Dagblad voor Schiedam en Omstreken. EERSTE BLAD. I bil ZZ; f 13 Gratis Ongevallenverzekering f 37&te Jaargaa- Zaterdag 25 Juli 1914. No. 10985. Bureau: Boterstraat 50. Telef. 85. Postbus 39. Abonnementen per 3 maanden ƒ1.50, per week 12 cent, per maand °0 ct., franco p. post ƒ2.p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 2 cent. oTereeüoiDslis op de polis Yermelde voorwaarden. Ad verten tien: Familieberichten 20 ct. per regel; Handelsadvertentiën 1 -b regels 92 ct.; elke regel daarboven 15 ct. 3 maal plaatsen wordt 2 maal ÈSSelijteïeUrenmededeelingen 35 P' conditiën -or levenslange f O f| f) verlies van orereen» op de polis vermeide Foorwaarden. I UUU mvïiidueit8 LUU voe? «Kg De _verzekering wordt gewaarborgd door de Hollandsche Algêmeeno bjj verlies van een duim Verzekeringsbank, gevestigd te Schiedam Pftf] b5 verlies |*J l- Wj verlies van eiken ande ren vinger. Dit nummer bestaat uit twee maden en een Geïllustreerd Zondagsblad. Buitenlandsch Nieuws. Oostenrijk en Servië. Het ultimatum. Volgens een nader bericht uit Weenen is aan e nota, door Oostenrijk aan Servië gezonden en waarop, zooals men weet, vóór heden-(Zaterdag) stond 6 uur antwoord wordt ingewacht, nog een •fteoiorie toegevoegd. in deze bijlage wordt het resultaat omschreven van het onderzoek te Sarajewo, voorzoover het de 'n de nota genoemde Servische ambtenaren betreft. Volgens de memorie is uitgemaakt, dat het P an om den aartshertog-troonopvolger gedurende ZlJQ verblijf te Sarajewo te vermoorden, te Bel grade is uitgebroed door Prinzip, Cabrinowits, een zekere Mila Tviganowits en zekere Trifko Graber^ met medewerking van majoor Woja Tancox. Zes bommen en vier browningpistolen werden aan Prinzip en Cabrinowits te Belgrado door Tsi- ganiwits en majoor Tancox ter hand gesteid. De ommen zijn handgranaten, afkomstig uit het arse naal van de grenswacht Sjabats en Losnica. Voor het gelukken van den aanslag te verzeke ren, leerde Tsiganowits aan Prinzip, Graber en abrinowits het gebruik van de bommen en het Schieten met brownings. Om Prinzip, Cabrinowits en Graber over de osnische grens te kunnen krijgen en wapenen in osnië te kunnen binnensmokkelen, organiseerde siganowits een stelsel van geheim vervoer. Ka piteins van de grenswacht Sjabat en Losnicai a smede douanebeambten van Roediwoj, Erbits en losnica begunstigden het binnenkomen van de misdadigers met hunne wapenen in Bosnië. Le inhoud van het ultimatum wordt meegedeeld.a an de groote mogendheden. e Oostenrijksch-Hongaarsche gezanten in Duitsch- and, Frankrijk, Engeland, Italië, Rusland en aikije, hebben opdracht gekregen, den inhoud n de nota ter kennis van de regeeriogen te rengen, waarbij zij geaccrediteerd zijn en tegelijk n°g eens de aandacht te vestigen op de Servische Politiek, die er toe leiden zal de losmaking van e' Oostenrijksch-Hongaarsche gebied aan de efvische 8retis voor te bereiden. Servië is de P aats van een verdachte agitatie geworden. In Hongarije. Lit Boedapest wordt gemeld Oe Hongaarsche minister-president, graaf Tisza, eeft n0g gisteravond de vertegenwoordigers der pers ontvangen en hen over de nota inlichtingen Segeven. De commentaren der Boedapester pers men aldus beschouwen als door hem geïn spireerd. Alle dagbladen spreken op oorlogzuch ten toon. De «Pester Lloyd" schrijft«Onder e °ogen der Servische regeering werd de samen- Zwering georganiseerd, welke tot de vermoording Van onzen troonopvolger geleid heeft. Onze mo narchie zal zich door niets laten alleiden van de lijm le in de nota getrokken is. Als de termijn verloopen 's> moeten wij van Servië een duidelijk onomwon- en «ja" hooren. Elk ander antwoord zal als «neen" opgevat worden en de noodzakelijke gevol- £en na zich sleepen. Wij zelf willen den oorlog met, maar als Servië den oorlog wil, dan zal het 'en ook voeren. Maar of de oorlog met Servië gevocaliseerd blijft of niet, maar of de conflict nog ""gebreide verwikkelingen met zich sleept, of "'et, zonder aarzeling en onverzoenlijk zal de mo narchie haar zwaard trekken." t)ok (je Hongaarsche minister van Financiën eeft den vertegenwoordigers der groote kranten Persoonlijk de nota medegedeeld, opdat het be- Lcht de geldmarkt niet onvoorbereid zou treflen. e groote banken zijn van meening dat handel de industrie in staat zijn energiek tegenstand f bieden, wat ook de gevolgen der démarche ZlJn. Mocht het noodzakelijk zijn, dan zal men °°r meerdere ondersteuning der kleine maatschap- Pijen en particuliere personen, den oorlog het n°°fd weten te bieden. Bij den aanvang van de gister gehouden zit ting van de Kamer van Afgevaardigden, zeide de voorzitter De démarche van Oostenrijk-IIongarije behoeft niet gerechtvaardigd te worden. Zij is eerst na rijp beraad ondernomen, is geen aanval en betee kent ook geen provocatie, daar wij in de nota niets eischen, dan wat Servië ons volgens zijn plicht als nabuur moet toestaan. Niemand'kan ons verwij- tsn, dat wij twist zoeken, en een oorlog wenschen. Wij hebben veeleer het uiterste geduld geoefend. (Algemeene enstor machtige bijvals- betuigingenj. Graaf Andras-y verklaart namens alle fracties der oppositie, dat de betrekkingen met Servië onhoudbaar geworden zijn. De oppositie zal in dit oogenblik, niettegenstaande zij principieel tegenover de regeering staat, haar patriottische verplichtingen geheel nakomen. Tenslotte verzocht graaf Andrassy het huis te verdagen. I u Servië. Volgens berichten in - Tschechisehe politieke kringen te Praag ontvangen, zal het antwoord van Servië op de Oosteniijksche nota bestaan uit een protest aan de Europeesche mogendheden. Het persbureau meldt, dat minister president Pasitch gistermorgen vroeg naar Belgrado is teruggekeerd. Uit Belgrado wordt gemeld Hier gaat het ge rucht, dat minister-president Pasitch onmiddellijk naar Petersburg vertrekken zal. De correspondent van de «National Zeitung" seint uit Semlin Uit goed ingelichte bron verneem ik dat de Servische regeering zoo lang mogelijk zal talmen met de beantwoording der Oostenrijksch-Hon gaarsche nota. Voor het geval Oostenrijk IIoDgarije tegen Servië met wapengeweld mocht optreden, zal Servië in het begin een passieve houding aan nemen en Belgrado, dat buitendien strategisch niet houdbaar is, ontruimen en de Oostenrijksche troepen zouder den minsten tegenstand Servië laten binnenrukken. Reeds vóór verscheidene dagen zijn uit het koninklijk paleis alle zaken van waarde en kostbaarheden, die aan den koning en de koninklijke familie toebehooren, naar Nisj gebracht. De «National Zeitung" verneemt uit Belgrado Na het overhandigen van de Oostenrijksche nota is de stemming hier thans buitengewoon ernstig, hoewel de stad nog steeds zeer rustig is. Sedert de vroege morgenuren heeft onaf gebroken een buitengewone zitting van den ministerraad plaats. Minister-president Pasjits, die zich met zijn kabinetchef per automobiel op de verkiezingsreis bevond, is al weer naar Belgrado teruggekeerd. Het Oostenrijksch ultimatum wordt hier algemeen als onaannemelijk voor een souve- reinen staat beschouwd. In Belgrado twijfelt nie mand er aan, dat Rusland Servië tegen Oostenrijk zal bijstaan. Men is zeker, dat Rusland tengevolge van de buitengewoon groote scherpte der Oosten rijksche nota een gewapend ingrijpen van Oosten rijk niet lijdelijk zal aanzien. Men gelooft zelfs, dat bij het uitbreken van een oorlog Italië Oostenrijk onmiddellijk ernstige moeilijkheden in Albanië zal veroorzaken. De bevolking is op het uitbreken van den oorlog voorbereid. De Oostenrijksche gezant te Belgrado. De Oostenrijksche gezant te Belgrado, baron von Giesl, heeft de opdracht, in geval de Servische regeering vóór Zaterdagavond te zes uur niet heeft medegedeeld, dat zij de eischen, vermeld in de nota van 23 Juli, onvoorwaardelijk zal inwilligen, met het geheele gezantschapspersoneel Servië te verlaten. Wat zal Rusland doen? De gister gehouden kabinetsraad duurde bijna vier uur. Men verzekert, dat Rusland onmiddellijk tusschenbeide zal komen en van Oostenrijk zal vragen den termijn voor het beantwoorden van het ultimatum te verlengen, teneinde aan de Eur opeesche diplomatie den tijd te geven, al haar invloed aan te wenden. De Parijsche «Intransigeant" verneemt van officieele zijde uit Petersburg, dat Rusland en Frankrijk gemeenschappelijke stappen doen tot behoud van den vrede tusschen Oostenrijk en Servië. De Russische «Staatscourant'' maakt het vol gende communiqué openbaar De keizerlijke regeering, bezorgd over de mo- gelijke gevolgen van het ultimatum door Oosten rijk-IIongarije bij de Servische regeering ingediend, volgt opmerkzaam de ontwikkeling van het conflict tusschen Oostenrijk-IIongarije en Servië, waarin Rusland niet onverschillig kan blijven. Zal de oorlog gelocaliseerd bi ij ven? Aan de «Frankfurter Zeitung" wordt uit Wee nen gemeld Wij kunnen verzekeren, dat er in de kwestie der Oostenrijksche nota aan Servië, tusschen alle Driebond-mogendheden eene volkomen overeen stemming bestaat. Hieruit blijkt voldoende hoede internationals politieke toestand is. Uit Berlijn wordt aan hetzelfde blad geseind, dat aldaar de vaste overtuiging bestaat, dat een eventueel Oostenrijksch-Servisch conflict gelocali seerd blijft en een militaire inmenging van Duitschland niet te vreezen is. Indien Servië de nota terugwijst, zal Oostenrijk militair optreden Rusland zal zich echter waarschijnlijk van een oorlog laten terughouden. Over het mogelijke resultaat der Oostenrijksche nota loopen te Berlijn de meeningen uiteen. Een diplomaat meent, dat Servië zal toegeven, omdat het toegeven moet, terwijl andere Balkandiploma ten daarentegen de meening zijn toegedaan, dat alles van Rusland afhangt. Uit de Weenschepers. De bladen verklaren eensluidend, dat de nota het begin is van een verdediging, niet van een aanval van de monarchie. Zij toont vastheid van wil, maar verlangt niets van Servië dan wat Ser vië uit eigen beweging tot bescherming van zijn aanzien in het oog van Europa moet doen. De heele pers spreekt de hoop uit, dat Servië door snelle aanneming van de eischen de verdenking dat het met de moordenaars gemeene zaak zou maken, zal afwijzen en niet den oorlog, maar den Vrede verkiezen zal. Het «Fremdenblatt" schrijft als volgt «De aanslag te Sarajewo heeft de geheele we reld doen zien, welke gevaren ons bedreigen en heeft ons gewezen op de dringende noodzakelijk heid, tot eiken prijs ons rust en veiligheid te verzekeren. «De nota aan de Servische regeering overhan digd is het werk van zorgvuldige overweging en de daarin gestelde eischen gaan niet verder dan hoog noodig is. Maar die eischen, zooals ze daar hggen, moeten wij dan ook onvoorwaardelijk handhaven, want liet gaat er om, de mijnen die Servië tot diep in ons Zuid-Slavisch gebied ge graven heeft, te vernietigen. «Onder den invloed d r Groot-Servische propa ganda zijn toestanden ontstaan, die wij niet langer mogen dulden. Servië heeft ons overdekt met een net van vereenigingeo, die onder het mom doel einden van beschaving na te streven, overal haat tegen ons prediken. Naar Bosnië, Herzegowina en Kroatië worden bestendig afgevaardigden gezonden, om de bevolking tot afvalligheid te verleiden en haar vereeniging met Servië in de naaste toe komst voor te spiegelen. De Servische regeering heeft ondanks haar uitdrukkelijke beloften niets gedaan, om daaraan een einde te makenen dat zij die beweging heeft toegestaan, is als een stil zwijgende instemming opgevat.". Het «Fremdenblatt" zet dan uiteen, hoe de moord van Sarajewo slechts uitvoerbaar is gewor den door daadwerkelijken steun van Servische onderdanen en dat Oostenrijk-IIongarije thans besloten is, aan dien ondraaglijk geworden toestand een einde te maken. «Geen staat mag zijn aanzien, het leven van de hoogstgeplaatsten, zijn rust en economisch welzijn laten ondergraven door een beweging, die tot eind doel heeft, gedeelten van zijn grondgebied los te scheuren. «Tot vervulling onzer eischen is aan Servië een korte termijn gesteld. Wij willen de crisis, die ons economisch leven bedreigt en geheel Europa ver ontrust, niet noodeloos verlengen. Wij willen een onhoudbaren toestand zoo snel mogelijk uit de wereld zien en de openbare meening in Servië overtuigen van onze vastbeslotenheid, eindelijk tot klaarheid te komen. Wij hopen dat Servië zich voor onze eischen binnen den gestelden termijn zal buigen. Aan onzen wil, om ons standpunt onder alle omstandigheden te handhaven, mag het evenmin twijfelen als aan onzen oprechten wensch, dat in de toekomst een betere verstandhouding tusschen Oostenrijk-Hongarije en Servië zal ont staan." V\ a t de Buitsche bladen zeggen. De «Vessische Zeitung" schrijft: «Wij houden het voor onwaarschijnlijk, dat de Servische re geering de eischen van Oostenrijk afwijzen zal. Het eerste gevolg zal vermoedelijk een kabinets crisis in Servië zijn, maar met de binnenlandsche politiek van Servië kan Oostenrijk geen rekening houden. Wanneer de gestelde termijn afgeloopen is, zal men vernemen, welke maatregelen Weenen zal treflen om zijn eischen voldoening te verschaffen. Het «Berliner Tageblat" vindt, dat de nota niets beleedigends voor de Servische regeering hebben kan en dat de eischen van Oostenrijk zonder uit zondering moeten worden iugewilligd. Want het is zegt het blad in het internationale ver keer nog steeds niet gebruikelijk dat men zijn politieke doeleinden met bommen en revolvers tracht te bereiken en aldus de struktuur van een buitenlandsch rijk tracht te vernietigen. Hoezeer ook ieder normaal en beschaafd rnensch het be houd van den vrede wenschen moet, zoo moet men toch erkennen, dat Oostenrijk, niet anders handelen kan. De «B. Z. am Miitag spreekt de meening uit die men in Berlijnsche diplomatieke kringen overal hooren kan - dat de strijd tusschen Oos tenrijk en Servië een conflict tusschen beide lan den zal blijven. In dezen zin zal Berlijn geheel zijn autoriteit aanwenden. iMocht echter door andere invloeden de kwestie zich tot een Euro- peesch conflict ontwikkelen, dan zal men zich er nergens over vet wonderen, zoo Duitschland met het oog op zijn verplichtingen als bondgenoot, zijn geserveerde houding laat vareD. De officieuse «Lokul-Anzeiger" zegt«De Oos tenrijksche nota heeft de waarde van een histo risch document van den eersten rang. Men heeft te Weenen lang gepraat en overwogen, maar men heeft eindelijk besloten den stier bij de horens te grijpen en deze vast te houden, tot voor de toe komst rust en vrede vetzekerd zijn. Thans moet er met Servië afgerekend worden. Te Belgrado zal men de nota als een desastre beschouwen. Met verzoeken en beloften zal Oostenrijk zich niet meer laten afschepen, derhalve heelt Servië geen keus en moet snel besluiten. Het zal zich misschieD tot Petersburg wenden of tot Parijs, Boekarest en Athene, maar het zal alles niet baten. Te Weenen weet men, wat men wil en er is geen terugtrekken meer mogelijk vóór de gestelde eischen geheel en al aangenomen zijn. «Servië zal de eischen van Oostenrijk—Honga rije inwilligen of te gronde gaan. Het «Beiliner Tageblaat" zegt «Men zal de eischen, door de Oostenrijksch- Hongaarsche regeering gesteld naar aanleiding van hetgeen zij in zake de groot-Servische agitatie geconstateerd heeft, als volkomen gegrond moeten beschouwen." De «Kreuzzeitung" merkt op «De nota beantwoordt in ieder getal aan de achting, die Oostenrijk—HoDgarije na den aanslag van den 28en Juni aan zijn prestige en waardig heid als groote mogendheid verschuldigd is." De «Deutsche Tageszeitung" laat zich aldds over de nota uit «Wannéér de beperking van het conflict tegen de verwachting in onmogelijk blijkt, zul Duitsch land zijn plicht als bondgenoot onomwonden en met alle kracht nakomen. De «Germania" zegt: «In het geheele beschaafde Europa zullen de nota zoowel als de heden gepubliceerde uiteenzet tingen van 't «Fremdenblatt" als de bevrijding van de nachtmerrie werken" De «Kölnische Zeitung" schrijft aan het slot van een artikel over de Weener eischen. «Het is juist bij dit geval ten zeerste te hopen, dat wanneer het tot een oorlog komt, de strijd gelocaliseerd zal blijven. Het punt van den strijd ligt in de nabijheid van het Europeesche kruit magazijn. Evenzeer is het te hopen, dat de groote mogendheden het rechtvaardige van de Oostenrijk Hongaarsche eischen in zullen zien en dat daar om geen harer haar steun aan Servië geven zal."

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1914 | | pagina 1