Handelsberichten.
Wat was dat akelig (aftreuse) 1 Alle kelders waren
geleegd.
Wij zijn dus naar Maastricht gegaan en heb
ben daar papa gevonden... Yan Bilsen ontvangen
we nu en dan bericht. Het schijnt, dat de Duit-
schers er alles vernielen, vooral in de groote
huizen. In een, dicht bij het onze, hebben ze
zich geoefend in het schieten op de spiegels en
ruiten en marmeren kolommen.
Vuile klanten. Waar men het ook oneens
over moge zijn één historisch feit is er (tevens
ook een anthropologisch verschijnsel) dat door
niemand zal kunnen worden aangevochten de
vuilheid van een gedeelte der Fransche troepen,
bepaaldelijk van de Senegaleezen. In een corres
pondentie van het «Handelsblad" over den toestand
in en om Namen, lezen we daarover o.a. het
volgendenln de hospitalen liggen op dit oogen-
blik nog een 700-tal meest zwaar gewonde sol
daten, de licht gewonden zijn allen naar Duitsch-
land vervoerd. Onder deze 700 zijn zoowel Duit-
schers als Belgen en Franschen. Bij de laatste zijn
ook Senegaleezen en dat schijnen rare kostgangers
te zijn. Een Belgische chirurg deelde mij mede,
nooit in zijn leven zulke vuile klanten gehad te
hebbenze zitten letterlijk onder de vlooien en
volgens hem was dat nog niet het ergsteEn
verder is er met deze kerels letterlijk niets aan
te vangen, ze lijken ongevoelig voor pijn en tot
'n de gevangenis heeft men gewone Senegaleezen
moeten stoppen, omdat er geen huis mee te
houden was. Daarbij is hun huid zoo hard, dat
men moeite heeft er bij het opereeren doorheen
te komen! Vermoedelijk zijn de Duitschesoldaten
die met deze zwarte Afrikanen hebben kennis
gemaakt, nu juist niet voor nun pleizier uit ge
weest 1"
Indien eens de eisch gesteld werd dat een vijand
tegen wien men vecht, althans niet vol «vluchtige
vloyen, des slapers verdriet" zooals, meenen
we, Spieghel zegt behoorde te zitten, nu ja,
dan zou zelfs Wilson die overigens al het
oorlogsnieuws, evenals ieder ander, uit de zooveel-
ste hand ontvangt dit als redelijken eisch
kunnen accepteeren. Om van deze vlooien-digressie
weer terug te keeren tot den ernst van roemrijke
wapenfeiten aan prins Eitel Friedrich van
Pruisen is het ijzeren kruis le klasse verleend
door zijn Oldenburgschen groot-hertogenlijken
schoonvader, wegens door hem betoonde dapper
heid bij een stormaanval van zijn regiment op de
vijandelijke artillerie.
de vojoijtplanting, der geluidgolven, terwijl dichte
mist en sneeuwval haar bevordert.
Boven uitgestrekte wateroppervlakten en boven
gletischers is de lucht gelijkmatiger verdeeld aan
hoven den aardbodem. Young vond op zee in
do nabijheid van Gibraltar herhaalde malen, dat
de draagwijdte der ine us c hel ij ke stern 16 K.M.
bedroeg1, en de Poolonderzoekers vertellen, ö,:t
zij op gijoote afstanden nog met elkaar' kenden
spreken, 's Nachts is1 een geluid verder waar
neembaar dan overdag1, doordat de verschillende
verwarming' der aarde .opstijgende luchtstroomen
veroorzaakt. In vele gevallen is bij! gunstige
weersgesteldheid een buitengewone draagwijdte
van het geluid waargenomen, en" men kent voor
beelden, dat het kanongebulder nog' op1 honder
den kilometerts afstand vernomen werd. In den
oorlog van 1870 hoorde men 's nachts te Dieppe,
dus op een afstand van 140 K.M., het doffe
geluid van het belegeringsgeschut voor Parijs en
het kanongerjommel van Sédan vernam men zelfs
in Luxemburg!, 120 KM. verwijderd. Ook groote
explosies worden nog' op verre afstanden ge
boord. Toen de dynamietfabriek van Avigliana
bij Turijn op 18 Jan. 1900 in de lucht vloog',
werd de geweldige ontploffing tot lij Lugano,
dus 150 KM. verder gehoord. De sterkste ge
luiden kan de natuur echter veroorzaken bij
vulkanische uitbarstingen.. Het vieeselijkste voor
beeld levert de uitbarsting1 van de Krakatau in
het jaar 1883, die op; meer dan 3400 K.M, afstand
nog vernomen werd.
Hoeveel kost een gedoodevijand_
Ik heb in een Amerikaanscli dagblad gelezeD,
schrijft de generaal Percin, dat, in den modernen
oorlog 75,000 frs. noodig zijn om een man te
dooden.
Dit cijfer kwam mij als overdreven voor en
lk heb getracht het te verbeteren. Maar de uit
komst heeft bewezen dat het Amerikaansche
dagblad eerder te weinig dan te veel opgaf.
Inderdaad, Frankrijk heeft in 1870—71 2 mil
liard besteed aan oorlogskosten, 1 milliard voor
het in goeden staat brengen van het oorlogs
materiaal, 5 milliard oorlogsschatting, dan nog 2
milliard voor den interest van die som en andere
uitgaven, die uit die leening voortvloeien.
Ziehier eenige uitgaven gedaan in andere oor
logen.
In den Russ.-Turkschen oorlog (18771878)
Turk. 2 milliard; in den Russ.-Japanschen oorlog
Rusl, 6 milliard.
Ziehier 't aantal dooden in die oorlogen
In den Fransch-Duitschen oorlog hadden de
Duitschers 28.600 dooden. Inden Russ.-Turkschen
oorlog sneuvelden 16.600 Russen en in den Russ.-
Japanschen oorlog vonden 58.000 Japanners den
dood.
Dus in die oorlogen kostte één gedoode vijand
in de tegenparty
In 1870—71 105.000 francs; in 1877—78
75.000 francs en in 1905 102.000 francs.
De kracht van kanon ge bu 1 d.e r. Her
haaldelijk maken tegenwoordig Je bladen mel
ding van het feit, dat in dat en dat dorp kanon
gebulder uit die en die richting wordt gehoord,
of dat een juist binnengekropen schip op zee
daar en daar heeft hoeren schieten. Dergelijke
niededeelingen brengen de allereerste berichten
over een veld- of zeeslag. W:aar er gevochten
Wo-rdt kan men in den pegel moeilijk uitmaken.
Hiervoor zóu men moeten weten, op weken af
stand bij bepaalde weersgesteldheid het kanon
gebulder nog' pp zekere sterkte te hooren is.
En dit is een onderwerp, welks studie nog lang
liet uitgeput is.
De Engelsche geleerde Young, uie zich lan
gen tijd met de vraag, op welken afstand ka
nonnen nog te hooren zijn, bezig hield, vestigt
ör allereerst de aandacht op, dat het geluid al
naar de verschillende toestanden der lucht pok
"p zeer varieerende wijze wordt overgebracht.
De snelheid van het geluid, die in de atmosfeer
Dij 0 graad 330 M. per seconde bedraagt, is na
tuurlijk afhankelijk van de windrichting; wan
neer de wind uit tegengestelde lichting] komt,
dan verplaatst het geluid zich naai de hoogte
nn hoort men het op aard© niet meer. De „acous-
t'eke transparantie" der lucht, waarvan men met
betrekking' tot meerdere of mindere draagkracht
dor atmosfeer „gesproken" heeft, is oes te groo-
bsr, hoe minder luchtstroomen er vooral in loou-
roehte richting! bestaan, want deze wenden bet
geluid af. Zop kan de vólkernen heldere lucht
Van oen mooien zomerdag1 ongunstig zijn vopr
Het 42 c. M. geschut. Duitsche bladen
geven uit brieven van soldaten nog bijzonderheden
over het zware Duitsche belegeringsgeschut van
42 c.M. Een hunner schrijft
De loopen van deze kanonnen zijn zeer lang,
terwijl het geheele toestel ongeveer een mans
hoogte is en vele centenaars weegt. De lading
alleen weegt meer dan 50 K. G. Op een afstand
van twee mijlen werden twee dezer zware ka
nonnen voor het fort opgesteld en begonnen wel
dra hun verschrikkelijk duet. Ofschoon de ka
nonniers, die dit geschut bedienden, over bergen
schoten en hun doel niet zagen, duurde het niet
lang, of de schoten waren nauwkeurig gericht,
daar van uit een ballon-captif nauwkeurige aan
wijzingen werden gegeven. Met ontzettend geraas
werden de ontzaglijke granaten afgevuurd en allen,
die in de nabijheid waren, hadden het gevoel,
alsof zij allen door het geluid der ontploffingen
zouden omgeworpen worden. De stand der loo
pen is bepaald merkwaardig te noemen. Bijna
loodrecht op den hemel gericht. Wanneer een
granaat is afgevuurd, hoort men twintig seconden
lang het fluiten van het projectiel.
Te Essen, in de fabrieksstad van Krupp, loopen
geruchten, dat behalve de «faule Grete" en de
«fleissige Berta", zooals de namen der mortieren
luidden, die voor Luik en andere vestingen hun
vernietigend werk verrichten, welker bestaan met
5 andere 42 c.M. stukken streng geheim was ge
houden en in dezen oorlog plotseling opdoken,
andere kanonnen aan de wereld vertoond worden,
die het heele Kanaal van Calais tot Dover be
strijken. Op een der torens van het hoofdgebouw
der fabrieken van Krupp te Es^sen heeft men
onmiddellijk bij het uitbreken van den oorlog een
kanon geplaatst, dat bestemd is aanvallen van
vijandelijke vliegers af te slaan. Er wordt in deze
fabrieken nacht en dag gewerkt teneidej de legers
van munitie en materiaal voorzien, want mortie
ren, bestaande uit 1600 deelen, hebben veel repa
ratie noodig, evenals de andere kanonnen. Het
voortbestaan van dit reuzenbedrijf is dus van groot
belang voor het leger. Men heeft dan ook maat
regelen genomen om een vernieling te verhinde
ren. Het bedoelde kanon moet 8 kiliometer hoog
schieten en is het niet te bedoeling steeds te tref
fen, doch om door den luchtdruk der vliegers, die
zich boven de fabrieken wagen, naar beneden te
halen. Voor de stad is bekend gemaakt, dat bij
waarschuwing der posten de burgerij hiervan in
kennis zal worden gesteld. Dit is zeer gemakke
lijk, om dat de sirene die men de «Kruppsche Esel"
noemt, een ieder bekend is, aangezien zij dage-
lijksch enkele malen geheel Essen, een stad met
bijna 400.000 inwoners en dus van groote opper
vlakte, het begin en het einde van het werk)
alsmede de schaftijden overal hoorbaar aanduidt
met haar geluid, dat men brullen mag noemen-
Tien stooten van deze sirene beteekenenbrengt
u in veiligheid, het gewone langgerekte geluid
het gevaar is geweken.
Het volgende rijmpje, op het 42 c. M. kanon
hetwelk in de fabrieken van Krupp aldaar den
naam »Bertha" ontving (naar Bertha Krupp) werd
te Essen vervaardigd
Die Bertha ist ein Essener Kind,
Hat 42 Taille,
Wenn nach Paris den Weg sie find't,
Dann hüte dich, Kanaille
Wie die den Truppen Luft gemacht,
Wird nie die Welt vergessen,
Ruft, wenn die sfleisz'ge Bertha" kracht
Das ist ein »Grusz aus Essen
De Serviërs. De Servische corr. van het
»Hbl." vertelt van een vlucht uit Belgrado door
een architect, die met zijn vrouw, een logé en
een dienstbode uit'de Servische hoofdstad vluchtte.
Ze Waren spoedig dood vermoeid en besloten
aan den weg te gaan slapen.
Reeds maken zij daartoe voorbereidselen, toen
plotseling twee gewapende mannen uit de duis
ternis te voorschijn traden. Het waren twee man
Keizer Frans Jozef.
WEENEN, 10 Sept. (Officieel). Reuter verbreidt
het bericht als zou keizer Frans Jozef gestorven
zijn. De onjuistheid van dit bericht is bewezen.
De vertegenwoordigers der neutrale staten in
Weenen kunnen zich voortdurend van de uitste
kende gezondheid van keizer Frans Jozef over
tuigen deze behartigt voortdurend de regeerings-
zaken en verleent audiëntieo.a. was graaf
Berchtholt gisteren een uur bij hem in audiëntie.
Japan.
TOKIO, 10 Sept. Japan heeft zich aangesloten
bij de overeenkomst tusschen Engeland, Frankrijk
en Rusland om geen afzonderlijke vrede te sluiten
De minister nan Buitenlandsche zaken verklaarde
aan den Russische ambassadeur te Tokio, dat
Japan geen vrede zal sluiten met Duitsehland
voordat aan de oorlog in Europa een einde is ge
komen, zelfs al hebben de Japanners ook Iviau-
tsjau te voren bezet.
Rusland.
PETROGRAD, 9 September. Een officieel©
mededeeling' yan den Russischen Genenden Staf
meldt
Op vijf en zes September vielen wij' het O os-
ter,rij tsche leger aan bij Tomasjel. De Oosten
rijkers vluchtten in wanorde, achtervolgd door
de Russen bij Frampel. De Russsische cavalerie
wierp zich op den vijand in de richting; van
van den naastbijgelegen wachtpostboeren of
granka's, in hun gewone nationale kleeding, doch
gewapend met geweer. Zij informeerden naar de
voornemens van de familie en verzoeken haar
daarop dringend nog een tiental minuten verder
te marcheeren dan is de wachtpost bereikt en
daar kan men haar stroo en dekens verschaften,
om er rustig te slapen. De raad was goed en
werd opgevolgddoodop van vermoeidheid en
half slapend wordt verder getrokken. Eindelijk
is de wachtpost bereikt, bossenrstroo worden op den
grond uitgespreid, dekens worden gegeven en allen
wilden zich reeds te slapen leggen tot de vrouw
van den architect tot de ontdekking komt, dat de
taseh met geld en sieraden verdwenen isze is
waarschijnlijk ergens op den weg gevallen. Ver
dwenen was op eenmaal alles wat de familie in
contant geld hadden kunnen medenemen en waar
van zij gedurende den oorlog moest leven. Hoe groot
ehter ook des architecten schrik was zijn ver
moeidheid was nog grooterhet was hem onmo
gelijk zich nog eens op den weg te begeven om
de tasch te gaan zoeken. Twee man van den
wachtpost verklaarden zich echter bereid het
voor hem te gaan doen.
Er verliep ongeveer een uur, toen de twee
mannen terug kwamenze hadden de tasch gevon
den en wekten den architect, Deze springt op,
neemt de tasch aan, neent er een bankbiljet van
honderd francs uit, dat hij den beiden mannen
wil schenken. Deze wijken verbluft terug,
daarna antwoorden zijneen daarvoor hebben we
de tasch niet gezocht, je was moede, wij niet en
daarom hebben wij het voor je gedaan.
Maar weten jelui, wat er in de tasch zat
Jawel, jij zelf hebt het ons verteld, maar wat
doet dat er toe
Maar neemt dan deze honderd francs, jelui
hebt het verdiend en het geld kan jelui in den
oorlog, te pas komen. Of hebben jelui geld ge
noeg bij je?
Wel neen, we bezitten nog een paar grosschen
(een grosschen is 20 centimes) en ontvangen iede-
ren dag ons brood we hebben dus je geld niet
noodig.
Maar neemt dan toch dit geldmij is de tasch
het waard.
Wel neen, we hebben je geld niet noodig.
Neemt dan ten minste vijftig francs en de
architect haalt vijf briefjes van tien francs uit de
tasch, terwijl hij er het biljet van honderd francs
weder opbergt.
Neen ook dat willen we niet hebben. Maar
we hebben geen tabak. Heb je dat soms bij je.
Onze architect haalt een doos tabak uit zijn
jaszak, geeft haar den beiden mannen, die op
eenigen afstand oogenblikkelijk een sigaret gaan
zitten draaien. De architect legt zich te slapen
en gooit de geldtasch naast zich neder. Half in
geslapen hoort hij een der mannen nog tegen den
ander zeggenzouden wij onze dekens niet over
de vrouwen uitspreiden ze zijn niet gewend in
de open lucht te slapen en de nacht is koelwij
hebben nog onze mantels. Daarna slaapt hij in.
Den volgenden morgen, bij het krieken van den
dag, maakt de familie zich gereed afscheid van
den wachtpost te nemen. Nogmaals dringt onze
architect er op aan, dat de beide mannen, die de
tasch hebben gevonden, de vijftig francs zullen
aannemen. Ze weigeren weder, doch na lang
aanhouden, zeggen ze eindelijk: nu dan, geef ons
ieder tien francs en de rest aan den commandant
van den wachtpost. Er komen hier genoeg vluch
telingen voorbij, die nog armer zijn dan wij en
we kunnen hen met een paar groschen helpen.
Mijne lezers zullen gelooven, dat ik hier de
geschiedenis vertel van twee bijzonder eerlijke
vinders, zooals men ze bij ons nog wel eens aan
treft. Ware het zoo, ik zou de geschiedenis niet
verteld hebben. Ik vertel haar, omdat er in die
daad van die twee man voor Servië niets bijzon
ders ligt. Met de daad van deze boeren heb ik
den gewonen Serviër geteekend, den man uit het
binnenland.
Ljublin. De Ocsténrijksteh-Dtiitsche troepen wer
den uit de versterkte stellingen verdreven en
trokken in zuidelijke richting.
Groote gevochten hebben plaats op een lijn
var, Bavaruska nanr de Dniester, Waarin het
Oostenrijklsche leger werd verslagen.
Naar Lemberg werden versterkingen gezouten.
Afdeelingen van het 14e Tyrciolschc korps bij
Ravarusha ondernamen een aanval in den nacht
van 7 Sept. maar zij werden teruggeslagen, met
verlies van een vaandel en 500 revangencn.
De Duitsche generale staf,
AKEN, 10 Sept. De Duitsche generale staf
bevindt zich te Luxemburg in de hoofdstad van
het Groothertogdom. De uhlanen bevinden zich
in 700 tenten, die in de stad zijn opgeslagen. De
keizer is eveneens te Luxemburg. De staf is ge
huisvest in het gebouw van de Duitsche ambas
sade. 's Nachts is het gebouw omgeven door
vliegmachines, die met zoeklichten de omgeving
verkennen, ter voorkoming dat een vreemd vlieg
tuig de stad kan bereiken. Een Belgisch of Fran
sche vliegmachine heeft vier bommen geworpen
boven Luxemburg, zonder noemenswaardige schade
aan te richten. De spoorweg werd op enkele
plaatsen vernield.
BERLIJN, 10 Sept. De gezant der Vereenigde
Staten heeft in verband met geruchten aan de
Berlijnsche Beurs dat de Vereenigde Staten niet
neutraal zou blijven, aan de «Berliner Zeitung
am Mittach" verklaard«Alle geruchten volgens
welke de Vereenigde Staten haar neutraliteit zou
opgeven, zijn reine onzin. Wij denken er in het
geheel niet aan met wie dan ook oorlog te gaan
voeren, zoo ,min Engeland of Frankrijk, als met
Duitschland of welken anderen staat ook. Wij
zullen onze neutraliteit nauwkeurig en krachtig
handhaven. Indien er geruchten zijn van ophef
fing der neutraliteit-door de Vereenigde Staten dan
is zulks waarschijnlijk toe te schrijven aan de om
standigheid dat ik den hier wonende Amerikanen
vooé zoover hun bestaan gegrond is op de betrekkin
gen die zij met de Vereenigde Staten onderhouden,
aangeraden heb en nog aanraadt zoo snel moge
lijk naar huis te vertrekken, doch deze raad vindt
zijne natuurlijke en eenige verklaring daarin dat
ik van oordeel ben dat in dezen tijd waarin een
zoo geweldige oorlog in Europa wordt gevoerd,
ieder Amerikaan in zijn vaderland behoort te zijn.
In de tweede plaats echter bestaat nog steeds
voor mijne landgenooten de mogelijkheid om zon
der gevaar naar de Vereenigde Staten te vertrek
ken. Thans zijn toch de door mijn regeering
naar Europa gezonden officieren nog hier. Zijn deze
weder teruggekeerd dan bestaat voor het gezant
schap geen mogelijkheid meer om voor de Ame-
kaansche burgers afdoend te zorgen. Uit dezen
zorgen en op grond van dit verantwoordelijkheids
gevoel is mijn raad geboren.
WEENEN, 10 September. Uit Arad wordt
gemeld dat zich onder de Servische gevangenen
de zoon van den Servischen chef van den Gene-
ralen Staf Putnik bevindt. Hij vertelt dat zijn
vader door ernstige verwondigen buiten dienst is
gesteld.
België.
ANTWERPEN, 10 September, Officieel. De
Duitschers die tot gisternacht nog in de omstre
ken van Gent aanwezig waren zijn naar het zui
den gezonden, hun buit medenemend na verschil
lende magazijnen te Melden le hebben geplun
derd. Andere troepen komende uit de richting
Sotteghem zijn naar de omstreken van Ronsse
getrokken en schijnen naar Frankrijk op te ruk
ken. In de omstreken van Antwerpen werden;
300 Duitschers door de Belgen gevangen geno
men.
ANTWERPEN, 10 September. De Fransche en
Britsche legaties bevestigen de everwinningen die
door de geallieerden zijn behaald waarbij de
Duitschers over een afstand van 10 K.M. wer
den teruggeslagen. Voorts bevestigen deze lega
ties dat een bataljon Duitsche Infanterie een com
pagnie mitrailleuses en talrijke munitiekisten op
de Duitschers werden veroverd. De Duitschers
trekken op Reims terug.
Geboren: 8 Sept. Theodorus Marius Anto-
nius, z. v. J. Kloos en H. M. van Deurzen, Fabri-
straat.
BEURS VAN SCHIEDAM, 10 Sept. 1914.
Moutwijn,
noteering van de Commissie uit da
Koophandel voor de Benin.
10 Sept.
f 16
fust tn zonder belasting,
Nament ie Committie voor. ie
xoteerbtgn
E A, j, WKTKÏMEE,
DIficieele
Kamer van
7 Sept.
8 Sept.
9 Sept.
t 16
f 16
116
Bead van DhtUlatenxiT
proef.:
Moutwjjn:
Jenever:
Amsterdamse he
Spoeling:
Stemming op hedenkalm.
Bfiritns,
9 Sept.
f 16
f20—
f 21i/j
i %-
10 Sept.
f 16
f20—
121 Va
f 2.—
9 Sept.
I17s/4 af 18-
f 14a f
f 81/4 a f
Graanspiritus
Melasse-spiritus:
Ruwe spiritus
Stemming op heden: kalm.
Gr&sea,
NEW-YORK Mals: Western loco.
8 Sept. 88—; 5 Sept. 903/4,
CHICAGO Mais Sept. Dec. Mei
8 Sept. 78Vg 74S4 77y,
10 Sept.
f 17ya a f 18—
f 14— a f
f 8- a f 8'/«
Juli
5 Sept.
R egge
8 Sept
5 Sept.
sty*
761,4
Loco
785/,
74
