Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
f on rr m
RIENZI.
Gratis Ongevallenverzekering f
36ste Jaargang.
Donderdag 11 September 1913
!W 10722
FEUILLETON
OTereenïomstii op 4e polis vermelie yoorwaar4en.
QfficLeele berichten.
Kennisgeving.
Bdtenlaiidfifk Nicii ws.
Op den Balkan.
BureauBoterstraat 50. Telef. 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden f4.50, per week 12 cent, per maand
50 ct., franco p. post f 2.p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 2 cent.
Advertentiën: Familieberichten 20 ct. per regelHandelsadvertentiëD
16 regels 92 ct.elke regel daarboven 15 ct. 3 maal plaatsen wordt 2 maal
berekend. Ingezonden mededeelingen 35 ct. p. regel. Speciale conditiën voor
herhaaldelijk adverteeren.
De verzekering
bÖ
levenslange
geheele
invaliditeit
wordt gewaarborgd door
bij
verlies van
een hand,
voet of oog;
Uollandsche Algemeene
by
dood
V erzekeringsbank.
bij verlies
van
een duim
gevestigd te Schiedam.
I u U wijsvinger; I U
verlies van
eiken ande
ren vinger.
Inrichtingen welke gevaar, schade ol
hinder kunnen veroorzaken.
Burgemeester en "Wethouders van Schiedam
Bezien het verzoek van
1°. de Nederlandsche fabriek van kunstaard-
CrkTerra Cotta en Cement, om vergunning
het uitbreiden harer fabriek aan de Nieuwe
aven No. 63, kadaster Sectie M. No. 403, door
e' bijplaatsen van een tweeden oven
2o A. de Koning, om vergunning tot het
•'breiden zijner mouterij aan de Noord vest No.
At kadaster Sectie A. No. 1484, met een inrich-
!"g voor het malen van graan, gedreven door
eeR stoommachine van 18 P.K.
Belet op de bepalingen der Hinderwet,
Boen te weten
"at voormelde verzoeken met de bijlagen op de
®cretarie der gemeente zijn ter visie gelegd
'at op Donderdag, den 25 September a.s., des
a"uddags ten 2 ure, ten raadhuize gelegenheid
a' Worden gegeven om bezwaren tegen het toe-
'aan van die verzoeken in te brengen en die
^""deling of schriftelijk toe te lichten
dat gedurende drie dagen voor het tijdstip hier-
°ven genoemd, op de secretarie der gemeente,
a" de schrifturen, die ter zake mochten zijn
"gekomen, kennis kan worden genomenen
dat volgens de bestaande jurisprudentie niet
,ot beroep op eene beslissing ingevolge de Hin-
erwet gerechtigd zijn zij, die niet overeenkom-
q '8 art. 7 dier Wet voor het Gemeentebestuur
e"n of meer zijner leden zijn verschenen, ten
"•de hun bezwaren mondeling toe te lichten.
l Bn is hiervan afkondiging geschied, waar het
e''oort, den 11 September 1913.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
M. L. HONNERLAGE GRETE.
De Secretaris,
V. S1CKENGA.
Turkij e en B ulgarije.
Beuter seint uit Constantinopcl d.d. gister:
Bi de geheime bijeenkomst, die de Bulgaarse he
1 urksche gedelegeerden gisteren gehouden héb-
'tl!. heeft de beraadslaging, over de kwestie tier
"•dionaliteiteni aanmerkelijken voortgang gemaakt,
j "''kijei heeft in een kort en bondig voorstel waax-
JQl gen gevraagd voor de burgerlijke en godsdien-
vrijheid en de rechten van de„ mohamme-
aa"scht bevolking in de streken, die van na-
i °naliteit veranderen, alsmede vijf jaren voorbe
°'l"t om van nationaliteit te veranderen. Morgen
'a- de conferentie een artikel in dim geest op
bellen.
r, Bp l ot stuk van den nieuwen toestand van
'.jina lieten de Turken uitkomen, dat de
th.
°Uclini
g. die de mohammiedaanscihc bevolking
aRs tegenover de bezetting, door de Bulgaren
^an nee nat, met zelfmoord gelijk staat. Als ae
jb!garen de bevolking waarborgen willen ver-
zal de Porte doen wat zij: kan om de
120)
sten01 heimelÜke onrust en bezorgdheid, plaat-
ZÜ zich aan den prachtigen disch, daar zij
dat, buiten Stefano Colonna, niemand,
de samenzweerders, tot het feest genoodigd
stil, ?.onder op hunne afgetrokkenheid of hun
•vof -'gen acht te slaan, was Rienzi buitenge-
drfw Vr°oly k - de «oude Colonna buitengewoon
geestig.
uF 13 vreezen, mijn heere Colonna 1 dat wij
gèn CJ°' onze uitnoodiging, slechts weinig genoe-
Hjj. "ebben aangedaan. Er was een tijd, dunkt
bri' Wa"rin wij u lichter aan het lachen konden
^gen."
W]?0ze toestand is verkeerd, tribuun! sinds gij
7, Sast waart."
gij .."welijks mag hij het heeten. Ik rees, maar
fyt. niet gevallen. In vrede en zekerheid
P0tn gti. zoowel des nachts als bij dag, door
hw iS straten wandelen; geen roover bedreigt
geen en langer, en uwe paleizen behoeven
Vp0re slagboomen of kanteelen meer, om u
Ujjj "we medeburgers te beveiligen. Ik verhief
"laar wij verhieven ons allen - uit bar-
bevolking te overreden, zich aan het Bulgaarsche
gezag te onderwerpen. De Bulgaarsche gedele
geerden gaven toen te dien opzichte geruststellen
de verzekeringen.
Zij verklaarden zich voorts bereid, om Turkije
in den omtrek van Adrianopel een strook van
20 K.M. ten Westen van de Maritsa af te staan,
maar De mot ska konden zij: den Turken niet af
staan. Die zaak liet men voorloopig in het mid-
tt'cn.
Om een bewijs van welwillende gezindheid te
geven, heeft de Poirte een Bulgaarsch regiment
infanterie, in Juli bij Adrianopel gevangen ge
nomen, in vrijheid gesteld.
Het „Neue Wiener Tageblatt" verneemt nog
uit ConstantinopedDe besprekingen van de Bul
gaaische en de Turksche vredesonderhanJelaars
zijn verdaagd, nadat Enver bei onverhoeds roet
de eischen van het leger is aangekomen.
EELGIë.
Het „Handelsblad van Antwerpen" geeft
hen levensschets van den dezer dagen overleden
graal de Smet de Naeyer, beschrijft de geschie
denis van zijn eerste en tweede kabinet wn zegt
dan over het einde van zij'n politieke loopbaan:
'Het is door zijn verzet tegen een der bepalin
gen van een sociale wet: de wet op den arbeids
duur in de mijnen, dat het kabinet de Smet de
Naeyer gevallen is in Juni 1907.
De houding van den minister lokte toen de
bekende polemiek uit tusschen ons en onzen
confrater La Métropole, die het standpunt van
M. de Smet de Naeyer deelde.
De aanvaarding' van een interventionistisch
amendement van M. Beernaert, dat door de re
geering werd bekampt en dat niettegenstaande dit
werd aangenomen met 70 stemmen tegen 70 en
3 onthoudingen, noopte het kabinet tot aftreden.
Ia de meerderheid hadden gestemd 18 katholieken,
23 liberalen en 35 socialisten; in de minderheid
59 katholieken en 11 liberalen.
Tusschen de leden der rechterzijde die tegen
het ministerie stemden en aldus het Ontslag van
het kabinet uitlokten, treffen wij! aan: de legen-
wooruige ministers Hdleputte, Renkin en Carton
dc Wiart, terwijl MM. de Broqueville van de
zitting was weggebleven; ook M. Coremans en
Adelfons Hgnderickx stemden voor Jiet amen
de.men t-Beernaert.
,*s Anderendaags verliet graaf de Smet de Naeyer
het bewind en kwam het ministerie-de Truoz
aan het roer. M. de Trooz stierf op 31 December
daaropvolgend, toen werd M. Schollaert eerste
minister, om ten slotte plaats te maken voor het
tegenwoordig kabinet.
Sinds zijn aftreden speelde graaf de Smet de
Naeyer slechts een geringe rol in het parlement;
tiij was in 't bestuur der Societé Generale ge
treden, waar hij vooral de uitbreiding' van 't
deetiis'ch tramnet bevorderde.
De Smet de Naeyer heeft in onze politieke
geschiedenis! een groote rol gespeeld en zijn naam
baarsche wanorde tot eene beschaafde maat
schappijMijn heere Giovanni Colonna! dien
wij legerhoofd over de Campagna gemaakt heb-%
ben, gij zult er niets tegen hebben, om met ons
eenen beker op het welzijn van den Buono
Stato te ledigen; noch het er voor houden,
dat wij uwe dapperheid wantrouwen, indien wij
zeggen, dat het ons verheugt, dat Rome geen
vijanden heeft om uwe oorlogstalenten te doen
uitkomen."
„Ik geloof." hernam de oude Colonna, „dat
wij vijanden genoeg uit Boheme en Beijeren
zullen zien opdagen, eer de volgende oogst op
het veld zal staan."
„En mocht dit het geval zijn," sprak de tri
buun, op kalmen toon, "zoo is oorlog met
vreemden beter dan burgertwist."
„Ja, wanneer de schatkist vol is, doch daarop
hebben wij weinig kans, zoo wij vele zulke
feesten vieren."
„Gij zijt onbeleefd, mijn heere!" zeide de tri
buun, „en uwe aanmerking is nog smadeiijker
voor Rome, dan voor ons. Welk burger geeft
niet gaarne zijn goud, om er vrijheid en roem
voor te koopen
„Tk ken er zeer weinigen in Rome, die lust
hebben in dien ruil," hervatte de baron. „Maar
zeg mij, tribuun gij, die een vermaard casuist
zijt: wat is beter voor een staat, een te ver
kwistend of te spaarzaam bestuurder te heb
ben
„Ik draag de beantwoording dier vraag aan
blijft verbonden aan de meeste gebeurtenissen,
die ae Belgische politiek in de laatste twintig
jaren gekenmerkt hebben. Wij hebben den afge
storvene niet in al de uitingen zijner Staatkunde
bewonderu, doch in hoofdzaak stonden wij aan
zijne zijdewat hij dacht, dachten wij ook en
blijven wij denken.
DÜITSCHLAND.
Ilel ongeluk, dat den marino-ftch[kruiser „L I"
eergisteravond boven Helgoland getroffen heeft,
beteekent voor de Duitscbe luchtvaart een zware
vamp. Het luchtschip nam onder leiding van
kapitein Hanne deel aan de manoeuvres van het
krui?»jresk£ider, en was eergisterochtend bij heer
lijk windstil Septemberweer opgestegen. Aan
boord bevonden zich in het geheel 22 personen,
om. er wie de le luitenant Wendt en kapitein
Metzing, De „L I" had de opdracht ontvangen,
om tegelijk met de torpedobootflottilje verken-
ningsaiensten' te verrichten. Tot zes uur 's avonds
heeft de stuurhallon in de nabijheid van Helgo
land vertoefd, waar ook de uit 66 schepen be
slaande torpedobootflottilje kruiste. Daar de oefe
ning geheel een oorlogskarakter droeg, moest hot
luchtschip voortdurend op een hoogte van 1300
a 1500 M blijven, om onbereikbaar te zijn voor
do schoten der kruisers. Het is aan deze om-
stauuigbeid toe te schrijven, dat het schip ver
ongelukt is.
Tegen zeven uur stak eensklaps uit het noor
den een storm op, die met toenemende kracht
ue zee opzweepte ien de temperatuur zeer snel
deed afkoelen. Kapitein Hanne achtte het niet
raaazaam nog langer in de lucht te blijven; hij
wilde het schip op het water doen landen,
waartoe hij per draadloos telegram om hulp
verzocht. Daar de luchtkruiser zich uren lang
in koude luchtlagen had opgehouden, was het
waterstofgas in den ballon zeer sterk gecon-
rienceerd; doch bovendien was door het lange
verblijf in de hooge luchtregionen een gas ver
lies ontstaan van ongeveer 2400 kub. M. Het
schip was daardoor te zwaar geworden en
daalde met groote snelheid. Kapitein Hanne
gaf daarop bevel, zooals men van uit de tor
pedobooten kon gadeslaan, om 500 kilogram
waterbal last o ver boord te werpen, ten e inde te
beproeven, op die wijze het schip drijvende te
houden. De snelle val van den kruiser kon
echter ook daardoor niet meer worden gestuit.
Het schip gehoorzaamde niet meer aan het ho
rizontale stuur en schoot met een gemiddelde
snelheid van 20 a 22 meter per seconde neer
op de onstuimige golven van de woedende
Noorazee. De gondels hielden den luchtkruiser
nog eenige minuten, boven water, doch het ge
wicht, van het metalen geraamte en van liet
water, dat door het omhulsel werd opgezogen,
ueed de gondels ten slotte zinken. Een paar
monteurs en de stuurlieden uit den achtersten
gonad, te zamen zeven personen, sprongen
over boord en trachtten zwemmende het leven
mijn vriend Luca Di Savelli op," was het ant
woord van Rienzi. „Hij is een groot wijsgeer,
en ik ben er zeker van, dat hij een veel moeie-
lijker raadsel zal kunnen oplossen, hetwelk wij
straks aan zijne scherpzinnigheid zullen op
dragen."
De baronnen, die niet weinig verlegen waren
geworden door de stoute taal van den ouden
Colonna, wendden thans allen hunne blikken
naar Savelli, die, met meer beradenheid dan
men verwacht had, antwoordde
„De vraag laat eene dubbele uitlegging toe.
Hij, die heerscher geboren werd en een vreemd
leger op de "been houdt, dient, door vrees re-
geerende, spaarzaam te wezen. Hij, die tot
heerscher verheven werd, de gunst van het volk
najaagt en gaarne door liefde zou iegeeren,
moet de gunst van het volk door edelmoedig
heid winnen, zijn verbeelding door pracht ver
blinden. Dit zijn geloof ik, de algemeen in Italië
gevolgde grondbeginselen, dat in allerlei staat
kundige wijsheid ervaren is."
De baronnen juichten eenstemming het be
scheiden antwoord van Savelli toeslechts de
oude Colonna was er niet mede tevreden.
„Vergeef het mij, tribuun!" zeide Stefano,
„zoo ik de hovelingachtige beslissing van onzen
vriend niet gelden laat, en u, schoon met allen
verschuldigden eerbied, te kennen geef, dat
zelfs eens barrevoeters ruwe pij, het gewaad
der nederigheid, u beter zou passen dan deze
verblindende pracht, het gewaad der trotsch-
te redden. Zoowel de manschappen als de
monteurs, die zich in den tweeden gondel be
vonden, bemerkten het gevaar te laat en von
den den dood in de golven. Hun lijken zullen
eerst te voorschijn gebracht kunnen worden,
wanneer het wrak van de „L I", dat van Hel-
goianu uit zichtbaar is, weggesleept zal zijn.
De torpedobooten, die in de nabijheid waren,
konoen de zeven geredden eerst na ontzettend
veel moeite opvisschen.
Zoowel op Helgoland als te Hamburg en Cux-
haven heerschte, toen de catastrofe1 bekend werd,
onder de bevolking een ongelooflijke opwinding
en o rits tel torus. Naar verluidt, zouden voorloopig
de vlootmanoeuvres worden voortgezet.
Hel vernietigde luchtschip „L 1" werd op 17
October 1912 door den staatssecretaris aan het
Duitschc ministerie van Marine van net Vloot-
bc-stuur overgenomen, nadat het, behalve: eenige
proeftochten, een contractueelen tocht van 40
kilometer had gemaakt, zonder eenige averij' te
hebben hekomen. Als ligplaats werd de hallon-
locds te Hamburg-Fuhesbüttel gekozen.
Bij den bouw van den voor de vloot bestem
den stuurhallon had men er vooral op gelet,
oen luchtkruiser in staat te stellen, zoolang
lïK.oielijk in de lucht te blijven en een groote
snelheid te ontwikkelen. De „L I" was dan
ook de grootste der tot dusverre gebouwde
„Zeppelins", nl. 160 meter lang. bij een door
snede van 15 meter. Drie Maybach-motoren,
in,er van 170 P.K., verleenden dein stuurbal-
lcit een groote snelheid. Voor officieren en
manschappen was in den verbindingsgang tus
schen de heide gondels een klein hutje inge
bouwd.
Boven op den ballon bevond zich een ruim
platlorm, hetwelk door een met sporten voor
ziene schacht in verbinding stond met de beide
gondels, en vanwaar de officieren van oe
wacht een vrij: uitzicht hadden. Om ook in
de duisternis te kunnen manoeuvreeren, had
ae „L I" een reusachtigen schijnwerper aan
boord, van 40.000 kaarsen lichtkracht, die
den omtrek tot op 1500 meter alstand ver
lichtte. j
Van Hamburg1 uit had de stuurhallon reeds
een gansche reeks oefeningstochten onderno
men, over land zoowel als over zee. Nog in
den nacht van 8 op 9 Juli 1.1. had het een zwa-
ren strijd met den stormwind moeten voeren,
maar was toch, na een tocht van 8 uren, hrel-
hii'Qs geland.
Binnen enkele weken zal de Duitsche marine
kunnen beschikken over den ,,L II", welk
nieuw luchtschip, zooals reeds vroeger is me
degedeeld, vele verbeteringen in den bouw kan
aanwijzen. Het bezit o.a. een veel g'rooter in
houd en dus meer draagkracht, drie in plaats
van twee gondels, en motoren van te samen
900 P.K. i j f M
In ae Berlijnsche bladen wordt betoogd, dat
het ongeluk met de „L I" voornamelijk te wijten
heid." Dus sprekende, raakte hij den breeden,
loshangenden mouw van des tribuuns purperen
kleed aan, dat met gouden franjes omzet was.
„Stil, vader!" zeide Gianni, de zoon van Co
lonna, blozende om de, door geene beleediging
uitgelokte lompheid en gevaarlijkheid rondbor
stigheid van den grijzen krijgsman.
„Neen, het maakt niets uit," zeide de tri
buun, met gemaakte onverschilligheid, schoon
zijn lip beefde en zijn oog vonkelde, en hernam
toen, na een oogenblik zwi.igens, met eenen on-
heilspellenden glimlach „Zoo de Colonna op de
monnikspij verzot is, wellicht zal hij er, eer wij
scheiden meer dan hem lief is, zien."
„En nu, mijn heere Savelli verzoek ik u
naar mijne vraaag te luisteren, want hare be
antwoording vereischt al uw vernuft. Wat is
beter voor het opperhoofd van een staat, te ver
gevensgezind of te streng rechtvaardig te zijn
Neem er tijd toe te antwoorden, maar gij
ontstelt gij wordt bleek gij beeft gij
bedekt uw gelaat verrader en moordenaar
nw geweten brengt u aan het licht! Mijne
neeren! komt uwen medeplichtige te hulp en
antwoordt in zijne plaats.")
1H ordt vervolgd).
Olj