Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
f
ibü-zzjlü
Gratis Ongevallenverzekering
37ste Jaanraü^
Maandag 12 Januari 1914,
No. 10822
Op den Halkan.
OTereeiLtomsiig op ie polis feraelie Foorwaarden.
n n büTeilies j[M r
Nieuws.
Binnenland.
Bureau: Boterstraat 50. Telef. 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden ƒ1.50, per week 12 cent, per maand
p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 2 cent.
50 ct., Iranco p. post ƒ2.-
Advertentiën: Familieberichten 20 ct. per regel; Handelsadvertentiën
16 regels 92 ct.elke regel daarboven 15 ct. 3 maal plaatsen wordt 2 maal
berekend. Ingezonden mededeelingen 35 ct. p. regel. Speciale conditiën voor
herhaaldelijk adverteeren.
De verzekering wordt
by
levenslange
geheele
invaliditeit
gewaarborgd door
de
Ml
verlies van
een hand,
voet of oog;
Hollandsche Algenteene
by verlies
van
X erzekeringsbank,
een duim
gevestigd te Schiedam.
by
verlies van
eiken ande
ren vinger.
Albanië.
Eenige benden van Essad Pasja deden een
aanval op de stad El Bassan. Het gevecht duurde
den gianschen dag en de gouverneur dar stad
acht den toestand vrij ernstig.
Te Valona zelve zijn de leden der controle
commissie tamelijk ongerust over de uitbreiding
der Muzulmansche beweging. Men vreest zelfs
voor een volksbeweging ten gunste der officie
ren, die dezer dagen gearresteerd werden en
thans in de gevangenis zijn opgesloten.
Aan de „Temps" wordt uit Valona geseind
Ee ongerustheid neemt van uur tot uur toe,
zoowel uit politiek als militair oogipunt. Le
controle-oommissie heeft de hand gelegd op eau
telegrafische correspondentie tusschen een Alba-
neesch stamhoofd en den groot-vizier. Het oud
dezer correspondentie schijnt geweest te zijn om
een samenkomst voor te bereiden tusschen Is
maël Kemal en Izzet pasja. Ee Hollandsche offi
cieren der gendarmerie verklaren, dat zij1 mei
werk overstelpt worden. De' afgevaardigden van
Italië en Oostenrijk verzoeken, dat men onmid
Teil ijk tot het zenden van maritieme versterkin-
Sen zal overgaan.
Te Athene verluidt, dat de prins von Wied
*ou aarzelen om den troon van Albanië te aan
vaarden.
DUITSCHL ANI»
De kroonprins heeft Zaterdag een onderhoud
gehad met een medeweker van de „B. Z. am
Mittag en verklaarde ,o.a. 't volgende: Toen
ik ruim twee jaar geleden het commando over
het eerste regiment lijf-huzaren te Dantzig
had overgenomen, was mij reeds in uitzicht
gesteld, dat ik een plaats1 bij: den g'eneralea staf
zou krijgen. Na de manoeuvres van het vorige
jaar zou ik naar Berlijn komen, doch ik heb
toen gevraagd of ik nog een jaar te Dantzig
mocht blijven. Dat werd mij: ook toegestaan.
In December werd ik echter bij den grooten
generalen staf opgecommandeerd, wat Z. M. at
keizer noodzakelijk voor mij •achtte, om op de
hoogte te komen van de hoogere troepenleiding.
Thans zal ik een grooter commando voeren
dan over een regiment. De verschillende ge
ruchten over mijn betrekkingen tot mijn supe
rieuren te Dantzig en tot de gfehoele bevolking
aldaar, stellen mij: voor alsof ik een ontembaar
mensch zou zij-n. Ik kan u verzekeren, dat do
twee jaren, die ik te Dantzig heb doorgebracht,
tot de mooiste in mijn leven behoorea en dal
'E steeds daaraan met het grootste genoegen
zal terugdenken. Met generaal von Mackeaseu
hen ik zeer bevriend. Ik ben verschillende
realen bij hem thuis geweest. Tusschen hem en
ruij bestond en bestaat nog steeds een buiten
gewoon hartelijke verhouding.
Zooals gezegd, stond ik en sta ik nog steeds
met al mijn superieuren o-p den besten voet
tR heb ik mij te Dantzig zeer gelukkig gevoeld.
Naar wij verder vernemen gaat de „B. Z.
am Mittag" voort zal de kroonprins zijn plan
°m de Duitsch-Afrikaansche kolonies te be
zoeken nog in den loop van dit jaar ten uit
voer brengen. Hij1 zal naar Duitsch Oost- er,
Euitsch Zuid-West-Afrika reizen.
Naar aanleiding van de acor graaf York von
Wartenburg ingediende motie, aangaande de posi
tie van Pruisen in het Buitsche Rijk, verklaarde
Te minister-president von Bethmann-Hollweg, in
het Heerenhuis, dat Pruisen in den Bondsraad
steeds de positie had ingenomen, die zijn voor-
uame rol (führende Rolle) vergemakkelijkte. Deze
P°sitie zal niet gewijzigd worden
Ee uitlating van den staatssecretaris1 Van
Biai
de
uenlandsche Zaken, naar aanleiding van
woningwet, was geen bedreiging tegen
Bruisen.
Te belastingwetgeving een capitulatie
Tci regeering te willen zien, is onjuist. De
erziening Elzas-Lotharinger grondwet
be teekent weliswaar een machtsverschuiving
ut den Bondsraad ten nadeele van Pruisen,
maag ten slotte is het toch dezelfde rechts
persoon, die de stemmen in Elzas-Lothariti
ger, en in Pruisen beheert
De invoering van „korte vragen" in den
Rijksdag, en het doen van uitspraak, dadelijk
na de indiening van interpellaties, vormen
slechts een uitbreiding van de reglementen
van den Rijksdag, en sluiten geen uitbreiding
zijner rechten in zich."
De rijkskanselier vervolgde
„De vele ontvangen brieven, aangaande de
gebeurtenissen der laatste weken, ook uit de
creede volkskringen bewijzen, dat het volk
in de leger-organisatie zijn sterks ten steun
ziet. Ik beschouw het als mijn voornaamste
taak dit leger in bescherming te nemen te
gen alle aanvallen, (levendige toejuichingen),
evenals de leidende positie: va,n Pruisen, dat
niet tegen, maar voor het Rijk is. (Levendige
toejuichingen).
Het Herrenhaus nam de motie met 185 tegen
20 stemmen en 3 blanco aan.
In zijn slotwoord zeide de indiener der mo
tie, graaf York, dat het volmaakt verre van
hem was, met zijn motie een wantrouwens-
votum voor den premier te hebben bedoeld.
Ter verklaring van deze uitspraak van von
Betnmann Hollweg diene het volgende
Graal York van Wartenburg had in het Prui
sische Herrenhaus een motie ingediend, strekkende
om de iegeering te verzoeken, het daarheen te
leiden, dat aan de positie van Pruisen geen afbreuk
worde gedaan, doornat een verschuiving der
Staatsrechtelijke verhoudingen ten nadeele der
afzonderlijke staten plaats vindt. Bij' deze motie
was een korte toelichting gevoegd, die als volgt
luidde
„De debatten van den Rijksaag brengen
voor het Herrenhaus de noodzakelijkheid
mede, zich ten aanzien van een „ofandere
hangende kwestie te verklaren", heet het. Nu
doet zich de vraag' voor, welke debat feu van
den Rijksdag hier bedoeld zijn. Vermoedelijk
a! degenen, waarbij de conservatieven zich in
oppositie tegen de houding der Rijksregee-
ring bij de behandeling van wetsontwerpen
of dergelijke beraadslagingen bevonden heb
ben Daartoe zouden dan in de eerste plaats
de jongste belastingwetten behooren, voorna
melijk voor zooverre zij loopen over de belas
ting van den eigendom. Maar wellicht voorts
ook de Elzas-Lotharinger grondwet, en wel
licht ook de Brunswijksche troonopvolgings
kwestie. En dan ook nog de Zabern-aangele-
genheid en wat daarmede in verband staat.,
ofschoon in deze zaak de conservatieven het
met de houding van den rijkskanselier, over
het algemeen genomen, en een weinig lauw,
zijn eens geweest
Waarschijnlijk zal g!raaf York von Warten
burg, die met de grondigheid' van een geleer
de pleegt te handelen, bet geheele gebied oer
betrekkingen van de afzonderlijke staten tot
het Rijk, zooals dit nu eenmaal door aen bouw,
de geheele inrichting van den bondsstaat is
ingesteld, aan de hand der gebeurtenissen in
de laatste jaren behandelen, en daarbij zal
ook Zabern niet mankeeren. En waarschijn
lijk ook de Pruisische kiesrechtkwestie niet.
En zoo is het mogelijk, dat de rijkskanse
lier en premier gelegenheid krijgt tot een
grondige uiteenzetting zijner opvattingen van
de betrekkingen der afzonderlijke staten tot
liet Rijk, en daarbij tevens van de taak, ver
bonden aan zijn dubbele positie als' rijkskan
selier en m i nis ter-presi dent
Deze motie was door 18 leden der conserva
tieve fractie in het Herrenhaus, waaronder de
minister van Justitie, dr. Beseier en Hertog Ernst
Günther zu Schleswig-Holstein, ondersteund.
PORTUGAL.
Een achttal politieke veroordeelden die tot cel
lulaire gevangenisstraf waren veroordeeld, vlucht
te uit de gevangenis te Coimbra. Zij deden --en
omringenden muur springen. Vervolgd door 3
voorbijgaande soldaten verdedigden zij zich door
steenen te werpen. Zij sloegen de richting van
Celas bij Coimbra in. i
ROEMENIë.
Het volgende bulletin is gepubliceerd: Ee ko
ning lijdt aan influenza en een catarrhale aan
doening aan den neus, de keel en de luchtpijp.
Ee temperatuur is 36,2, pols 80. De algemeens
toestand is goed. Bij wijze van voorzorgsmaatre
gel houdt de koning het bed.
ZUED-AFRIKA.
Ee correspondent van de „Evening News" te
Johannesburg meldt, da,t daar thans alles rustig
is, doch dat het handelsverkeer geheel stil staat.
De autoriteiten verklaren, dat meer dan 10.000
gewapende mannen gereed staan om, zoo noo-
dig, dp te treden. De situatie geeft aanleiding
tot zeer ernstige bezorgdheid. Door ae politie
worden nog' andere stakingleiders opgespoord.
Do arbeiders dreigen tot een algiemeene sta
king te zullen overgaan. Eenige mijnen zijn
gesloten tengevolge van het gebrek aan steen
kolen.
Een speciaal Reuter-bericht meldt over de
troebelen te Jagersfontein het volgende:
De Basoeto's beschuldigde een bianke arbei
der, dat deze een der hunnen zoo ernstig mis
handeld had, dat hij tengevolge van de bekomen
verwondingen overleden was. Zij eischtm, dat
de arbeider gearresteerd zou worden. Men
trachtte hen te kalmeeren door te verzekeren,
dat aan hun verlangen voldaan zou worden,
doch de Basoeto's hiermede niet tevreden, de
den een aanval op het huis, waarin de bianke
arbeiders een toevlucht gezocht hadden. Zij
verbrijzelden en vernielden alles wat binnen
hun bereik was, ook de barakken der werklie
den en wilden vervolgens een aanval op de
stad ondernemen, waaruit reeds een aantal
vrouwen en kinderen doodelij'k verschrikt naar
Fauresmith gevlucht waren. Er werd alarm
gemaakt, waarop zich alle gewapende blan
ken verzamelden, die, toen zij werden aange
vallen, op de Basoeto's vuurden. Na een hevi-
gen strijd, werden de inboorlingen eindelijk
teruggedreven. Een aantal Engelse ha soldaten
met twee machinegeweren bevinden zich thans
te Jagersfontein, teneinde verdere onlusten te
beletten.
Aan de „Daily Mail" werd Zaterdag uit Kaap
stad geseind:
Sinds gisteren heeft de staking zich met oen
onverwachte snelheid uitgebreid, tengevolge
van de ophitsende toespraken dei' leiders van
de Rand-mijnwerkers, lieden, die bij de onlus
ten in Juli 1.1. reeds zeer sterk op den voor
grond traden. Gisterochtend legden de Trans-
vaalsche spoorwegbeambten bijna zonder uit
zondering den arbeid neer, welk voorbeeld on
middellijk te Bloemfontein gevolgd werd, zoodat
het geheele spoorwegverkeer tusschen Pretoria
en Johannesburg gedesorganiseerd is.
In de Kaap-Kolonie blijft het meerendesl der
beambten de regeering trouw en nam men op
verscheidene vergaderingen moties aan om te
verklaren, dat door hen in de Kaap niet ge
staakt zou worden. Afgevaardigden uit Trans
vaal kwamen te Zoutrivier aan en beproefden
de werklieden tot staking over te halen. Een
vergadering werd belegd, maar een motie, waar
bij de aanwezigen hun sympathie met de sta
kingsbeweging uitspraken, verwierf geen enkele
stem. J
Opvallend is het enthousiasme, waarmede,
over de geheele Zuid-Afrikaansche Unie, de
bevolking zich gereed maakt om eventueele on
lusten te onderdrukken. Vrijwillig gaat men
overal tot het stichten van veiligheias-comité's
ever.
Vrijdagmiddag om 3 uur vaardigde de gou
verneur-generaal, lord Gladstone, drie procla
maties uit. De eerste twee hadden ten aoel de
burgerwacht in Transvaal en Oranje-rivier
kolonie te mobiliseeren, terwijl de laatste den
verkoop en het vervoer van wapenen en muni
tie verbiedt.
Vooral te Johannesburg schijnt ue toestand
zeer ernstig: te zijn. Op ae spoorlijnen in den
omtrek kwam het reeds tot velschillende kiei-
ne ongelukken ten gevolge van sahottage. De
stedelijke regeering heeft beslag gelegd op een
groot aantal muilezels, automobielen en wagens
en hoopt door middel hiervan den aanvoer van
steenkool en voedingsmiddelen te verzekeren.
De burgemeester zelf heeft het voorzit te.•-
schap van het veiligheids-comité aanvaard. De
voedingsprijzen stijgen nog steeds.
Het Notarisambt.
Door het hoofdbestuur van de Broederschap
der Notarissen in Nederland is een reeds vroe
ger gedaan verzoek aan deD Minister van Justitie
in een uitvoerig adres met toelichting herhaald,
om de wet op het Notarisambt in dier voege te
veranderen, dat hooger beroep mogelijk is voor
den notaris, die van een Kamer van Toezicht een
berisping heeft ontvangen, die als bestraffing
moet worden opgevat en metterdaad ook dat
karakter draagt.
Faillissementswet.
Een voorloopig comité uit den handel in zake
de Faiblissementswet zal a.s. Donderdag te Am
sterdam een vergadering houden, waarin aan de
orde zal komen het voorstel tot oprichting van
de vereeniging Pro Creditore.
In het ontwerp-statuten wordt het doel van de
op te richten vereeniging a s volgt omschreven
Het doel der vereeniging isverbetering van
den rechtstoestand van schuldeischers en hand
having van hunne belangen in geval van onver
mogen hunner schuldenaren.
Zij tracht dit doel te bereiken door
a. aan te dringen op toepassing van het fail-
hssementsrecht, zooveel mogelijk in overeen
stemming met de belangen van den handel
b. te trachten, waar noodig. verbetering van
faillissementsrecht te verkrijgen
c. hare leden, leden van aangesloten vereeni-
gingen, of leden van vereenigingen toegetreden
tot eenigen bond, lid dezer vereeniging, eventueel
bij te staan in gevallen van vermoedelijke be
nadeeling van hunne belangen als crediteur.
Ziekenfondsen en Medici.
Men meldt uit Deventer d.d. 10 Januari
Naar aanleiding van de gehouden buitenge
wone vergadering van leden van het ziekenfonds
voor den Arbeidenden Stand en van de protest
vergadering van een aantal leden tegen de hou
ding van den voorzitter, vergaderde gisteravond
de vertegenwoordiging der deelnemers in het
ziekenfonds.
Na gehouden debatten, waarin er van ver
schillende zijden op werd aangedrongen, om
den knoop maar door te hakken, werd met
alsremeene stemmen het volgende besluit aange
nomen.
le. zich, naar aanleiding van de aanvallen,
op den voorzitter van het fonds, met dezen ge
heel homogeen, te verklaren, en hem dank te
zeggen voor hetgeen hij tot dusver voor het
fonds heeft gedaan
2e. bij het bestuur aan te dringen, om spoed
te maken met het re-organisatieplan, voor zoo
ver het betreft de regeling van de machtsver
houdingen in het fonds, n.l. de regeling der
samenstelling van algemeene vergadering en
bestuur.
De onderwijscommissie.
Ook prof. Struycken is in nVan Onzen Tijd"
niet te spreken over de optimistische welwillend
heid, welke en vogue is sedert het optreden van
het huidige Kabinet. Hij schrijft over de onder
wijscommissie
Eene Staatscommissie van Tweede Kamerleden,
uit iedere fractie twee leden, acht uit de linker-,
zes uit de rechterzijde. Eigenaardige commissie.
Hebben die heeren onderling nu nog niet lang
genoeg beraadslaagd over het onderwijsvraagstuk
Thans zullen zij tot een vergelijk komen 1 Inder
daad, in de politieke atmosfeer van het oogenblik
behoeft niets meer te verbazen.
Maar wat doen de heeren dan toch als Re-
ge e r i n g s commissie bijeen Is dan niet alleen
de Regeering maar ook het Parlement lextra-
parlementair" geworden? Eo die bevoegdheid,
van die der meerderheid afwijkende gevoelens in
afzonderlijke nota's te doen kennen Is er een
beter middel, een vergeliik tusschen menschen>
ieder met een eigen politiek verleden, met eigen