Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Gratis Ongevallen verzekering f 1 fl fl fi levenslange Q 0 0
I butl 0
EERSTE BLAD.
Kalm blijven.
De Oorlog.
H7$te Jaargang.
Zaterdag 8 Augustus 1914
No. 10997
oïereeuïoistii op ie polis Temelde Toorwaarflen fl UU(J mSïïeu8 ZUU
Dit nummer bestaat uit twee
bladen en een Geïllustreerd
Zondagsblad.
Officieel© berichten.
Buitenlaudsch Nieuws.
Bureau: Boterstraat 50. Telef. 85. Postbus 39.
Abonnemen ten per 3 maanden ƒ1.50, per week 12 cent, per maand
oO ct., tranco p. post ƒ2.p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 2 cent.
A d v e r ten t i n Familieberichten 20 ct. per regel; IJandelsadvertentiën
I -u regels J'_ ct.elke regel daarboven 15 et, 3 maal plaatsen wordt 2 maal
berekend. Ingezonden mededeelingen 35 ct. p. regel. Speciale conditiën voor
herhaaldelijk adverteeren.
levenslange Q fl f) verlies van
geheele fl fl fl fl g een hand
invaliditeit; 8 LUU voet „foog; I |UU I IUU een duim; w
(l°or (1° HoHandsche Algemeene Verzekeringsbank, gevestigd te Schiedam
bjj verlies
van
£»nft by verlies pi r
bU
verlies van
eiken ande»
ren vinger.
M ijli riE.
De Burgemeester van Schiedam
brengt bij deze ter kennis van belanghebbenden
dat de nog bij de Militie te land in te lijven
lotelingen dezer gemeente van de lichting 1914
ook zij aan wie uitstel van eerste oefening
werd verleend zullen worden ingelijfd op
Dinsdag 11 Augustus 1914,
des middags ten 12 ure,
te 's Gravenhage, in het gebouw van den Roomsch-
Katholieken Volksbond.
Van deze inlijving zijn uitgezonderd zij, die
bestemd zijn voor de bereden korpsen en voor
de Genietroepen, voor zoover zij als ambtenaar
bij posterijen en telegrafie belast zijn met toe-
steldienst.
Schiedam, den 8 ten Augustus 1914.
Dc Burgemeester voornoemd
M. L. HONNERLAGE GRETE.
De Burgemeester van Schiedam
maakt bekend
Dat de geldelijke tegemoetkoming aan echt-
genooten of familieleden van Miliciens en Land
weermannen (kostwinners), die daarvoor in de
termen vallen, zal uitgekeerd worden
Maandag 10 Aug. van 9—1 vpor Miliciens
Maandag 10 Aug. van 2i/8-4i/2 voor Landweer
in het huis aan de Nieuwstraat no. 26 (vroeger
bewoond door wijlen Dr. Vaillant).
Het kantoor van den Gemeente Ontvanger ten
Raadhuize zal op dien dag gesloten zijn.
ii.
Het is niet te ontkennen, dat Europa een zwaren
tjjd doormaakt, een tijd van zeer ernstige politieke
en economische omstandigheden.
Maar laten we niet vergeten, dat de landen
der oorlogvoerende partijen het zwaarst onder
den toestand gebukt gaan.
Wanneer Nederland haar neutraliteit kan blijven
handhaven en daar is alle kans op dan
mogen wij zeer zeker van geluk spreken.
Met dat al zien echter velen een donkeren
tijd te gemoet. De handel kwijnt en fabrieken
worden stop gezet.
Kunnen de winkeliers nu hun zaken sluiten
Beteekent nu werkeloos worden ook broodeloos
zijn?
Ter geruststelling van de winkeliers diene op
de eerste plaats de circulaire van den minister
van Justitie gisteren-avond in ons blad afgedrukt.
Naar aanleiding van die circulaire verklaarde
minister Treub in de vergadering dor Tweede
van Donderdag 8 Augustus«Op deze wijze is
«door de regeering gedaan, wat mogelijk is om
«de instelling van een moratorium niet noodig
«te maken.
«Het gevaar voor failliet verklaring is daardoor
zeer gering geworden".
Dan is er nog het tweehonderd millioen con
sortium. Lezenswaard is, wat hieromtrent de
overzichtschrijver van de «Maasbode" betoogt
«Minister Treub stelde er prijs op een mis
verstand weg te nemen, dat men omtrent het
«tweehonderd-millioenconsortium" naar zijn
meening bezat. De goederenhandel (behalve
misschien de hoogere regionen daarvan) en de
middenstand denken te veel, dat alleen de groot
handel en „geldhandel erdoor gebaat zijn. Uit
een advertentie in de bladen bleek, hetgeen ook
's ministers overtuiging was, dat alle crediet-
behoeftigen geholpen zullen worden. Althans
blijkt, dat voor waarborg, genoegen genomen
wordt met fondsen, ceelen, wissels, promessen,
hypotheken en andere zakelijke waarborgen.
Spoed is bij het inwilligen der verzoeken we^
een gewichtige vereischte. Welnu, zooveel als
maar met de soliditeit is overeen te brengen,
wil de Regeering, die in voortdurend contact
met het consortium staat, spoedige afdoening
der aanvragen bevorderen.
Ons dunkt, dit kan middenstanders, die zuch
tend een reeks van faillissementen vreezen, iet
wat geruststellen. Trouwens, wat die .faillisse
menten betreft, de rechter is er ook nog En
waar zoo geroepen wordt over «sociale" recht
spraak, over 's rechters begrip van het leven
in zijn velerhande vormen, daar zal toch zeker
het besef bij de rechterlijke macht aanwezig
zijn, dat het verzuim van menigen debiteur aan
de hoogst extra-ordinaire toestanden te wijten."
Een zeer gering geworden gevaar voor failliet
verklaring en de mogelijkheid tot crediet zijn
reeds twee factoren, die tot kalmte manen.
Ook de koopers zullen weer toenemen, omdat
er weer geld onder ons volk komt, want de re
geering blijft betalen en de vrees voor gebrek aan
wisselgeld zal weldra verdwenen zijn.
Laat iedereen slechts medewerken om de nieuwe
betaalmiddelen uit te geven en aaD te nemen.
Nu zou het dwaas zijn te beweren, dat de ge
heele toestand van alle winkeliers verbeterd is.
Zeker is veel verzacht volledige hulp echter is
onmogelijk, waar zooveel ongunstige oorzaken sa
menwerken en de zware oorlogsramp drukt. Veel
zal afhangen van de houding van het publiek.
Zooals uit een heden geplaatste advertentie blijkt,
wordt een oproeping gericht 4ot het publiek om
door het betalen, der rekeningen en het zooveel
mogelijk a contant koopen tegemoet te komen
aan de moeilijkheden van den winkel- en am-
bachtssland.
Mij dunkt, de winkeliers, die immer en zoo
spoedig crediet geven, mogen in dezen zeker op
de welwillendheid hunner koopers rekenen.
De tweede vraag is, wat zal er voor de wer-
keloozen worden gedaan.
Hier maant het antwoord van den minister
zeker tot kalmte.
In de vergadering van Maandag 3 Augustus
sprak minister Treub volgens het kort verslag
«Als de toestand ernstiger mocht worden, wat
«van den eenen dag op den andeien kan gebeu-
«ren, zal spreker een beroep doen op armen- en
«liefdadigheidsinstellingen om buitengewone maat
regelen te nemen."
«Vervolgens beloofde de minister spoedige ver-
«goeding van deze instellingen voor hun buiten
sgewone arbeid."
Dan aanvaardt de regeering de hulp van alle
vakvereenigingen.
En als ook dit niet helpt, dan weet de mi-
nistei zeker, «dat de Staten-Generaal niet zouden
«weigeren credieten, alleen bestemd tot het voor-
«komen van hongersnood."
De minister deed nog meer toezeggingen
«Spreker kan den heer Troelstia verzekeren,
«dat wanneer het op één oogenblik moest gebeu-
«ren, dat op uitgebreide schaal personen wegens
«huurschuld uit hun woning zouden gezet, dam
stegen maatregelen zullen worden genomen. Het
«spieekt vanzelf, dat thans ook geen excecuties
«wegens belastingschuld plaats hebben."
Men ziet dus, dat de regeering doet wat zij
kan, en ook ons stedelijk bestuur heeft bereids
een steun-comité opgericht.
Hoe kalmer men blijft, hoe beter het gevaar
echter is, dat men elkander door zenuwachtige
gesprekken en het vertellen van allerlei losse
geruchten nog meer van de wijs brengt.
Wat bij toestanden als de tegenwoordige ook
blijkthet nut van de vereeniging. «De Hanze" voor
den middenstand en den R. K. Volksbond voor de
werklieden zullen hun nut, nii zeker, zonneklaar
bewijzen.
H.
Het gevecht om Luik.
Men seint ons uit Brussel:
I) u i tis'ch 1 an d heeft a a n B e.l gj i een
w a p e n ,s t i 1 s t a n d aan gevraag d V,a n 2 4
uur. v j
2 50 00 Diuitschers zijn huiten ge
vecht gesteld.
ZiOfuden de dappere Belgten dus de voel ster
kere Duitsche troepenmacht buiten Luik hebben
weten te houden?
vbfgens onderstaand telegram uit Berlijn niet.
Dit meldt namelijk, dat de Duitsche Kei
zer van af het halkon van het sjot
tender _grenzel.oo.ze geestdrift heet.t
m e d e g e d e e 1 d, d a t L if i k genomen i .s
Duizenden werden krijgsgevangen
g e m a ak t.
Bevestiging' Van dit bericht is neig1 nieiti verkregen.
Wel is bekend, dat de laatste aanvallen op Luik
moorddadig zijn geweest.
Die correspondent van „De Tijd" zegt:
reeselijike dingen heb ik in de omstreken van
Luik gezien. In een particulieren auto, die den
Belgischen ambulancedienst terzijde stond, heb
ik huiverend de streek Luik-Haocourt-Lische-Visé
doorgetuft. Niets is gespaard, zelfs kerken zijn
in puin geschoten. Hèt meest afgrijselijke, clat
U een rilling door de leden jaagt, zij'n de op
den grond uitgestrekte of ook wel tegen een
hoorn of muur neergeschoten lichamen, lijken
vari Duitsche uhlanen, f'orsche dragonders en
Rijhlandsche infanteristen, ook wel dappere Bel
gische jongens, de blauwe lijkkleur spookachtig
afstekend tegen de grauwe uniform, de wilde
dogen star gekeken in den dood of geloken en
met bloed besmeurdhet is een vreeselijke
aanblik I Vele huizen zijn letterlijk doorzeefd van
kogels. Hier en daar, op een erf, op een plein,
tegen fcfen muur van de kerk zagen we hoopen
lijken liggen, het waren geen soldaten, doch bur
gers, die hun dorp als razenden hebben verde
digd en met de wapens in de Vuist gevangen zijn
genomen en zonder pardon gefusilleerd.
Hoe is alles toch bliksemsnel in zijn werk
gegaan! Maandag-morgen reeds waren de Duit
schers met geblindeerde auto's in Visé en op
hetzelfde oogenblik werden de uhlanen gezien,
in Staveiot aan de Amblève en in Trois Ptmts.
De voorhoede onzer troepen, door de voorposten
gewaarschuwd, kreeg bevel zich langzaam voor
de Duitschers terug te trekken, tot ze zouden
komen onder de bescherming der forten. Dat
gebeurde, met buitengewone rustigheid, maar
niet zonder dat onze piotten langs ue wegen
barricades opwierpen, meestal van omgehouwen
hoornen. Hoe er met bovenmenschelijke inspan
ning gewerkt is, toont het bataljon jagers van
baron Noirfalise: dit stond achter het fort
Embourg: de kerels waren gedurende zes lange
dagen in het veld geweest, zonder een oogen
blik rust. Toen wij bij hen kwamen, waren ze
de uitputting nabij
Waar geen fortengeschut hun kan bereiken,
zijn de Diuitschers hij! Staveiot, Welkenraedt, Her-
ve, Visé en Tongeren doorgedrongen.
Zal Luik het houden? Veertig treinen zijn van
de stad vertrokken naar de zuidelijke grenzen,
men zegt naar Doornik, waar de Franschen staan.
Komen dezen op tijd en landden de Emgelschen
inderdaad, wat echter voorhands mag betwijfeld
worden, dan valt, de vreeselijke volkerenslag we
derom op Belgisch grondgebied en zal dit goe
de land weer al de verschrikkingen en al het
leed doormaken van bijna honderd jaren gele
den
Om zich een goed denkbeeld te vormen van
den thans gevoerden strijd, moet men zich het
volgende duidelijk maken: De Duitschers trok
ken Dinsdag-morgen tegen tien uur op van
Staveiot en Gemmenich naar Visé. Daar stond
het 2e bataljon van het 12e linie-regiment,
met 'majoor C o 11 ij n s aan het hoofd. Deze kreeg
hevel, stand te houden. Do Belgische genie
deed de bruggen van Argenteau en die van Visé
's nachts in de lucht springen. Om elf uur kwam
een zeer groot aantal Duitsche cavaleristen in
zicht. Majoor Collijns verbeelde zijn vijf
honderd soldaten over de gunstigste plaatsen.
Argeloos naderde het eerste peloton uhlanen den
weg naar de brug. Een hevig salvo weerklonk
en het geheele peloton was vernietigd. Doch onmid-
delijk klonken schoten uit de huizen aan den
rechteroever: daar had zich overal de Duitsche
infanterie genesteld. Drie uren lang hielden de
Belgische troepen vol tegen dc geweldige over
macht Intusschen was de vijand, gesteund door
■'lire batterijen en vier machinegeweren vooruit
geruit, alles vernielend wat op hun weg' kwam;
zelfs een draagbaar, beveiligd door een Roode-
Kririsviag bleek niet veilig. Ten slotte kreeg Col
lijns hevel terug te trekken op Haecourt. Onder hel
heocaermend vuur van de kanonnen der forten
vi-i Pontisse, Barchon en Evegnée kwamen de
vechtende Belgen in veiligheid, terwijl de Vlamin
gen onder hen zongen: „Zij zullen hem niet tem
men, Jen fieren Vlaamschen Leeuw." Bij de be
schieting' van Visé heeft de Duitsche stal' van de
voorhoede niet minder dan zeven van de tien
officieren veHoren.
Een ander wapenfeit is dat van den soldaat
De mol in, van het 12e linie-regiment. Ik heb
het hem zelf hooren vertellen met een eenvoud,
die misschien nog 't meest bewonderenswaardige
was bij al zijn heldhaftigheid. Hij zag twee kame
raden naast zich vallen en kon zich toen niet
langer meer inhouden. Gebruik makend van een
verwarring, in de gelederen der Duitschers aan
gericht. door het Belgisch infanterievuur, liep hij
vooruit en schoot één Duitschen soldaat neer,
doorstak er twee met de bajonet en sloeg den
vierde met de kolf van zijn geweer dood. Daarna
rendo hij, terwijl twintig geweerloopen vuur op
hun gaven, onder de toejuichingen zijner kamera
den naar hun hinderlaag terug.
De invasie in Venders ging vreedzamer. Vier
uhlanen kwamen uit. het grensdorp Bacler naar
de stad. Zij begaven zich naar het stadhuis,
ijaar zij ontvangen werden door majoor 01 i-
vier van de burgerwacht en schepen Spin-
h a y e n.
Er lag geen garnizoen in de stad; van ver
dedigen was dus geen sprake. Spoedig daarop
kwamen ongeveer vijftienhonderd uhlanen bin
nenrijden; zij zagen er zeer vermoeid uit; het
grootste gedeelte trok naar Eusrival en Pepinster.
Daar splitsten zich de troepen in tweeën, het
eene gedeelte ging naar Spa, waar o.a. het
kasteel van minister Davignom, minister van
buitenlandsche zaken, is bezet, het andere langs
Nessonvaux naar bet dal van de Vesdre. Te
gelijkertijd kwamen van alle kanten de Duitschers
heit Herveland binnengedrongen. Vermoedelijk zal
langs de Vesdre een groote slag plaats hebben.
Intusschen is alles hier vol moed, vooral daar
de verdediging van Luik zoo schitterend wordt vol
gehouden. Gelukkig zijn er levensmiddelen in
overvloed; de eerste dagen dezer week zijn er
nl. geheele kudden vee naar de stad gedreven.
De straten stonden opgepropt met wagens en
handkarren vol groenten, aardappelen etc. Op
het Lambertusplein, het plein voor de Universi
teit en het park van Avroy is het een drukte van
belang.
Juist terwijl! ik dezen brief aan het schrijven
hen klinkt door de straten van Leuven het ge
roep
een groote overwinning der Belgen.
Het zijn de soldaten van de derde legerdivisie
die onder bevel van generaal L e m a n als leeu-
w'en gevochten hebben aan den oever van de
Vesdre. De Duitsche troepen hebben geweldige
verliezen geleden: men spreekt van twaalfhon
derd gesneuvelden. Hun verlies is waarschijnlijk
zóó enorm, omdat de Belgische genie daar mij
nen heeft gelegd.
De verliezen der Belgen zijn niet hekend, die
der Duitschers worden geschat op gesneuvelden
en gewonden samen 3500 man.
Er zijn hier ongeveer 20.000 soldaten meestal
infanterie en artillerie. Al zingtend trekken ze Jo u
de straten. Aanhoudend wordt er gejuiJu: „Leve
België en klinkt het, lied van „de Vlaams, he
Leeuw". Het is bewonderenswaardig met hoeveel
geestdrift zij optrekken. Overal wapperen de vlag
gen. De soldaten zijn ondergebracht in da Uni
versiteit, en in Hevelee, Oorbeek, l.oo. Levenjoul
elc. Een treurig incident deed zich gisteren voor.
Een korps wielrijders kwam den Cesarsberg al
gereden; zij wisten blijkbaar niet, Jat daar ton
zeer gevaarlijke helling' was: de bevelvoerende,
officier en men zegt, tien soldaten zijn allen in
volle, vaart tegen een muur gereden; zij ligger, nu
in het ziekenhuis van de universiteit. Twee Duit
sche officieren worden gisteren op Ie Groote
Merkt aangehouden en ter beschikking van de
■i verheid., gesteld, 's Middags is koning Albert
hier aangekomen uit Brussel; men zegt» dat er
een traetaat gesloten is tusischen België en Frank
rijk, krachtens hetwelk koning' Albert als ge
neralissimus het bevel zal voeren over' no Fran-
sche er. Belgische troepen.
