5°/o Provinciale Crediet- en Spaarbank,
Staten-Generaal.
Binnenland.
Stads- en. Gewestelijk Nieuwe.
Ingezonden Mededeelingen.
Gemengd Nieuws.
meening in de neutrale landen aen wic'nsch der
regieering ,om die landen in geen enkel opzicht
te belemmeren onder voorwaarde dat dei levens
belangen van Engeland op voldoende wijze be
schermd worden, zal weten op prijs, te stellen.
De politiek der regeering heeft ten doel noch
den Engelschen handel te ontwikkelen, noch den
Engelschen handel te treffen en evenmin dien
der neutrale staten te belemmeren, zij willen
al1 een beletten dat de vijand goedteiren nntvangt
die zijn kracht in den oorlog tegen Engeland
en zijn bondgenooten zouden versterken.
OOSTENRIJK-HONGARIJE.
De corresp. van de «Neue Freie Presse" meldt
nog over de inneming van Valjowo.
Onze legers rukten steeds voorwaarts. Zondag
morgen waren zij tot op een kanonschot voor
Valjewo, terwijl de beide Zuidelijke kolonnes, die
aanvankelijk door het moeilijke terrein werden
opgehouden de Servische stellingen van het Zuid-
Westen overrompelden. De aanval op Valjewo
begon om 11 uur voormiddag. Onze troepen stie
ten aaavankelijk op een verbitterden tegenstand.
De strijd was echter kort, wijl onze Hoepen
den Servischen linkervleugel in de knel brachten,
terwijl de Servischen rechtervleugel vanaf de Ko-
lubara met een omsingeling werd bedreigd.
Tegen de hoogten van Brisanki, waar de Ser
viërs door een reeds vroeger plaats gehad heb
bende beweging van onze troepen waren vastge
houden, richtte zich een hevig vuur van onze ar
tillerie. Tegen dit vuur was er voor de Serviërs
geen redmiddel meer en zij moesten zich terug
trekken naar Araudsjesmaisj. Het valt ten zeer
ste te betwijfelen, of zij zich daar ernstig in po
sitie zullen stellen.
Om vijf uur 's namiddags, na een gevecht van
zes uur, was Valjewo, dat sinds jaren door de
Serviërs tot een werkelijke vesting was gemaakt
en door hen voor onneembaar werd gehouden in
onze handen.
De Serviërs hadden niet eens den tijd om hun
geschut en munitie voorraad in veiligheid te bren
gen of onbruikbaar te maken.
Dientengevolge 'is onze buit betrekkelijk groot.
Ook hebben wij veel Serviërs gevangen genomen.
Hun getal moet meer dan 8000 bedragen.
SERVIë.
Belgrado.
Aan het «Berliner Tageblatt" wordt uit Ujvidek
geseind
De tostand op het zuidelijk oorlogsterrein is
heden als volgtTerwijl de Servische hoofd
macht oostwaarts terugwijkt, dekt een sterke
achterhoede den terugtocht, die door trein-ophoo-
piügen op de weinige wegen bemoeilijkt wordt.
Deze terugtrekkende Servische troepen staan op
den oostelijken oever van de Kolubara rivier pa
rallel aan de spoorlijn Obrenowatz-Waljewo op de
linie Diwtzi-Waljewo-Leskowitza Jagoditz. Het
onophoudelijk voorwaarts rukkende Oostenrijksch-
Hongaarsche leger staat tegenover de Serviërs
langs den weg Obrenowatz-Waljewo, met de
steunpuuten in den Sa we-hoek bij Zabretz,
Obrenowatz, Nowoselo, Ub, verder bij den 392
M. hoogen bergkam over het Rabas-riviertje, den
bergkam tusschen Kotefuza ee Bukowitza, aan den
weg Tubrawitz-Waljewo, alsmede langs de Ljubo-
witza-rivier.
Met de te verwachten instorting van het Ser
vische defensief op deze linie zou de iandweg
naar Belgrado vrijkomen en de val der stad aan
staande zijn.
In Belgiado lagen, behalve sterke vestingartil
lerie, gedurende den heelen oorlog gewoonlijk maar
twee bataljons infanterie, daar het Servische leger-
stuur een aanval van den rivierkant,voor uitgesloten
hield. Thans worden daar 2 divisies geconcen
treerd, ook worden op zuidzijde veldverschansin-
gen gemaakt, zoodat wellicht nog met korten
maar hevigen strijd gerekend moet worden.
In het algemeen treedt echter bij de Serviërs
oorlogszatheid aan den dag, hoewel het hun aan
proviand en ammunitie niet ontbreekt. Vee, voor
al varkeus ztju zoo rijkelijk voorhanden, dat het
Hongajrsche leger ztju eigen vee-aanvoer staken
en tot*de fourageregeling in Servië zelf zich be
palen kon. De Serviërs verbakken reeds haver
Ook de gezondheidsinrichtingen zijn onvoldoende.
De Oostenrijk-Hongaarsche gevangenen worden
goed behandeld.
Uit Nisj wordt geseind:
„Wegens de overmacht in 'getalsterkte van die
Vijandelijke troepen die ons gebied zijn binnen
gerukt, zijn de Servische /troepen gaandeweg in
orde teruggetrokken, om onder !de gunstigste om
standigheden slag te leveren. 'Om die reiden zijn
onze troepen van Petzfca, iZavlaka en Kotzeiiewo
weggetroikken,
TURKIJë.
De heilige oorlog.
De Fetwa, waarover in berichten reeds meer
malen is gesproken luidt:
Vraag: Wanneer zich meerdere vijanden tegen
den Islam vereenigen, wanneer landen van den
Islam geplunderd, de Muzelmanache bevolking
vermoord en gevangen genomen wordt en waa
neer in dit geval de Padishah, krachtens de hei
lige woorden van den Koran den heiligen oorlog af-
kondigd, is dan deze oorlog de plicht aller Mu
zelmannen en moeten alle jonge en oude landen
van den Islam met goed en bloed ijveren, om den
geloofsoorlog te voeren Antwoord 1 Ja.
Vraag De Muzelmansche onderdanen van Rus
land, Frankrijk en Eogkland en de landen, die
hen steunen, die op deze wijze het khalifaat met
oorlogsschepen en landlegers aanvallen en den
Islam trachten te vernietigen, moeten oak zij den
heiligen oorlog tegen de regeeringen waarvan zij
afhankelijk zijn, voeren? Antwoord Ja.
Vraag: Zij, die inplaats van den heiligen oorlog
te voeren: m een tijd. waarin alle Muzelmannen
daartoe geroepen zijn, niet daaraan deelnemen,
zijn die aan den toorn Gods, het gronte onheil
en de verdiende straf blootgesteld Antwoord Ja.
VraagBegaat de Muzelm. bevolking van de
genoemde mogenheden, die tegen de Islamitische
regeering oorlog voeren, een groote zonde, zelfs
wanneer zij onder bedreiging met den dood en
de vernietiging van hun heele gezin tot deelne
ming aan den oorlog gedwongen werd Ant
woord Ja.
Vraag Wanneer Muzelmannen, die zich iD den
heiligen oorlog onder de heerschappij van Enge
land, Frankrijk, Rusland, Servië, Montenegro en
die staten bevinden, welke dezen helpen, tegen
Duitschland en Oostenrijk-Hongarije, die Turkije
helpen, oorlog zouden voeren, verdienen dezulken
den toorn Gods, omdat zij nadeel doen aan het
Islamitische khalifaat Antwoord Ja.
Het Londensche Persbureau deelt mede, dat
sinds de oorlog met Turkije uitbrak, de Indische
brigade onder generaal De la Main opereerde
aan den ingang van de Perzische Golf, aan den
rechteroever bij Shat el Arab. Het expeditie
corps bracht het fort Fao tot zwijgen. Op1 8
November bezetten onze troepen de stad. Er
wend gevochten op den Hen en den 16e® Novem
ber. Bij beide gelegenheden leden ie Turkten ge
voelige nederlagen, nadat zijl zich hardnekkig, had
den verzet.
Op den llen, vielen de Turken -onze voor-
rosten aan, doch werden teruggeslagen en na
een tegenaanval op de vlucht gèdrevem. Onze
verliezen waren gering, die van den vijand be
droegen 80 man.
Op den 14en kwam versterking uit. Inoië en
de sterke vijandelijke troepenmacht, diei op 4
mijlen afstands stelling had genomen, v»erd na
een hevig gevecht verdreven.
De oorlogsschepen „Espiegle" en „Odinna
men aan de actie deel. Het versterkte kamp van
den vijand werd genomen. Zijn verliezen zijn
hevig. Vele gevangenen werden gemaaxt, onder
wie een majoor. Twee mitrailleurs werden ver
nield. De Britsche verliezen'zijn 8 gesneuvelden
er, 53 gewonden.
EERSTE KAMER.
Zitting van Woensdag 18 November.
De Voorzitter spreekt namens de Kamer
zijn deelneming uit aan de familie van de bij den
ramp te West-Capelle omgekomen slachtoffers.
Dit ongeluk dringt aan op groote voorzichtigheid
bij het demonti eren van mijnen.
De minister van Marine sluit zich na
mens de regeering bij de woorden van den Voor
zitter aan en brengt hulde aan de mannen, die
gestorven zijn bij het volbrengen van hun plicht
jegens het vaderland.
Het nieuwbenoemde lid der Kamer voor Zuid-
Holland, de heer A. J. A. Gillissen, wordt
toegelaten en neemt zitting, na het afleggen van
de vereischte eeden.
De Voorzitter deelt mede, dat op.verzoek van
den minister van financiën de behandeling der
rijks-inkomstenbelasting in de tweede helft van
December of in begin van Januari aan de orde
zal worden gesteld.
Aan de orde is thans het wetsontwerp tot aan
vulling en verhoogmg van hoofdstuk Marine der
Staatsbegrooting voor 1914. Dit ontwerp betreft
de opleiding van onderofficieren matrozen.
De heer Staal wil de regeling van het
vrijwilligerssysteem bij de Marine in denzelfden
geest uitvoeren als bij de bereden wapens geschiedt
met een dienstverband van twee jaar. Spr.
brengt hulde aan de land en zeemacht voor de
uitnemende wijze waarop zij in deze tijden haar
taak vervult.
De heer Col ij n wil om zekerheid te verkrij
gen, dat het marine-personeel op de vereischte
sterkte kan worden gehouden, de marine-militie
aan deze regeling verbinden, niet als geheele
vervanging van het vrijwilligerssysteem maar als
noodzakelijke aanvulling daarvan.
De heer van Kol bestrijdt het ontwerp en
verklaart dat hij en zijn partijgenoot Polak om
principieele redenen tegen het ontwerp zullen
stemmen.
De Minister van Marine repliceert en
deelt o.m. mede dat hij met den minister van
Oorlog tot overeenstemming gekomen was tot het
nemen van een besluit, dat ook ingeschrevenen
bij de militie kunnen toetreden tot een vrijwillig
kort diestverband, bv. van 3£ jaar met jaar
reserve en vrijstelling van landweerplicht.
Het wetsontwerp wordt ten slotte met 2 stem
men (Polak en v. Kol) tegen aangenomen.
Tweede Kamer.
Dte volg'ende week zal de Tweede Kamer bijeen
komen -voor het af de c lin gs on de r z oek van het tee-
ningsiontwerp.
Dinsdagmorgen lli/2 uur zal de Kamer ia
openbare zitting vergaderen ter behandeling van
eenige wetsontwerpen.
Geïnterneerden.
Naar het „Vad." verneemt, zijn de twee liuit-
sehe officieren, die indertijd op een mannc-Ylieg'r
tot stel op de Wadden landden en te Bergen
geïnterneerd werden, maar later, na het geven
van hun eerewoord, zich vrij mochten bewe
gen, gevlucht.
Militaire verloven.
Naar „Het Volk" meldt, heeft dezer dagen de
opperbevelhebber van land- en zeemacht inzake
de landmacht de volgende order uitgereikt:
Mij is gebleken, dat bij de verschillende ko-rp-
fC-n van de gemobiliseerde troepen der landmacht
verschil in opvatting bestaat, of aan zware straf
fen al of niet het verstoken blijven van verlof
gedurende een zekerejn tijd behoort verbonden te
worden.
Ik wensch in het midden te laten, of het in
normale omstandigheden wenschelijh cf noodza
kelijk is, gevolgen te verbinden aan oen reeds
ondergane straf;'doch onder de tegenwoordige
omstandigheden acht ik het in geen geval g'a-
wenscht, ,om dergelijke, z. g. onthouding van
gunsten toe te passen, en wel omdat de .thans
verleende normale verloven zijn voorgeschreven
in het belang; van de dienstplichti ngenteneinde
hen geen maanden lang uit hun bedrijf en hun
gezin afwezig te deen zijn, en alzoo ue econo
mische gevolgen van den gemohiliseenien staat
zooveel doenlijk is, te beperken.
Mitsdien noiodig ik de betrokken autoriteiten
uit, om in verband met deze opvatting hevelen
te geven.
H. IJ. S. M.
Op de lijnen der H. IJ. S. M. zal begin Decem
ber een belangrijke uitbreiding van den treinen
loop in werking treden.
Een klacht.
De Haagsche Kroniekschrijver van de «Nieuwe
Gron. Ct." meldt, dat de heer Duymaer van
Twist, in overleg met zijn staatkundige vrienden
en na ingewonnen juridisch advies, het plan heeft
tegen den gepensioneerden luitenant-generaal
Snijders een klacht wegens beleediging in te
dienen.'
Aan de Belgische Professoren en Studenten
vertoevende in Nederland.
Herhaaldelijk en van verschillende zijden werd
de wenschelijkheid uitgesproken, enkele leergan
gen in te richten ten behoeve der in Nederland
vertoevende Belgische studenten, militairen en
niet-militairen. Om zulk een organisatie met vrucht
te kunnen overwegen en bespreken, dient ech
ter allereerst het aantal der eventueels deelne
mers eeuigermate vast te staan, en eveneens
dat der Belgische professoren, die immers1 in
do allereerste plaats tot het gev-n dezer leer-
ngen zouden bereid en geroepen zijn. Reden,
waanom ondergeteekende, van bevriende zijde
hiertoe aangezocht, alle' in Nederland vertoeven
de Belgische professoren en studenten dringend
tiitnoodigt, zoodra mogelijk, hun naam:, fakulteit
en verblijfplaats aan Prof. Dl*. F. Gollard, huize
Ma,rie-Nelly Bosch en Duin, (bij Utrecht) te willen
opgeven.
Ppof. Dr. JOS, SCHRIJNEN.
Weerbericht.
Telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 49 Nov. medegedeeld door het
Kon. Ned. Met. Instituut te De Bildt.
Hoogste barometerstand 773.0 te Maastricht.
Laagste barometerstand 761.7 te Haparanda.
Verwachting tot den volgenden dagmatige
tot krachtigen zuidelijken tot westelijken wellicht
ruimenden en afnemenden wind, betrokken met
sneeuw of regenbuien, later wellicht opklarend,
zelfde temperatuur.
Gemeenteraad.
De eerstvolgende zitting der Gemeenteraad zal
gehouden worden op Dinsdag 1 Dec. a.s.
Apologetische cursus.
In de gisteren avond in het Bondsgebouw ge
geven vierde les van den apologetische cursus
behandelde de eerw. pater v. d. Sande eenige
dwaalbegrippen omtrent den godsdienst.
lo. Alle godsdiensten zijn goed.
2o. Men moet het geloof bewaren waarin men
is opgevoed.
3o. Een man van karakter verandert niet van
godsdienst.
Het is zeker waar, dat in alle godsdiensten iets
goeds is, maar dat alle godsdiensten goed zijn is een
groote dwaling. Waren alle godsdiensten goed,
dan moesten ook alle godsdiensten waar zijn. Dit
nu is absoluut onmogelijk omdat twee tegenstrij
dige meeningen niet beiden waar kunnen zijn.
Spr. merkt hier op dat het wel merkwaardig
is, in de vorige lessen is dit ook reeds duidelijk
geworden, dat de menschen alleen op het gebied
van godsdienst zulke rare begrippen verkondigen
Deze redeneering toegepast op wetenschappelijk
of zakelijk terrein, doet de valschheid dezer re
deneering duidelijk inzien.
Erkent men, dat er maar een godsdienst waar
kan zijn, dat vervalt hiermede het onder 2o. ge
noemde bezwaar. Wanneer men overtuigd is, dat
de godsdienst waarin men is opgevoed niet de
ware is, dan is het een verkeerde pieteit aan dien
godsdienst tegen beter weten in vast te houden.
Wat de derde opwerping betreft, schijnt deze
iets moeilijker. Een man van karakter verandert niet
van godsdienst en men noemt dat flink. Hier zit de
moeilijkheid echter meei in de uitdrukking. Men
moet zeggen een man van karakter handelt niet
tegen zijn overtuiging en hiermede zijn wij het
allen eens. Een man van karakter verandert niet
van godsdienst om een gril, om een voordeel te
betalen, om promotie te maken of dergelijke
redenen.
Maar een man van karakter handelt naar zijn
overtuiging en wanneer die man tot de vaste
overtuiging is gekomen, dat de godsdienst dien
hij belijdt niet de ware is, dan handelt hy juist»
als een man van eer en van karakter door den
godsdienst vaarwel te zeggen, dien hij weet valsch
te zijn.
De zaal was nog beter bezet dan bij de vorige
lessen hetgeen spr. aanleiding gaf aan het einde
van deze vierde les de aanwezigen te danken voor
de trouwe opkomst.
De vijfde les van den cursus zal worden gegeven
Woensdag 2 December a.s.
Zangvereen. «Polyhymnia".
Naar wij thans kunnen mededeelen, zullen op
het concert, 30 Nov. a.s. door bovengenoemde
vereeniging in «Odéon" te geven, als solisten hun
medewerking verleenen de dames Jeanne Kiel-
burger, sopraan, Rotterdam, mevr. C. de Vries
Goldstein, mezzo-sopraan, Rotterdam en de heeren
H. van Gastel, bariton, Rotterdam en mr. A. J.
F. J. Jung, bas, Den Haag, terwijl de begeleiding
(vleugel) in handen zal zijn van mevr. N. Beek
Feltzer, werkend lid der vereeniging.
De N. R. Ct. meldt, dat aan den heer
Et. O. fabrikant alhier in een wagen van lijn 7
der electrische tram te Rotterdam tusschen het
Beurs en het van Hogendorpsplein een porte
feuille is ontrold met f 245.
Hoogwater te Schiedam: Vrijdag
20 November 5.20 v.m., 5.38 n.m.
Lange Haven 103, Schiedam,
(in stukken van f 100, f 500 en f 1000),
eene soliede en voordeelige belegging.
De ramp te Westkapelle. Men schryft
ons uit Amsterdam
Naar wij vernemen zal het stoffelijk overschot
van den Sergeant- Majoor-torpedomaker B. Nijssen.
die bij het springen van een mijn op Westkapelle
op noodlottige wijze om het leven is ge
komen, Vrijdag a.s. op de Roomsche Kathol eke
begraafplaats te Diemen ter aarde worden besteld.
Op verzoek der familie zal de begrafenis zonder
militaire honneurs geschieden.
Hedennaeht is het lijk, dat van Vlissingen naar
hier is overgevoerd, naar het militair-Hospitaal
overgebracht, van waar de begrafenis zal plaats
hebben.
Een mooie gift. Naar de «Dev. Ct." ver
neemt, heeft de heer F. de Haan, onlangs te Eefde
plotseling overleden, bijna zijn geheele vermogen
vermaakt aan den Staat der Nederlanden, waar
onder behoort de door hem destijds bewoonde
buitenplaats «Hungerink" te Eefde, aan de halte
Ned. Mettray.
Alsspionnen aangehouden. De gebroe-'
der? V. te Dordrecht en Utrecht, aie zich vaak
ViCCii zaken naar Berlijn begeven, zijn daar als
spionnen aangehouden.
De heeren Jiadden uit Utrecht een telegram
ontvangen, meldende dat door den storm een
groote ruit van hun zaak te Utrecht gebroken
was Zij seinden terug! dat de ruit verzekerd
was hij Bouvy en dat het gebrokeno onmiddel
lijk hersteld moest worden. Dit had de achter
docht van de Berlijnsche spionnenspeurdeis opge
wekt en des avonds werden zij' door een die»
r.aai van de Kriminalpolizei bezocht, die hen uit-
ncodigde, hem naar de Kommandatuur te vol-
gen. j i
Eerf officier zette hun daar uiteen, dat het hem
onbegrijpelijk was, dat men voor oen 'gebroken
ruit telegrafeerde en dat zij van spionnage ver
dacht werden. De heeren V. toonden daarop hun
papieren en toonden zich eenigszins ontstemd
om den toon die tegen hen werd aangeslagen,
waarop de officier hun toevoegde:
„Jetzt ha,ben Sie g|ar nichts rnehr zu sagen
uri'l bliOsz zu antworten mit ja oder nein."
Op de vraag' naar referentiën werden zes* be
kende fabrikanten uit Berlijn opgenoemd, van
wie er dien avond nog; drie konden worden be
reikt, die allen verklaarden, dat de herren V.
hun persoonlijk bekend waren en onschuldig moes
ten zijn. i
In weerwil van deze inlichtingen verklaarde
de officier, hen te moeten gevangennemen, De
