voor Schiedam
IDUZ«t
TWEEDE BLAD
Gratis Ongevallenverzekering
38ste Jaargaug
Zaterdag 3 April 1915
m p n O n m
JNo. 11196
QTereeBiomstig op de polis yerielde voorwaarden,
Gemengd Nieuws.
flnmu J Boierstraat 50., Telef., 85. Postbus 83.
Abonnementen per 3 maanden 1.50, per week 12 cent, per maand
50 ct., franco p. post ƒ2.p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 2 cent,
Advertentiën: Familieberichten 20 ct. per regelHandetsaüvertentiën
16 regels 92 ct.elke regel daarboven 15 ct, 3 maal plaatsen wordt 2 maal
berekend. Ingezonden mededeelingen 35 ct. p. regel. Speciale conditiën voor
herhaaldelijk adverteeren.
bil
dood
t>0 verlies
ras
levenslangs *11 B I g verlies van
geheele I 1111 een hand,
invaliditeit1 JL U IJ voet of oog ;ISUU I UU een duim
De verzekering wordt gewaarborgd door de Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank, gevestigd te Schiedam.
bij
verlies van
elften ande
ren vinger.
Pa a sch gebruiken in ons I and. Aan
het werkje van wijlen rector H. W,alters, over
feestèn, zeden en gebruiken omstreeks Paschen,
ontleenen we het volgende over Paaschgebrui
ken.
Het handelt wel o-ver de gebruiken vóór 1877
en men weet, dat sommige gebruiken, met Ker
kelijke feesten verbonden, zich met den tijd wij
zigen, maar voor het meerendeel zullen de hier
behandelde nog wel bestaan, want zoo vlug gaat
die wijbiging niet.
He eerw. heer Wjelters schreef voornamelijk
over Limburg, maar ook op andere plaatsen le
ven dergelijke gebruiken voort.
Palm-Zondag, de Zondag voor Paschen, werd
in de Grieksche Kerk reeds in de vierde eeuw, in
de Latiynsche Kerk in de zevende eeuw plechtig
gevierd en aldus genoemd'ter gedachtenis aan de
mtrede van Christus in de stad Jeruzalem, als
wanneer palm- en oltijftakken op den weg: ter
eere van Christus, den zoon Davids, werden ge
strooid. Vroeger heette die dag ook „Bloemen
dag" of „groene Zondag." De palmtakjes, die
°P dezen dag in de kerk worden gezegend, wor
den o.p de graven der overledenen, op wijwater
potten, akkers, huizen, schuur en stalling gesto
ken. De asch voor het kruisje van Asch-Woens-
dag wordt van verbrande palmen op den laatsl
voorgaan den Palmzondag verkregen en ge
wijd.
Te Venlo en Roermond worden de palmtakken
der kinderen met lekkers beladen en mede ter
kerk genomen om gezegend te worden (palm-
bessems). Menige boerenjongen steekt een paar
palmblaadjes aan hoed of pet. In 1793 trokken
°p Palm-Zondag de Oostenrijksche soldaten door
Valkenburg met palmtakken aan de schaka's.
Hc goede week, o.ok Heilige-, Pilatus- en Judas-
week genoemd, wordt tevens de hooge-, de pijln-
c*n de stilleweek geheeten; dit laatste wegens
('e" bevel van keizer Constantinus, volgens het
welk alle arbeid in deze week moest gestaakt
worden. In deze week is 't gewoonlijk slecht
Weder> zegt het volk.
"p1 Witten-Donderdag is het een gebruik in
de omstreken van Weert en Thorn, 's middags
een soep, te eten van twaalfderlei groenten. Men
eoernt ze discipelen- of apostelensoep. Hij!, die
111:1 fierst den lepel in den schotel steekt, wordt
•"das genoemd. Op dezen dag zwijgen de klok-
en' want, zegt het volk, ze gaan dan op reis
naar Rome.
"p Goeden Vrijidag, gewijd water op de fruit
boom
en gieten, geeft veel fruit, meent, het volk,
Het was 't jaar 1840 in het Ertsgebergte, 't Was
oensdag na. Palm-Zondag, toen wij des
'nergens vroeg alvorens in de mijn neer te da
te ops vereenigden in de zoogenaamde hut of
lnÜnhuis, om samen te bidden.
Voor de laatste maal voor het heilig Paasch-
e('Rt zouden we afdalen in de Sint Johannes-
schacht.
Een natte wind streek over do heide. De lucht
U,IR zwoel. In het Oosten kwamen onweerskop-
Peu opzetten. Maar 't kan boven in het hel-
ere daglicht stormen dat de aarde siddert, daar
en eden wordt geen bliksemstraal gezien, daar
v c c iklinkt geen donderslag, daar huilt de storm
end niet. Daar beneden is het stil, altijd even
z°nder onderscheid. En wie nog nimmer
'ju eigen hart heeft hooren kloppep, die dale
®eus af in die diepte der mijnen en hoore daar
tenzen in zijn borst, en wie daar niet siddert,
.'y.jnag gerust zoggen, dat hij nooit op aarde
ets kwaads heeft gedaan.
Vij daalden af. We waren met dertigen: het
gmg honderd en twintig vademen diep, eer dat
We °P de plaats Van ons werk waren gekomen,
let zal zoo ongeveer boven op de aarde mid-
ag geweest zijn en men begon in de kerk van
dorp de donkere metten te luiden, toon men
en zoo het op dezen dag regent, komt een goed
jaar.
Als de klokken op Góeden-Zaterdag uit Ro
me terugkomen, dan brengen zij' de „Paasoh-
eieren" mede. De kinderen worden in de open
lucht. gezegden om den voorschoot op. te hou
den, ten einde de eieren, die door de lucht uit
Rome komen terugvliegen, en onderweg wel eens
vallen, op te vangen. Intusschen zijn eieren ver
borgen, hetzij achter een struik of tusschen het
groen in den tuin, of wel achter bezem, boen
der, enz. en worden gevonden.
Paschen. Het ei, dat reeds door de volkeren
der oudheid als het teeken. der schepping! en
vruchtbaarheid gold, werd door de Kerk als het
zinnebeeld des Verlossers gehouden, die uit het
graf is opgestaan tot het leven, „opcbJ Hen, die
in Hem gelooven, uit het graf de' ..-mdc, door
Hem tot een nieuw leven zouden verrijken." De
eieren, die oudtijds gedurende de veertiendaag-
scihe Vasten geheel verbóden waren, werden in be
trekking tot deze uitlegging mei een Christus-
kinuje ot een Lam Gods versierd, en in plaat.;
van het heidense,h eierenoffej' aan de priesters
van Ostara, de godin van den dageraad en van
de herlevende vruchtbaarheid kwam nu het ge
bruik omtrent Paschen de bedienaren der Kerk
eieren aan te bieden. De geloofsverkondigers
hebben ook aan de heidensche „Oosterfeestvuren"
sfóa welke een zuiverende en levenwekkende kracht
werd toegeschreven een andere beteekenis' gege
ven, namelijk, „de Vasten uitbranden" of „de
doornenkroon, d.i. kommer en leed verbranden."
Met de paascheieren wordt in families en her
bergen gekipt of getipt. Daarbij1 zingt of zegt
men„een ei is g:een. ei, het tweede ei dat is
een ei (in Venlo een half ei) en het derde ei
is het ware paaschei." (Te Venlo is het derde ei
één ei, en het vierde ei het paasohei). Op vele
plaatsen wordt door de jongens gekipt om eieren
j van elkander te winnen. Die het sterkste heeft,
I wint het ander: houdt elk der kippers één kant
onbeschadigd, dan blijft het pleit onbeslist.
Te Buggenum bestaat nog het gebruik, dat de
herbergiers van na de vespers tot bij! het ontsteken
I van het licht, eene tafel gedekt houden, waarop een
bereide varkenskop met brood en eieren voor
lederen bezoeker ten beste staat. Na liet ontsfe-
j ken van het licht wordt de tafel afgedekt en
de later komende gasten ontvangen ieder een
koppel gekleurde eieren. Den rondtrekkenden gas
ten wordt in elke herberg een koppel eieren ge
schonken.
Te Nunhem was het aan. de St. S er vaaskapel
om Paschen zeer druk met eiers kippen. Op
dien dag stroomden de jongelingen van de ora-
liggende dorpen daar samen, om er te bidden
en te kippen. Ook werd er, vooral door die van
den heikant, met centen „schreumke" of schreef-
begon de gevulde bakken naar 't begin der zij-
schakten te sleepen.
'Juist wilde ik het teeken gaan -geven, dat op
nieuw de lift naar beneden moest komen, toen
een van de werklui huiten adem naar me toe
kwam geloopen en stamelde:
De mijnduivel is naar beneden gekomen
en zit met gloeiende oogen op wacht aan mijn-
laag No. één.
Ik zei hem zijn praatjes voor zich te hou-
houden en ging, terwijl hij 't zelfde aan de an
dere mijnwerkers ging vertellen, zelf eens den
hoofdweg langs, die naar den lichtkoker voerde.
Toen hoorde ik in'de schacht, die boven me
liep, een kraken als van hout, een knetteren als
van groene takken die men in brand steekt,
maar niet branden willen.
Bij 't eerste gehoor riep er een (zij kwamen
allen hard toegeloopen) dat boven het mij'nhuis
in brand stond.
Maar dat kunnen wij hier onmogelijk hoo
ren, antwoordde ik.
Ik trok aan het touw, waardoor de lift naar
beneden moest komen.
Eenmaal, tweemaal, ieder hield den adem in,
driemaal. Oogenblikkelijk daarna hoorden wij
het bekende rollende geluid van de komende
lift. En de lift kwam ook, zonder dat we bemerk
ten, dat er boven iets buitengewoons gebeurde.
Goddank, riep ik. Nu maar weer aan
je gestoken. Dit schreefjesteken geschiedt op de
volgende wijzeMen werpt eenige centen naar
eene schreef (eene in den grond getrokken lijtn);
wiens cent, er het dichtst bij is, mag het eerst
de centen in de hoogte gooien, die daarna op den
grond terecht komen, de kruis liggende d.i. met de
W. naar hoven gekeerde centen zijn voor den
opwerper, daarna volgt nommer twee der spe
lers enz., totdat de faatste cent kruis* ligt en
het ,gpel begint weer opnieuw.
Als het op Paas'chdag stil van wind is, zeggen
de bïjen-vaders, dan zal het een goed bijen-jaar
vrezen.
Het kleuren van eieren. Paascheieren
kleurt men als volgt: Met uienschillen kleurt men
geel, mc-t meloen, donkerbulauw', met koffiénatkan
men licht- en donkerbruin kleuren, met een af
treksel van Gampèchebaut rood, met lakmoes
blauw en met lindebloezem rose. Spmaziewater
geeft een fraaie groene kleur. Na het koken
moeten de eieren met een spekzwoevd aangewre
ven worden.
Kleine versjes en spreuken kan men zeer ge
makkelijk op de eieren schrijven. Hiervoor laat
men was in een pannetje smelten totdat ze geheel
vloeibaar is. I)an bevestigd men een speld aan
een stokje en doopt de speld in de vloeistof;
ook kan men het. met een gewone stalen pen
doen, maar dan zijjn de strepen dikker. Met die
bevochtigde voorwerpen schrijft men dan. op het
ai of teekent er figuren op. De dunne waslijhen
«orden onmiddellijk hard.
Daarna legt men de eieren in kokend water
waarin uienschillen zijn; dan worden zij gelijk
matig geel of lichtbruin, en naarmate zij er lan
ger in blijven, roodbruin. De waslijintjes blijven
wit of worden lichtgeeld.
Wil men een gekleurd of decoreeren dan kan
men met een pen in zoutzuur gedoopt, dat ook
doen; de verf wordt er dan afgebeten. Alleen
moet men bij de behandeling voorzichtig le werk
gaan. Dat vocht is scherp en brandt.
De Paas.chweek te Madrid. De week
vóór Paschen draagt te Madrid een heel eigen
aardig karakter, dat nergens jn de wereld terug ge
vonden wordt. Op straten en pleinen, waar het
anders zoo druk en rumoerig is, is thans een
doodsche stilte ingetreden. Geen voertuig is te
zien, zelfs de paardentram heeft op Witten Don
derdag en op Goeden Vrijdag tot zeven uur 's mid
dags het bedrijf gestaakt. De op alle hoeken van
de straten aangeplakte verordening betreffende
't staken van het wagenverkeer is eigenlijk over
bodig, want het. heiligen van de week vóór Pa
schen is voor eiken Spanjaard een zoo van zelf
sprekend iets, dat hij! er niet eerst toe behoeft
te worden gemaand.
't werk. -
Maar' niemand ging. Als had men een voor
gevoel, bleven allen staan en keken stompzinnig en
schuw de duisternis der mijn in.
Eindelijk besloot het grootste gedeelte der
werklieden naar boven te gaan. Reeds greep
men naar de touwen, daar brak oen rotsstuk uit
den muur los, daar weken de dwarshouten, waar
de lift tusschen door ging, daar kraakte het bo
ven ons en kraakte het nogmaals en voor onze
voeten viel geheel het houten getimmerte neder,
glevolgd door.God weet wat steenklompen-
massa..
Maar een ruïne was het van hout en van
rotsstukken, een warreling van stof en donderend
klonk het gekraak van dien val door in al de
mijnschachten, luid door de echo, herhaald, ajs
boodschappers van deze vreeselijfce ramp.
Honderd twintig vademen beneden den bega-
nen grond.' Afgesloten en versperd de eenige uit
gang.
Die het dichtst bij 't ongeluk stonden schreeuw
den het uit:
-De liftkoker is ineengestort. Wee ongeluk
kiger), wee ons.
Zij! rukten zich de haren uit het hoofd. Ze
sloegen zich op de borst. Ze wierpen het hoofd
tegen de ijzeren mijnwanden. Maar ik riep: La
ten we op God vertrouwen. God is almachtig.
God is goed. Door hem is redding mogelijk-
De schoone dames, die zich anders zoo on
gebonden en vrij! om zich heen blikkend op
straat vertoonen, loopen nu in zwijgende aan
dacht verder en gaan van de eene kerk naar
de andere om aan de zoogenaamde monumentos
hunne bezoeken af te leggen. Deze monumentos
zijn hooge met zwarte doeken behangen, door
duizenden brandende kaarsen verlichte stellages,
die midden in de kerk voor het hoofdaltaar
zijn opgericht. Hieromheen staat een krans van
aristocratische dames en meisjes, die eiken bin
nenkomende om een aalmoes voor de armen
der parochie verzoeken.
Gedurende de géheele week draagt de Spaan-
scihe de anders verbannen zwarte, rozenroode,
gele en witte kanten mantels. Alles is rijk met
roode en gele lelies versierd. De mannen, die
grootendeels de zwarte klassieke cape of den
modernen rok dragen, zien er zeer waardig uit.
Op. Palm-Zondag vindt met groeten sier in
kerken en kathedralen de inzegening en verdee
ling der palmen plaats. De civiele en militaire
autoriteiten in gala-uniform wonen deze plechtig
heid bij. De gewijde palmen worden het geheele
jaar door als tooi voor huisgevels: en balcions
gebruikt en worden geacht de bewonei's v.oor
bliksem en alle mogelijke kwaad te behoeden.
Be plechtigheden in 't Koninklijk Paleis te
Madrid zijh ook heel interessant. Nadat de Pau
selijke nuntius in tegenwoordigheid van het ge
heele hof in de koninkl. kapel de H. Mis gelezen
heeft, begeven zich de Koning en de Koningin,
de Koningin-Moedor, de Prins van Asturië, de
Infantes en het gevolg in de groote zuilenzaal,
waar het v.oetwasschen plaats vindt. Daar zitten
24 armen, 12 vrouwen en 12 mannen, in splin
ternieuwe, door den Koning: geschonken klee-
ren gestoken. De Koningin doet een, wit schort
om en uit een zilveren kan giet zij eenige drup
pels geparfumeerd water op de van tevoren
zorgvuldig gewasschen naakte voeten der bede
laressen. Een hofdame houdt het zilveren hek
ken vast, waarin het neerdroppelende water op
gevangen wordt; de Pauselijke nuntius houdt
den doek vast, waarmee een kamerheer de natte
voeten der bedelaressen als 't ware afdroogt.
Op dezelfde manier worden de voeten der bede
laars door oen Koning gewasschen. Bij het hier
op volgende diner dienen de Koning en Koningin
eigenhandig de schotels op, die door de gran
ites worden aangedragen. Na den maaltijd gaan
de armen rijk begiftigd naar huis.
Op Goeden Vrijdag heeft in de Koninklijke
kapel een andere indrukwekkende plechtigheid
plaats. Be aalmoezier nadert den geknielden Ko
ning en overhandigt hem een zilveren schotel
waarop verscheidene met zwarte banden om
wikkelde papierrollen, de doodvonnissen van
evenzoovele misdadigers. Verleent Uwe Majesteit
En redding, redding, klonk het door den on-
deraardschen nacht, alsof in waarheid Gods lieve
>zon reeds straalde vo,or onze öogen.
Ze zullen door de schacht heengraven, zei
de een.
Ze laten dertig mensehen niet verongeluk
ken en verhongeren, riep een ander.
Ze zijn boven reeds bezig om ons te red
den, zei een derde.
Met vier dagen zijn we geholpen, meende
een vierde.
Doet uw lantaarns uit, riep ik. Laat er
maar één tegelijk branden, de een na de ander.
En zoo gebeurde het. Het eerste der dertig
lichten brandde.
De eerste dag ging voorbijl met tragen gang.
De tweede, de derde, de vierde. Van uur tot
uur leefde de hoop op, ging andermaal verlo
ren, tot eindelijk ook de hemel van troost voor
ons allen werd gesloten.
De lichten brandden uit./ als offerlichten, het
een na het ander.
Zoo kwam de vijfde dag. De laatste mijnlan-
taarn brandde. Dorstig verslond de pit de olie.
En ieders gezicht, ieder bleek gezicht keek naar
het stervende licht, dat sterven ging, zoo als een
mensch sterft. En als een ster die van de aar
de opvliegt, ging, met een vonkdie opvloog,
zich los makend van de droge pit, de laatste
vonk van hooi? weg. En nacht was het, de nacht
rnn b« verlies p.4 J"
