Stads- en Gewestelijk Nieuws.
de akte voor sljöd niet had. was de heer Kooren
gevel aangezocht. Deze wilde echter geen tijde
lijke benoeming, die later gelegenheid gaf hem
weer te passeeren, alleen een definitieve. Zeer
goed kon hier de wethouder zich op de betrokken
punten verantwoorden de heer Koorengevel was
nog nooit gepasseerd, omdat hij nog nooit gesol
liciteerd had. Terecht stelde zoowel de voorzitter
als de wethouder in 't licht, dat althans in de
laatste jaren nooit een onderwijzer aan de her
halingsschool definitief, altijd slechts tijdelijk,
wordt benoemd. Waar de heer Koorengevel al
dus zijn eigen glazen had ingegooid, behoefde
vroede Van den Hoek niet voor een verdrukten
broeder op te komen. Dat zaakje liep met een
sisser af.
Het broodgewicht was ook in deze zitting we
der de clou, het groote aantrekkingspunt van het
debat. Meerdere bakkers werden ditmaal op de
tribune gezien. Toen bij de herstemming over
het voorstel—Houtman B. en W. uit te noodigen
een verordening op het broodgewicht in te die
nen, dit voorstel met groote meerderheid was ver
worpen, kwam bij het voorstel van dokter Ris, eene
Raadscommissie te dezer zake te vormen, de tongen
los. De heer Van der Zee, die zich bij de her
stemming had moeten bedwingen, kwam nu getui
gen, dat hij in dit voorstel geen heil zag, 't niet
tot het doel zou leiden, hij aan een commissie
van advies bestaande uit vakmenschen, de voor
keur gaf en. stemde ten slotte voor de Raads
commissie 1 Waar links ons aldus eene bekee
ring a l'instant te zien gaf, had men van dien
kant zeker geen reden rechts enkele bekeeringen
binnen veertien daag te verwijten. Nadat de
heeren Schreuder en Wouterlood deden blijken,
dat zij door de verkregen inlichtingen zóo over
tuigd waren, dat zij nooit of te nimmer, hun
stem aan eene verordening op het broodgewicht
zouden geven, vonden de heeren Ris, Houtman en
Van Westendorp, dat bedoelde rechtsche
leden te vroeg waren bekeerd zij hadden eerst
het advies der bedoelde commissie moeten af
wachten
Ver gaand waren bij de bespreking van dit
onderwerp de uitdrukkingen van vroede De
Bruin, die weer geheel het oog naar de tribune
gericht had. Terecht zei de wethouder Goslinga,
dat zij alle perken te buiten gingen en de wet-
wethouder Lagerwey protesteerde terecht, toen
hij de Zedelijkheidswet eene belachelijke verorde
ning noemde. Geheel ten onrechte beweerde deze
roode vroede, dat er geen stemming over het
voorstel tot het instellen eener Raadscommissie
noodig was, daar de Raad reeds in beginsel had
besloten. Immers, de verwerping van het afwij
zend preadvies van B. en W. op het adres
der Coöperatie (Kethelstraat) in de vorige zit
ting was geen principieele beslissing, maar
toonde alleen de weifelende houding van den
Raad. Juist door het staken der stemmen bij het
voorstel om B. en W. uit te noodigen eene ver
ordening op het broodgewicht in het leven te
roepen, bewees de Raad toen nog niet in beginsel
te willen beslissen. Een gulle lach dwong zeker
af de bezorgdheid van dezen roode vroede voor
de waardigheid van den Raad, die hij zoo dikwijls
door zijn ver gaande uitlatingen in gevaar brengt,
en de verzekering, dat de minderheid nooit op
Raadsbesluiten reageert. Had hij gezegd, dat zij
't niet onderneemt te reageeren, waar haar de
kans op succes niet toelacht, dan zou hij zich
zeker juister hebben uitgedrukt.
Opmerkelijk waren zeker bij dit debat de ver
klaringen van de heeren Schreuder en Van der
Zee, die beiden bij verschillende bakkers en ook
bij de Coöperatie brood hadden laten halen. Ter
wijl de heer Van der Zee nog 66 lood gewicht
voor het brood van de Coöperatie constateerde,
kwam de heer Schreuder tot de bevinding, dat
het brood van de Coöperatie schraal 6£ ons woog,
het minste van allen in gewicht was. Dat was
dus heel iets anders dan vroede Dinkelaar in de
vorige zittiDg verklaarde, nl. dat men bij de Coö
peratie moest gaan om brood van 7£ ons te
krijgen.
Tegenover deze doorslaande argumenten legde
hetgeen nog door verschillende woordvoerders van
links in het midden werd gebracht, weinig ge
wicht in de schaal. Zeer wijs was echter de op
merking van dokter Ris, dat de voorstanders, door
mr. Kavelaars uitgenoodigd, de koppen bij elkaar
te steken, zich niet aan het samenstellen eener
verordening zouden wagen, als 't bleek dat de
meerderheid den Raad er beslist tegen was.
Na verwerping van het voorstel tot het instel
len eener Raadscommissie kregen wij nog De
Bruin's typische vraagWat nu De Voorzit
ter deed in antwoord terecht uitkomen, dat nu
alleen de vraag geldt, wat op het betrokken adres
zal worden geantwoord. Die vraag zal in het
College worden overwogen. Tot nogtoe was alles
negatief. Alleen blijkt nu de besliste onwil van
's Raads groote meerderheid om den nijveren
middenstand door een verordening op het brood-
gewicht te kwellen.
N mat de verdere behandeling van het Gasthuis-
reglement met toogopde belangwekkende geheime
zitting terectit was uitgesteld en op het verzoek om
het later open houden van bruggen en sluizen met
den Frarschen slag afwijzend was beschikt, bleek
nog het punt ven-oop van gemeentegrond stof tot
v i| uitvoerige discussie te geven. De heer Ris
hield voor den welstand, die door verschillende
tyoen van woningen in de Veenlantstraat zou zijn
te .kort gedaan, een pleidooi, dat men van een
democraat niet zou verwachten. Wij wisten wel,
dat er in de Veenlantstraat »hervorragende" per-
gonen wonen, redacteurs van beruchte verkiezings
blaadjes, enz.- maar dat er zulke voorname
menschen huizen, ze niet met het proletariaat
kunnen samenwonen, was ons onbekend. Een
waarljjk verassend licht werd ons door dezen
vrijzinnig-democraat ontstoken.
Wel terecht heeft 's Raads meerderheid de
voorgestelde verhooging van de jaarwedde van
den nieuw te benoemen rector van het gymnasium
verworpen. Werd blijkbaar de logica van het door
den heer Houtman verklaarde omtrent het uit
brengen van zijn stem ter zake nu en verleden
jaar, niet algemeen gesnaptwel vond zeker in
gang de opmerking van den heer Schefïers, dat
wij den wedloop met de groote steden in salaris
sen toch niet kunnen volhouden. Voor het gym
nasium, dat wij goeddeels voor de vreemden on
derhouden, waren onze vroeden niet tot deze
verhoogde uitgave bereid. Waar eene jaarwedde
van f3000 alleszins billijk mag geacht worden en
sollicitanten blijkbaar niet ontbreken 101 voor
hoofd Hage-school! vertrouwen, dat de Raad
hier voet bij stuk zal houden.
Ten slotte had het College nog te vragen een
machtiging en bekrachtiging. Waar, wat de huur
van het huis aan de Markt betreft, alleen werd
opgemerkt, dat de gemeente zelf voor de ver
gaderingen van den Armenraad wel een beter
huis had 't was zeker niet het eenige wat te
dezer zake was op te merken ging de be
krachtiging van den onderhandschen aankoop van
het huis, bewoond door den melkslijter in de
Noordmolenstraat naast de Zijlstraat, er alleen
met eene toelichting van den wethouder van ge
meentewerken door. Toch gelooven wij, dat
het aanzienlijk bedrag hier uit te geven f1200
voor de vernieuwing van de brug en f5500 min
stens voor den aankoop van het huis - het doel,
de verbetering der Zijlstraat, niet zal doen be
reiken, als de vuile Zijlsloot niet gedempt wordt.
Dat zullen zeker velen met ons eens zijn.
Weerbericht
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
io den morgen van 10 Oct. medegedeeld door
het Kon. Ned. Met. Instituut te De Bildt.
Hoogste barometerstand 768.7 te Skudesnaes.
Laagste barometerstand 749.5 te Riga.
Verwachting tot den volgenden dag: zwakke
tot matigen oostelijken tot zuidelijken wind, half
tot lichtbewolkt, weinig of geen regen, mogelijk
nachtvorst, zelfde temperatuur.
R. K. Ziekenhuis.
Aan „Staats-Ct." 236 zijn toegevoegd de Ko
nihklijk goedgekeurde statuten der Roomsch-Ka
tboiieke vereeniging voor ziekenverpleging', te
Schiedam.
De vereeniging is aangegaan voor den tijd van
29 jaren en 11 maanden, aanvangende den dag
der oprichting, zijnde 27 Mei 1913.
Het hoofddoel der vereeniging bestaat in het
verleenen van verpleging of van behandeling of
van beide aan Ro;Omsch-Katholieke zieken.
Het verleenen van verpleging en of genees
kundige behandeling zal zich ook kunnen uit
strekken tot zieken, die niet tot den Roomsch-
Krtbolieken godsdienst behooren, wanneer de hulp
der vereeniging Wjqrdt, ingeroepen en haar krachten
het toelaten.
De vereeniging tracht hare doeleinden te be
reiken
a. door de stichting en de exploitatie van
een ziekenhuis, waarin de verpleging zal geschie
den dqor It.oomscii-Katho lieke liefdezusters
b. door wijkverpleging welke eveneens zal ge
schieden door Roomsch-Katholieke liefdezusters;
c. door andere wettige middelen, welke aan
het doel bevorderlijk kunnen zijn.
Leden moetena Roomsch-Katholiek zijnb
onder godsdienstig en maatschappelijk opzicht te
goecier naam en faam bekend staan; c een janr-
1 ijk sc he contributie betalen, welker: bedrag door
het bestuur wordt vastgesteld.
Zij, die lid wenschen te worden, melden zich
daartoe met opgave van naam en woonplaats
aan bij een der leden van het bestuur. Omtrent
ue toelating als lid wordt door het bestuur be
slist.
Het bestuur bestaat uit 6 leden, waaronder 2
geneeskundigen, 1 rechtsgeleerde, 1 bouwkundige
en 1 financier.
Het wordt bijgestaan door een geestelijken ad
viseur, te benoemen door den bisschop van Haar
lem
De bestuursleden worden bij: voorkeur uit, maar
kunnen ,ook buiten de leden der vereeniging wor
den gekozen.
Mot afwijking van deze bepaling worden voor
de eerst© maal tot bestuursleden benoemd de
heeren: Willem Beukers AJzn, R. H. M. Geer-
des, mr. M. J. C. M. Kavelaars, A. P. M. Koen©,
J. A. J. Nolet en M. J. Wouterlood, alhier.
Het bestuur regelt de organisatie en den in-
wendigen dienst van het Ziekenhuis en tracht
di^or het aanwerven van leden en donateur»,
het ontvangen van legaten en verpleeggelden te
bewerken, dat de exploitatie van het ziekenhui»
steeds kan warden voortgezet. Het regelt even
eens de organisatie der wijkverpleging.
Er wordt jaarlijks, voor het eerst in 1915,
in de maand Mei een gewone algemeen© verga
dering gehouden bestemd voor het uitbrengen
van de jaarverslagen enz.
Voorts bevatten de statuten verschillende be
palingen ten aanzien van statutenwijziging en
een eventueel© ontbinding der vereeniging.
Bouwvakwerklieden.
Gister-avond werd in »Musis Sacrum" een zeer
drukbezochte vergadering gehouden door de
bouwvakwerklieden te dezer stede.
De voorzitter, de heer v. d. Berg, gaf
na opening der vergadering, een exposé van de
onderhandelingen met de patroons inzake de
'oonactie. Reeds 4 a 5 jaar wordt er door de
werklieden gestreefd naar een collectieve overeen
komst. Het nut van deze overeenkomst is her
haaldelijk aan de patroons uiteengezet, doch zonder
resultaat. Ook dit jaar is door de patroonsver -
eeniging »0ns Belang" en de afdeeling Vlaardingen
van den Ned. Aannemersbond, waarbij eenige
Schiedamsche patroons zijn aangesloten, toezegging
gedaan dat men de zaak nog eens onder de oogen
zou zien Lang is het antwoord uitgebleven.
Thans is van »Ons Belang" het bericht ontvan
gen, dat het standaardloon der timmerlieden ge
bracht wordt op 25 cent en van de afd. Vlaar
dingen van den Ned. Aanemersbond. dat zij zich
met de plaatselijke toestanden niet kon bezig
houden.
De patroons geven dus nu officieel 25 cent
over de metselaars en opperlieden wordt niet
gerept en evenmin over het collectieve contract.
Deze vergadering is bijeengeroepen om te over
wegen wat er nu gedaan zal moeten worden.
Alsnu geeft de voorzitter het woord aan den
heer J. W. van Achterberg, voorzitter van
den Centr. Bond van Bouwvakarbeiders.
Deze spreker deelde de vergadering zijn weder
varen mede bij de verschillende besprekingen
met de patroons. Uit deze mededeelingen bleek,
dat eenige patroons wel tot medewerking bereid
waren als anderen voorgingen, terwijl andere pa
troons in het geheel niet geneigd waren aan de
totstandkoming van een collectief contract mee te
werken.
Er zijn te Schiedam nog metselaars, die voor
20 cent per uur werken en opperlieden voor een
nog lager loon. Komt er een vaste loonstandaard
dan zullen vooral de metselaars en opperlieden
daarvan profiteeren. Nergens bestaat het dat de
metselaars beneden het loon der timmerlieden
werken.
Uitvoerig betoogde spr. dat de patroons zelf
belang hebben bij een vasten loonstandaard. Ook
de huiseigenaren hebben bij een vasten loonstan
daard belang. Zij zullen dan op hun rekeningen
niet een loon vermeld vinden, dat in werkelijkheid
niet aan de werklieden wordt uitgekeerd. Als
een patroon b.v. 20 cent aan zijn werklieden be
taald en er 29 op de rekening zet, dan werden
de werklieden te kort gedaan. De huiseigenaren
zelf zullen toch wel willen, dat aan de arbeiders
hun rechtvaardig loon wordt betaald. Er zijn
maar heel enkele patroons die 25 cent betalen.
Zulks is een ongezonden toestand. Het is in aller
belang dat er in deze verandering wordt gebracht.
De besturen hadden gedacht, de patroons tot
medewerking bereid te vinden om aan dien toe
stand een einde te maken. Alle pogingen zijn
totnogtoe vruchteloos geweest.
Het antwoord van de afd. Vlaardingen van
den Ned. Aannemersbond dat zij zich niet met
plaatselijke toestanden bemoeit, noemt spr. een
groote dwaasheid.
Onder de metselaars zijn er hier die met een
loonsverschil van 10 cent per uur werken. Dit is
al zeer zonderling. In Delft is het loon voor een
metselaar 26 cent en hier werkt men voor 20
cent.
De arbeiders moeten dus deze zaken onder de
oogen zien. Het is de schuld vau de arbeiders dat
hier geen verandering in komt. Als een macht
achter de besturen der organisaties staat, dan kan
het gelukken de billijke eischen ingewilligd te
krijgen. De werklieden moeten van nuaf de met
selaars als «onderkruipers" beschouwen die be
neden 25 cent per uur werken. Er moet wat
meer eergevoel onder de arbeiders ziju en niet
tegen een te laag loon gewerkt worden.
Als de metselaars en opperlieden zoo goed ge
organiseerd waren als de timmerlieden, zou het
met de actie beter gaan.
Spr. dringt er dus op aan om de organisaties
sterker te maken.
Hierna voerde het woord de heer Derwordi
secretaris van den R. K. Kalk-en Steen be werkers-
bond, uit Delft. Door spr. werd uiteengezet hoe
de toestand vroeger in Delft is geweest. Daar
waren ook allerlei misstanden. Na een langdurige
actie is het den werklieden daar echter mogen
gelukken een collectief contract te sluiten, waarbij
het minimum uurloon op 25 en dat der opper
lieden op 18 cent werd bepaald.
Dan zijn in het contract opgenomen de bepa
lingen van art. 1638 d. en c. B.W. De gunstige
werking dier overeenkomst voor de werklieden
moge blijken uit het feit, dat aan ziekengeld door
de patroons in het eerste jaar f 200.werd
uitbetaald en dit cijfer voor 1913 meer dan f500
zal bedragen.
Ten slotte trad als spreker op de heer G. K a p-
t e ij n, secretaris van den Alg. Ned. Timmerlieden-
Bond.
Deze spreker schetste de lijdensactie te Schie
dam ter verkrijging van een collectieve overeen
komst. Uitvoerig ging hij na het verschil der
loonen te Schiedam bij die in de omliggende
steden betaald. In verband met het antwoord
van de afd. Vlaardingen van den Ned. Aanne
mersbond wees hij op het besluit van de verg8'
dering van dien bond, te 's-Hertogenbosch ge'
houden, waarbij ook genoemde afd. tegenwoordig
was. Dit besluit hield in, dat het de plicht der
afdeelingen is om daar waar maar eenigszins moge-
lijk in onderling overleg met de werklieden een
overeenkomst aan te gaan.
De afd. Vlaardingen stelt zich dus boven de
resolutie van die vergadering.
Spr. hoopte, dat bij de werklieden het besef z8'
wakker worden, dat de patroons niet alleen de
baas zijn, maar de werklieden ook medezegge8'
schap eischen voor hun arbeidsvoorwaarden.
Hij drong voorts aan op betere organisatie en
hoopte dat de actie tot een goed resultaat ®ao
leiden, daar anders de rust in het bedrijf door
het middel van werkstaking wel eens kon ver
stoord worden.
Van de gelegenheid tot debat werd door nie
mand gebruik gemaakt.
De Voorzitter zeide thans, dat op de
werklieden de taak rust om de actie met krach4
voort te zetten. Waar in Delft en Rotterdam loonen
voor een timmerman van 29 a 30 cent per uur
betaald worden, mag men hier niet langer achter
blijven. De organisaties moeten dan ook sterker
gemaakt worden en de propaganda voor he4
collectief contract met kracht ter hand worden
genomen.
Hierna sloot de voorzitter de vergadering.
Nachtarbeid glasblazers.
Alen meldL ons uit Delft:
In verband met de uitspraak van d© com
missie lot onderzoek van de mogelijkheid van
afschaffing van den nachtarbeid in de. glasindu
strie n.l. dat dit niet kon zonder benadeeling
der productie., is aan van Devonter's Glasfabrie
ken te Delft de. nachtarbeid wederom ingevoerd
aa.n twee ovens; aan de derde zal dit geschiede8
zooura er voldoende personeel voor zal zijn.
Naar aanleiding van dit bericht vernemen wij
nog, dat de proef, welke te Schiedam in ©e8
hut van Van Deventer's glasfabrieken genome8
.is met de afschaffing van nachtarbeid, op- 6 Se-p4-
1.1. is geëindigd. Den Sen September is wederom
met den nachtarbeid aangevangen.
De veideieling van den arbeid is thans z-M
dat de dagploeg 6 dagen en de nachtploeg
nachten werkt.
In den nacht van Zaterdag op Zondag word-
niet gewerkt, terwijl volgens overeenkomst van
cuutren datum ook in den nacht van Zondag °P
Maandag het werk stil ligt.
Liederenavond Emiel Hullebroeck.
De aangekondigde lieder- en voordracht-avond
van den heer Emiel Hullebroeck vond gister-avond
een vrij groot publiek bijeen in de Bondsgehoor-
zaal, met eenig levend groen bij het podiu®
feestelijk getooid.
De geestelijke adviseur van Schiedams Volks
bond, de weleerw. heer kapelaan Paulussen, heette
allen hartelijk welkom en schetste in een kor4
inleidend woord den strijd der Vlamingen voor
hun sprake en zeden, waarin mannen als Hugo
Verriest, Karei Beyaert en Cuppens vooraanstaan,
en waaronder ook Emiel Hullebroeck met eere
mag worden genoemd.
Daarna gaf de eerw. adviseur het woord aaP
den heer Emiel Hullebroeck, die ons als aange
naam, onderhoudend causeur verhaalde vaP
Vlaamsch leven en leute, ons schetste het volk
van de groote steden, maar ook de lieden van he4
platteland, het Vlaamsche studentenleven, de
Vlamingen zoowel op eigen bodem als in den
vreemde, om ons ten slotte hun leven en leute
te vervolken in gevoelvolle, naïf-mooie liederen-
Eigenaardig is 't dat Emiel Hullebroeck bij het
zingen dezer liederen zich-zelf op den vleugel
begeleidt.
Zoo deed de Vlaamsche toondichter ons tal van
liederen hooren, locale liederen, liederen uit he4
studentenleven, liederen van de buitenmenschen,
den zang van de Vlaamsche kermis en het oude
oorspronkelijke lied van de sVlaamsche reuzen"»
enz. In schoone innige voordracht en met mooi
beschaafd stemgeluid zong de heer Hullebroeck
die onderscheidene liederen. In het tweede deel
van den avond ging hij er zelfs toe over zijc
hoorders het refrein der liedjes, door hem-zei ven
getoondicht, te laten meezingen, terwijl hij hen
ten slotte zelfs de liedjes in hun geheel deed zin
gen, door hem vooraf op den vleugel gespeeld. En
het publiek liet zich zoo gemakkelijk leiden doof
dezen sympathieken leermeester, die zijn gehoor
van den aanvang af tot het einde toe zoo wis4
te boeien, als 't ware aan zijn lippen deed hangen-
Wat was 't vooral naïf-mooi dat liedje »H0
Bietebauw" (boeman). Wat ging er dat heerlijk
in het refrein van »De gilde viert" en «Tinnike
van Heule" en het liedje van «De Dahlia" Me4
wat geestdrift werdeD die liederen nagezongen en
door het opgetogen publiek, dat geheel onder d«
bekoring kwam van deze Vlaamsche schoonheden
en lachedingenl
Waarlijk, wij wisten niet, wat wij in Emiel
Hullebroeck meer moesten bewonderen,den aardigen
causeur, die zijn onderwerp met zooveel liefde
behandelde, den vaardigen toondichter, die ons zoo
diep gevoelde, vaak ook oolijke liederen schonk, of
den voortreffelijken zanger, die de door hem getoon
zette liederen, met warme, innige voordracht ge
geven, tot het hart van het publiek deed gaan-
Als er ons nog iets te wenschen overbleef, dan
was 't, dat Hullebroeck, die zoo goed Nederlandscb
