Binnenland.
leiden naar bovengenoemde citadel, die in 1818
•werd versterkt, doch in 1879 in particulier bezit
overging. Van deze hoogte af, heeft men een fraai
gezicht op de Maas van Bouvignies tot Anseremme
Professor Noyons te Leuv.en.
Allenvege wordt geroemd de offervaardigheid
van onze landgenoten, Prof. Noyons en c-chtge-
ncote. Zij wijden zich geheel aan het verplegen
van gewonden. De correspondent van de „N. R
Ct." eindigt een lange correspondentie aan zijn
Mae.
Te midden van alle ellende nu zijn pirof.
Noyons en zijn vrtouw dag en nacht op hun
pc*'t gebleven om te doen voor hun lijdende
medemenschen wat zij konden. Toen Donder
dag door den Duitsehen commandant aan «e
bevolking van Leuven werd aangezegd, dat
ieaecr Leuven voor twaalven moest verlaten,
omuai de stad platgeschoten zou worden, be
sloten zij te blijven, want hun 150 gewonden
konden niet zoo gjauw vervoerd worden
dus bleven zij ook. Dat „dus" is wat tot held
stempelt. Met eenige getrouwen droeg men de
gewonden in de kelders van het hospitaal en
bleef daar in zenuwtergende spanning zitten
wanhten op het bombardement, dat niet kwam.
Twee dagen bleef men er, toen gingen de
gewonden weer naar hun zalen.
Veel woorden zijn hieT niet noodig. Prof.
Noyons en zijn vrouw zijn helden.
Be verwoesting van Leuven
V ij1 lezen in het „Handelsblad van Antwerpen"
Het comiteit der gevluchte Leuvenaars, zete
lende in den Kalkoenschen Haan, Sl.-Jacobsmarkt
25, te Antwerpen, heeft een grondig onderzoek
gcoaan .over de schade, door de Duitse hers te
i euven aangericht-. Het blijkt uit de inlichtingen,
verzameld bij de vluchtelingen, die het laatst
de staa verlieten, op Zaterdag 29 Augustus, dat
ae branden en plunderingen een einde hadden
genomen. Deze getuigen, hunne koelbloedigheid
bewaard hebbende, ondanks de mishandelingen,
oie zij hadden doorstaan, zijn overeengekomen
om te verklaren dat de omkring der verwoeste
wijden kan aangeduid worden als volgt:
le. De St. PietersKerk en de Hallen, inhou
dende de prachtige bibliotheek der Hoogeschool
ziin. door brand vernield.
2e. Evenzoo de blok huizen, zich ui Lstrek-
konde van de Doestschestraat en de Margaretha
Piaats, tot aan het huis van den plaatsnijden
Gieie», Statiestraat.
3e. Talrijke huizen zijn afgebrand in de Sta
tiestraat.
4e. Op de Volksplaats is de kant Gilbert en
Do eoker om zoo te zeggen geheel vernield, even-
a-s j.c Leopoldstraat.
5e. De Thiensehevest binnen en buiten heeft
veel geleaen tusschen de Justus Lipsiusstnat en
Je Thienschepoiort. Niettemin is de tabakfabriek
van M. Van der Eist gebroeders, gespaard ge
bleven De Thiensehevest zou van de Justus Lip-
siUusu aat tot de Maria Theresastraatt gespaard
gebleven zijn.
6e. Al de hotels en koffiehuizen der Statie-
plaafc. en het beneden gedeelte der Thieinschevest
zijn afgebxand tot aan de Dieslschestraa.t. Langs
de linkerzijde bleven verscheidene huizen ge
spaard i
7e. Aan de vaart zouden de fabrieKen „Dyle
en Baealan" mede vernield zijn.
8e. Vaartstraat. Het huis van den deken van
St. Pieterskerk is verbrand en het vuur heeft zich
voortgezet tot de Academie.
9 In de Mechelsehe- en BrusseUchestralen
hebben de Duitsehers zich bepaald tot het ver
nielen van huizen langs den kant der groote
Markt en vlak voor het burgerlijk gasthuis
10e De berichten van de Thienschestraat zijn
tegenstrijdig Dit Weet men, dat het getal der
reeds gemelde verbrande huizen overdreven is
Er zijn geene branden geweest van af de Munt
straat naar de Thienschepoort.
11e Al de andere straten en plaatsen zijn vrij
gebleven en het is niet zeker of de bewoners
van deze kwartieren zijn gebleven of terugge
keeia.
Wat betreft de overheden en notabelen als gij
zt laars genomen, geen enkel is gefusilleerd ge
worden.
De gemeenten Heverlé, Oud-Heverlé, Blonden,
Bic-rbeeck, Berthem, enz,, zijn gespaard geble
ven, omdat de hertog van Arenberg', officier der
Duitsche keizerlijke garde, er groote eigendommen
bezit.
Verscheidene duizenden Leuvenaars zijn er naar
t e gevlucht, alsook naar1 Thienen, Aarschot, St.-
T ruien, Diest en Hasselt, waar om zoo te zeggen
geen Duitsche troepen meer waren.
Talrijke vluchtelingen zijn ook te Brussel.
Ofschoon de telegrafische- en post-gemeenschap-
pen onderbroken zijn, moet de afwezigheid van
nieuwstijdingen de familiën en vrienden niet te
veel verontrusten, daar deze overal met open,
armen ontvangen werden.
Het comiteit waarschuwt het publiek tegen de
overdrijvingen. De toestand van Leuven is reeds
trgj genoeg, zonder dat men er nog de sprookjes
tijvpegd van ongelukkige half verawaalden.
Fit Antweirpen is' Zaterdag: aan de „Times"
bericht, dat de dijken ten zuidwesten van Me
e helen doorgestoken zijn. Het water heelt do
geheele streek blank gezet en de Duitsehers, die,
volgens den berichtgever der „Times", niet ver
wacht hadden, dat de Belgen zich zulk een opof
fering zouden getroosten, staan tot diep in liet
Water en werken onder het hevige vuur der Ant
werp «Che forten heldhaftig om hun kanonnen te
relden. Volgens dezen berichtgever hebben dfo
Duitsehers zware verliezen geleden. In een
ander telegram, Zaterdag uit Antwerpen verzon
den, wordt gemeld, dat de Duitsehers veel ge
schut in den steek gelaten hebben en dat hun
verliezen wel 5000 man aan dooaen en gek wet
sten bedragen. Ook het land rond Dendermonde
zou onder water staan en de Duitsehers zou
den er gedwongen zijn geworden in boomen en
op huizen te klimmen om niet te verdrinken.
Oosten rijksche gewonden, zeer nadeeltg uitgeval
len te zijn voor Oostenrijkers. Reeds spoedig, zoo
vernam hij, hadden de Rassen een zeer groot getal
nieuwe kanonnen kunnen buit maken die zonder
ling genoeg onbeschermd aan de grenzen stonden.
De groote aanval zou plaats hebben tusschen Lublin
en Khalm, circa 120 K.M. ten noorden van Lemberg.
Hel 2e Oostenrijksche logercorps dat ten Oosten
van Lemberg lag zou, zoo verklaarde men, den
geweldigen opdrang der Russcben nooit kunnen
keeren (de uitkomsten hebben dit bewaarheid
Red.) Men schatte de Oostenrijksche troepen bij
Lemberg op 200.000 man, bestaande uit het derde,
elfde, twaalde en gedeelten van het veertiende en
zeventiende legercorps.
Uit het buit maken van zooveel geschut trok
men het besluit dat de Oostenrijkers nog niet
geheel gereed waren aan hun N. O. grenzen in
Galicie.
Een en ander en ook het aanvankelijk succes
in Oost Pruisen, had een waarneembaar gunstigen
invloed op de soldaten gemaakt, zoodat zij on
weerstaanbaar en met voor Russen zeldzaam en
thousiasme voorwaarts gingen.
Wat de legeraanvoerder generaal Russky betreft,
zoo beschouwde de schrijver hem als de Russi
sche vechtgeneraal" bij uitnemendheid. Hij
onderscheidde zich reeds opvallend in den Rus
sisch Turkschen oorlog en werd in den Russisch-
Japanschen oorlog chef van den generalen staf.
Door zijn soldaten wordt gij verafgood.
Het moeilijkst te nemen fort bij Lemberg was
Goradka, 17 KM. van Lemberg verwjjderd, en
evenals de andere forten op heuvels die vrij hoog
zijn gelegen.
RUSLAND.
Van deRussisc h-0 ostenrijksche
grens.
Inzage is ons verleend van een uitvoerig schrij
ven van een Importhuis te Koningsbergen dezer
dagen door zijn agenten hier te lande ontvangen
en o.a. behelzende het relaas van een reis van
een der firmanten (die van Russischen afkomst is)
over de Duitsche grenzen naar een paar zuide
lijker gelegen plaatsen. Er moest, hoe moeilijk en
gevaarlijk die reis ook zou zijn, een onderhoud
plaats hebben met de filialen te Rivalstok en te
Oerzec Literski, welke beide steden ten Oosten
van Warschau aan de spoorlijn Latzen-Lutsk
gelegen zijn. Dat ging dus dwars door de Rus
sische stellingen heen. Dank zij echter de uitmun
tende papieren en het vrijgeleide waarvan bedoel
de firmant zich had weten te voorzien en ver
moedelijk ook dank zij zijn Russisch uiterlijk
en zijn bekendheid met de Russische taal gelukte
de onderneming uitmuntend. De streek ten zuiden
van Tilsit wordt beschreven als te zijn geheel
bezet door de Russen. Onnoemelijk veel troepen
trokken den reizigers voorbij in de richting Allen-
stein. De soldaten zagen er allen kersversch uit.
Hun uitrusting leek dezen schrijver ook uitmun
tend in orde toe doch meer berekend op den
winter dan op den zomer. De cavalerie vertoonde
hoofdzakelijk nog meer Kozakken dan huzaren of
dragonders. Eigenaardig was het zien hoe die
kozakken, volgens oude gewoonte, de slawaj' for
matie toepaste, d.w.z. geheel in verspreide orde
rede. Dit is trouwens de karakteristieke gevechts-
vorm dier onversaagde paardrijders. Zoo'n for
matie rijdt steeds op verkenning uit met een boog
naar het midden. Wordt er door zoo'n kozak-
kentroep aangevallen dan geschiedt dat met blik
semsnelheid.
Uit het Zuid-Oosten kwamen den handelsman
vele treinen en transportea met gewonden, zoo
wel Oostenrijkers als Russen en Duitsehers tege
moet. Die transporten geschieden uiterst lang
zaam. In het wintserseizoen zullen steeds daarbij
honderden gekwetsten het leven verliezen.
Te Brzee Literski waren de bestaande en nieuwe
hospitalen overvol. De opmarsch naar Lemberg
was in vollen gang. De eerste gevechten hadden
toen reeds plaats en schenen, dit vertelden ook
We waren nu zoover uitgerust, dat we onzen
tocht koDden voortzetten. We mochten echter
niet het huis verlaten, alvorens onze gastheer zich
overtuigd had, dat er geen soldaten in den omtrek
waren.
Voor dat we St. Truyen bereikten werden we
nog slechts eenmaal lastig gevallen. Een auto
mobiel jkwam ons achterop gereden. Een officier
sprong er uit, zijn linkerhand was verbonden en
zijn gezicht was met pleisters beplakt. Met de
revolver in de hand hield hij ons staande en
vroeg onze papieren. Hjj schold en vloekte op de
priesters, die de bevolking, naar bij zeide, op
hitsten. Wjj gaan terug naar Leuven en zullen er
alle priesters ophangen, riep hij uit. Uit onze
papieien zag hij, dat wij Hollanders waren. Hij
maakte nu een militair saluut en verontschuldigde
zich ons lastig gevallen te hebben. Hij was er
echter vast van overtuigd, dat de Belgische pries
ters de oorzaak waren van de vijandige houding
der bevolking. Ik ben er haast bij geweest, zeide
hij, wijzende op zyn verbonden hand en gezicht.
Hij liet ons zjjn veldkijker zien, waarop een
kogel was afgesprongen.
Hjj salueerde en de auto keerde terug.
Ona vier uur bereikten wij St. Truyen en
werden er in het klooster allerhartelijkst ont
vangen. Wij konden ons hier verfrisschen en
genoten de liefderijkste verpleging. Een onzer
had zyn voeten deerlijk verwond. Hjj werd ver
bonden en in deze rustige omgeving vergaten wij
een oogenblik het doorgestane leed.
St. Truijen is tamelijk gespaard gebleven. Wel
was het kanon op St. Trujjen gericht en net zou
voorzeker het lot van zoovele ander plaatsen ge
deeld hebben, maar de burgemeester had zich
gewend tot den militairen bevelhebber, hem belo
vende, dat de bevolking geen vijandelijkheden te
gen de Duitsehers zou bedrijven. Men had toen
van een beschieting van St. Truijen af
gezien.
De burgemeester en de deken werden in gijze
ling gehouden. De bejaarde burgemeester werd
ongesteld en op last van den officier van gezond
heid in vrijheid gesteld.
Een teekenend staaltje wordt verteld van he'
optreden van een officier. De deken en de bur
gemeester waren als gjjzelaars in een kamer van
het gemeentehuis opgesloten.
De deken bad zijn brevier en de burgemeester
rookte een pijpje. Plotseling stormt een officier
binnen, onder luide verwenschingen slaat hjj den
ITALI8.
Do „Köln. Ztg." verneemt, dat de Italiaansehe
minister van buitenlandsche zaken, marines di
San Guilia.no, verleden Zaterdag: in den minister
raad verschillende gewichtige verklaringen heeft
afgelegd. De ministerraad besloot nog eens in
gteen geval de neutraliteit van Italië te verbre
ken.
De gebeurtenissen, welke zich de laatste dagen
op den Balkan en in Albanië afgespeeld hebben,
zouden niet in staat zijn eenige wijziging: in
re houding van Italië te brengen.
Minister-president Salandra verklaarde nogj, dat
de troepen, welke zich op het oogenblik onder
ce wapenen bevinden, voldoende waren om de
handhaving' der neutraliteit te waarborgen Er
was dan ook geen reden om het geheele leger
te mobiliseeren.
Het G q n s i s t r: i-e.
Gisterenmorgen om half tien heeft in de zaal
van het consistorie een .openbaar consistorie plaafe
gehad, waarin de Paus den kardinaalshoed op-
zeite aan den patriarch van Lissabon, kardinaal
Antonio Mondes Bello,' en de aartsbisschoppen
van Toledo, kard. Vittoriano Giusasola y Metnen-
cez, van S trignma, kard. Giovanni C seen och. en
van Weenen, kard. Gustaf Piffl, aie in het con
sistorie van Mei reeds tot kardinaal gecreëerd
waren. Bij deze plechtigheid waren alleen de
kantin alen tegenwiöprdig'.
Nadat vervolgens de gewone formaliteiten ver
vuld waren, begon een geheim consistorie, waarin
de Paus mgr. Gusmini, bisschop van Foligno,
tot aartsbisschop van Bologna benoemde. Er
werd geen enkel kardinaal gecreëerd.
aal op Dinsdag 15 September geheel op de ge
bruikelijke wijze plaats vinden.
Voorzitter van de Eerste Kamer.
Bij Kon. besluit van 5 dezer is benoemd tot
voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Ge
neraal, gedurende de zitting die zal aanvangen
op den derden Dinsdag; in September 1914, F J.
G. baron van Voorst tot Voorst, lid van aie
Kamer. f
Uitvoerverbod.
Een buitengewone „Staatscourant" bevat beslui
ten
la. houdende intrekking: der tijdelijke opheffing
van het verbiod van uitvoer van zwavelzuur.
2,o. houdende verbod van uitvoer van mais en
maismeel,
Vrjjstelling van port
Bij Koninklijk Besluit van 28 Augustus j.l. is
tot nadere beschikking vrijstelling van port ver
leend voor de brieven
a. uitgaande van of gericht tot het Kon. Nat.
Steuncomité 1914 of deszelfs Voorzitter, Algemee-
nen Secretaris, Secretafrissen en Penningmeester
b. gewisseld tusschen den Voorzitter, den
Algemeenen Secretaris, de Secretarissen en den
Penningmeester van het Kon. Nat. Stenncomité
1914, onderling.
Sluiting zitting Staten-Generaal.
Bij Kon. besluit van 5 dezer is bepaald:
Art. 1. De tegenwoordige zitting der Staten-
Generaal zal worden gesloten op Zaterdag 12
September 1914, des namiddags te 3 uur.
Art. 2. Onze minister van binnenlandsche zaken
wordt gemachtigd zich op het in art. 1 vermelde
tjjdstip te begeven naar de vergadering der Staten-
Generaal, ten einde in eene vereenigde vergade
ring der beide Kamers de zitting in Onzen naam
te sluiten. (St.ct.)
Opening Staten-Generaal.
Naar thans kan worden vastgesteld, zal de
opening van de gewone zitting der Staten-Gene-
Staat van beleg.
Het St.bl. no. 448 bevat het Kon. besluit van
den 8sten September 1914, tot verklaring! In staat
van beleg1 van verschillende gemeenten.
Daarbij is bepaald la. met ingang van heden
worden in staat van beleg; verklaard de navol
gende gemeenten of gedeelten va,n gemeenten:
Zeeland. Cadzand, Retianchemeat, Sluis,
Aaidenburg', Eede, St. Kruis, Zuidzande, Nieuw-
vliet, Groede, Bres'kens, Hoofdplaat, Schoondijke,
Oostburg, Waterlandkerkje, IJzendijke, Biervliet,
Philippine, Hoek, Neuzen, Zaamslag, Boschkapet-
le, Ossenisse, Hengstdijk, Stoppeldijk, Honfceuisse,
Bruinisse, Veere, Kruiningen, Vlissingen.
N o io r d b r a b a n t. Halsteren, Ou t en Nieuw
Gastel, Oudenbiaseh, Hoeven, Etten en Leur, Prin-
cenhage, Breda, Teteringen, Ginneaen en Ravel,
Cha.am, Baarle-Nas&au,Alphen, Gilze en Reij'en,
Tilburg, Goirle, Uitvaren been, Hooge en Lage
Mierde^ Reusel, Bladel en Netersei, Oost- West
en Middelbeers, Diessen, Moergestel, Berkd, Uden-
hout, Oisterwijk, Haaren, Esch, Boxtel, Lieunp-
de. Sit. Oedennoede, Oirschot, Best, Soa en Rreu-
gel, essem, Wintelre en Knegsel, rioogeloon Ha
per. en Casteren, Eersel, Duizel en Steensel, Der-
geijk, Luijksgestel, Borkel en Schaft, Westerfio-
ven, Riethoven, Dommelen, Veldhoven en Mere-
veldhaven, Oerle, Zeelst, Gestel en Blaartheni,,
Aalst, Waalre, Valkenswaard, Leende, Maarhee-
-, Soerendonk, Steifeel en Gassel, Heeze, Zes
Gehuchten, Stratum, Eindhoven, Strijp, Woensel,
Tiongelre, Nunen Gerwen en Neaerwettea, Lies
hout. Beek en Donk, Gemert, Bakel en Milheeze,
Aarle-Rixtel, Stiphout, Mierlo, Geldrop, Lierop'
Someren, Asten, Vlierden, Hel mono, Deume en
Lïesel, Budel.
Limburg. Weert, Stramproy, Hunsel, Nee'
niter, IttervQort, Thom, Stevensweert, Oho en
Laak, Roosteren, Sustenen, Grevenbicht, Obbicht
en Papenheven, Urmond, Stein, Elsloo, Geuite,
Bunde, Itteren, Ulestraten, Schimmert, Nuth, Wjj-
nansrade, Hoensbr.oek, Nieuwenhagen, Ubach over
Worms, Brunssum, Amstenrade, Schinveld, Ja-
beek, Bingelrade, Merkelbeek, Oirsbeek, Schin-
nen, Spaubeek, Beek, Geleen, Munstergeleen, Sit-
a:d, Broeksittard, Limbricht, Born, Nieuwstadt,
1 fct, Posterhalt, Vlodrop-, Melick en Herkenbosch,
St. Odilienberg;, Montfart, Maasbracht, Liane, Her
ten, Roermond, Maasniel, Horn, Beegden. Heel
en Panheel, Westeem, Grat.hem, Baexem, Neder-
wcert, Meijel, Heythuizen, Roggel, Neer, Nunfiem,
Buggenum, Haelen, S.walmen, Beesel, Belfeid, Kes-
sel, Helden, Maasbree, Tegelen, Venlo, Arcen en
Velden, Grubbenvorst, Sevenum, Horst, Venray,
Wansisum, Meerlo, Broekhuizen.
Gelderland. Herwen en Aerdi, Milliogen,
burgemeester de pjjp uit den mond, rukt den
deken de brevier uit de handen en slingert die
door de kamer. Na deze heldendaad verricht te
hebben, liet hjj de gjjzelaars alleen.
Met den Gardiaan van het klooster ging pater
Zoetmulder een man opzoeken, die nog een kar
en paard had. Voor 100 frs. wilde hij ons den vol
genden dag naar Hasselt brengen. Al zou hij
200 fres. gevraagd hebben wij hadden het hem
graag gegeven. Met vreugde werd het bericht
ontvangen, dat wjj den volgenden dag onze reis
per wagen kunden voortzetten.
Na de H. Mis gelezen te hebben begaf pater
Zoetmulder zich naar den plaatselijken comman
dant. De pas voor de paters werd in orde ge
maakt, maar voor den voorman konden zii veen
pas krijgen.
De karren zijn allen van ons, zei de comman
dant, je moet maar loopen.
Dat was geen aangename boodschap om mee
thuis te komen, maar er was niets aan te doen.
De overste Pater Floribertus bracht ons een
een eindweegs weg en juist wilden wjj afscheid
nemen, toen kar ons achterop kwam rijden. Bjj
ons gekomen werden wjj uitgenoodigd erin plaats
te nemen. Dat was een verrassing. In een oogen
blik waren wij op de kar geklommen en in Hinken
draf ging het in de richting van Hasselt
Wjj hoorden van den voerman, dat de paters
hem hadden weten te overreden ons achterna te
rijden, zonder pas. De wacht te St. Truijen had
hem doorgelaten toen hij zeide gezonden te zjjn
om de paters weg te brengen.
In Hasselt konden we niet zien dat er oorlog
was. Er was dien dag markt geweest en het was
druk op den weg van de boeren die huiswaarts
keerden. Van Hasselt tot Maasejjk ontmoetten
we geen soldaten meer. Bjj de Kruisheeren vonden
wjj logies voor den nacht en wederom een aller-
hartelijkste ontvangst. De voerman keerde den
volgenden dag voorzien van een pas van den
burgemeester van Maaseijk naar St. Trujjen terug.
Zaterdagmorgen om 11 uur werden we in een
bootje over de Maas gezet.
Goddank, we waren op Hollandsch grondge
bied en in veiligheid. Aan den oever der Maas
zongen we een Te Deun om God te danken voor
de redding en Zondagmorgen hebben we in de
kerk te Urmond met ons vijven een plechtigen
H. Mis van dankzegging opgedragen.
