Binnenland.
Starts*- en Gewestelijk Nieuws.
en kreeg in 't Z.O. bij hoogere zee en dicht en
regen een groote vloot, die N.W. koerste, bij het
eiland öaseno in zicht. Rij de snelle nadering
kon slechts even het getal 10, en het type van
het vlaggeschip, een van de 4 Oourbet's, worden
opgenomen. Dat alles geschiedde in een paar
minuten en daarop werden snel achter elkander
twee torpedo's gelanceerd geen halve minuut
later bespeurde de in angstige spanning wachten
de bemanning van den ondergedoken onderzeeër
duidelijk de ontploffingen. Dus de beide torpedo's
hadden getroffen. Snel weer naar oppervlaktestij
gend zag luitenant Lerch de vijandelijke schepen
verstrooid, waaruit blijkt, dat de les, uit het gebeur
de met de »Abourkir", de Hogue" en de »Gressy"
werd opgevolgd. Op het getroffen slagschip
heesch men een signaal, maar tevens zag hij
dichtbij zijn boot den ram van een slagschip
»Danton-k!asse". Snel onderduikend, begaf hij
zich naar de hem beschermende diepte, buiten
het bereik der aan alle kanten naar zijn periscoop
uitziende en tot schieten gereed zijnde schepen.
De »12" moest nu aan terugkeeren denken en
bereikte behouden haar stationshaven, na voort
durend te hebben uitgezien naar de elf Fransche
torpedovaartuigen, die snel Z Oostelijk voeren-
Het trotsche gevoel der dappere bemanuiog, een
vlaggeschip van 23.500 ton. met 12 kanonnen van
30.5 centimeter en 22 van 14 centimeter onzee
waardig gemaakt te hebben, wanneer het al niet
gezonken mocht zijn, is wel te begrijpen, maar
niet ondtr woorden te brengen.
AMERIKA.
De groote oorlogsleverancier.
Een Washingtonsch telegiam aan de »New
Yorker Staatszeitung", welke hier is aangekomen
bevat hel volgende interessante bericht
Zonder de hulp van Amerika ware de oorlog
reeds wekeu geleden beslist. Terwijl wij dagelijks
om vrede bidden, dagelijks de onbeschrijfelijke
gruwelen van dezen massamoord vervloeken,
vechten onze geweren en onze projectielen,
onze paarden, onze pantserauto's en onze
vliegtuigen in de lijen der geallieerden, hou li het
duor ons geleverde prikkeldraad de aanstormende
Du'ische gelederen in Vlaanderen tegen, zijn het
onze zeudmge van rogge, tarwe, haver, meel
en ingemaakt vleesch, die menschen «n dieren
in de Fiarisch Britsche gelederen voeden, mar-
cneeren oe verbonden soldaten op onze laarzen
tegen den Üuitscben vijand, levert ons vee voor
de cavalerie en artillerie der bondgenooten het
leder voor zadels en tugen, leveren onze petro
leum bronnen en onze raffinaderijen de petroleum^
smeerolie en gazolie voor het drijven der motoren
der geallieerden en zijn het onze bankinstellin
gen, die den onoutbeeriijken stroom van goud doen
vloeien, noodig voor tiet drijven van de groote
oorlogsmachine, die uur om uur duizenden jonge
rr.enschenlevens verslindt, uur om uur bezittingen
des vredes ter waarde van milhoenen onherroe
pelijk vernielt.
De bewering, dat Amerika den tegenwoordigen
oorlog doet voortduren, mag misschien paradox
schijnen, doch het zooeven gepubliceeide com-
pleete rapport over den overzeeschen handel der
Vereenigde Staten gedurende de maand October,
brengt de doorslaande bewijzen. Aan geweerpa
tronen werd er vier maal zoo veel geëxporteerd
als in hetzelfde tijdpeik van het vorige jaar, aan
geweren nagenoeg dubbel zooveel. In October
1913 betrok Engeland van ons 62 paarden, dit
jaar in October 7226,
De export van leder naar Frankrijk is in Octo
ber verviervoudigd. Die van vleesch in bussen
voor zijn troepen is bijna tot het tweehonderd-
voudige gestegen. Frankrijk, dat in October 1913
34000 pond spek van Amerika betrok, heeft in
dezelfde maand in 1914 nagenoeg 13.4 miiliceu
pond gekocht. De Engelsche invoer van koper uit
de Vereenigde fctaten is van 9 op 22 millioen
pond, zijn invoer van kleedingsstoffen van 140000
op 1.604.000 yards gestegen.
Aan automobielen leverde Amerika aan de
geallieerden bijna acht maal zooveel als in het
vorige jaar, aan grondstoffen voor brood aan En
geland het twintigvoudige bedrag. Vet voor de
consumptie werd naar Frankrijk meer dan zes
maal zooveel, gazolie meer dan drie maal zooveel
geëxporteerd. De suikeruitvoer is van 3/4 op
138'/4 millioen pond, die van metalen platen van
174 000 op 20'/s millioen pond, die aan hoefijzers
van 163 000 op 2 027.548 pond gestegen.
In draadnagels en metaaldraad, in rundleder,
staal irx staven, peulvruchten en rum (1) heeft zich
de export verdubbeld, in versche visch, aardap.
pelen stearine en telegrafische toestellen verdrie
vou'iigd. Gummischoenen zonden wij achtmaal
zooveel als in dezelide maand van het vorige jaar.
Eerbiediging der Overtuiging.
Door het Tweede Kamerlid den heer Juten zijn
tot Z.Exc den Minister van Oorlog de volgende
vragen gesteld
Is het den Minister van Ooi log bekend, dat de
Generaal, Opperbevelhebber van Land en Zee
macht, in dato 2 Januari 1915 gelast heeft, da1
'op 6 Januari, zijnde feestdag der H.H. Drieko"
ningen, en voor de Katholieken een verplichte als
Zondag te vieren feestdag, de katholieke militairen
slechts vrij van dienst zouden hebben tot 12 uur;
doch dat voor hen in den namiddag ndienst"
moest wo'den gecommandeei d
Is het den heer Minister ook hekend, dat op
den 2den Kerstdag, in overeenstemming met de
bepalingen van het Receuil Militair, den geheden
dag voor de Roomsch Katholieken militairen
..dienst" gecommandeerd is geworden, terwijl de
niet-Katholieken militairen dien geheelen dag vrij
van dienst waren
Is het den Minister eveneens bekend, dat voor
de Israëlietische militairen de feestdagen zorgvul
dig in acht genomen worden en hun op die dagen
vrij van dienst wordt gegeven
Vindt de heer Minister in dit optreden van den
Generaal, Opperbevelhebber van Land- en Zee.
macht, geen krenkende achterstelling der Roomsch-
Katholieken
Zoo ja, is de Minister dan bereid maatregelen
te nemen, om een dergelijk optreden van den
opperbevelhebber in den vervolge te voorkomen?
(»De Avondster")
De oppositie in de S. D. A. P.
Naar »Het Volk" verneemt, is in de partij-op
positie door èen der leiders daarvan een voorstel
aan de orde gesteld, om een comité tegen den
oorlog te stichten te zamen met de gelijkgezinde
elementen uit de S. D. P. en de syndicalisten en
om cursusvergaderingen te beleggen n eigen
brochures uit te geven.
„In de j 1. Zaterdag gehouden vergadering van
het partijbestuur der S. D. A. P., was van een
7-tal leden de partij het verzoek ingekomen, om
een 50-tal pai tijgenooten een onderhoud met het
Partijbestuur te hebben, ten einde de wenschen,
uitgedrukt in een communiqué, naar aanleiding
van één door hen gehouden bijeenkomst uitgege
ven nader te kunnen toelichten.
Het Partijbestuur meende, aldus het verslag in
»Het Volk", aan dit verzoek geen gevolg te moe
ten geven. Het Partijbestuur wenscht op geen
andere wijze verbindingen met deze partijgenoo-
ten, dan langs den in de statuten neergelegden
organisatorischcn weg Als partijgenooten grieven
hebben tegen de partijleiding, dan kunnen zij die
in hun afdeelingen brengen, vooral nu weldra de
tijd is gekomen, dat de afdeelingen bijeenkomen
tot bespreking van voorstellen, die zij op de
agenda van het congres wenschen te brengen en
daarna, naar aanleiding van de uitgebrachte ver
slagen van de leidende organen der partij, gele
genheid hebben de afdeelingen zich te doen uit
spreken over de gevoerde leiding. Het Partijbestuur
moest er zijn verbazing over uitspreken, dat de
aanvragers het onredelijke van hun wijze van doen
zelf niet hebben gevoeld."
Zeehonden.
De Commissaris der Koningin in Zuid-Hall.
heeft aan de burgemeesters der gemeente, gele
gen aan de Noordzee en aan de Zuid-Holland-
sche strio-omen of benedenrivieren een afdruk
toegezonden van het K. B. van 29 Deo 1.914,
waarbij nieuwe bepalingen zijn vastgesteld |Om-
trent het toekennen van pïtemiën voor hel doo-
den van zeehonden binnen het watergebio 1 van
het Rijk.
Albeit was vastgehouden. De reden werd Diet
vermeld.
IJitvoor van.,.. Erwtensoep.
Nu de uitvoer vau erwten en boonen naar
Duitschland uit ons land is verboden, worden
heele wagons erwtensoep over Gronau Duitschland
ingevoerd. De soep is verpakt in bussen van 5
kg. elk.
Anti- oorlogsraad.
Het Internationale Vredesbureau, dat de vorige
week te Bern in buitengewone vergadering bijeen
was en waar ook Nederlaudsche pacifisten aan
wezig waren, betuigde eenstemmig zijn instemming
met het hier te lande door »Vrede door Recht''
genomen initiatief tot het stichten van den »Cen-
tralen Nederlandschen Anti-oorlogsraad en richtte
,n een schrijven tot de aangesloten vredesveree-
nigingen de opwekking in ieder land dit Neder -
landsche voorbeeld te volgen.
Aardbeving.
Hedenmorgen werd aan het Met. Instituut te
De Bildt een sterke aardbeving geregistreerd,
waarvan het epicentrum op ruim 13 K.M. afstand
ligt. De eerste voorloopers werden waargenomen
om zes uur 55 min. 33 sec. tijd van Greenwich
Het epicentrum bevindt zich in een richtiDg tusssheD
noordwest en noord-noordwest of tusschen zuid
oost en zuid-zuidoost in gelegen, waaruit als
l laats van den haard volgt de Atlantische Cceaan
tusschen Schotland en Ysland of Midden Italië.
De »Batjan".
Volgens bij de mij. Nederland ontvangen bericht
uit Londen zal het stoomschip sBatjan" morgen
van daar naar Amsterdam vertrekken.
Weerbericht.
telegrafisch bericht naar waarnemingen, verricht
in den morgen van 13 Jan., medegedeeld door het
K >a. Ned Met. Instituut te De Bildt.
Hoogste barometerstand 769.5 te Karlsruhe.
Laagste barometerstand 757 3 te Memel en Ha-
paranda.
Verwachting tot den avond van den volgenden
dagmeest matige z. tot w. wind betrokken
tot zwaarbewolkt, waarschijnlijk regenbuien,
iets zachter.
Om 2 uur hedenmiddag sloeg het
paard van den bodev.d. Heijden, terwijl de knecht
bezig was eenige vaten uit het pakhuis van de
firma Groenendaal aan de Markt op den wagen
te laden, op hol.
Het paard holde tusschen den lantaarnpaal en
de stoepen van het Stadhuis door en de Hoog
straat op.
Ter hoogte van de Pastorie in de Hoogstraat
slaagde men erin het paard tot staan te brengen.
Persoonlijke ongelukken hadden niet plaats.
1912, tfaar topli die van 1913 den bestemden
toestand waarschijnlijk het meest nabij komen
lu 1913 is volgens de cijfers, opgenomen in hei
door de afdeeling Handel uitgegeven Verslag om
trent Handel, Nijverheid en Scneepvaart van Ne
derland geuiuende 1913 in graanhranderijen ge
stookt 474.00U tl.L. aieohoi; de quantiteiten als
uit melasse gestookt opgegeven, kunnen ten 'te-
zen geheel buiten beschouwing blijven. Bij bo
vengenoemd cijfer dient fe worden opgemerkt,
dat noot 1 op biadz. 358 van het aangenaaid
verslag; (Verslagen en Mededeelt n-gen eter afdeeling
Handel, jaargang 1914, no. 2) vermeldt, aal oil
quantum te hoog is opgegeven en wel ornaat, de
productie van een der groote spiritusfabrieken
geheel onder de categorie „graanbranderij'.'n" is
gerekend, terwijl deze eveneens niet onbelangrijke
hoeveelheden melasse zou verwerken. Een nader
to dien -opzichte ingesteld onderzoek nu heelt uit
gewezen, dat in het jaar 1913 circa 353.000 Ir i.
alcohol in Nederland uit granen is geproduceerd
er, dat daarvoor ongeveer 1,000.000 ILL. giaan
werd. verstookt.
De nieipxoductie kan in aat zeilde jaar op
ruim 2.000.000 H.L. wonden geschat, waarvoor
circa 600.000 H.L. graan werd verbruikt.
Te zanten zou dus voor bier en spiritus een
totaal van 1.600.000 H.L. graan ta 1913 zijn
verwerkt, bijna 900.000 H.L. minder derhalve
dan de heer 'Gerhard voor het jaar 1912 als juist
aanneemt.
hierbij zij er echter direct op gewezen, dat
bedoeld quantum niet voor bier en spiritus al
leen, doch ook voor de fabricage van de voor
Nederland noo-dige gist is aangewend. Werd vroe
ger een paar millioen K.G. gist van buiten inge
voerd, thans moet waar de import van dit artikel
volkomen heeft opgehouden, aan de volle be
hoefte, plus minus 10.000.000 K.G. per jaar, door
de fabrieken hier te lande worden voldaan.
Wat nu die (dus ook voor het verkrijgen van
gist) verstookte 1.600.000 H.L. graan aangaat,
dient er wel op gewezen, dat me togeriichijnlijk
groote quantiteit slechts voor een zeer kiein ge
deelte voor menschelijk voedsel in aanmerking
komend graan bevat.
Het is eene dwaling te meenen, nat de in
brouwerijen en branderijen verwerkte granen, zoo-
al niet alle-, dan toch voor het allergrootste ge
deelte toit brood of ander menscheivoedsel
zouden Kunnen worden omgezet. Het Komt oncter-
gttoekende dan ook niet juist voor me', den stei
ler van de nota te spreken van kostbare gra
nen" in verband met de volksvoeding en te me
mo reeren ter ondersteuning; van dit betoog, dat
thans toch allerwege getracht wordt uil een mi
nimum hoeveelheid graan een maximum hoeveel
heid voedzaam bripod te verkrijgen.
Tertoelichting diene het volgende:
De bierbrouwerijen gebruiken wat graan be
treft in normale tijden alleen zware en zeer dure
gerst, waarvan misschien in geval van dringenden
nood een voedsel als" gort of anderszins zou zijn
te bereiden, doch dat voor het bakken van hrcod
nimmer gebruikt wordt. En in den Jaatstea tijd
importeeren de brouwerijen zelfs geen gerst meer,
doch is mout daarvoor irj de plaats getreden, een
grondstof die voor menschelijk voeasal niet in
aanmerking komt.
De 600.000 H.L. graan derhalve, welke door
de brouwerijen ais verbruikt worden aangenomen,
kunnen als voedingsmiddel verder wel buiten be
schouwing gelaten worden.
En wat de gist- en spiritusfabrieken betreft,
waar graan w.ui'dt verstookt, deze bevinden zich,
voor zoover van belang, te Schiedam en te Delft.
Tusschen deze beide plaatsen echt-er is, voor de
quaostie-waaijom het hier gaat, een belangrijk ver
schil,
In Delft toch, wam' het hoofdproduct gist is,
verstookt men, wat granen betreft, adem gerst
en maïs. Voor de gerst geldt hetgeen, hierboven
voor de brouwerijen werd opgemerkt, en het zal
ook wel niet in de bedoeling van Jen heer Ger
hard liggen om maïs vooralsnog onder de voor
volksvoeding kostbare granen te rekenen.
In Schiedam, waar de alcoh-ol meer hoofdpro
duct is, wo;rdt, behalve gerst en maïs, ook rogge
gebruikt en ontegenzeggelijk komt rogge v oor mc-n-
,-cliclijke voeding; wel in aanmerking, zij tiet dan
ook dat daarvan alleen een speciaal soort brood
vervaardigd kan worden.
In die Sehiedamsche branderijen wordt voor
Va gedeelte gerst, voor 1/3 gedeelte maïs en voor
Va gedeelte rogge gebruikt en thans, nu verschil
lende fabrieken in die plaats het weik hebben
stop gezet, wordt aldaar niet meer dan circa
465 000 K.G. giraan per week verstookt, zoodat
per wéék aan rogge niet meer dan 155.000 K.G.
wordt verbruikt.
En waar nu de statistiek leert, dat per week
voer de voeding; in Nederland flm. 19.500.000
K.G br-oo-dkoren (waarvan 15.500.900 K.G tarwe
en 4 000.000 K.G. rogge wordt vereisent, zal hot
we! geen nader betoog behoeven uat inaerdaad
het verbruik van v-oor volksvoedsel geschikt graan,
in gist- en spiritusfabrieken een absoluut onbe
langrijk quantum vormt.
Thans nog een enkel woord over oe opmerking
van den heer Gerhard omtrent oen uitvoer van
gist naar het buitenland. Deze uitvoer, welke
thans zoo goed als uitsluitend Engel mi betreft,
wordt volkomen gedékt door uit Engeland geïm-
Post voor Oost-Vlaanderen.
De heer K. J. Kuyk te Sas van Gent schrijft
De Duitstóhe overheid deelt ons mede. dat zij
zelve een dienst voor den handel inricht tusschen
Holland en België, en dat de verzending van
particuliere brieven van en naar Holland en van
alle particuliere en zakenbrieven van en naar
alle andere bevriende en vijandelijke staten voor-
lidtopig -opgeheven is.
De algemeene poist-dienst door het consulaat
ingericht is gestaakt, met uitzondering voor den
consulairen dienst.
Brieven van waarde (gteassnr'eer'de en aangete
kende) en postwissels, die vóór 15 dezer afge-"
zonden worden aan ons adres, Sas van Gent,
pepte restante, zullen hun bestemming! nog berei
ken.
Stoomtrawler opgebracht.
Men meldt uit IJmuiden aan de N. R. Ct.
Donderdag 30 December is van hier ter vis-
scherij uitgevaren de IJmnider stoomtrawler
Sidneij Albert IJM 104 van de Stoom visscberjj-
Maatschappij Sidneij Albert onder directie van de
firma Wed. I. S. Groen alhier. Het schip zou ten
hoogste acht dagen uitblijven, en daarmee is met
de kolenvoorziening rekening gehouden. Tot 11
Jan. was van schip en bemanning niets vernomen
en ook was het scbip door geen enkelen anderen
trawler gepraaid, zoodat men zich over het lot
van scbip en bemanning ernstig ongerust begon
te maken.
Maandagmiddag evenwel ontving de reederij
een briefkaart van den navolgenden inhoud
»Cuxhaven, 6 Jan. 1915. M. M. Wij zijn door een
Duitsche torpedoboot opgebracht verdacht van
mijnen gelegd te hebben. Wij waren visschende
zeventig mijlen N.W. van Helgoland. Hopende,
dat gij stappen zult doen tot vrijlating van ons,
zoo noem ik mij L. Mastemaker, schipper a/b.
Sidneij Albert."
Nu heeft de briefkaart geen enkel buitenlandsch
stempel, is niet voorzien van een frankeerzegel
en is door de postadministratie alhier voorzien
van een strafportzegel van 10 cents en draagt
alleen 2 stempels IJmuiden. Een onderzoek naar
de wijze, waarop die briefkaart te IJmuiden is
gekomen, wordt ingesteld. Ten huize van den
schipper was geen enkel bericht ontvangen,
j Nader meldt men ons, dat gistermiddag de
reederij telegrafisch bericht heeft ontvangen van
den consul-generaal te Hamburg, dat de Sidney
Hoogwater teSchie dam; Donderdag 14
Jan. 2.32 v.m., 2.56 n.m.
Tweede Kamer.
Gebruik van granen v,o<or te vervaar
diging van alcoholische transen.
Zooals men weet heeft het Ivame.Iia Gerharu
de regeering verzocht het verbruik van granen
voor de vervaardiging van alcoholische tiramren
te verbieden.
Naar aanleiding; van het afwijzend antwoord
van de r:e-g|eering heeft de heer Gerhard in een
uitvoerige nota- zijn voorstel toegelicht.
Wij laten het antwoord van den minister vol
gen zooals dat is opgenomen in de „Handelingen"
Het is volkomen juist, dat het vraagstuk der
volksvoeding; nog steeds bijzondere zong vereischt
en eveneens kan gereedefijk worden toegegeven,
dat aan het op peil houden van den graanvoor
raad ten behoeve van die volksvoeding, nog im
mer de volle aandacht van de Regeering' is go-
vijd.
Zoolang echter aan behoeften, van welkea aard
ook, zij het mot bijzondere maatregelen, behoorlijk
Fan worden tegemoet gekomen, hlijtt omletgetee-
kende van oordeel, dat tot ingrijpen in het econo
misch levén, speciaal in de organisatie van be
staande industrieel© ondernemingen, niet dient te
worden overgegaan. En daaruit volgt vanzelf, dat
het niet zou aangaan om zonder zeer -overwe
gende redenen het produoeeren van een artikel
le verbieden, hetwelk bovendien een nevenproduct
is van een zoozeer noodzakelijk voedingsbestand
deel als gjst.
En waar de heer Gerhard op 31 Augustus 1914
in overweging gaf „om het verbruik van granen
en andere voedingsmiddelen voor de vervaardi
ging van alcoholische dranken te verbieeen", kon
het antwoord op die vraag wel niet anders luiden
dan het indertijd gegeven werd.
De heer Gerhard bedoeldt thans door de inge
diende Nota met cijfers aan te toonen, dat gron
den aanwezig zijn om het verbruik van graan
in gist- en spiritusfabrieken- cri. brouwerijen te
beperken en daarvoor in te grijpen van liooger
hand
Tel beantwoording van het in die Nota gestelde
zal ondergeteekende trachten het betoog van den
geachten afgevaardigde zooveel mogelijk op den
voet te volgen. Daarbij zij echter voorop gesteld,
dat het -ondergeteekende niet juist voorkomt om
als voorbeeld aan te halen de cijfers over net ja-ar
