RIENZI.
Saterdag 12 Juli '13
Telefoon no. 85.
TWEEDE BLAD.
Uit de Fers.
Gtamefigd Nieuws.
FEUILLETON.
k
No. 10672.
De opdracht tot kabinets
formatie.
Onder bovenstaand hoofd bespreekt sHet Va
derland" 't besluit gisteren door H. M. de
Koningin genomen. Het blad meent, dat de op
dracht der vorstin om een ministerie te vormen
u i t de geheele linkerzijde zeker door
de groote meerderheid van ons volk met bijzon
dere voldoening zal worden verbomen.
Deze opdracht, aldus lezen we in genoemd
artikel, is in constituioneele zin zuiver logisch,
want het is de geheele linkerzijde geweest,
en niet de Vrijzinnigen Concentratie alleen,
nóch de sociaal-democraten alleen, die bij
de verkiezingeu de overwinning heeft behaald,
en die dus de eerstgeroepene is om van de
rechterzijde de regeering over te nemen.
Het zal de aandacht trekken, dat het juist
de kleinste groep der linkerzijde is, waarvan
een der voormannen tot de kabinetsformatie is
geroepen, en dat die onderscheiding niet is te
beurt gevallen aan de leider van de grootste
groep, nl. de Liberale Unie. Naar wij ver
moeden, staat dit in verband met geruchten
omtrent den minder gunstigen gezondheidstoe
stand van den heer Goeman Borgesius in de
maanden voorafgaande aan en tijdens de ver
kiezingen, waaromtrent wij echter met genoe
gen vernemen, dat daarin in den laatsten tijd
een aanmerkelijke verandering ten goede is
ingetreden.
Afgezien daarvan verheugt het ons, om meer
dan eene reden, dat het juist dr. Bos is aan
wien de opdracht te beurt viel, en wel omdat
wij dit in de gegeven omstandigheden een bij
zonder gelukkige keuze achten.
Na de goede hoedanigheden van den kabinets
formateur als staatsman en democraat gereleveerd
te hebben, vervolgt Het Vaderland'
Dat aan dien onverdachten democraat de vor
ming van een kabinet is opgedragen, houdt niet
alleen een aanwijzing in van de richting, waarin
zal worden gestuurd, maar is ook van groot
gewicht met het oog op de sociaal-democraten.
Wij weten alleen, dat over de sociaal-demo
craten in de laatste maanden een geest van
ongemotiveerd wantrouwen ten aanzien van de
bedoelingen der vrijzinnigen vaardig is geworden.
Maar dat wantrouwen kan moeilijk met eenigen
schijn van recht worden volgehouden tegenover
een man als dr. Bos, èn om zijne oprecht de
mocratische gezindheid, èn omdat hy de man
is, die, ofschoon de beginselstrijd tegen de
sociaal-democraten niet schuwend en dien soms
opzoekend, toch altijd dat verzoenende in zijn
optreden had, dat hen niet afstootte, en samen
werking met hen niet onmogelijk maakte.
De opdracht, aan dr. Bos gedaan, heeft dus
voor de sociaal-democratische arbeiderspartij
de beteekenis van een volkomen eerlijk ge
meende, loyale poging om haar in de gelegen
heid te stellen de consequenties voortvloeiend
uit haar optreden bij de stembus, te aanvaar
den met de geheele linkerzijde samen te wel
ken aan de totstandkoming eener nieuwe
regeering.
Op haar zou in geval van weigering een ern
stige verantwoordelijkheid komen te rusten.
Want zij zou daardoor misschien de totstand
koming onmogelijk maken van datgene, waar
voor zij aan de stembus met ons den strijd
heeft gevoerd.
Wij hopen, dat hare leiders daarvan ten volle
doordrongen zullen blijken.
Scheepsramp. Aan het ministerie van Bui-
tenlandsche Zaken is van den Nederlandsehen
consul Wolf, uit Djeddah, het volgend telegram
ontvangen:
De „Krakatau"; met 1600 pelgrims, is op 15
mijl afstand van Djeddah, op een rif gcloopen.
De pelgrims worden geland. Geen persoonlijke
ongelukken.
G rondwerkersstaking. De stakende
grondwerkers te 's-Gravenhage hebben besloten
niet in te gaan op een bemiddelingsvoorstel door
mr. Varenkamp, na conferentie met de beido
partijen, gedaan, om te beginnen tegen '26 cent,
te verhoogen in 1914 tot 28 en in 1915 tot 29
cenl. Zij handhaven hun eisch: te beginnen tegen
28 ct., te verhoogen in 1914 tot 29 et. en in
1.915 tot 30 cent, en zullen nader beslissen, over
den eisch van den vrijen Zaterdagmiddag, die
op de conferentie nog niet besproken werd.
Politiehonden. Door de Ilaagsche po
litiehonden is een vermiste jonge dame terugge
vonden. In een woning op Duinoord had n.l. een
meisje, dat in verband met een examen in zeer
overspannen toestand verkeerde, zich door een op
den tuin van haar woning uitziend venster ver
wijderd zonder dat dit door de huisgenooten ba-
merkt was.
Toen men haar later vermiste, werd overal
naar haar gezocht, maar er was geen spoor van
het meisje te ontdekken. Daarop heeft de politie,
met de verdwijniug van het meisje in kennis ge
steld, twee politiehonden laten komen. De dieren
kregen lucht aan ondergoed van de vermiste en
het duurde met lang of zs sprongen op tegen de
heining van een aangrenzenden tuin. Toen zij
over de heining geholpen waren, gaven zij duide
lijk te kennen dat zij wilden wezen in den tuin
die grenst aan den zoo juist doorgetrokken tuin.
In dien laatsten tuin werd de jonge dame inder
daad aangetroffen op een plek die door klimop
aan het oog was onttrokken.
De Belgische s o c i a 1 i s t e n e n het
koningschap. Tijdens de onlangs plaats ge
had hebbende sblijde incomste" van den koniDg
van België binnen Gent, namen verschillende
socialistische afgevaardigden, o. w. ook Anseele,
deel aan de plechtigheden. De tegenwoordigheid
van verscheidene socialistische afgevaardigden bij
deze feesten gaf in socialistische kringen aanlei
ding tot levendige critiek.
Een partij vergadering heeft plaatsgehad, waarop
dit onderwerp besproken is geworden. Met 180
tegen 90 stemmen en 10 onthoudingen werd be
sloten voortaan bij dergelijke gelegenheden een
partyvergadering hierover te doen beslissen.
Oproer in een opvoedingsgesticht.
In een opvoedingsgesticht nabij Stettin is oens
dagavond tusschen 10 en 11 uur onder de
jeugdige bewoners een oproer uitgebroken. Met
zijn zeventigen deden zij een aanval op de op
zichters, zoodat deze haastig het bosch in vlucht
ten. Nadat zij in de inrichting alles kort en
klein geslagen en alle vensters verbrijzeld had
den, zocht 'een deel van de jeugdige vandalen
een toevlucht in de bosschen, terwijl andere zich
aoor Stettin verspreidden. De vader van het
gesticht telefoneerde onmiddellijk om de politie,
uie echter te laat op het tooneel aankwam. Gis
teren is het de politie in den loop van den dag
gelukt 46 der vluchtelingen weder op te van
gen, terwijl anderen uit eigen beweging terug
keerden.
Het oproer kwam voor de leiders der inrich
ting geheel onverwacht. Geen der jongens had
iet. van het plan, dat van te voren tot in de
kleinste bijzonderheden beraamd was, laten blij
ken. Rustig waren zij des avonds naar hun slaap
zalen gegaan, waar eenigen nog een pijp wilden
opsteken. Dit werd hun echter verboden. De
aangerichte schade is vrij aanzienlijk, doch slechts
een klein bedrag aan geld is gestolen. De opspo
ring van de nog vermiste jongelui wordt ijverig
voortgezet.
Stahl beweerde voor de rechtbank, dat hij
zijn meisje in den nacht, waarin zij vermoord
werd, in het geheel niet gezien had. Het ge
rechtshof kwam echter tot de overtuiging, dat
Stahl zijn verloofde met voorbedachten rade ver
moord had en veroordeelde hem dienovereen
komstig ter dood.
De voltrekking van het vonnis was opgedragen
aan scherprechter Schuyts uit Breslau. Slechts in
tegenwoordigheid van een twaalftal getuigen en
eer.ige politiebeambten had om half zeven ae
terechtstelling plaats.
Spionage. Uit Weenen wordt aan het Ber
liner Tageblatt" geseind In de oorlogshaven Pola
heeft men een belangrijke spionage ontdekt. Tot
nog toe zijn 15 personen aangehouden, neenige
onderofficieren en gewezen onderofficieren bij de
marine, een hotelhouder en beambten van het
marinearsenaal te Pola. De hoofdschuldige is de
onderofficier Schmutz. Bij het doorzoeken van zijn
woning heeft men ontdekt, dat hij verschillende
militaire geheimen aan het buitenland verraden
had. Hij heeft zich daaraan reeds drie jaar lang
schuldig gemaakt.
Woningnood te Weesp. De raad der ge
meente Weesp besloot in zijn eergister gehouden
vergadering een stuk land, „Zeerust" genaamd,
aan te koopen, met het doel, daarop te bou
wen.
Mislukte ontvoering. Omtrent de
mislukte ontvoering te Apeldoorn meldt men aan
de »Arnh. Crt." nog het volgende
Woensdagavond laat heeft alhier een moord
aanslag plaats gehad. Omstreeks kwart voor elf
vervoegde zich ten huize van J. J. A. van G. aan
den Deventerweg een onbekend heer, die den heer
L. A. van G., commies le kl. bij de P. en T. in
Ned.-Indië, met verlof te Apeldoorn, verzocht te
spreken. Deze stond den bezoeker zelf te woord.
Kort na dien kwam een tweede heer binnen,
herkend als de heer P. C., controleur bij het
Indische bestuur op Java, die eischte, dat mevr.
L. A. van G. en haar 5 jarig zoontje dadelijk
zouden komen en meegaan. Van G. vroeg daarop
den heeren heen te gaan of binnen te komen.
Toen hij zich omkeerde, ontving hij van den
eersten bezoeker met een stok eenige hevige slagen
op het hoofd, waardoor hij vrij ernstig gewond
werd. Toen de oude heer v. G., inmiddels ge
komen, den aanvaller beetgreep, riep G. »schiet",
waarop de aanvaller een geladen revolver richtte
ep den commies. Het wapen weigerde echter,
doordat de haan vastzat. Hierna ontstond in de
gang een worsteling tusschen de bezoekers en de
beide heeren Van G., geholpen door een 20-jarigen
zoon. Deze sleurde den aanvaller naar buiten,
waar beiden terecht kwamen in een sloot. Dit
gebeurde ook met den ouden heer Van G., die
door twee mannen in de sloot geworpen werd.
Inmiddels toegesnelde politie arresteerde den aan
valler, die, geboeid in de auto, waarmede hij ge
komen was, naar het bureau werd gebracht en
vandaar, op advies van een geneesheer, naar het
ziekenhuis.
C. ging te voet naar het bureau, waar hij werd
opgesloten. Van G. is door een dokter verbonden.
De revolver was 's avonds half elf gekocht ineen
wapenmagazijn. De aanleiding is een familie
kwestie.
Moordenaar voor zeven francs. Gis
terochtend om vier uur is Laage, de zoon van
den voorzitter van den slagershond, terechtge
steld. Zijn medeplichtige, Vervalckc, een Belgisch
onderdaan, die, eveneens ter dood veroordeeld
was, heeft gratie ontvangen en kreeg levenslange
dwangarbeid. Beiden werden ter dood veroor
deeld wegens het plegen van moord op de kost-
vrouw van Laage. Deze was er achter geko
men, dat de vrouw geld had en besloot haar te
vermoorden, om zich van het geld meester te
maken. Hij deelde zijn voornemen mede aan 'n
zekeren Trouffart, die er op zijn beurt Vervalckc
övtr sprak. Zij brachten hun voornemen ten uit
voer. Hun buit bestond uitzeven francs en
eenige sieraden. i
Trouffart is tot 20 jaar dwangarbeid veroor
deeld geworden.
73)
Blijft gehoorzaam aan uwen priester, on
derdanig aan uwen Keizer, maar weest ge
trouw aan uwe eigene vrijheden. Gij heb recht
°P uwe oude grondwet; maar die grondwet
vereischt geen koning. Naijverig op den naam
van Brutus,- ben ik boven de titels van een
Tarquin verheven 1 Romeinen ontwaakt 1 ont
maakt 1 wordt door een edeler liefde voor vrijheid
aangevuurd, dan die, welke, zoo zij heden den
dwingeland onttroont, morgen dwazelyk het ge-
vaar eener dwingelandij najaagt 1 Rome behoeft
Hog een bevrijder, Rome behoeft nimmer een
°verweldiger 1 Neemt dat speelgoed weg!"
Er was eene stiltede burgers waren zeer
ingedaan; maar zij slaakten geen kreet zij
zagen angstig om, of hunne raadsheeren of
v°lksleiders niet zouden antwoorden.
«Signorzeide Pandulfo Di Guido, die een
^ei' Caporioni was, „uw antwoord is uwer ver
maardheid waardig- Maar ten einde het gezag
^r wet te bekrachtigen, moet Rome u met een
wettigen titel begiftigen, zoo al niet dien
vau Koning, verwaardig u dan dien van Dicta-
Een terechtstelling. In alle stilte is gis
termorgen de architect Stahl op het plein van de
strafgevangenis te Plötzensee terechtgesteld. Het
Rijksgerecht had een verzoek om revisie van het
proces verworpen en hierop was de moordenaar
van het huis van bewaring naar de gevangenis
te Plötzensee overgebracht.
In Maart 1912 werd te Schmargendorf de 24-
jarige. boerendochter Margarete Rosenburg met
een kogel in de borst dood op straat gevonden.
Het meisje, dat uit een welgestelde boerenfami
lie stamt en bij een millionnair te Schmargendorf
diende, bezat een aardig spaarduitje en had baar
beminde, die er uit financieel oogpunt minder
gunstig voorstond, een bedrag van 700 Mark
geleend. Hierover begon de jonge man te tobben,
totdat hij eindelijk bij zijn verloofde met het
plan voor den dag kwam om samen te sterven.
Hij schoot echter wel liet meisje neer om op
deze wijze van zijn schuld af te komen, doch
trachtte zelf te vluchten.
De reis om de wereld in 35 dagen.
Zooals reeds werd gemeld is de Amerikaansche
journalist Mears verleden week Woendag uit
New-York vertrokken om te beproeven een reis
om de wereld te maken in 35 dagen en daarmee-
de het record te slaan van André Jaeger Schmidt,
van Parijs, die dit kunststuk in 39 dagen en
19 uren volbracht. Mears is Dinsdag te Londen
aangekomen. De Daily Mail" meldt daarover
het volgende
Gewapend mat een handkoffertje en een camera
kwam Mears van de »New-York Evening Sun"
Dinsdagochtend om 2.15 te Londen aan en vertrok
weer om 4.30 's namiddags. Na tot 7 uur eenige
rust genoten te hebben, besteedde hij de negen
uur vóór zijn vertrek al volgtIn het Savoyhotel
receptie voor journalisten en fotografen, daarna
een bespreking met de maatschappij van interna-
tienale slaapwagens. Bezoek bij den Araêrikaan-
schen gezant en bezichtiging van de Westminster
Abbey en de R. K. Kathedraal. Bezoek aan het
Buckinghampalace en St. James palac. Vervolgens
begat hij zich naar den Lord Mayor in het Mansi
on House, wien hij een aanbevelingbrief over
handigden van burgemeester Gynor uit New York
en waarin verklaard wordt, dat de vlugge Ame
rikaan deze reis maakt om aan te toonen hoe
vlug en met hoe weinig onkosten een reis om de
wereld kan gemaakt worden. Daarna werd een
bezoek gebracht aan de Tower, het Monument
en St. Paul's cathedral. Hij gebruikte vervolgens
de lunch in het parlementsgebouw en besteedde
de nog overblijvende uren aan een wandeling door
Fleetstreet en het Strand.
Zijn reisplan heeft hij als volgt opgemaakt:
Woensdagmiddag vertrek van Londen naar Parijs,
vanwaar uit hij 's nachts om 1.45 naar Berlijn
vertrekt. Donderdag om 7.29 's avonds vertrekt
naar Peterburg, aankomt aldaar om 8.15 's morgens.
Om 215 's middags vertrek naar Wladiwostok,
waar hy 21 Juli om 8.21 's avonds arriveert en
om 9 uur weer afreist naar Tsuruga. Den 23sten
Juli om 3.30 's middags komt hij daar aan en
vertrekt om 7.4 naar Yokohama. Den 24sten
Juli arriveert hij daar om 8 uur 's morgens om
te 4 ure 's namiddag zich op de boot naar Victo
ria in Britsch Columbia in te schepen. Den 2den
Augustus zet hij te Victoria voet aan wal en
en gaat zonder oponthoud door naar Seatle. Den
6den Augustus om 10.10 's avonds hoopt hij weer
te New-York terug te zijn. Zijn eenige ongerust
heid bestaat in zijn tijdige aankomst te Yokohama,
waar hij slechts een speling heeft van acht uren
om de stoomboot te pakken, die hem naar Victo
ria (B. C.) moet brengen. Hij zal van het schip
afgehaald worden door een snelvarend jacht, of
als hij met zijn tijd ten achter is, doer een hy
droplane, die hem te Seattle zal brengen, waar
hij den trein neemt naar New-York.
tor of van Consul aan te nemen."
„Lang leve de Consul Rienzil" riepen ver
scheiden stemmen.
Rienzi wuifde met de hand, om hen te doen
stilzwijgen.
„Pandulfo Di Guido en gij, geëerde Raads
heeren van Romezulk een titel is te gelijk te
doorluchtig voor mijne verdiensten en te onge
past voor mijne bezigheden. Ik ben iemand uit
het volk, door het volk werd mij mijn last
opgedragen, de edelen kunnen zich zeiven
beschermen! Dictatoren Consul zijn de bena
mingen van patriciërs. Neen," vervolgde hij, na
eene korte pauze, „indien gij het noodig acht,
ter bewaring der orde, dat uw medeburger met
eenen plechtigen titel en eene erkende macht
voorzien wordt, het zij zoo I maar laat beide
dan getuigenis dragen van den aard onzer
nieuwe instelling, van de vrijheid van het volk
en de gematigdheid van zijne hoofden. Eens,
mijne landgenooten, verkoos dit volk tot be
schermers van zijne rechten en bewakers van
zijne vrijheden, zekere ambtenaren, den volke
verantwoordelijk, uit het volk gekozen, voor het
volk voorziende. Hunne macht was groot, maar
zij was verleend, geene waardigheid, maar
een vertrouwen. De naam dier volksdienaren
en volkshoofden was Tribunen. Dit is de titel,
die, niet door het volksbestuur alleen, maar
in de volle vergadering des volks bedeeld, -
en van zulk eene vergadering vergezeld, - en
met zulk eene vergadering regeerende, dit is
de titel, dien ik dankbaar wil aannemen."
De redevoering en gevoelens van Rienzi
maakten te meer indruk, door zijne houding, die
ernstige en diepe oprechtheid teekende. Eenige
der Romeinen gevoelden, ondanks al hunne
bedorvenheid, eene oogenblikkelijke verrukking
bij de zedige onthouding van hun opperhoofd.
„Lang leve de Tribunen van Rome!" klonk het,
maar de kreet vond minder bijval, dan dien
van „Lang leve de Koning 1" En het gemeen
hield de omwenteling by na voor onvolkomen,
omdat de weidschere titel niet was aangeno
men. De vrijheid schijnt een verbasterd en ver
dierlijkt volks iets te eenvoudigs toe, zoo zij
niet door al de pracht derzelfde dwingelandij,
welke het onttroonde, wordt opgeluisterd. Het
haakt vuriger naar wraak, dan naar verlossing,
en hoe grooter de macht schijnt, welke het
verheft, zooveel grooter houdt het zijne wraak
op de vorige. De verstandigsten, geeerbiedigsten
en machtigsten uit de vergadering waren ech
ter hoogst voldaan over eene gematigdheid,
welke zij voorzagen, dat Rome van duizenden
gevaren, zoo wel van de zijde des Keizers, als
van den Paus, zou bevrijden.-En hunne tevre
denheid werd nog grooter, toen Rienzi, er, zoo
dra de terugkeerende stilte het hem veroor
loofde, bijvoegde„En daar wij beiden, gelijkelijk
aan dezelfde zaak gewerkt hebben, moet dezelfde
eer, welke mij te beurt valt, ook den Vicarius
van den Paus, Raimondo, heere bisschop van
Orvietto, worden bedeeld. Bedenk dat beide,
Kerk en Staat, de natuurlijke beheerschers van
het volk zijn, daar zij zijne weldoeners moeten
wezen „Lang leve de eerste Vicarius van
den Paus, die aldus de bevrijder van eenen
staat was
Hetzij Rienzi, al of niet, alleen door vader
landsliefde tot deze gematigdheid werd aange
spoord, het is zeker, dat zijne scherpzinnigheid
voor het minst zijne deugd evenaarde, en mis
schien kon niets de omwenteling sterker beves
tigen, dan aldus een Vicarius en vertegenwoor
diger van den Paus tot ambtgenoot te maken;
het verschafte voor dat oogenblik de goed
keuring van den Paus zelf, daar deze aldus de
verantwoordelijkheid der omwenteling deelde,
zonder zich alleen de macht der regeering, te
zien toekennen.
Terwijl de menigte het voorstel van Rienzi
toejuichte, terwijl hare kreten de lucht deden
daveren, terwijl Raimondo, eenigszins door ver
rassing overmeesterd, door teekenen en gebaren
zijne dankbaarheid en zijne nederigheid zocht
aan den dag te leggen, wierd de verkozen Tri
buun, zijne oogen rondslaande, vele zijner beken
den gewaar, -die slechts uit nieuwsgierigheid
waren opgekomen, maar van wie het, om hun
nen rang en gewicht, wenschelijk heeten mocht,
zich in de eerste hitte der algemeene geest
drift te verzekeren.
Wordt vervolgd.)
