$tadn- en tie westelijk Nieuws.
dwi»8ea- 4lUJ
hier, wat hij schrijft naar aanleiding van de gen
darmerie.
En er stond
«De organisatie der gendarmerie gaat met groo-
ten spoed spoed vooznit. De verkregen resultaten
zijn uitstekend en geheel te danken aan den rus
teloozen en tactvollen ijver der Nederlandsche
officieren, die een energie en een geschiktheid
voor hun taak aan den dag laggen, welke be
wondering afdwingen. Onder hun meesterlijke en
begaafde leiding, en met de medewerking van
verscheidene zeer intelligente Albaneesche offi
eieren, vroeger in Turschen dienst, is reeds een
korps gevormd, wat voor de rust en de veiligheid
van den Staat een sterken waarborg oplevert".
Dr. W. Martin over de Steengrachtaanwinsten.
Het Bulletin van den Oudheidkundigen Bond
bevat een artikel van dr. W. Martin over 's Rijks
aanwinsten uit de verzameling Steengracht. Aan
het slot zegt de schrijver het volgende, waarbij
wij ons gaarne aansluiten
«Op een dankbaar woord van erkentelijkheid
hebben recht allen, die zich voor deze zaak zoo
veel moeite hebben gegeven, de Regeering, de
volksvertegenwoordiging, de Vereeniging Rem
brandt en niet het minst de vele particulieren,
die duizenden bijeen brachten voor het schoone
doelzij allen kunnen verzekerd zijn van de er
kentelijkheid van de talloozen in binnen- en bui
tenland, die onze kunst liefhebben en die zich
verheugen in het vooruitzicht, dat de thans uit
financieel oogpunt gelukkig waardeloos geworden
kun-twerken voorgoed eigendom zijn geworden
van het kunstminnend publiek.
»Welk een verschil met vroeger! De gang van
zaken was zelfs vlotter dan bij den aankoop uit
de Six-collectie en heel de sympathieke wijze van
samenwerken geeft moed ook voor de toekomst.
«De indruk, dien ons land naar buiten gemaakt
heeft, is ongemeen gunstig geweest. Van ganscher
harte gunde men niet alleen op de veiling den
Hollanders hun succes, maar het optreden van de
Vereeniging Rembrandt en van de particulieren
versterkte den indruk van toenemende welvaart
hier te lande, samengaand met steeds meer durf
tot aanpakken ook waar het geldt het levendig
houden van dat opgewekte kunstleven, waaraan
Holland mede zijn aanzienlijke reputatie dankt.
«Ook dit het mag niet worden veigeten
is een deel der beteekenis van Hollands optreden
op de veiling Steengracht."
In het artikel zijn verschillende mooie afbeel
dingen van de aangekochte schilderijen opgeno
men Jan Steen, «Vroolijk Gezelschap' Gerard
ter Boren, «Moederlijke zorgen"; Job Berckheyde,
«Oude Gracht te Haarlem"; Isack van Ostade,
«De vaikeusdrijver"Meindert Hobbema, «De
twee Watermolens'. (Deze 5 kosten 55U.0U0 gld.,
waaraan het Rijk 4UU.UU0 gld. bijdroeg en parti
culieren de rest), en voorts de door een onbe
kende voor fis. 54.(J0(J aangekochte Aert De Gel
der, Koning David", en 't prachtige jongenspor
tret van Jacob Backer, dat mevr. Rose alhier voor
fis. 76.606 kocht met de bedoeling het aan het
Mauntshuis te schenken of te legateeren.
Voor Nederlandsche rekening werden vooits
naar de scbr. herinnert nog o.m gekocht de
twee poitreijes van G. Dou (Ham ourger, Amster
dam), de twee portretten van C. Netcher (Aug.
Jansen, Amsterdam) en de charmante «uerders-
jongen met den schimmel' van Karei du Jardin
(eveneens voor Aug. Jansen te Amsterdam). Nog
andere particulieren in Den Haag en Amsterdam
hebben op deze veiling hun collecties verrijkt.
Ongeveer een derde der verzameling schijnt voor
Hollandsche rekening te zijn aangekocht. Zoo blijkt
er dus nog meer behouden, dan men aanvankelijk
dacht dat het geval zou zijn.
Weerbericht.
Telegrafisch benciuuaai waarnemingen, verrit f t
in den morgen van 16 Febr. medegeueeld door
het Kon. Ned. Met. instituut te De Bildt.
Hoogste barometerstand 778.9 te Horta.
Laagste barometerstand 733.0 te Bddo.
Verwachting tot den volgenden dag: zwakke
tot matigen zuidwestetijken tot zuidelijken wind(
meest zwaar bewolkt, later wellicht regen, zelfde
temperatuur.
Erfpachtsstelsi l Motie-Smit.
Op verzoek vermelden wij hieronder nog eeas
het jirae-advies d.d. 29 Mei 1913 door B. en W.
uitgebracht in zake de motie-Smit betreffend.;
het uitsluitend in erfpacht uitgeven van grond
aan den Maaskant.
De motie zal morgen in den Raad worden be
handeld.
Door Uwen Raad werd in onze handen ge
steld het voorstel van Uw lid, den heer Smit,
om te besluiten, dat de Gemeentegronden binnen
zekeren afstand van de Rivier gelegen, niet zul
len worden verkocht, maar in huur, of erfpacht
uitgegeven.
De heet Smit schijnt zich bezorgd te hebben
gemaakt, dat de gronden bij1 verkoop in handen
zullen komen van speculanten, doch wij meiken
op dat dit is buitengesloten, daar de grond pleegt
te worden verkocht voor een bepaalde bestem
ming die door den oorspronkelijkeij kooper bin
nen zekeren tijd daarna tot werkelijkheid moet
zijn gemaakt.
Wij hebben het echter dienstig geacht de zaak
ruimer te beschouwen en vinden in de motie
een welkome aanleiding om de praotische waarde
van het erfpachtsinstituut voor onze Gemeente,
onder de oogen te; zien. Waar het ons, zoo mo
gelijk, om een finale oplossing van leze kwestie
te doen is, hebben wij' nog eens, evenals inder
tijd bij de voorbereiding der tegenwoordige ver
ordening. het oordeel ingewonnen van een groot
aantal hypotheekbanken, waaronder, voor zoover
wij weten, allen die zaken in Schiedam aoen.
Inzonderheid hebben wij haar de vraag voor
gelegd, of en in hoeverre door haar bij het vetr-
lecnen van hypotheek onderscheid wordt gemaakt
tusschen opstallen op erfpachtsgrond en uie op
eigen grond.
Het hun gezonden schrijven met de ontvangen
antwoorden leggen wij hierbij over.
Wij meenen dat onderscheid moet worden ge
maakt tusschen uitgifte voor handels-, industri-
eele- en scheepvaartondernemingen eenerzij as en
woningen anderzijds.
Waf de eerste, betreft willen wiji hief volgende
opmerken. i
De gToote zaak is, dat men eerst ten aanzien
van de gronden die men in exploitatie wil bren
gen uitmaakt, wat gereserveerd moet worden, voor
havens, kaden, straten; in het algemeen, voor
openbaren grond of water.
Het overige is dan voor uitgifte beschikbaar.
Met betrekking tot de wijze vati uitgifte kan
dan worden opgemerkt, dat voor inrichtingen,
waarvoor weinig kapitaal in den grond is te
steken, dikwijls een tijdelijk gebruik van den
grond aannemelijk zal zijn.
En inderdaad komt het ook ons' voor, dat dit in
dergelijke gevallen meestal de voorkeur zal ver
dienen, al zouden wij' hiervoor geen bindende
regel willen zien gesteld.
Voor andere ondernemingen zal dit tijdelijk ge
bruik echter in den regel niet aannemelijk zijn.
In het eerste geval zijn huur of erfpacht pp
hun plaats.
Maar wij meiken ten aanzien van de erfpacht
op, dat voor gegadigden allicht de veranderlijke
erfpachtssom een bezwaar zal zijn.
Ook wijzen wij er op, dat men zich niet moet
voorstellen, dat de erfpacht maar zoo gemak
kelijk tusschentijds dopr de Gemeente kan w;or-
den beëindigd. Volgens de geldende regeling kan
dit niet anders geschieden dan in gevallen, waarin
ook onteigening van eigen grond toegelaten is
en tegen vergoeding. In dit opzicht maakt het
aus voor de Gemeente geen groot verschil, of
in eigendom wiardt uitgegeven, dan wel in erf
pacht voor langeren tijd.
Het komt ons voor, dat de conclusie voor de
hand ligt, dat men in dezen goed zal doen, ten
einde gegadigden niet af te schrikken en zich
zeil geen blok voor de voeten te werpen, zich
voor te behouden in ieder geval naar omstan
digheden te beslissen.
Wat nu de erfpacht voor woningen betreft,
willen wij het volgende opmerken.
De thans geldende voorwaarden hebben speci
aal het oog gehad op de uitgifte daarvoor.
Daaromtrent hebben wij nu waardevolle gege
vens ontvangen van de hypotheekbanken.
Uit haar antwoorden blijkt, dat onde-scheidene
onder geen omstandigheden hypiotheek gi-ven op
opstallen op erfpachtsgrond.
En ten opzichte van de andere !s de over
wegende indruk, dat zij zeer terughoudend zijn.
Hare hoofdbezwaren zijn:
le. Het publiek geeft verre, -de voorkeur aan
een huis op eigen grond.
2e. Het recht is door de 'verschillende' om
standigheden, waarvan de waarde afhangt, moei
lijk te berekenen.
Door deze beide omstandigheden heeft men,
als het recht in veiling komt, weinig gegadigden,
hetgeen de opbrengst drukt.
3e. Bij eerste hypotheek op opstal op eigen
grond, heeft de hypotheekhouder in den grond
nog een reserve, die van te» meer heling is, daar
zij in het algemeen de strekking heeft in waarde
vooruit te gaan, terwijl de opstal in waarde ach
teruitgaat.
Blij erfpacht met vasten canon heeft uien alleen
de speling van de wa;irde-vermeerden og, doch
hij de veranderlijke erfpachtesom vervalt ook
deze.
Ie. Bovendien geeft de veranderlijke canon eert
bijzonder element van onzekerheid aart de waar
de van het erfpachtsrecht, dv.e, gelijk ten der
banken het uitspreekt, er aan in den weg, staat
om op den opstal „met zekerheid geil te kun
nen verstrekken als onderpand, van zekere en
vaste waarde."
5e. Kan de erfpacht door handelingen of ge-
d, ra gin gen van den erfpachter te niet gaan ion kan
de grond onder zekere voorwaarden- worden terug
genomen.
Hoewel zooveel mogelijk de belangen aer hy
potheekhouders zijin verzekerd, hebben deze toch
niet gelijken waarborg als hij hypotheek' .op eigen
grond.
6e. Moet de hypotheekhouder er toezicht Ojp
uitoefenen, of do erfpachter wel aan zijn ver
plichtingen voldoet, wat voor hem bezwaar en
omslag geeft.
7e. Vreezen verschillende banken juridische
bezwaren ten aanzien van de vrij! ingewikkelde
regelingen.
Het komt ons nu voor, dat, waar g'J gadigden
zoowel als hypotheekhouders zooveel bezwaren
nebben tegen erfpacht, men daartoe uk d moet
De bezwaren van de gegadigden zijn toch ook
wel begrijpelijk. Immers wanneer men zich in
den toestand indenkt van iemand die een huis
wi! bouwen, gevoelt men dadelijk dat het geheel
iets anders beteekent een huis te hebben cp
eigen grond, dan op, grond op erfpacht met
al hare regelen, den veranderlijken canon inbe
grepen en dat hier niet een willekeurige op
vatting in het spel is, maar een algemeen gevoelde
en diep gewortelde behoefte aan zekerheid en
vastheid, waaraan alleen het eigendomsrecht ten
volle kan voldoen, dat dan ook ten allen tijde
in, de wetgevingen een fundementeole plaats heeft
ingenomen.
Over het bezwaar van den veranderlijken canon
spiaken wij reeds en het is de vraag, of, nu wij
een goed ingericht Grondbedrijf gekregen heb
ben, waardoor een behoorlijke berekening en be
legging van de winst bij uitgifte zijn verzekerd,
men niet geheel anders tegenover de kwestie is
komen te staan.
Wanneer men niet in erfpacht uitgeeft, heelt
men bijv. voor, dat men leeningen vooi exploi
tatie-kosten en rente-bijschrijvingen, kan voorko
men of verminderen.
Ook moet wel worden aangenomen, dat de
verkrijger bij erfpacht de hem boven bet hoofd
hangende verhooging van de erfpachtssom discon
teert bij de uitgifte', waardoor men thans niet
komt tot. den prijs, die bij verkoop kan worden
bedongen.
Overigens mogen wij' er, evenals bij ten vorige
gelegenheid, dat deze zaak ter sprake kwam, op
wijzen, dat in het aanhangige wetsontwerp be
treffende de gemeente-financiën, de Gemeenten de
bevoegdheid wiordt gegeven tot heffing van een
belasting op de waarde-vermeerdering van gr;on-
den.
Het komt ons derhalve voor, dat mm evenmin
als voor industrieele-, handels- en uij /erheiids-
ondernemingen, voor woningen den erfpacht op
den voorgrond moet stellen.
Waar uit het voorgaande volgt, dat wij ons met
het voorstelSmit niet kunnen veret'nigen en
derhalve moeten adviseerem dit niet aan nemen,
willen wij hier nog eens verwijzen naar hetgeen
wij boven schreven ten aanzien van oe rivier-
gronden, waarop dat voorstel betrekking had.
Voor inrichtingen, zoo merkten wij op, waar-
vocj weinig kapitaal in den grond is te steken,
zal dikwijls een tijdelijk gebruik van den grond
aannemelijk zijin. En ook ons kwam het voor,
dat dit in dergelijke gevallen meestal de voorkeur
zal verdienen, al zouden wij, hiervoor geen bin
denden regel willen zien gesteld.
Onze conclusie was, dat men goed zal doen
zich omtrent de wijze van uitgifte in dezen niet
aan banden te leggen en gegadigden niet af te
schrikken, doch zich voor te behouden in ieder
geval naar omstandigheden te beslissen.
Regeling opneming nieuwe school Huysmans-
straat m de organisatie der scholen.
B. en W. zeggen in een schrijven aan den
Raad
Nu de nieuwe school aan de HuysmaDsstraat
haar voltooiing nadert en zij met het nieuwe
schooljaar in gebruik zal worden genomen, moet
de noodige voorziening wordeu getroffen ten aan
zien van de opneming dier school in de organisatie
der scholen.
Gelijk U bekend is. was het bij de stichting de
bedoeling dat de I3-klassige z g. tusschenschool
G. aan de Prins Mauritsstraat door deze
nieuwe 7-klassige zou worden vervangen eD dat
de tegenwoordige 6-klassige z.g. volksschool H
aan de Schoolstraat zou worden vervangen
door een 12-klassige, onder te brengeu in het
schoolgebouw aan de Prins Mauritsstraat.
Immers, wij schreven den 22 Maart 1913 toen
wij het voostel deden tot stichting der nieuwe
school aan de Huysmansstraat bijlage no 16,
blz. en vlg. o.a. het volgende
«Het komt ons dan het meest gewmscht voor,
«dat een nieuwe 7-klassige z.g. tusschenschool
school der tweede klasse worde opgericht.
«Wanneer deze alsdan school G vervangt
«die dan volkschool wordt zal door haar en
«de 13-klassive school F, blijkens de ervaring,
voldoende in de behoefte aan dergelijke school
ruimte worden voorzien.
«De alsdan volkschool geworden school G, die
«nu 13 klassen bevat, doch ruimte voor 14 biedt,
«zal dan, na den uittocht der leerlingen voor de
«op te richten 7-klassige tusschenschool, ruim in
«staat zijn de leerlingen vah die school en
«hare beide hulpklassen op te nemen.
«Het is dan niet de bedoeling de daarvoor nie*
«meer genoegzaam aan de eischen des tijds vol-
«doende school H als definitieve school te blijven
«bestemmen, doch haar voor tijdelijke doeleinden
«in reserve te houden, waarvoor ze nog wel ge-
«schikt is te achten".
Deze regeling is nu opgenomen in bijgaand
ontwerp-besluit.
Dit is van kracht geworden, na goedkeuring
door heeren Gedeputeerde Staten, dan zullen wij
Uwen Raad de noodige voorstellen doen tot over
plaatsing en benoeming van personeel.
Wij merken nog op, dat deze regeling moet ge
schieden, afgezien van verdere maatregelen tot
voorziening van schoolruimte, die noodzakelijk
mochten blijken als gevolg van aangifte van leer
lingen, welke nu plaats heeft.
Daaromtrent schreven wij in ons bovenvermeld
schrijven
«Het is echter duidelijk, dat alsdan zeer spoedig
«weder een nieuwe school noodig zal zijn.
«Terwijl wij als plaats voor de nieuwe tusschen-
«school het meest geschikt achten het bouwblok
«aan de Huysmansetraat, volgende op dat op den
«hoek van die straat en de St. Liduinastraat, zod
«de tweede school meer in de binnenstad of in
«het Singelkwartier thuis behooreu.
«Vermoedelijk zal het echter wel mogelijk blij -
«ken gedurende de eerste jaren vau den groei
«dier tweede school weder voorloopig de hujp-
«school in het Broersveld te benutten, zoodat de
«bouwplannen voor die nieuwe school wellicht
«nog eenigen tijd kunnen worden uitgesteld".
Gelijk gezegd, betreft het nu echter slechts de
rogeliing van de dpneming der nieuws school in
der organisatie der scholen en zuller door ons ter
verdere voorziening in de schoolruimte na de
aangifte der leerlingen zoo noodig voorstellen
worden gedaan.
Mede zullen te zijner tijd door ons de noodige
wijzigingen in de verordeningen worden voor'
gedragen.
Huishoud- en lmlu>triesehool.
De teutoonstelbng met openbare les in de Huis
houd- en Industrieschool had reeds Zaterdag 11.
druk bezoek en trok ook Zondag, zonder de open
bare les, talrijke bezoekers. Met veel belangstel
ling werd in de verschillende lokalen een kijkje
genomen, eerst beneden in het waschlokaal, de
strijkzaal en de zaal, waar de aantrekkelijke pro
ducten der jeugdigen kookkunst waren tentoon
gesteld.
Met genoegen hoorden wij, dat zoo wel de
leermiddelen als de leercursussen in het afgeloopen
jaar beduidend zijn uitgebreid. Zoo werd een
nieuw groot gasfornuis in gebruik gesteld en een
flinke provisiekast ingericht. Bij den cursus van
het comstuumvak werd een derdejaar gevoegd. Na
gedurende 2 jaren den cursus gevolgd te hebben,
kunnen de leerlingen een getuigescbrift verkrijgen,
dat toegang geeft tot het 3e leerjaar, waarna een
diploma als costumière kan worden uitge
reikt. Meerdere fraaie costuums, die wij in
een der zalen geëxposeerd zagen, bewezen, dat
deze cursus met succes wordt beoefend.
Dat ook de opleiding voor het vak nuttige en
fraaie handwerken met veel zorg wordt voltrok
ken, deden ons tal van fraaie handwerken der
leerlingen, bijzonder ook sierlijke borduurwerken,
veelal naar eigen ontwerp bewerkt, in een ander
lokaal zien.
In een lokaal, geheel aan het huishoudelijk
element gewijd, zagen wij, dat deze school ook
degelijke huishoudsters en bekwame kinderjuffrou
wen vormt. Meerdere welsprekende bewijzen,
hoe een huishoud- slaap- en kinderkamer moet wor
den ingericht, welke voorwerpen daarin en hoe ze
moeten worden geplaatst, toonden dit overduidelijk
Een nieuwe avondcursus in huishoudkunde ter
aanvulling van den tweejarigen cursus geopend,
bewijst overigens, dat aan dit vak alle zorg wordt
gewjjd.
Dat in deze huishoudschool «Aaltje, de zuinige
keukenmeid" niet alleen practisch maar ook theo
retisch gevormd wordt, bewjjst de uitgebreide
studie, gewijd aan de middelen, die met huishoud
kunde, gezondheidsleer, warenkennis enz. in ver
band staan. De leerlingen bestudeeren die niet
alleen in het lokaal waarin ze geëxposeerd zijn,
maar maken daaromtrent ook beschrijvingen in
schriften, wier nauwkeurige bijhouding ons over
tuigde, dat deze studie met den meesten ernst
beoefend wordt.
Met veel belangstelling bezochten wij ten slotte
nog de afdeeling. gewijd aan de zoogenaamde
middagscholen, dagschool I en.II, waar in de
klassen ook lager ouderwijs ter instandhouding
van het vroeger geleerde wordt gegeven. Hier
wordt bijna alles wat in de verschillende cursus
sen wordt geleerd, hoewel in eenvoudigen vorm,
door de jeugdige leerlingen geproduceerd.
Voegen wij hier nog bjj, dat naai- en verstel-
cursussen niet ontbreken in deze school, waar de
huishoudkunde en de naast betrokken industrie
jn har» veelomvattendheid worden gedoceerd, dan
begrijpt men, dat zij haren weidschen naam huis
houd- en industrieschool alleszins wettigt. Niet
minder dan circa 500 leerlingen maken dan ook
van deze vakschool gebruik en het getal dei'
leerlingen die haar slechts tijdelijk bezoeken, neemt
steeds af, terwijl het aantal van haar die den
geheelen cursus volgen, meer toeneemt. Deze
school bewijst wel, dat het vakonderwijs in Schie
dam met voldoende succes beoefend wordt.
Uitvoering „Alb. Thym."
Voor een overtalrjjk publiek, dat zich zelfs tot
op de tribunes der Boadsgehoorzaal verdrong)
werd gister-avond door «Alb. Thijm" opgevoerd
«De onschuldig vereerdeelde," drama in 6 bedrij
ven door J. B. A. Wirtz, rector aan het gymna
sium te HeeswijkJ
Dit drama, dat zich in de goede richting be
weegt, welke het tooneel weer aan zijn oorspron
kelijke bestemming tracht dienstbaar te maken>
speelt in het eerste tijdvak der regeering van
Lodewijk XV, toen Frankrijk herhaaldelijk oor
logen bij de verschillende Europeeschen kwesties
waarin 't batrokken werd, had te voeren.
In den slag bij Fontenoy (1745) had Jan Re-
naud, een dapper krijgsman, zich roemvol onder
scheiden, zelfs een vaandel op den vijand ver
overd en daarmee het succes der Fransche wape
nen verhoogd. Maar aan den vooravond van dien
roemrijken dag speelde zich een tooneel af, da1
