Dagblad voor Schiedam
f
1* n nby Terlies nc
toUzcJ 10
TWEEDE BLAD.
R K. Patronaten-Congres.
Onschuldig veroordeeld.
Gratis Ongevallenverzekering
37ste Jaargang.
Zaterdag l| Juli 1914.
No. 10979
oTereenïomstig or de polis vermelde voorwaarden.
FEUILLETON.
Bureau: Boterstraat 50. Telef. 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden ƒ1.50, per week 12 cent, per maand
50 ct., tranco p. post ƒ2.p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 2 cent.
Advertentiën: Familieberichten 20 ct. per regelHandelsadvertentiën
16 regels 92 ct.elke regel daarboven '15 ct. 3 maal plaatsen wordt 2 maal
berekend. Ingezonden mededeelingen 35 ct. p. regel. Speciale conditiën voor
herhaaldelijk adverteeren.
levenslange JP 0 0 O verlies van
geheele g i 11 g een hand,
invaliditeit1 U U voet of oog
De verzekering wordt gewaarborgd door de liollandsche Algomeene
f4 fï fï bü verlies
E U U een (luim
Verzekeringsbank, gevestigd te Schiedam.
by
verlies van
eiken ande
ren vinger.
Deze week werd te Utrecht in sTivoli" het
Eerste Nationale Congres van R. K. Jongenspa
tronaten in Nederland gehouden, onder hooge
bescherming van het Doorluchtig Episcopaat, ter
wijl als vertegenwoordiger der regeering mr. dr.
Kooien het congres bijwoonde.
Het congres was begonnen met een H. Mis in
•ie O. L. Vrouwekerk in de Biltstraat.
Pastoor Meuleman sprak een welkomstwoord en
rector Van Stee opende de vergadering, waarop
(ar. Aalberse een rede hield over »De zorg der
Katholieke Kerk voor de school, vrije jeugd."
Onder opvoeding in den ruimsten zin ver
staan wij dien vorm van maatschappelijke werk
zaamheid, waardoor, onder leiding van het rijper
Verstand en met gebruikmaking van doeltreffende
middelen, de physieke, verstandelijke en zedelijke
krachten van het kind zóó worden ontwikkeld,
dat het wordt voorbereid voor de vervulling van
sijn levenstaak op aarde en het bereiken van zijn
eeuwige bestemming.
Gelijk in zoo menig ander opzicht, zoo is ook
ten aanzien van opvoeding en onderwijs de komst
van het Christendom het meest belangrijke mo
ment in de geschiedenis van het menschdom.
De christelijke levensbeschouwing verschilt ra
dicaal van de heidensche.
Het Christendom voegt aan het onderwijs toe
eeQ nieuw gebied van wetenschap, en vermeer
dert de middelen om zijn idealen te verwezenlij-
ken, om zijn leer te maken van voorschrift tot
mvensdaad.
Aan de hand van de geschiedenis toont spr-
aan, dat de kerk het zich altijd tot plicht heeft
Berekend de beschaving en de ontwikkeling te
bevorderen.
Taine onverdacht getuige verklaart dan
°°k»Voor de Revolutie waren de lagere scholen
tel baar. In 1789 waren er 25000 lagere scholen,
die niets aan de schatkist kostten en bijna niets
aan de ouders. Er waren 900 colleges (tegen 300
*bans) tellende 27000 leerlingen." En wanneer de
*ranschman van nu, verwondert vraagten waar-
°m kon mijn grootvader dan niet lezen dan
'lidt ons antwoord omdat hij geboren werd na
d® Fransche Revolutie, die 't volksonderwijs ver
hoestte, doordat zij aan de geestelijkheid hare
Boederen ontnam, waaruit het onderwijs werd
^ekostigd, terwijl de Staat daarna 40 jaren
hachtte, eer hij in 1833 het onderwijs serieus
°rganiseerde.
lu 1789 telden de colleges 72000 leerlingen, in
°00 elf jaren slechts later nog maar 7000
Vóór 1789 was 't onderwijs grootendeels koste-
°°s) omdat de Kerk 't uit haar inkomsten be
duide. Thans heet het kosteloos, maar de Staat
aalt het geld voor een groot deel uit de indi
kte belastingen, uit de zakken van het volk.
Zoo heeft de Kerk, alle eeuwen door, voor het
v°lksonderwijs gezorgd.
^^Pr^besloot^zyn^rede^De^godsdienst is het
GROOTE BOEIENDE ROMAN.
Naar het Fransch,
56)
Nog
eenige stappen en zij bereikten Maria. Zij
as gered.
2ic^klaps sprong zij van de vlakte waarop zij
tiid v|)evonc'> B'og voorbij hen zonder dat zij den
J hadden haar vast te grijpen begon met een
bl0^mnige snelheid te loopen te midden der
Ble -van .Braniet, dan, het evenwicht verliezend
ZÜ m') poogde zich vast te klampen aan
a Paaien de rots en rolde in de Lesse hare
A.ea m het water uitstrekkend,
booren °r ''et een verschrikkelijken schreeuw
Hadit is te veel... dit is te veel I...
Volo^11 ere schreeuw was op den zijnen ge-.
VloL u anderei val had te midden van den
med den val van Maria gevolgd.
dmeonne was niet meer daar
centrale punt, het eenheidsbeginsel en de levend
makende kracht in het opvoedingsproces. Daarom,
zooals de godsdienst heel ons leven moet doordee-
semen, in al ons doen en denken moet doordrin
gen, zoo ook moeten opvoeding en onderwijs steeds
van den godsdienst doordrongen zijn. Alleen dan
zal ons Patronaatswezen zijn, wat het zijn moet:
een krachtig hulpmiddel, om de jeugd van ons
Vaderland op te voeden tot ware Katholieke Ne
derlanders, tot degelijke zonen en dochters van
het Vaderland, tot nuttige leden van de Maat
schappij, tot gehoorzame kinderen der H. Kerk.
Kap. v. d. Venne van Roermond behandelde
»De organisatie der R. K. mannelijke schoolvrije
jeugd en kwam tot de volgende conclusies
Nadat de jongens de lagere school doorloopen
hebben, komt voor hen de eigenlijke vormperiode
voor het verdere leven. Deze duurt tot ongeveer
20-jarigen leeftijd. Gelijk de jongens en jonge
lingen van beneden en boven den 16-jarigen leef
tijd verschillen in karakter, aanleg, behoeften)
zoo dienen ook de jeugdorganisaties, waarin men
beide onderbrengt, niet dezelfde te zijn, maar zich
aan te passen aan het verschil, dat de leeftijd
veroorzaakt.
Voor de jongens beneden de 16 jaren is een
verdere vormschool noodzakelijk, en het patronaat
is daarvoor het meest geschikte instituut. Dit
patronaat dient meer en meer te worden een
parochiale instelling, door of met medewerking
der parochie opgericht en door haar steun in
stand gehouden. Het patronaat zij, zooveel mo
gelijk, een voortzetting der bjjzondere lagere
school, en het is hoogst gewenscht, dat ook de
niet leek-onderwijzer, die daar werkzaam is, meer
en meer bereid gevonden worde aan het patro-
naatswerk zooveel mogelijk zijn medewerking te
verleenen.
Daar het patronaat onmogelijk overal alle jongens
kan omvatten, dienen naast en buiten het patro
naat andere middelen te worden aangewend en
andere vereenigingen tot jeugd vorming en -be
scherming te worden opgericht, aan welke het
patronaat zijn medewerking en steun moet ver
leenen.
Na het patronaat dient, ook als voortzetting
daarvan, eene andere vereeniging te worden op
gericht, waarin de jongelingen boven.de 16 jaar
worden ondergebracht. Deze vereeniging is geheel
anders van inrichting en moet vooral voor een
gezellig tehuis zorgen, waarin verder aan de
vorming, ontwikkeling an bescherming der jon
gelingen kan worden gewerkt.
Pater Blanken C.s.s.R. deed zijn gedachten-
gang over de oprichting van jongenspatronaten
zich als volgt verkonden
Daar zonder de medewerking der ouders het
patronaat zijn doel niet of uiterst moeilijk zal
bereiken, dienen, vóór de oprichting van een
patronaat, de ouders van het nut en de noodza
kelijkheid van het patronaatswerk overtuigd te
worden.Een afzonderlijke,vergadering van directeur
on ouders vóór de oprichting biedt daartoe de
meest geschikte gelegenheid.
Regel zij, dat men klein beginnelangzaam
mag het getal der beschermelingen aangroeien en
naar gelang van den groei van het patronaat
De gidsen schoten toeeen hunner mompelde
met gramschap
Dit is waanzinnigheid 1
Paqueron had zich op de knieën gezet en
maakte bevend een kruis.
Siméonne zwom. Zij duikelde, zocht Maria die
in de zwarte wateren was verdwenen. Zij ver
scheen terug aan de oppervlakte, hief het hoofd
op in eene uiterste poging.
Help help 1
Haar kleed hing tusschen hare beenen en ver
lamde hare bewegingen. Het ijskoud water ver
stijfde hare ledematen. Het was haar gelukt Ma
ria vast je grijpen terwijl deze tegen den stroom
worstelde. Zouden zij thans samen omkomen
Op de rots, doolden de strooien toortsen welke
de gidsen links en rechts haddeu geworpen al-
lengskens uit en het gewelf verviel in de duister
nissen.
Beneden, waren de gebroeders Vigneron afge
daald tot aan de Lesse. De eene hield twee fakkels
van hars vast en zwaaide er mee boven het
water. Vonken vielen in de rivier en doofden uit
met eene lange trilling. De andere had een
lang koord ontrold dat om zijn middel was be
vestigd en aan het uiteinde was voorzien van
een ijzeren haak.
Siméonne riep met versmoorde stem
Help 1 Ik verdrinkt!,.. Help I...
moet er aan verbonden worden, wat omstandig
heden, tijd en werklust veroorloven en wat in de
omgeving het meest dienstig wordt geacht.
De beschermelingen dienen van den beginne af
goed overtuigd te worden van den waren aard
van het patronaat; zij moeten zelf inzien, dat zij
lid van het patronaat worden en zijn, om zich te
vormen voor de toekomst en niet om eenige uren
per week aangenaam door te brengen.
Het patronaat zij vóór alles een school, die
practische vorming geeft voor het leven; daarom
worde geheel het onderwijs ingericht naar den
aard en de behoefte der beschermelingen. Een
levendig en belangwekkend godsdienstonderwijs
sta daarbij altijd op den voorgrond.
Splitsing van het patronaat in verschillende
afdeelingen, waarin de jongens geleidelijk over
gaan, is een absoluut vereischte.
Pastoor de G r ij s, secretaris der Patronaats-
vereeniging bracht verslag uit over den stand der
patronaten in Nederland
Roomsch Nederland telt op het oogenblik 210
patronaten en jongelingsvereenigingen welke zijn
aangesloten bij het Centraal Comité. Wat den aard
en den werking betreft onzer patronaten, zij mee
gedeeld dat slechts 30 de bescherming tegen gods
dienstige, zedelijke gevaren op den voorgrond staat
en het hoofddoel der werkzaamheden vormt. Bij
de overigen wordt de ontwikkeling en opvoeding
als het voornaamste beschouwd. Geen enkel pa
tronaat ontvangt subsidie van Rijk, Provincie of
gemeenten.
Wel ontvangen sommigen curssussen, b.v. tee
kencursussen, enz. subsidie.
16 Patronaten hebben een eigen gebouw. De
indeeling in klein en groot patronaten bestaat bij
92 patronaten. Geen scheiding naar leeftijd be
staat bij 73, terwijl bij 12 patronaten wordt opge
geven een indeeling in klein, midden- en groot
patronaat. Bij deze laatste sluit aan het groot
patronaat, de gezellen-vereeniging, als tusschen-
schakel tusschen patronaat en mannen-organisatie,
vooral bij de werkliedenvereening. Bij de anderen
wordt de leeftijdsgrens verhoogd tot die, welke
voor het lidmaatschap van de R. K. Werklieden
vereenigingen wordt gesteld of bestaat er naast
het patronaat een afzonderlijke Gezellen-vereeni
ging.
Het aantal commissieleden bedraagt 1105, het
aantal patronaats-beschermelingen 14075.
Bij 't onderwijs neemt het godsdienstonder
wijs een eerste plaats in overal. In 84 wordt les
gegeven in de Bijbelsche geschiedenis afzonderlijk,
63 Kerkelijke geschiedenis, er bestaan Apologeti
sche, anti-alcobol cursussen enz., waarover geen
cijfers echter zijn mee te deelen.
Wat het herhalingsonderwijs betreft, zij mee
gedeeld, dat deze niet in cijfers is uitgedrukt door
één federatie, van de overige 4 Diocesane federa
ties vond de de secretaris 85 patronaten met her
halingsonderwijs, 18 met voortgezet onderwijs.
Aan het eerste nemen 850 jongens deel, aan het
'aatste 306. In 't geheel wordt per week 372
uur uur onderwijs gegeven.
Door 48 patronaten wordt voorbereidend teeken-on-
derwijs gegeven voor 123 leerlingen, met 214 lesuren
per week, terwjjl het vak-teekenonderwijs wordt
Op het oogenblik dat zij ging verdwijnen, wierp
de gids het koord uitde haak bereikte de boerin
en drong in hare kleederen.
De Belg riep
Een weinig moed en gij zijt gered
Maria had, in eene uiterste poging, het lichaam
van het jonge meisje gegrepen en zich aan haar
vastgeklampt. Siméonne liet zich aan het koord
hangon en bereikte den oever. Paqueron hielp
den gids om ze bij te trekken. Het was tijd. Ma
ria was half dood. Siméonne viel in bezwijming
toen zij aan den kant was. Wat Madelor betreft,
hij zag dat de twee jonge dochters gered waren,
loosde een diepen zucht en zakte ineen. Men
zou gezegd hebben dat de krachtdadigheid waar
van hij tot hiertoe blijken had gegeven hem plot
seling verliet...
Paqueron nam het zielloos lichaam ven Maria
in zijne armen een der gidsen nam Siméonne
mee en men richtte zich, door de gaanderijen,
na de Lesse overgestapt te zijn langs een smalle
brug, naar de zaal der inscheping.
-Daar bevond zich de boer door Paqueron
gezonden. Hij wachtte met eene lantaarn zijne
boot lag op den oever, die zacht tot aan die
rivier helde.
Dit is het middelpunt van al de onderaardsche
loopen der Lesse.
Zij namen plaats in de boot.
gegeven aan 43 patronaatsscholen met 1320 deel
nemers, gedurende 321 lesuren per week.
Voorts zijn er nog cursussen in boekhouden,
vreemde talen, rekenen enz. enz.
De heer Henri Heijman, president van het
Christen Vakverbond van België sprak over het
patronaatswezen in België en de generaal-secretlir
van het verbond van R. K. Jongelingen vereeni
gingen van Duitschland gaf een overzicht van het
Patronaatswezen in Duitschland.
In de middagvergadering ontwikkelde de heer
Chr. L. Wesseling hoofd eener R. K. M. U. L. O.
school de volgende stellingen.
Het patronaat moet ook de maatschappelijke
vorming zijner leden behartigen.
De maatschappelijke vorming, door het patro
naat te geven, moet aansluiten bij die der gewone
lagere school en voorbereiden op de veelzijdige
werkzaamheid, waartoe de katholieke jonge man
in onze dagen geroepen is.
Voortgezet lager onderwijs in de vakken lezen,
schrijven, rekenen, Nederlandsche taal, geschiede
nis, aardrijkskunde en natuurkennis behoort de
leden van het patronaat vatbaar'te maken voor
verdere ontwikkeling.
De maatschappelijke plichten, die de jonge man
eenmaal zal moeten vervullen, zijn te herleiden
tot drie groepen
a. de plichten jegens het gezin b. de plichten
jegens de vereenigingc. de plichten jegens den
Staat.
Als voorbereiding tot een behoorlijke vervulling
dier plichten, dient het Patronaat te geven
voorbereiding en steun bij de beroepskeuze
grondig, degelijk vakonderricht; de hoofdzaken
der gezondheidsleer anti-alcoholisch onderwijs
inzicht in de waarde der verzekeringde begin
selen van eenvoudig boekhouden opwekking en
gelegenheid tot sparen elementair sociologisch
onderrichteen beknopt overzicht van onze
Staatsinrichting.
In kleinere plaatsen behoort het vakonderwijs
zich te richten naar de behoeften van de meer
derheid eenige specialiseering is echter mogelijk
en wenschelijk.
In grootere plaatsen behooren de verschillende
parochiale patronaten samen te werken, om door
het stichten van flinke centrale inrichtingen te
voorzien in de uiteenloopende behoeften aan
opleiding.
Hierna verkreeg Baron van Wijnbergen het
woord om de slotrede uit te spreken.
Spr. zeide, dat het spreekwoord, wie de jeugd
heeft ook de toekomst heeft niet enkel van toe
passing is op de jeugd van de lagere school. Spr.
zal geen technische bijzonderheden behandelen die
zijn reeds voldoende besproken maar naast de
gedachtenwisseling der deskundigen is noodig de
belangstelling van geheel Roomsch Nederland voor
deze nuttige instelling.
Spr. spreekt zijn voldoening uit dat de regee-
zich op dit congres heeft laten vertegenwoordigen.
De beste dank, dien wij kunnen brengen aan
dit Congres, is zeker wel de belangstelling van
het geheele katholieke volk te wekken. De
Clerus toont reeds die belangstelling,
want hij staat steeds klaar het goede werk der
De fakkels brandden niet meer.
Nog eenige seconden en zij zouden de zon zien
stralen.
Inderdaad, eene lichtschemering, blauw als het
azuren uitspansel, streelde het gewelf.
Eensklaps keerde de boot om, daar de Lesse
eene plotselinge kromming maakte. De stralen dei-
zon vielen op hen.
Zij waren ter bestemming gekomen.
De gidsen brachten de jonge meisjes tot in het
dorp Han over, terwijl Paqueron, aan den anderen
kant van den berg, Rosa ging zoeken, die aan
den ingang der grot gebleven was.
Siméonne kwam de eerste tot zich zelve.
En Maria vroeg zij.
Maria gij hebt haar gered, antwoordde
Madelor. Ik beminde u vroeger als eene dochter..
Mij dunkt dat mijne genegenheid tot u thans ver
dubbeld is.
Siméonne glimlachtte en schudde het hoofd.
En Madelor verstond haar niet toen zij zeer
stil mompelde
Het was mijn plicht.
Wordt vervolgd).
flOB
on
