratis Ongevallenverzekering
36sie J;tar;rauï.
Zaterdag 12 Juli 1913.
No. 10672
De oorlog op den Balkan.
Bureau: Boterstraat 50. Telef. 85. Postbus 39.
Abonnemen ten per 3 maanden 1.50, per week 12 cent, per maand
50 ct., tranco p. post ƒ2.— p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 2 cent.
Advertentiën: Familieberichten 20 ct. per regel; Handelsadvertentiën
16 regels 92 ct.elke regel daarboven 15 ct. 3 maal plaatsen wordt 2 maal
berekend. Ingezonden mededeelingen 35 ct. p. regel. Speciale conditiën voor
herhaaldelijk adverteeren.
oYereenfcomstig od de polis vermelde voorwaarden,
bü
levenslange
geheele
invaliditeit
De verzekering wordt gewaarborgd door
verlies van
een hand,
voet of oog
Uollandsche Algemeene
I I U U een duim
Verzekeringsbank, gevestigd te Schiedam.
I U U wijsvinger; I U
bij
verlies van
eiken ande
ren vinger.
Bit nummer bestaat uit twee
bladen en een Geïllustreerd
Zondagsblad.
Offideek berichten.
Kennisgeving.
Burgemeester en Wethouders ^an Schiedam
brengen ter kennis van belanghebbenden dat vóór
of op 20 Juli a.s. bij hun College moeten worden
ingediend aanvragen om kosteloos of tegen ver
minderd schoolgeld te worden toegelaten tot den
a.s. cursus van
a. het Gymnasium,
b. de Hoogere Burgerschool,
c. de Burgeravondschool,
d. den Gemeentelijken Handelsavondcursus.
Schiedam, 1 Juli 1913.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
LAGERWEIJ, W.B.
De Secretaris,
V. SICKENGA.
Afsluiting Hooikade.
Burgemeester en Wethouders van Schiedam,
brengen ter openbare kennis, dat van Maandag
14 Juli a.s., tot nadere aankondiging de Hooi
kade voor het vekeer met rij- en voertuigen zal
zijn gesloten.
De afloop der groote Raadsverkiezing, die het
gemeentelijk samenstel ons om de twee jaar pleegt
te brengen, is zeker wel zóo geweest als vrij al
gemeen verwacht werd. Waar in district I ook
ditmaal de beide katholieke candidaten bij eerste
stemming gekozen werden, moet in de beide
andere districten over al de te bezetten plaatsen
worden herstemd.
De kiezers in de beide buitendistricten onzer
stad zullen zich, hoe noode ook, een laatsten gang
naar de stembus moeten getroosten. Ook de nog
vaceerende Raadszetels in deze beide districten
zullen moeten worden bezet. Het nieuwe ostracisme
oftewel schervengerecht, heeft althans voor de
skleurlooze middenstof" der kiezers het werk
ditmaal slechts weinig vereenvoudigd. Iu district
II viel slechts één candidaat uit, de plaatselijke
president der S. D. A. P., De Bruin, die er het
minst aantal stemmen behaalde en het zelfs niet
tot de herstemming kon brengen. In district III
is de toestand al vrij ingewikkeld gebleven, daar
slechts één candidaat uitviel, zoodat over zes can
didaten moet worden herstemd.
Daarbij doet zich het eigenaardige geval voor,
dat al de betrokken partijen of partijgroepeerin-
gen, die ieder slechts twee candidaten voor de
drie te bezetten plaatsen aanwezen, hunne can
didaten in herstemming zien komen. Voor de beide
betrokken linkerfractiën dringt zich daar dus»
oppervlakkig beschouwd, de vraag of, wie sdritte
im Bunde" zal zijn, of over en weer de roode
Marianna en de blauwe Suzanna mede ten dans
zullen genoodigd worden. Waar die kwestie door
de concentratiepartijen reeds in eerste instantie
schijnt opgelost, blijft toch nog de vraag of de
S. D. A. P. naast den candidaat Dinkelaar
nog eenderden (vrijzinnigen) candidaat zalsteunen.*)
Voor de kiezers der christelijke partijen is
't zeker niet moeilijk in de districten li en III
nit de voor de herstemming resteerende candida
ten eene keuze te doen. Zij blijven hunne can
didaten, die zij bij de eerste stemming zoo een
parig en eendrachtig gesteund hebben, alleszins
getrouw. Zij zullen zeker hunne krachtige, een
drachtige actie ten einde toe voortzetten en het
werk, den 8n Juli 11. slechts ten halve gedaan,
den 18n. Juli ten heele voltooien.
Wel-is-waar beginnen wij het herhaalde stem
den werkelijk beu te worden, maar bij eene be-
Bovenstaand was reeds geschreven, toen ons uit een
mededeeling in de «Volksstem" reeds door ons ge
publiceerd bleek, dat er althans van de zijde der
D. A. P. geen derde dame ten dans zal worden ge-
vraagdde betrokken partijbesturen konden niet tot
uyereenstemming komende roode kiezers wenschen
Biet de slippendragers te zijn der blauwe broeders.
slissende stemming voor den Gemeenteraad blijft
toch niemand weg die het belang dezer laatste
eindbeslissing inziet. Immers de Gemeenteraad
beslist over de dingen, die onmiddellijk de ge
meente en hare inwoners raken en zijn beleid
in goeden of kwaden zin voelt men onmiddel
lijk. Hoevele dingen toch heeft de Raad eener
gemeente niet te regelen 1 Maar 't is ook vooral
de Gemeenteraad die de gemeente-belastingen
regelt en 'tdus in zijn macht heeft vast te stellen,
wat de burgerij aan belastingen betalen moet.
De aanstaande beslissende eindstemming voor
den Gemeenteraad baart dan ook heel wat zorg,
niet alleen voor het belaug der ingezetenen in
het algemeen, maar vooral ook wegens het belang
van de nijvere, zaken doende ingezetenen, den
veelbeproefden middenstand, die zich in zijn vrij
heid en rechten bedreigd ziet. Een mogelijke over-
heersching van vrijzinnigen en socialisten zou onze
gemeente toch brengen een reeks van heillooze
besluiten, een serie van hatelijke maatregelen, die
ieder weldenkende ten diepste moet betreuren.
Het vrijzinnig-democratisch en het sociaal-democra
tisch program zeggen 't duidelijk genoeg: gemeen-
tezorg voor dit en gemeente exploitatie van dat,
gemeente-bemoeiing met alles, opdrijving vaD de
gemeente-belastingen in den meest hatelijken vorm,
besliste invoering van de progressie in de Inkom
stenbelasting, die, gelukkig, tot heden tevergeefs
beproefd is. Dat bij eene uitvoering van het vry-
zinnigensocialistisch program degemeente-financiön
op geweldige wijze zullen worden geschokt, de
belastingdruk enorm zal toemen, staat wel vast. 't
Behoeft immers geen betoog dat de toomlooze
opdrijving rier uitgaven, gesteld nevens het vertrek
uit onze gemeente van de grootbezitters (onver
mijdelijk gevolg van progressie in de Inkomsten
belasting) leiden zal tot eene onberekenbare ver
meerdering van druk op de middenstanders
en de arbeiders.
Voor de middenstanders dreigt bovendien het
gevaar dat zij bij toenemeuden belastingdruk nog
in hunne vrijheid en rechten verkort worden.
Kunnen vrijzinnigen en socialisten te zamen tot
de meerderheid komen, wordt Schiedams Raad
allengs omgezet, dan zal zeker, althans geleidelijk,
het vrijzinnig- en sociaal-democratisch program
worden uitgevoerd. Tot dat program behoort ook
de vervroegde winkelsluiting. De woordvoerder
der sociaal democraten heeft nog in de laatste
vergadering van den Gemeenteraad duidelijk ge
noeg doen uitkomen, dat die beslist zou worden
ingevoerd, kon de linkerzijde in onzen Raad slechts
even tot de meerderheid komen. De winkelier
zal dan 's avonds 9 ure niet alleen meer zijn be
dienden mogen laten werken; maar hij zal ook
zelf niet meer achter de toonbank mogen staan.
Schiedam zal dan werkelijk na 'savonds9ure
eene doode stad ville morle) worden. Wij zullen
de gezellige drukte en verlichting van onze winkels
missenmaar de winkelier zelf zal veel meer
missen. Hij zal missen de nog zoo gaarne 's avonds
na 9 ure binnen gehaalde recette; want het pu
bliek zal er niet vroeger om komen, maar er een
dubbeltje aan wagen, wijl 't zelfs in het naburige
Delfshaven, zoo niet in het hartje van Rotterdam,
na 's avonds 9 ure nog alles koopen en genieten
kan, wat 't in den meest uitgebreiden zin voor
huiselijke en persoonlijke behoeften begeert.
Als de Raad allengs zoo wordt samengesteld,
dat het vrijzinnig-democratisch en soeiaal-demo-
tisch gemeente-program kan worden uitgevoerd,
dan zullen zoowel de nijvere middenstand als de
vlijtige arbeidersklasse daarvan de nadeelige, be
zwarende gevolgen ondervinden. Immers tot de
punten van dat program behoort ook het com
munistisch stelsel van erfpacht, het stelsel dat
geen gemeentegrond mag worden verkocht, maar
slechts in huur of erfpacht mag worden uitgege
ven. Ieder die dus een deel van den gemeente
grond noodig heeft om er bijv. een eigen woonhuis
of een nieuw pand voor zijne zaak op te stichten,
zal zjch den pas zien afgesnedenwant, wie
bouwt nu iets blijvends op erfpachtsgrond, welke
soliede hypotheekbank geeft hypotheek op erf
pachtsgrond, dat brooze bezit, 't welk bovendien,
naar de bedoeling onzer plaatselijke erfpach
ters, door veranderlijken canon nog telkens
bezwaard zou kunnen worden.
Zouden dus de nijverige middenstanders bij
doordrijven van erfpachtsuitgave ernstig in
hunne belangen bedreigd worden, ook de vlijtige
arbeiders zouden daarvan de nadeelige gevolgen
ondervinden. Immers, als er geen bouwcrediet te
krijgen, geen hypotheek te erlangen is, als de
nijvere ondernemer geen erfpachtsgrond wil, dan
wordt er niet gebouwd, dan komt er dus een
stilstand in de bouwvakken, die allereerst de be
trokken werklieden benadeelt, maar waarvan ver
der in het algemeen de arbeidersklasse en de
middenstand schade ondervinden. Juist, de omstan
digheid dat er in de laatstverloopen jaren vrij
coulant gemeentegrond verkocht is, heeft ons een
drukte en levendigheid in de bouwbedrijven doen
zien, welke Schiedam sedert jaren niet aanschouwd
heeft. Dat daarbij óf de gemeente óf hare nijvere
ingezetenen schade hebben ondervonden, zal toch
wel zeker niemand durven zeggen.
Weldenkende kiezers in district II en III, als
u dat alles wel overweegt, dan zult ge inzien,
waar bij deze herstemming uw belang gelegen is
niet ter linkerzijde, waar men, in de meerderheid
gekomen, een onverhoedschen aanval zal doen op
uwe zakken, uop allerlei wijze voor den gemeente-
fiscus het geld uit den zak zal kloppen. Neen,
weldenkende kiezers in de beide buitendistricten
onzer stad, uw eigen belang wijst u bij de aan
staande Raadsherstemming den weg naar Rechts,
noopt u de rechtsche meerderheid in den Raad
ook voor de volgende periode onverzwakt te be
houden. De rechtsche meerderheid moet worden
©houden, die, ondanks kritiek op het kleinere,
elke wij haar nimmer hebben bespaard, heeft
;etoond in groote lijnen op voorzichtige en veilige
iijjxe Jiet welzijn van allen te willen betrachten.
En hoe behouden wij 't best die rechtsche
meerderheid
Door in de districten II en III enkel en
alleen de rechtsche candidaten
Vrijdag testemmen. Is er ook al een
enkele vrijzinnige candidaat, die wij zouden kun
nen tolereeren, dan behoeven w ij die toch niet
in den Raad te brengen; daar mogen dan de
vrijzinnigen voor zorgen.
Voor alle rechtsche kiezers geldt 't na zich te
houden aan het bekende parool: geen andere dan
rechtsche candidaten te stemmen, alleen en uit
sluitend voor onze candidaten, vooral de aftreden
den te zorgen; want als ze vallen, worden ze
vervangen door vrijzinnigen of socialisten en men
weet nu genoeg uit dit betoog, wat d i e willen.
Ons advies dus voor Vrijdag is en kan niet
anders wezenmen stemme alleen de recht
sche candidaten; men stemme trouw als éen man,
niemand, niemand blijve achter, want 'tkomt
beslist, volstrekt op één stem aan
De rechtsche candidaten. die alleszins verdienen
een plaats in onze vroedschap in te nemen zijn,
zooals men weet
voor DISTRICT II, de hoeren
J. YAN KATWIJK,
J. A. M. MEIJER.
voor DISTRICT III, de heeren
J. H. EVERS,
J. J. GAREL Sr.
De stembus is geopend van 8 tot 5 ure.
Komt, zoo mogelijk, vóór 1 ure stemmen.
Mieuws.
Bulgaren en Serviërs.
De pogingen der Bulgaren om Servië binnen
te vallen en daardoor de in Macedonië in 't nauw
gebrachte (tweede en vierde) legercorpsen wat
lucht te geven, zijn totaal mislukt. Zij zijn met
groote verliezen over de grens teruggeworpen.
Staking der vijandelijkheden in't
zicht?
Naar Reuter verneemt heeft Bulgarije twee da-
gen geleden zich tot Rusland gewend met de
verklaring dat het bereid is met Servië en Grie
kenland 'een schikking te treffen. Het verzocht
Rusland zich met de regeling daarvan te willen
belasten.
De Russische regeering verklaarde zich bereid
haar goede diensten onder zekere voorwaarden
te verleenen en na zich met Sofia in verbinding
te hebben gesteld, richtte zij tot Servië en Grie
kenland het verzoek de vijandelijkheden te sta
ken om door bemiddeling van Rusland met Bul
garije tot een minnelijke schikking te komen.
Het antwoord van Servië en Griekenland is
nog piet ontvangen.
De jtijding, dat Bulgarije zich niet tegen den
inval van Roemenië zal verzetten, maakt een
gunstigen indruk.
De Süd Slawische Correspondenz verneemt uit
Sofia
Men gelooft hier dat de vijandelijkheden spoe
dig gestaakt zullen worden. Waarschijnlijk /.ui
len dan 3e minister-presidenten onverwijld wor
den uitgenoodigd, zich naar St. Petersburg te
begeven.
Aan het „Berliner Tageblatt" wordt uit Boeka-
rest geseind: Dat van goed ingelichte Servische
zijde is vernomen, dat Servië voor zal slaan
om te Boekarest een conferentie hijeen te
roepen van de vijf Balkanstaten, natuurlijk met
inbegrip van Roemenië. Deze conferentie zou
dan moeten beslissen over de nieuwe grensre
geling op den Balkan.
Uit Weenen wordt aan het „Berliner Tageblatt"
geseindIn diplomatieke kringen hier gelooft men.
dat de crisis tusschen Bulgarije en Roemenië
spoedig bijgelegd zal worden, wanneer binnen
twee of drie dagen Danef afgetreden zal zijn. Men
gelooft dat Genadjef, die tegenover Roemenië zeer
vriendschappelijk gezind is, in zijn plaats zal
komen.
De Russische zaakgelastigde heeft Montenegro
reeds voorgesteld de vijandelijkheden te doen sta.
ken en in vredesonderhandelingen met Bulgarije
toe te stemmen. De minister van buitenlandsche
zaken antwoordde, dat de regeering zal antwoor
den na overleg met Servië en Griekenland.
In een onderhoud met Reuter verklaarde Pas-
jits, dat alleen Bulgarije weet waarom het den
mogendheden om tusschenkomst heeft verzocht.
Hartwig, de Russische gezant, heeft de Servi-
sche regeering het voorstel overgebracht, de vij-
andelijkheden te staken, maar Ras jits wist niet
of dit voorstel was uitgegaan van Bulgarije.
De Servische regeering kan Rusland echter geen
beslist antwoord geven, daar zij te voren met
het opperbevel van het leger en met Grieken
land en Montenegro moet overleggen.
Op een vraag naar de verdeeling van het ver
overde gebied, antwoordde Pasjits dat hij het
thans niet 't geschikte tijdstip vond zich uit te
laten over een kwestie, die alleen beslist kan
worden bij de vredesonderhandelingen. Alles wat
ik kan zeggen ging Pasjits voort is dat Ser-
vië den oorlog tegen Bulgarije niet heeft ge-
wenscht. Onze bedoelingen waren vredelievend
en eerlijk. Wij wenschten alle geschillen op vriend
schappelijke wijze te regelen, doch zijn verrast
door den verraderlijken overval van Bulgarije,
die ons noodzaakte naar de wapenen te grij
pen, ofschoon wij geenszins streefden naar ver-
dere veroveringen.
De beteekenis van d e verovering van
de avenpfaats Kawala.
Rp „Lokal Anzeiger" meldt:
Dp bezetting Van Kawala door de Grieken
wordt in diplomatieke kringen hier ter stede van
groot gewicht geacht om dc beteekenis van de
stad voor den handel. De 100 inillioen Mark uit
voer van tabak uit Macedonië gaat over deze
haven. Onder Turksche heerschappij waren de
havens juist goed genoeg voor dezen export, maar
een Europeesche staat zou er een van de voor
naamste havens voor het groote verkeer met het
Oosten yan kunnen maken. Dat was ook het
plan van de Bulgaarsche staatslieden en het be
zit van Kawala vormde voor hen een vergoe.
ding voor Saloniki, dat aan Griekenland geko-
men was. Het zou een concurreerende haven van
Saloniki worden. Vermoedelijk zal Bulgarije er
zich tot het uiterste tegen verzetten, dat Kawala,
evenals Salonisi, aan Griekenland komt en voor
zoover wij ingelicht zijn ziet men daarvan reeds
groote moeilijkheden bij de komende vredeson
derhandelingen tegemoet. Men verklaart dat het
vinden van een grondslag voor onderhandelingen
door deze verovering van de Grieken zeer zal
worden bemoeilijkt.
Grieken en Bulgaren.
Na een veldslag, die 36 uur duurde, is Demir
Hissar door de Grieken bezet.
