Statefc-Ge&era&L
Binnenland.
Bij Horodenka begon de vijand om 7 uur
's avond van denzelfden dag te wankelen en
begon in wanorde den teruchtocht.
Wij hebben weder verscheidene duizenden
krijgsgevangen gemaakt en verder een kanon en
bij de 50 proviandwagens buigemaakt.
De Oostenrijksehe generale staf meldt ü.d. gister
het volgende
De overwinning' van ïernow en Goritee bevrijd
ue niet alleen WeSt-Galicië van en vijand, maar
lachi ook het heele front der Kuvsen langs de
-'.licia e,i in de Karpalhen tot wijken.
Hun eerste succes verder voortzettend, versloe
gen de zegevierende troepen in een strijd v.an
10 dagen het 3e en 8ste Russische leger: tot
vernietigends toe, stormden van de Buna jee en
ae Beskidcn voorwaarts lot aan de San en her-
övrde-n daardoor een strook vaderiandjscihen grond'
van 130 K.M. breed.
Een rijke öidt viel den overwinnaars in ban
den. Tusschen den 2d en en oen i2den Mei heb
ben alle legers tezamen 143,500 gevangenen ingb-
k-veid, ongeveer 100 Kanonnen en 350 machine
geweren.
Baar somen nog al degenen rij, die, door ae
gebeurtenissen verrast, het verband met de terug
1 rekkende troepen verlaren, en afgescheiden in de-
wouden der Karpathen rondzwerven Zoo heeft
zich gisteren de staf van de 48ste divisie Russi
sche infanterie met generaal Korniicf lij Ordze-
cbowia in den rug van ouze troepen overgege
ven Hoe groot de verwarring Lij den terugtocht
de- vnands is, woedt aaarüoor gekenschetst, dat
ons 9de legercorps in de laatste dri" "dagen de
dooivengeworpen manschappen var. él verschil
len Je Russische regimenten gevangen nam Voor-
iaden van allerlei aard, door den vijand sedert
maanden verzameld, munitie en ander ooriogS
materieel, blijver), bij den sneden opmarsch achter
,n «te Russische etappenstations, waar wij voorbij
j.iarchoeren. Zij, zullen eerst thans kunnen women
u. gezameld.
Ten Noorden van den Weicbsel dringen de
Oosraniijksch-Hongaarsche troepen over de Stoj
nica vooruit'. De Duitsche troep-:n bobben ae
Russische goevernementshooidsfaj Kioke bezel.
Ion Oosten van den Uzsok-pas hebben Duitsche
m Honvedtroepen gisteren verscheiden hoogoe-
s tellingen der Russen stormenderhand genomen
en drongen tot ten Zuioen van Turks duur. Zi
maakten 4000 man gevangenen. De aanval wordt
voortgezet Desgelijks de aanval in de lichting
ar Skole.
in Zuidoost-Galicië vallen sterae vijandelijke
strijdkrachten op Horodenka aan
AAN DE DARDANELLES
In het Lngelsche Lagerhuis deelde minister
Churchill mede; dat het slagschip nGoliathï by
de Dardanellen getorpedeerd is. Men vreest, dat
er 500 menschenlevens verloren zijn gegaan.
De minister zeide verder, dat de «E 14« de
Zee van Marmora is binnen gedrongèn en daar
twee Turksche kanonneerbooten en een Turksch
transportschip in den grond heeft geboord
De »Gohath«, gebouwd in 1900, behoorde tot
de Canopus-klasse, een klasèe van oude pre-
dreadnoughts, die snel hun gevechtswaarde ver
liezen. Het schip had een waterverplaatsiDg van
12.950 ton, was 390 voet lang en voorzien van
machines van 13.500 P.K., waardoor het een
maximum-snelheid van 19 knoopen kon bereiken.
De bewapening bestond uit vier 30 cM. kanon
nen, twaalf 15 cM. kanonnen en tien 12-ponders.
Verder bezat het schip vier torpedo-lanceer-
buizen. De bemanning telde 750 koppen.
Te 's-Gravenhage is eveneens bericht ontvan
gen, dat het Engelsche slagschip «Goliath® door
een Turksche torpedoboot tot zinken gebracht is.
Twintig officieren en 150 leden der bemanning
zouden zijn gered.
De correspondent te Mytilene van de «Daily
Telegraph" seinde d.d. Maandag
De bondgenooten maken goeden voortgang.
De «Queen Elizabeh en andere oorlogsschepen
concentreerden van uit de Golf van Saros een
hevig vuur op Playare, aan het noordelijk uit
einde van de Boelair-linie, teneinde den vijand
te beletten van Playare naar Gallipoli over te
steken om zich te vereenigen met de Turksche
troepen daar.
De bondgenooten hebben de forten in de Dar
danellen gedurende 13 uur gebombardeerd.
IN DUITSCH ZUID- W EST-AFRIKA.
Een telegram uit Kaapstad meldt:
Generaal Botha is Windhoek, de hoofdstad
van Duitsch Zuid-West-Afrika Woensdagmiddag
om twaalf uur binnengetrokken. Er werd geen
tegenstand gebóden.
Ongeveer drieduizend Europeanen en twaalf
duizend inboorlingen bevonden zich nog in de
stad.
Een aanzienlijke hoeveelheid rollend spoor
weg-materiaal werd buitgemaakt.
Nadat de Union Jack" op het raadhuis ge-
heschen was, werd een proclamatie voorgelezen,
waarbij de staat van beleg werd afgekondigd in
het geheele gebied, dat door de Unie-troepen
veroverd is.
Generaal Botha sprak de troepen toe. Hij
dankte voor den moed en zelf opoffering door
hen, trots de vermoeienissen en ontberingen,
waaraan zij werden blootgesteld, aan den dag
gelegd, waardoor het mogelijk was, de hoofdstad
van de Duitsche kolonie te bezetten. Botha
legde den nadruk op de zware verantwoordelijk
heid die thans op hen, als beh^orende tot een I
strijdmacht, welke belast is met de bezetting
van Windhoek en de zorg over de Duitsche
vrouwen en kinderen aldaar, rust, en voegde
er aan toe, dat hij op hun eergevoel rekende,
dat zij deze taak goed en trouw zouden vervul
len. Tenslotte bracht hij hulde aan den uitste
kenden geest en uithoudingsvermogen van alle
troepen, die aan de laatste operaties hadden
deelgenomen en verklaarde; dat de resultaten
van deze actie van het allergrootste belang
was voor het rijk en voor de Unie, daar thans
feitelijk geheel Duitsch Zuid West Afrika in hun
bezit was.
ITALIË, ROEMENIË, BULGARIJE
en GRIEKENLAND.
Aangaande de houding van Italië verkeert
men nog steeds in het onzekere. De besprekingen
tusschen een koning en eenige der voornaamste
staatslieden worden nog dagelijks voortgezet.
Ook de ministerraad houdt nog voortdurend
buitengewone zittingen ter beraadslaging over
den politieken toestand.
Te Venetië heeft Woensdagavond de menigte,
na een betooging tegen Giolitti's vredespolitiek,
de ruiten ingegooid van het bureau van den
Norddeutschen Lloyd- De politie arresteerde
ettelijke personen, maar liet ze spoedig weer
vrij.
Uit Rome wordt nog gemeld
Het Vaticaan heeft aan de bisschoppen van
de provincie Venetië een vertrouwelijk rond
schrijven gezonden en het verzoek, hunne dio
cesanen tot kalmte aan te manen.
Salandra heeft het Pauselijk hof, blijkbaar
door de bemiddeling van prins Pignatelli, een
bloedverwant van kardinaal Belmonte, de ver
zekering gegeven, dat de Paus en de kerkelijke
goederen zouden worden beschermd zoolang de
monarchistische regeering zou blijven bestaan.
De Paus kan in ieder geval maatregelen nemen,
die hem geschikt voorkomen.
De geheele Hollandsche kolonie, met uit
zondering van het gezantschap, heeft Rome
verlaten.
De „Petit Parisien" deelt mede
Door de Roemeensche regeering zijn onder
handelingen geopend met de mogendheden van
de Triple Entente speciaal over de toekomstige
grenslijn van Roemenië- en de aanwinst aan
grondgebied, dat het zou toegewezen worden
met Transsylvanië, voor een samengaan met de
geallieerden. Men hecht hieraan deze besprekingep
groote waarde, evenals aan een definitieve en
tente die het met Bulgarije voorbereidt, welks
houding als zeer bevredigend wordt voorgesteld.
Een bijzondere correspondent van de „Neue
Freie Presse" heeft te Sofia een onderhoud ge
had met verschillende op den voorgrond
tredende Bulgaarsche staatslieden. Deze verze
kerden dat Bulgarije ook verder een neutrale
houding in acht nemen zou.
Een telegram uit Athene van Duitsche zijde
meldt
Van bevoegde zijde wordt meegedeeld, dat
tusschen de entente en Griekenland geen over
eenkomst is gesloten nopens Griekenland's deete
neming aan den oorlog ten gunste van de en-
tentemogendheden. Griekenland zal derhalve
neutraal blijven.
DE VERNIETIGING VAN DE «LUSITANIA"
EN DE HOUDING VAN AMERIKA.
ANTI-DUITSCHE RELLETJES.
De nota van de Amerikaansche regeering aan
Duitschland is thans verzonden.
Men verneemt, dat de nota den volgenden
inhoud heeft
lo. De Vereenigde Staten dringen aan om
opheldering over de incidenten, die ziGh sinds
de bepaling van de duikbooten-zöne hebben
voorgedaan.
2o. de verklaring geeft ip krachtige, niet voor
onjuiste uitlegging vatbare termen, uiting aan
de -opgewonden stemming in het land.
3o. de Vereenigde Staten eischen, dat Duitsch
land zal vasthouden aan de bepalingen, die over
den zeeoorlog bestaap. Wilson vraagt de verze
kering en waarborgen, dat ongewapende schepen,
die non-combattanten vervoeren, doorzocht zul
len worden en dat passagiers en bemanning in
veiligheid worden gebracht, alvorens een prijs-
verklaard schip vernietigd wordt.
4o. De president wijst er op, dat omstandig
heden, die onafhankelijk zfin van den wil der
Vereenigde Staten, een krachtige actie noodza
kelijk kunnen maken.
Het New-Yorksche dagblad „The Word" ver
neemt uit Washington
Het Duitsche gezantschap heeft verklaard, dat
het antwoord van Duitschland aan Wilson een
beleefde weigering zal zijn ohi de tegewoordige
wijze van oorlogvoering ter zee te laten varen
en een verklaring, dat met de torpedeering van
vijandelijke schepen zal worden voortgegaan.
Als de Amerikanen er op gesteld zijn met de
schepen te reizen, loopen zij de kans hun leven
te verliezen.
De eerste minister heeft, in het Lagerhuis t
meegedeeld, dat de regeering overweegt, of de
afzondering en interneering van buitenlanders
van vijandelijke nationaliteit op groote schaal
wenschelijk is.
Volgens de „Daily News" heeft de regeering
reeds tot interneering dezer personen besloten.
In Johannesburg hebbenWoensdag en
gister geweldige relletjes plaats gehad tegen de
daar gevestigde Duitschers en Duitsche handels
firma's. Het volk .was buitengewoon opgewonden.
De sociëteit Liederkranz is volslagen verwoest.
Een en vijftig huizen, wo. groote warenhuizen
en hotels, zijn geheel of gedeeltelijk vernield.
Een Duitsche juwelierswinkql is geheel leegge"-
plunderd.
Vele huizen van Duitschers zijn ook in brand
gestoken. Duizenden menschen sloegen het
schouwspel gade.
Een beeld van koning Eduard bracht de me
nigte naar het stadhuis, waar het op het voor
plein op een pilaar werd gezet, terwijl de men
schen „Rule Brittannia" zongen.
Om half elf ging het werk der verwoesting zijn
gang onder de kreten van „Lusitania", „Kinder
moordenaars", „onze krijgsgevangenen gewro
ken."
Gistermiddag zijn de relletjes gestaakt.
De minister heeft een proclamatie tot de bur
gerij gericht, waarin hij verklaart zich volkomen
rekenschap te geven van de oorzaken van de
onlusten, doch de bevolking verzoekt zelfbeheer-
sching te beoefenen en de regeering te helpen
in het herstellen van de orde.
ALLERLEI NIEUWS.
In het Engelsche Lagerhuis neert iMacnanaara
op een vraag! geantwoord, dat Ujdens den oorlog
201 Fngelsche koopvaardijschepen tn freiters in
den gtond zijn geboord Het aantal omgekomenen,
passagiers meegerekend, bearaavl 1556
De Grieksche marine-officieten. die betast
waren met 't toezicht op den bouw van Grieksche
oorlogsschepen op de Engelsche werven. zijn te
ruggeroepen, daar aoor de Engeitohc regeering
op deze schepen beslag! g'elesn is
Smima is Dinsdag door de E.agelsche vloot
hevig beschoten Men verwacht bier een troè
contending
Gister is de eerste Iersche divisie van het
mien we leger naar het front vei Una* en
De Duitsche keizer, de keizer van Oostenrijk,
de koning' van Wurtemherg, ne groothertog van
Hessen prins Heinrich van Pruisen, ds hertog'
van Saksen-Kohurg-Gotha. cn de hertog van Cum
berland. zijn geschrapt van d* lijst der ridders
van den Kousenband,
Het Deensche stoomschip .,0;ja" met 'een
'ding levensmiddelen voo,^ Fngelan h is ju de
Noordzee door een Duitsche «rui-er .ongehouden,
en opgebracht naar Sylt.
Het AmeriKaansche ministerie van jhuiten-
ïandsfT.è zaken doet thans alle ik utile om toe
risten het op reis gaan naar Europa ai. te raden,
virJat hun aanwezigheid in de ••lOilogszuie tot
diplomatieke verwikkelingen aanleiding zou kun
nen geven.
De correspondent van ae „New YoV'i Times"
te Chirk ridge (Massachusetts) meldt dat de leeuw
voor het Germaansche museum van de Harvard-
universiteit, een gjitt van den seizer, hekleed is
mot kiip met het opschrift: 1147 lijken; nieuwe
gift van den keizer, herinnering aan den Lusitania-
sluii.rn.oord".
In verschillende steden in Engeland, vooral in
Londen en Liverpool, zijn dezer dagen hevige
opstootjes geweest tegen de daar wonende Duit
schers. Tal van winkels en magazijnen van
Duitschers werden door de woedende menigte
verwoest. De schade is zeer groot. Een en ander
vond zijn oorzaak in het barbaarsche optreden
van Duitschland tegen de „Lusitania". De schade
te Liverpool wordt op 40.000 en die te Londen
op 20.000 pond sterling geschat.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Woensdag 12 Mei.
Oorlogscrediet enz.
De beraadslaging over het buitengenwoon oor
logscrediet met de motie ter Laan en het wets
ontwerp tot bestendiging van den Staat van beleg
wordt voortgezet.
De minister van oorlog beantwoordt
de gemaakte opmerkingen, vooreerst met betrek
king tot de administratie. Wat de administratie
aangaathet moge waar zyn, dat die niet zoo
ingewikkeld is, maar men vergete niet, dat hoe
goed ook onze mobilisatie was voorbereid, natuur
lijk met de mobilisatie een aantal personen die
de administratie thans voeren, dit voor het eerst
doen. Terwijl erin gewonen tijd maar pl.m.300
administrateurs zjjn, zijn er thans 1200 a 1300.
Elke compagnie heeft zyn administrateur en voor
het meerendeel zijn het geïmproviseerde admini
strateurs. Het spreekt van zelf, dat dit de con
trole op de administratie bezwaarlijkt. In gewone
tyden kan de administratie van een jaar eerst
worden afgesloten met September van het volgend
jaar en in Juni kunnen er nog vorderingen inko
men. En dan werkt men aan de hand van een
begrooting hetgeen nu niet het geval is.
Wanneer de minister nu met cijfers voor de
Kamer kwam, die later niet juist bleken, dan
zouden daarop weer aanmerkingen worden ge
maakt. Vooralsnog kan spr. met vry voldoende
zekerheid zeggen, dat van de tot dusver toegestane
100 mill oen 15 millioen zal beschikbaar blijven.
Verder hoopt spr. al het mogelijke te doen, opdat
spoed worde gemaakt met de definitieve overleg
ging der rekening.
Thans gaat spr. over tot het beantwoorden van
de vele aanmerkingen, voor zooveel als dit in zijn
vermogep is.
In eerste plaats de quaes tie de verloven van de
landweer. Zooals de bladen reeds hebben gemeld,
Hf»' in de bedoeling om ook het kader van
de oudste landweer- en landstormlicbting naar
huis te zenden, doch het te benutten om den vrjj -
willigen landstorm in de plaatsen van hun inwo
ning te oefenen. Alleen zullen zy, die in oplei
ding zijn voor hoogeren rang overblijven en alleen,
wanneer zij het zelf wenschen.
Zoodra toen het besluit omtrent de oudste land-
weerlichting bekend werd, vroeg men dadelijk
«Eu nu En nu Komt nu de volgende lichting
niet aan de beurt om naar huis te worden ge
zonden De minister zal dat doen,
rustig, wanneer de omstandigheden
dat veroorloven.
In zake hooi-verloven kan de minister geen be
paalde toezeggingen doen Bij het verleenen van
land bouw verloven is gebleken dat daarvan mis
bruik is gemaakt.
De minister verdedigt voorts zijn houding be
tredende het niet verleenen van verlof op den
1 Meidag.
Wat mogelijk is, zal de minister gaarne doen.
Dat het evenwel gebeuren kan, dat er wel eens
menschen op Zondag moeten reizen, is jammer
voor ben, die daartegen gemoedsbezwaren hebben,
maar dat is onmogelijk uit te zoeken. Het zou
eerder wenschelijk zijn, dat de veldpredikers den
menschen zeiden, dat zij zich in de buitengewone
omstandigheden daar gerust overheen kunnen
zetten.
Ook zouden de «vrije burgers" in de forten
moeten weggezonden worden. Maar kan dat nu
toch Die forten moeten elk oogenblik gereed zijn.
Het inhouden van verlof als bijkomende straf is
een fout geweest van den commandant en is maar
zeer sporadisch voorgekomen.
Verder bespreekt de minister nog een lange
reeks opmerkingen van allerlei aard, waarbij hij
o.m. de inhouding der tractementen en toelagen
der post- en telegraafambtenaren, die reserve
officieren zijn, verdedigt.
Over de vergoedingen kan de minister niet an
ders verklaren dan dat deze zoo loyaal mogelijk
worden verleend. Den burgemeesters kan hij nog
eens aanmanen niet schriel te zijn.
De dislocatie van het leger behoort tot de be
voegdheden van den opperbevelhebber. Spr. wil
zich in deze zaken niet mengen.
Aan de goede mobilisatie is het voor een goed
deel te danken, dat we niet in oorlog zijn geko
men. We hebben nu ons leger geconsolideerd. -
Het kader is geoefend en voorbereid. Dit werd
in den aanvang zeer bemoeilijkt door het groote
aantal adspirant-kader-reservisten, juist op 1
Augustus. Er waren er '2000, en daarbij was een
groot tekort aan beroepsofficieren en een zeer
groot tekort aan officieren in het algemeen. Van
die 2000 zijn nu 330 officier, 200 vaandrig en
800 sergeant.
Thans is de opleiding in vollen gang. Het
aantal reserve-officieren overtreft het aantal be
roepsofficieren er zijn sedert 1 Augustus ODge-
veer 400 reserve-officieren aangesteld. Het insti
tuut heeft zijn plaats in ons leger voorgoed
verworven.
De minister bespreekt in den breede de ont
wikkelingscursussen, die z.i. voldoende gesteund
zijn. Hij bestrijdt de klachten over te weinig vrij
heid van lectuur (verbod verspreiding van «Het
Volk" enzen beperking van het vereenigen an
vergaderen (z.g. mobilisatieclubs).
Aan het slot van zeide de minister
fn ons leger zijn goede en slechte officieren,
rechtvaardigen en zij, die de zaken lichtvaardiger
opvatten, het zijn vogels van diverse pluimage,
maar in het algemeen kan zeer zeker worden
gezegd en als minister van oorlog is het hem een
beboefie dit te verklaren, dat zij opgewassen zijn
tegen hun taak en dat zij bij het vervullen van
die moeilijke taak en daar waar zij wellicht den
dood met hun mannen tegemoet gaan, het gevoel
hebben, dat zij voor die mannen al het mogelijke
moetén doen. Redevoeringen en met tendenz ge
stelde vragen als in deze drie, welhaast vier dagen,
doen aan de krijgstucht meer afbreuk dan wanneer
er een paar officieren niet op de hoogte zijn van
hun taak.
Hierna volgen replieken, waarbij de heerT e r
Laan zijn motie intrekt, in de hoop dat
het de laatste maal moge zijn, dat zijn partij is
achteruitgesteld in het leger, zooals ter zake de
mobilisatieclubs en «Het Volk."
De, rp i n i s t e r dupliceert. Hij zegt overwe
ging toe van van het denkbeeld van deinstalling
vaD provinciale commissies van beroep in zake de
vergoedingen. Aan gezinnen van ongehuwden,
zoo verklaart hij alsnog, kan hij geen vergoeding
toekennen, reeds uit dezen hoofde, dat dan de
deur wagenwijd opengezet zou worden voor aller
lei misbruiken, alle andere consciëntiebezwaren
daargelaten. Mobilisatieclubs zijn evenmin verbo
den als «Het Volk Concrete gevallen van ont
binding zijn natuurlijk te onderzoeken en dat zal
de minister ook doen.
De artikelen en heel het wetsontwerp buiten
gewoon oorlogscrediet worden z.h.s. aangenomen,
eveneens het wetsontwerp tot nadere verhooging
van VIII der Staatsbegrooting van 4914 (kosten
verhooging pensioen van militairen beneden den
rang van officier) en het "wetsontwerp voor bij
zondere maatregelen met betrekking tot de
lichting 1916.
De vergadering wordt verdaagd tot Dinsdag.
De reis van Mgr. Nolens.
Uit Rome wordt aan het „Centrum" gemeld,
dat in ide afecheidsaudiëntie door den Paus aan
Mglr. Nolens! verleend, Z. H. aan den Nederland
se-hen prelaat een opdracht meegaf voor H M.
de Koningin.
Men meldt ons uit Den Haag, dat dr. Nolens
daar gisteravond uit Rome is teruggekeerd.
Bevorderingswet voor de zeemacht 1902.
Ingediend is een. wetsontwerp tot tijdelijke af
wijking Van de bepalingen der „Bevorderingswet
voor de zceftnacht 1902".
Duurtetoeslag.
Naar ,.De Tijd" uit goede bron verneemt, lir-aft
de regeering den spoorweg-directies gevraagd, oii
er overwegende bezwaren besitaan tot het verleeJ
nen van een duurte-toeslag! aan het Nederlandse!'
personeel gfedrurende den tijid der mobilisatie. Aam
gezien, de b rut oj win sten der maatschappijen in
de laatste jaren toch door het rijk gewaarborgd
blijven gedurende de mobilisatie, krachtens de
overeenkomsten, hebben de directies tot gunstige
adviseering besloten.
