GELUK.
Zaterdag
4 April 1914.
TWEEDE BLAD.
No. 10893.
Biimeuland.
FEUILLETON
fcjemengd Nieuws.
MEM
l'esibesiryiliiig op Java.
Aan eert particulier schrijven van een arts pp
Java ontleent het „Hbld." het volgende:
„En dan heeft u natuurlijk gelezen hoe het
hier met dei pest staat. De ziekte JCcidt zich
geducht uit, en men is met alle mogelijke maat-
regelen bezig, haar te bestrijden. Maar dit kost
geld, en dat is een artikel waarvan bet gouver
nement slecht afstand kan doen, vooral waar
het geldt, goede geneeskundige hulp. Tot nu toe
Werd er aan dei lijders zelf niet veel gedaan,
gedeeltelijk daar het maken van statistieken te
veel tijd kostte, en er te veel menseden nppdig
waren voor het verzamelen van gegevens. Maar
nu gaat men zich ook meer moeite geven voor
het behandelen der patiënten. Er zijn nu hals
Pver kop 20 artsen gevraagd voor de pestbe
strijding, en omdat de zaak geen uitstel kan
lijden, heeft men vast de hulp van den militair
geneeskundigen dienst ingeroepen. Er hebben zich
toen ongeveer 8 artsen uit Batavia beschikbaar
gesteld, terwijl hun de voorwaarden later bekend
gemaakt zouden worden, waarvan zij hun be
slissing zouden laten afhangen. Wie schildert de
verbazing en do verontwaardiging toen ze ver
namen dat ze een traktement zouden krijgen van
f400 per maand i Na een jaar wordt dit verhoogd
tot f 500! liet zijn de gewone voorwaarden voor
een arts van den burgerlijk geneeskundigen dienst.
En dat, terwijl vroeger f 8u0 voor do pest-arusen
werd betaald. Your deze f 400 moet men oen
boelen dag hard werken, en is men aan hpi
besmettingsgevaar blootgesteld, dat tot nu toe
gering is, maar dat ieder oogenblik stijigt als er
meer gevallen van longenpest komen. Met is op
zich zelf een bespottelijk idee dat men jonge
artsen, die nog nooit hier zijn geweest, voor
de pestbestrijding laat uitkomen, want vooreerst
hennen zij geen Maleisch en kunnen dus niet
met de bevolking omgaan zonder tolk, iets dat
niet weinig bijdraagt tot het wi.-inen van ver
trouwen, hetgeen toch zoo noodig, is. Verder
hebben zij nooit iets van Indische ziekten ge
zien, en staan dan voor zeer moeilijke gevallen.
Er komen hier zoo verbazend veel koortsachtige
aandoeningen voor, die soms niets te beteekenen
hebben, doch ook dikwijls dei begin-verschijnse-
len zijn van ernstige ziekten, zooals typhus en
longontsteking.
De ouderen onder ons die eenigei jaren onder
vinding hebben gehad van de behandeling van
den inlander, hebben daar eenigen kijk op en
krijgen al spoedig een idee van den meer of
minderen ernst der ziekte. Een groiJte factor is
hier de aard der Inlanders. Terwijl in hel eene
geval zoo'n man op een nieuweling aor. indruk
maakt alsof hij doodziek is, en op zijn maatje
ligt alsof zijn laatste uur is geslagen, ziet men
een andermaal een doodzieke met soms een tem
peratuur van 39 en meer rondloopen alsof, er
niets aan haperde. En de pest is eeu ziekte, die
ook gepaard gaat met koorts, en waarbij de men-
schen ook ellendig1 kunnen zijn. Ik stel me nu
al een jonge arts voor,, versch uit Holland, zonder
eenige kennis van Indische bevolking en top
standen (die naar een kampong wordt gezonden
om naar een verdacht geval te gaan zien). Hij
gaat er heen met hetgeen hij van d.i pest weet
oil zijn boeken, goeid in het hoofd geprent, vol
goeden moed en zelfvertrouwen. Hij zkt den pa
tiënt met koorts, en heel vage klachten, waaruit
hij, ook met behulp van zijn tolk geen wijs
kan, omdat hij de eigenaardige uitdrukkingen voor
bepaalde gewaarwordingen niet kent, en daarvan
nog minder de waarde kan beoordeclen. Het
zal daardoor dikwijls voorkomen dat menschen
die misschien typhus, malaria of andere aandoe
ningen hebben, door den jongen arts in de pest-
barak worden opgesloten, terwijl wellicht ande
ren die werkelijk pest hebben rustig in hun we
6)
En inziende, dat zij gelijk had, gaven de heer
en mevrouw Langrose hun toestemming, want
zij voelden, dat ze geen grootere somberheid over
de gasten, die zij uitgenoodigd hadden, mochten
brengen nu allen zoo vriendelijk en hulpvaardig
waren geweest. En bovendien ze vertrouwden,
dat zij zelf alles gedaan hadden, wat in dit ge
val mogeljjk was voor den jongen vreemdeling-
Het was nu billyk, om te trachten een weinig
licht en vroolijkheid te verspreiden over het
laatste Kerstfeest, dat hun lieveling tehuis zou
vierente meer nog omdat zonder haar geen
geestelijke of wereldsche hulp den armen zwerve
ling nog vóór zijn dood had kunnen baten.
Toen nu twee bedienden een achterdeur openden,
om eens naar het weer te zien, alvorens het lijk
naar zijn tijdelijk verblijf over te brengen, deinsden
ze verschrikt achteruit door de hevigheid van
den storm, die nu zjjn toppunt had bereikt. Naar
de hoogte der sneeuwhoopen te oordeeleu, moest
de storm reeds lang met groote hevigheid gewoed
hebben vóór iemand in huis er erg in had, uit
gezonderd misschien Bertie zelf, die even naar
buiten gekeken had.
Het was bepaald ondoenlijk, om zich dezen
ning worden gelaten. Daarbij komt nog ae angst
dien de jonge medicus in het begin moet heb
ben vo,or de zoogenaamde longenpest, welke; hij
allicht in ieder geval van koorts, gepaard met
hoesten, en voorkomend in een peststitek. méént
vóór zich te hebben.
En voor dit alles geeft het gouvernement heit
luttel bedrag van f400 per maand! Het gouverne
ment weet zeer goed, dat het voor öat bedrag
geen ouderen kan krijgen. De jonge officieren
van gezondheid die men hier» heeft gevraagd, heb
ben zich bijna allen teruggetrokken toen ze dn
voorwaarden hoonden. Vooral voor de getrouwden
is het een groot risico. Het algemeen idee hier
is dan ook dat men in Holland het gevraagde
aantal niet bij elkaar zal krijgen. Nu krijgt men
wel vergoeding voor vervoer of liever voor reis
kosten, maar dat is niet veel, en in geen geval
een vast inkomen.
Het is vreemd dat het gouvernement, dat zoo
vele honderdduizenden uitgeeft voor andere za
ken, de pestbestrijding betreffende, kijkt op en
kele duizenden vo,or artsen. En ik geloof wer
kelijk, dat, als er meer werk wordt, gemaakt vat:
de patiënten, bet sterftecijfer zal aaien. YVaarom
is het sterftecijfer van Europeanen in de pest-
streken lager? Vermoedelijk ornaat g© Europeanen
beter behandeld kunnen worden. Het is ti hopen
dat het gouvernement betere voo. steden boet,
anders is de kans dat het artsen uit indië krijgt,
nul, en uit Holland door de onbekendheid, jets
meer."
Het bovenstaande geeft vrijwel de al ge mee né
opinie op Java weer, voorzooverire daarvan in
de pers aldaar uiting werd gegeven.
•Ook daar zien wij inzonderheid aangedrongen
pp de tewerkstelling van ervaren artsen bij dto
pestbestrijding', waarbij! dan ongetwijfeld vooral
het gebrek aan taalkennis zwaar zal wegen.
Wij gelooven echter dat hieraan geen ever-
dreven gewicht moet worden gehecht. Men heeft
het in den Balkan-strijd gezien hoe onze artsen,
ondanks bedoeld gebrek, toch algemeen erkende
uitstekende! diensten hebben kunnen bewijzen.
Wat de kwestie der voorwaarden van indienst-
stelling of uitzending1 evenwel betreft, hebben ook
wij reeds als onze meening te kennen gegeven,
dat, nu het blijkt noodig te zijn, voor uit bijzon
dere geval uitzonderingsbepalingen moeten wor
den gemaakt.
In Britsch-Indië denkt men er ook zoo over.
Terwijl daar de jongste artsen van aeu Indian
Medical Service in civiele betrekkingen met 450
roepies f 360 's maands worden bezoldigd,
wordt hun, indien zij bij de pestbestrijding worden
te werk gesteld, eene toelage van 250 roepies
f 200 's maands toegekend.
Deze toelage blijft onveranderlijk dezelfde of
de betrokkene in het leger den rang bekleedt
van luitenant, kapitein, majoor of luitenant-kolo
nel. i
Er is dus o. i. wel aanleiding' om ook een
zelfde toelage toe te kennen aan allen, die bij
de pestbestrijding1 worden werkzaam gesteld.
Albanië.
Reuter seint uit Durazzo, dat bij Koritza Ae
Nederlandsche majoor Snellen zwaar gewond is.
Beurzenstichtingen.
Bij K. Bi. is benoemd tot lid van ae1 bij het
Departement van Binnenl. Zaken beslaande ari-
viseenende commissie voor de zaken b&treftenaé
de stichtingen van beurzen voor het onderwijs:
mr. B. J. A. Sterck, president van het Gerechts
hof te 's-Gravenhage.
Kon. Ned. Ver. voor Luchtvaart.
In plaats van den generaal-majoor W. H. van
Terwisga is Voorzitter van de Kon. Ned. ver-
eeniging voor Luchtvaart geworden ae oud-mi
nister van Oorlog H. Colijn.
C Nobel, f
Het s.s. „Soerakarta" van da Rotterd. Lloyd
wordt 12 April te Rotterdam verwacht, aan
boord hebbende het stoffelijk overschot van
den heer C. Nobel, oud-adjunct-directeur van
gemeentewerken te Rotterdam, die begin 1913
naar I-naië vertrok, belast met den aanleg van
de groote havenwerken aldaar, doch kort na
zijn aankomst ten gevolge: van appendicitis
overleed.
Het stoffelijk (overschot zal verder naar
Utrecht warden vervoerd om aldaar ter aarde
besteld te worden.
De pensioenwetten.
Naar aanleiding! van de gehouden beschouwin
gen in de Tweede Kamer bij de behandeling
van de Staatsbegrooting en hetgeen oaar gezegd
is over de bestaande pensioenwetten, zal, naar
aan het „Huisgez." wordt gemold, op aen twee
den Paaschdag te Utrecht, op aanstichting van
den Ned. R.-K. Gemeen te we rkliaaenb o nd St. Pau-
lus, een vergadering plaats hebben van de hoofd
besturen van R.-K. Onderwijzersbonden, R.-'K. Ge
meenteambtenaarsbonden, enz. Op deze vergade
ring zal het lid der Tweede Kamer, de heer
A. N. Fleskens, tegenwoordig zijn.
Ministers op vaeantie
De Minister van Binnemlandsche Zaken, mr.
Cort van der Linden, is gister tot na Paschen
een verlof buitenslands gaan doorbrengenins-
ijks de Minister van Justitie, mr. Ort.
avond buiten te wagen en de heer Langrose, die
geroepen werd, verklaarde het eveneens voor on
mogelijk. zoodat ten minste nog eenige uren het
arme overschot door een lijkkleed bedekt moest
blijven staan in de dienstbonenkamer en daardoor
alle zweem van feestelijkheid uit het huis bande.
Vader Parker was van plan dadelijk naar N.
terug te gaan, nadat hij eenige ververschingen
had gebruikt en een versch paard geleend maar
toen hij had gezien, hoe vreeselijk de stormjacht
zweepte en hoe dik de sneeuw lag, weigerde de
heer Langrose hem vergunning te geven den
tocht van vijt mijlen te aanvaarden. Hun eigen
geestelijke, vader Rooke, zou stellig dien avond
niet terugkomen, want het was te voorzien dat
geen enkel voertuig van het station zou vertrekken
zelfs al kwam de trein op tijd aan en daar er
toch nog een geestelijke te N. was, om daar de
Kerstmis te doen, was het de plicht van pater
Parker, om in het heerenhuis in dit buitenge
wone geval den dienst waar te nemen. Nadat
hij aan verschillende deuren en vensters een
kijkje genomen had, was de goede priester ein
delijk tot bovengenoemde conclusie gekomen,
toegevende, dat het dwaasheid zou zijn zich op
weg te begeven, te meer nog zeide hij met een
glimlachndaar God my hierheen gezonden
schijnt te hebben met het tweeledige doel. die
arme ziel tot Hem terug te brengen en voor u
allen op Kerstdag de H. Mis te doen.".
En aldus, gelaten al de plannen voor de viering
van het Kerstfeest bij zyn eigen parochianen,
opgevend, stemde hy erin toe, aan het diner deel
Vlootbemanning.
De vlootuitbividing, die voornamelijk voor de
verdediging van Indië noodzakelijk wordt geacht,
brengt mede, dat. in ieder geval en afgezien aan
de vraag omtrent den aard der te bouwen
schepen, een voorziening zal moeten worden ge
troffen, teneinde te geraken tot een oplossing van
het personeel-vraagstuk.
Zooals bekend is, zijn plannen in voorbereiding
om de bemanning der schepen in Indië voor
een deel te doen bestaan uit inlanders, doch dit
neemt niet weg. dat ook een nieuwe regeling
noodig zal moeten zijn om over voldoend geschikt
Europeesch personeel te kunnen beschikken.
Daarvoor komen twee middelen in aanmerking!
namelijk verkorting van het dienstverband, met
het doel de vrijwillige dienstneming te bevorderen,
en uitbreiding van de getalsterkte en verlenging
van den diensttijd van de zeemilitie.
Naar wij vernemen, moet het thans echter niet
liggen in het voornemen der Regeering, voorstel
len te doen, welke zouden leiden tot verzwaring
van den militieplicht ten behoeve van den zee
dienst,
De brandstichter gear re s t e.er d? De
uit het garnizoen Ede voortvluchtige sergeant,
die verdacht, wordt de aanstichter te zijn van
den kazernebrand aldaar, is (e Slenaken (Zuid-
Li m 1: urg) geanesteerd
Bij ondervraging door den gamizoens-eoinman-
dant te Maastricht gaf hij, volgens „De Tel.",
weinig antwoord. De reden, dat hij deserteerde
was, dat hij bevreesd was voor voorarrest.
De hl au w zu u r ve r gi f t i g i n g te A ui
ster dam. De „Kriminalkommissar" Fischer uit
Leipzig, die een werkzaam aandeel nam aan do
nasporingen daar ter stede naar de vorgifligingjs-
g'evallen op den Koninginneweg te Amsterdam,
vertoeft aldaar om door den rechter-commissaris
gehoord te worden. (Hbld.)
Toch geen overbrugging!
Tusschen de gemeente Dordrecht en de Maat
schappij tot Explotatie v. S. S. was overeenstem
ming verkregen ten aanzien van het maken eener
overbrugging bij den overweg aan den Dubbel-
damschen weg. De gemeente zou 2/3 der kosten
ad f4600 betalen en de maatschappij zou de brug
aanbrengen. Nu is echter de overweg verbreed
en het ligt in de bedoeling te maken, behalve een
weg voor het algemeen verkeer, ook een weg
enkel voor voetgangers en dien weg zoo lang mo
gelijk voor het verkeer open te houden, ook na
dat de algemeene verkeersoverweg reed zal zijn
gesloten. De maatschappij is van oordeel, dat
van de aan te brengen brug weinig of heelemaal
geen geruik zal worden worden gemaakt en van
daar dat de Raad van toezicht gevraagd heeft of
toch op het maken der overbrugging wordt aan
gedrongen. Gezien de hooge kosten voor de ge
meente en gezien de ervaring elders met derge
lijke bruggen opgedaan, willen B. en W. afwach
ten hoe het met de nieuwe regeling zal gaan en
aan den Raad van Toezicht berichten, dat voor-
loopig genoegen zal worden genomen, dat de brug
niet wordt aangebracht.
in nemen, dat niet langer kon worden uitgesteld.
Maar, al sprak nog niemand openlijk angst uit,
toch was het een somber maal, in spijt van de
welgemeende pogingen, die allen aanwenden, om
het gesprek gaande te houden en een weinig op
gewektheid te toonen en Bertie, wier lief stralend
gezichtje allen hoopten terug te zien, was nog
altijd afwezig.
Mijnheer en mevrouw Langrose en al hunne
gasten schenen pater Parker's geopperde veron
derstelling te gelooven, dat kapitein Mordaunt
niet op weg zou zijn gegaan, maar zou gewacht
hebben tot de storm wat bedaard was, omdat
hij wel wist, dat men hem bij zulk weer ver
wachten zou. Deze theorie was dadelijk door
allen als een zekerheid aangenomen, om Bertie
gerust te stellen. Zij had zwijgend toegeluisterd,
toen haar moeder haar dit vertelde met een har-
telijken kus en de blijde voorspelling, dat Cecil's
behouden thuiskomst op morgen eene heerlijke
vergoeding zou zijn voor al, wat zij dezen avond
had doorstaan, terwijl zij erbij voegde, hoe heer
lijk ze het allen zouden vinden, dat hij in het
eerste oogenblik zijn vertrek had uitgesteld, om
dat hij, na zijn biecht, eerst de kracht van den
storm voorgoed kon opmerken, wat hij niet had
kunnen doen, wanneer hij eerder vertrokken was,
dan was hij stellig onderweg overvallen geweest.
»Jawel, mama," zeide ze eindelijk op een zon
derling afgematten toon, umaar ik wilde toch
liever niet aan tafel komen. Ik geloof, dat ik te
moe ben; misschien heeft de dood van den armen
stumper beneden me van streek gemaaktze
Inbrekers. Te Sneek zijn de inbrekers op
heelerdaad betrapt geworden, die de laatste drie
weken tal van inbraken te S.neek en omgeving
hebben gepleegd. Zij werden betrapt in het na
burig IJs'brechten, toen zij bij' het schoolhoofd
hun slag trachtten te slaan. Het bleken te zijn
drie Sneeker-jongens van 15 tot 17 jaar, van
wie twee reeds' een jaar tuchthuisstraf achter den
rug hadden. De daders hebben bekend. Gouden
en zilveren voorwerpen, van diefstal aikenistig,
werden in hun bezit gevonden.
Electrisch licht'? Naar de Delftsche Ct."
verneemt, hebben de onderhandelingen, gevoerd
door den directeur van het gemeente electricitéits-
hedrijf te Delft en den adviseur der Eerste West-
landsche Electriciteits-Maatschappij, aen heer J. A.
Schouten, er toe geleid, dat aan do betrokken
Westlandsche gemeenten door Delft een nieuw
voorstel is gedaan om den kabel te leggen op
kosten van de gemeente Delft, zonder dat,
zooals het oude voorstel luidde door de E.
W. E. M. rente en aflossing zullen worden be
taald, voor welker betaling een garantie van de
gemeenten Rotterdam (Hoek van Holland), Mon
ster en 's Gravenzande, werd verlangd.
Tegen die garantie werden door de verschil
lende gemeenten voortdurend bezwaren gemaakt.
De verrekening vindt nu op andere wijze plaats,
nl. door middel van den stroomprijs.
Dooi' dit voorstel zal waarschijnlijk de tegen
werking, die steeds werd ondervonden, vooral
van de zijde van den burgemeester van 's-Gra-
venzanrje, worden opgeheven.
Dit is wel noodig, daar het anders met de
stroomlevering tegen den winter voor de West
landsche dorpen er slecht zal uitzien. Wil men
tegen dien tijd gereed zijn, dan dient met de
behandeling der voorstellen door de gemeenten
spoed te worden gemaakt.
Een zonderling grensproces. De
rechtbank te Munster veroordeelde gisteren drie
personen uit Dusseldorf en Bocholt tot een boete
van 100 Mark elk, omdat zij het vorig jaar den
fabrikant F. K. uit Bocholt, welke door de Hol-
'andsche politie werd gezocht, in een automobiel
hadden meegetroond en bij Dinxperlo gekomen
uit den automobiel hadden geworpen om hem in
handen der Hollandsche politie over te leveren.
In een wort el gestikt. Het 2-jarig
kindje van den heer B. uit Schoten is, terwijl het
op den arm van de moeder zat, in een stukje
wortel gestikt.
Dr. Luining verleende hulp, doch het mocht
niet meer batenhet kindje was reeds overleden.
Prijsverhooging van couranten.
Wegens de invoering van de landelijke arbeids
overeenkomst in het boekdrukkersbedrijf, hebben
de uitgevers van de »Meierijsche Courant®, de
ïEindhovensche Courants en de het »Eindhovensch
zullen dat allen wel begrijpen, nietwaar? Ik zal
even mijn avondgebed in de kapel gaan bidden
en dan wat op de sofa in mijn slaapkamer gaan
liggen bij het haardvuur en dan wil ik graag
een kopje thee hehben, als u me dat wil zenden
mama."
»Zeker, lieve, en Aggie en ik zulten je gezel-
komen houden. Ze zullen ons wel willen veront
schuldigen ons heele Kerstavond is nu toch in
't water gevallen, maar we betreuren dat niet,
nietwaar lieveling. We zijn integendeel blij. niet
waar Bertie, dat God zulk een simpel feit, als
je vroolijke ontmoeting met Cecil in de veranda,
tot het middel maakte, om eene arme ziel in
Zijne genade te laten sterven
»0 ja, mama," en iets, dat op een zwakken
weerschijn van haar vroegen stralenden lach ge
leek gleed over het gelaat van het jonge meisje,
toen ze hare moeder verliet, om naar de kapel
te gaan waar zij, alleen met God en haar eigen
hart, een vurig gebed opzond voor haar braven
dapperen verloofde; terwijl ze al haar best deed,
om den wilden, onvrijwilligen wensch te onder
drukken, die telkens in haar oprees: was ik
dezen middag maar niet naar het terras gegaan
had ik toch binnen maar op de gewoue manier
op Ceeil gewacht." Voor deze gedachte, al kwam
zij ook tegen haar wil, verachtte zij zich zelve,
en telkens, als zij weer opdoemde, verjoeg zij ze
met een nieuw gebed voor de zielerust van den
overledene en een dankgehed tot God. dat hij
haar en Cecil tot de werktuigen van Zjjoe Ge
nade gemaakt had. [Wordt wnariflij.
