Dagblad voor Schiedam Omstreken
f
Gratis Ongevallenverzekering
36ste Jaargjiug.
Vrijdag 14 November 1913
No. 10776
Op den Balkan.
Donkere oogenblikken.
overeenkomstig op ie polis vermelde voorwaarden.
FEUILLETON.
Verspreide berichten.
Staten-Geiieraal.
Bureau: Boterstraat 50. Telef. 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden ƒ1.50, per week 12 cent, per maand
50 ct., franco p. post ƒ2.— p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 2 cent.
A dvertentiën: F amilieberichten 20 ct. per regelHandelsadvertentiën
1 6 regels 92 ct.elke regel daarboven 15 ct. 3 maal plaatsen wordt 2 maai
blekend. Ingezonden mededeelingen 35 ct. p. regel. Speciale conditiën voor
herhaaldelijk adverteeren.
by
levenslange
geheele
invaliditeit
I)e verzekering wordt gewaarborgd door
verlies van
een hand,
voet of oog
b\j verlies
van
bij verlies
van een
wijsvinger;
bij
verlies van
eiken ande
ren vinger.
een duim
V erzekeringsbank,
gevestigd
Schiedam,
JTieuws.
Grieken ön Turken.
De laatste moeilijkheden, die zich ten aanzien
van de Grieksch-Turksch© overeenkomst voorde
den, zijn thans uit den weg geruimd.
In den afgeloopien nacht werd door de gedele
geerden het verdrag onderteekend.
Het Griekse he parlement.
De parlementaire zittingen zijn geopend. De
koning las de Troonrede voor.
In de troonrede wordt erkentelijkheid betuigd
tegenover de natie, die een roemrijke bladzijde
toevoegde aan de geschiedenis van Griekenland,
De bevrijdingsoorlog der Balkanvolkeren kon onge
lukkiglijk niet beëindigd worden door; vredelieven
de arbitrage daar een der verbondenen zich het
grootste deel wilde toeëigenen van de vruchten
der gemeenschappelijke overwinning. Onze regec-
ring beproefde alle mogelijke middelen oim een
conflict tusschen de verbondenen te vermijden
hij de verdeeling en verwaarloosde evenmin iels
om langs diplomatieken en militairen weg het
land in een toestand te brengen om een nieuwen
oorlog het hoofd te bieden.
Onze innige samenwerking met Servië en Mon
tenegro en de samenwerking met Roemenië leid
den tot de sluiting van het verdrag van Boe
karest, een verdrag dat een werkelijk evenwicht
bracht op het Balkan-schiereiland, en er de
indeeling van vaststelde.
Dit verdrag verzekert de vredelievende ontwik
keling der volkeren, door een oprechte samen
werking der staten, die tot het sluiten ervan
medewerkten.
De nieuwe grenzen zijn nog niet definitief vast-
ge.'teld. Het verdrag van Londen droeg de groo-
tere mogendheden de vaststelling der Zuidelijke
grenzen van Albanië op, en de regeling van hel
definitieve lot der Aegeïsche eilanden behalve
Krela Wij hopen, dat de: regeling dezer kwes
ties zoo spoedig; mogelijk zal plaats hebben en
er toe zal bijdragen om den vrede in het Oosten
nog meer te bevestigen. De natie "kan met trots
terugzien op bet voltooide werk en heeft hot
recht de toekomst, die zich voor haar open!
met gerechtvaardigd vertrouwen op zijn eigen
krachten tegemoet te zien.
Gij zult uitgestrekte en. vruchtbare streken
die bij het koninkrijk werden ingelijfd, moe
ten organiseeren en ontwikkelen. Ge zult bet
Werk van inwendig© hervormingen dat door den
Balkanoorlog is onderbroken, onverwijld moeten
voortzetten.
De regeering zal u te dien einde een reeks
Webontwerpen voorleggen; wetsontwerpen betref
fende de delging van oorlogskosten, ten gunste
der invalieden uit dezen oorlog1 eu der families
die van haar kostwinners beroofd zijn; wets-
47)
De grijsaard gaf zijn zoon een wenk en zwij
gend verliet hij met den majoor het vertrek.
„Goed, dat gij komt," fluisterde de oudboek
houder „mijn oogenblikken zijn geteld. God
gaf mij de spraak terug om u een geheim te
openbaren. Mijn zoon Emile bemint uwe doch
ter: sedert die vreeselijke slag mij heeft getrof
fen, heeft hij er nooit een woord over gespro
ken, geen woordmaar zijn treurige oogopslag
zeide genoeg. Godfried König, geef mij uw
Woord, dat het geluk onzer kinderen zal her
stellen wat hun vaders hebben geleden. Ik ken
k wat gij gedaan hebt, deedt gij in vertwij-
teling, nooit heb ik u daarom gevloekt."
De bankier verborg zijn tranen niet. „Ge-
rards," zeide hij met sidderende stem, „sterf
gerust. Gij legt de toekomst van uw zoon
lh mijn handen, gij kunt onbezorgd zijn, zelfs
als"...
„Zelf als
„Zelfs als die gewenschte verbintenis niet tot
stand mocht komen," zeide de bankier nauw
hoorbaar. „Gij kent de wereld, wat zou zij er
^el van zeggen 1 - maar ik zal zorgen dat uw
2°on fortuin maakt."
ontwerpen betreffende de organisatie der nieu
we provincies en de vermeerdering: der militaire
strijdkrachten van het land, in verhouding tot
zijn nieuwe bronnen, van inkomsten eu zijne
nieuwe behoeften.
Een ernstig© beschuldiging1.
Het officieus© Agence Bulg'are meldtDe
vraag, wat er met de jgevangengenomen Bulga
ren, uie bij de uitwisseling der krijgsgevange
nen niet door Griekenland uitgeleverd zijn, is
gebeurd, is thans opgehelderd. Men heeft ge
constateerd, dat tachtig igeboeide soldaten, die
door het Grieksche stoomschip „Palop's" naar
Saloniki overgebracht zouden worden, onder
weg, op bevel van den kapitein, in zee gewor
pen zijn. 'Elf andere Bulgaarsche soldaten, die
zich eveneens aan boord van genoemd stoom
schip bevonden, zijn, na op afschuwelijke wijze
gefolterd te zijn, gedood. Eenige passagiers wa
ren getuigen van het ontzettend schouwspel.
MEXICO.
Een telegram uit Nogales aan de Mexicaansehe
grens meldt, dat Hale; de persoonlijke vertegen
woordiger van Wilson, een geschreven en defi
nitief voorstel aan Carranza aan diens kabinet
deed. Van beide zijden weigert men te verklaren
van welken aard dit voorstel is, maar men ver
neemt, dat de Vereenigde Staten, in geval zij
het verbod van wapeninvjOer opheffen, o.a. eischen,
dat de orde en veiligheid, vooral wat betreft
Amerikanen en andere vreemdelingen gewaar
borgd worden en eveneens de instelling van een
goed-'geordende op volksvertegenwoordiging be
rustende regeering.
Een telegram uit Mexico City meldt, dat de
opstandelingen Dinsdag hun campagne begonnen.
Het verkeer tusschen Vera Cruz en Mexico Cily
is onderbroken. De rebellen hielden een trein
aan op den Inter-Oceanischen Spoorweg, 100 K.M.
ten Zuiden- van Mexico City. Zij mishandelden
het personeel en stalen een bedrag aan geld,
ter waarde van bijna een millioen pes,os, dat
aan de regeering toebehoorde. Ook maakten zij
zich meester van een aantal zilverstaven, toebet
hooxende aan de: maatschappij Real del Monte.
De passagiers zijn ongedeerd, maar men heeft
hen beroofd van alle voorwerpen, die waarde
hebben.
Er loepen voortdurend geruchten, dat Huerta
uit de hoofdstad gevlucht is'. Zij, die" bij zijn actie
geïnteresseerd zijn, hebben namelijk tot gister
middag geen enkel bepaald spoor van hem kun
nen vinden.
ZÜID-AFRIKA.
(Ghandin, de leider der Britsch-Indiërs in Zuid-
Afrika, heeft reeds Dinsdag j.l.' te Dundee terecht
gestaan. Gliandhi zelf pleitte „schuldig" en zijn
advocaat vroeg de maximum-straf. Hij werd dan
ook veroordeeld tot een boete van 60 pond ster
ling, subsidiair 9 maanden gevangenisstraf. De
De stervende richtte zich opGeen wel
daden 1" riep hy uit en krachtig klonk zijn
stem, „moet mijn zoon weldaden ontvangen
van den moordenaar zijns vaders Nooit God
fried König, nooit 1"
Een gedruisch in de zijkamer onderbrak hem
op 't zelfde oogenblik vloog de deur open en
trad Martha door den majoor en Emile gevolgd,
de kamer binnen.
De bankier sprong op; „Martha, gij hier -
eu zoo laat
Zonder te antwoorden ging het meisje naar
het bed van den zieke „Thomas Gerards," zeide
zei, „Gods beschikking liet dit bewijs mij in
handen vallen, aan u, die op de genade hoopt
van den eeuwigen Rechter, stel ik het ter
hand vergeef aan hen, die u misdaan heb
ben."
De. oogen van den stervende straalden van
vreugd terwijl de bankier zijn gelaat in zijn
handen verborg.
„Martha, wat hebt gij gedaan Hoe kwam dat
papier in uw bezit?" vroeg hij.
„Bedenk, vader, dat God hier geoordeeld
heeft; vergeef mij, ik kan niet anders han
delen."
„En zoo is 't goed, mijn kind 1 Ik adem nu
vrijer, als ik sinds lang niet gedaan heb er kan
nu gebeuren, wat wil."
„Emile," sprak de stervende, „mijn tijd is
om, ik wil geen rechter zijn in deze zaak aan
u de beoordeeling, aan u de beslissing." Met
bevende hand reikte hij Emile het papier ovex*,
die voor een blik van Martha plotseling ver-
veroordeelde gaf er de voorkeur aan, naar de
gevangenis te gaan. 1
Hoewel de Indiërs dus vooiioopig van hun
voornaamsten leider beroofd zijn, zullen zij,
zooals reeds gisteren werd medegedeeld, hun
actie tcg'en de Zuid-Afrikaansche immigratie-
wet blijven voortzetten. Zekere heer Kallen-
baeh, die reeds meermalen voor hen partij ge
kozen heeft, zal thans als leider optreden.
Zoodra de in Transvaal gearresteerde Indiërs
naar Natal teruggtezandem zullen zijn, zal hij
hen weder naar de Transvaalsohe grens voe
ren.
De politie te Volksrust heeft last ontvangen
om al het mogelijke: te doen, teneinde den
Britsch-Indiërs te beletten, Transvaal binnen te
dringen.
Te Dublin staat het geheele havenbedrijf stil.
De „Westminster Gazette" bepleit krachtige in
menging van regeeringswege om de staking te
aoen eindigen.
Het gebeurde te Zabern heeft een onver
wachte wending genomen. Overste Reuter, de
commandant van het 99ste regiment infanterie,
is ter beschikking gesteld, naar men zegt op
grond van een geschil met den districtsdiiecteur.
Do overste moet namelijk in zooverre zijn bevoegd
heid hebben overschreden, dat hij den staat van
beleg voor Zabern wilde afkondigen.
De Nobelprijs voor letterkunde is dit jaar
toegekend aa,n den'Engelsch-Indischen dichter Ra-
hina-Rauath te Lahore.
Naar uit Madrid wordt bericht is de aarts
bisschop van Valencia, Mgr. Guisasola, benoemd
tot aartsbisschop van Toledo en primaat van
Spanje.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Donderdag 13 November.
De Tweede Kamer heeft heden de algemeene
beraadslaging over de Indische begrooting voort
gezet.
Het eerst aan het woord is mr. F o c k, die het
euvel der bureaucratie in fndië bespreekt. De
uitbreiding van het aantal ambtenaren in Indië
is verbijsterend, zegt spr.
Vervolgens behandelt spr. de redevoeringen van
de heeren Van Veen, Bogaardt en Scheurer, welke
de verkiezingsactie der vrijzinnigen hebben gecri-
tiseerd. Spr. onderschrijft nog steeds de koloniale
paragraaf van het concentratie-manifest, waarvan
hij de juistheid nader in het licht stelt. De heer
Idenburg is werkzaam in eene richting van chris
telijke propaganda van overheidswege, die hij zelt
vroeger als Mohammedaansch had gekenschetst.
Spr. wijdt in dit verband over het onderwijs
vraagstuk uit. waarbij hij den heer Scheurer be
strijdt. Spr. is niet tegen subsidieering van bij
zonder onderwijs in Indië, doch pleit voor flink
openbaar onderwijs. Facultatiefstelling van het
godsdienstonderwijs op de gesubsidieerde scholen
zou een goede maatregel zijn. Spr. heeft allen
bleekte.
„Juffrouw König," zeide hij na een korte
pooze, „hier aan het sterbed mijns vaders wil
ik het bekennenik heb u bemind, waarlijk en
oprecht bemind, ik meende ook uwe genegen
heid te hebben verworven - maar er kwam
een dag, dat ik uit dien droom ontwaakte. Een
brief aan Graaf Hallenburg kwam door een ver
gissing van uw dienstmeisje in mijn handen.
Toen was mijn geluk verwoest, even als het
geluk mijns vaders, dat dienzelfden dag door
uw vader vernietigd werd. Wat baat mij nu
rijkdom? "Vader geeft mij de beslissing in han
den, welnu, ik beslis aldus", met een snelle
beweging scheurde hij het papier midden "door.
„Brave jongen," mompelde de majoor, God
zegene hem."
De bankier was opgesprongen. „Hoor eens,
Emile, hier schuilt bedrog achter. Graaf Hallen-
burg werd schandelijk uit mijn huis gejaagd,
zeg het zelf, Martha hebt gij ooit aan den graaf
geschreven
„Emile," zeide Martha, op den jongeling toe
tredend, „vader heeft gelijk; beiden waren wij
het slachtoffer van een afschuwelijk bedrog.
Hebt gij zelf mij den brief teruggezonden, waar
in ik u om verklaring verzocht der woorden,
die gjj in 't kantoor tot mij gesproken hebt
Emile ik vermoed, wie met ons gespeeld heeft
mijn broeder verstaat de kunst van handteeke-
ningen na te maken en Sophie, mijn kamer
meisje, is voor goud gemakkelijk om te koopen."
De bankier greep de handen der beiden jon
gelieden en bracht ze naar het bed van den
eerbied voor de zeüding, doch men moet aan de
bevolking geen godsdienstonderwijs opdringen.
Heeft spr. bezwaar tegen de kersteningspolitiek,
hij juicht het aanblijven van den heer Idenburg
als G. G. toe. Aftreding van den G. G. bij kabi
netswisseling vware Amerikaansch. De minister
geeft echter de richting van het bestuursbeleid
aan, en niet de G. G. De hoogheid van het ka
rakter van den G. G. wordt met aangetast, als hij
zijn plicht doet, en uitvoert wat hier te lande
wordt beslist.
Spr. behandelt nu de beweging onder de in
landers. Weigering van rechtspersoonlijkheid aan
de groote vereeniging Sareket Islam was goed.
Openbaarmaking van de adviezen van Dr. Rinkes
is gewenscht. Voor de Indische Partij heeft spr.
geen sympathie.
Ten slotte uit spr. den wensch, dat de minister
spoedig zal besluiten tot grooter zelfstandigheid
van Iudië. Er moet een vertegenwoordigend
lichaam in Indië komen.
Vervolgens voert de heer Vliegen het woord,
die het optreden van minister Pleyte met genoe
gen gezien heeft. Hij betreurt het echter, dat de
minister met tot radicale koersverandering is
overgegaan. Optreden van den staat in oeconomi-
schfi aangelegenheden is eene gebiedende noodza
kelijkheid, om den inlander tot grooter welvaart
te brengen J
Spr. ziet niets in een beweging, die zou aan
sturen op losscheuring van Indië van Nederland.
Maar grooter zeltstandigheid van Indië is gewenscht.
De regeering moet het ouderwijs aanpakken.
De coöperatie onder de inlanders moet worden
bevorderd. Er moet krachtiger staats exploitatie
komen. De rijkdommen van Djambi moeun niet
bij wijze van concessie worden weggeschonken.
Wat de kerstening aangaat, de rechterzijde doet
thans, of zij zoo onschuldig is als een lam. Spr.
heeft waardeering voor het maatschappelijk werk
der zending, maar men dringe de bevolking geen
godsdienst op.
Spr. waarschuwt der regeering, tegen de Sare-
kat Islam te gaan optreden als tegen de Indische
Partij. De S.D.A.P. zal de Indische Partij verde
digen, zij het niet in allen deele. Spr. bestrijdt
de weigering van rechtspersoonlijkheid. De I. P.
wilde eerst de intellectueelen bereiken, om zich
daarna tot de massa te wendenzij wilde streven
tot samensmelting met de S. I.
Spr. verdedigt uitvoerig den heer Douwes Dek
ker. Hij betoogt, dat tot interneering besloten
werd, omdat de leiders der Indische Partij geen
enkele daad hadden verricht, die hen voor een
strafvervolging bereikbaar maakte. De interneering
staat ver beneden het peil der Nederlandsche
beschaving.
De heer Tydeman verdedigt het beleid van
den minister, bespreekt de Indische politiek en
keurt het nemen van het interneeringsbesluit goed.
Spr. gelooft zelfs dat de G. G. in zijn lank
moedigheid zeer ver is gegaan. De Indische Pers
keurt unaniem de interneering goed. Het oordeel
van den heer Van Kol heeft voor spr. ook veel
beteekenis. Leest spr. dan de brochures van deu
heer D. D., dan prijst hij ten slotte den G.-G.
voor zijn besluit. Aan de achterstelling van de
Indo's hecht spr. geen geloof.
De Sarikat Islam is nog moeilijker te beoordee-
len dan de Indische Partij. Zij verdient de aan
dacht en dient geapprecieerd. Zij is een uiting,
een opleviDg van nationalisme, zooals wij in vele
landen gade kunnen slaan. Het Zionisme, de op
leving in Finland en Polen, gaan er parallel aan.
Spr. ziet in deze opleving een reactie op de
inzinking der laatste decennia.
zieke, wiens ademhaling ieder oogenblik zwak
ker werd.
„Zegen uwe kinderen, Gerards" sprak de
bankier. „Zegen ze en vergeef mij."
Door den majoor ondersteund, richtte Ge
rards zich op met een gelaat, stralend van
vreugde Hij legde zijn bevende handen boven
de hoofden van Martha en Emile en zeide met
zwakke stem „Ik zegen u kinderen, ik vergeef
alles, en sterf gelukkig." Dat waren de laatste
woorden van Thomas Gerardsen toen de
morgenzon haar eerste stralen in de kleine ka
mer wierp, bescheen zij een lijk; maar het aan
gezicht van den doode was lachend en vriende
lijk en getuigde van vrede en geluk.
De firma Godfried König bèstaat te Berlijn
niet meer; het prachtig huis. en de kantoren zijn
verbouwd en in een groot hotel veranderd. De
voormalige eigenaar woont met zijn vrouw op
een eenzaam buitenverblijf, ver van de stad. De
trots van mevrouw König, geboren baronesse
Marquard, is voorgoed gebroken sinds haar zoon,
diep in schulden gestoken, op geheimzinnige
wijze den dood vond op een jachtpartij. Maai
ver van daar, aan de oevers van den schoonen
Rijn te midden van de heerlijkste natuur woont
een gelukkig echtpaar, door aardige kinderen
omringd, die de vreugd zijn van hun grootvader-
als hij ieder jaar voor enkele maanden zijn een
zaamheid verlaat om zijn dochter en zijn schoon
zoon te bezoeken. Niets bezwaart meer het ge
moed van den ouden König en slechts nu en dan
denkt hij aan zijns levens donkere oogenblikken.
EINDE.