8*&taft-€toiK>r&aL
Binnenland.
en dat er nog ernstiger verwikkelingen kunnen
ontstaan, indien daarna opnieuw Amerikanen
worden aangerand.
Daniels, de minister van marine, maakt bekend,
dat de voorgenomen kruistocht van de Atlantische
vloot naar San Francisco is afgelast ea dat de
vloot in de Atlantische wateren zal blijven.
Het aftreden van Bryan.
Uit Washington wordt gemeld:
Het aftreden van Bryan verwekte in de hoofd
stad een opschudding, zooals in de laatste jaren
zelden heeft plaats gevonden. Het ontslag van den
sterksten voorstander van den vrede in de officieele
omgeving van den president wordt uitgelegd als
een teeken dat de Vereenigde Staten voorgoed
besloten zijn de politiek te volgen van de hand
having en verdediging van hunne rechten in alle
omstandigheden. Er verluidt dat de positie van
Bryan in het kabinet in den laatsten tijd zeer
moeilijk was geworden. Zijn optreden ten voor-
deele van het behoud van den vrede was zeer
beslist, terwijl, naar wordt gemeld, de andere
kabinetsleden bepleitten dat de regeering haar
politiek zonder aanzien van de gevolgen zou hand
haven.
VaD Duitsche zijde schrijft men
De »Lokal-Anzeiger« heeft via Nederland Reu-
ter-berichten ontvangen, die er op zouden wijzen
dat Bryan, in tegenstelling met Wilson, juist een
gematigder toon zou voorstaan en daarom moe3t
aftreden. Het blad vindt het, met het oog op
de onbetrouwbaarheid van de Engelsche bron,
beter zijn oordeel tot nader order op te schorten.
Het Berliner Tageblatt« zegtMen zal bij ons
goed doen het optreden van Bryan tot nader order
met het noodige voorbehoud te bespreken. Het is
geen geheim, dat de pacifistische Bryan niet tot
degenen behoorde, die wegens de »Lusitania« de
diplomatieke betrekkingen willen afbreken. Hoe
wel hij stellig niet Duitsch-gezind is en dikwijls
onvriendelijker optrad dan Wilson, kwam de
praktische staatsman in hem toch op tegen de
avontuurlijke politiek.
Tegen het deelnemen aan den
oorlogj
De »Times« verneemt uit Washington, dat er
kenteekenen zijn op te merken van hernieuwde
activiteit bij de arbeidersleiders in de V. St., on
der wie er zijn die vroeger zich hadden gekant
tegen den uitvoer van oorlogstuig uit de V. St.
voor de bondgenooten. Thans willen deze lieden
een betooging organiseeren tegen iederen oorlog
met Duitschland of met eeuig ander land
tenzij er eerst een schending zou hebben plaats
gevonden van de Amerikaansche grens en een
inval op Amerikaansch territoir.
DE DUITSCHE PLANNEN.
In Oostenrgksch-Hongaarsche kringen geeft
men aan de plannen van Duitschland om zich
een vrijen uitweg van den Rijn naar de West
kust van de Noordzee te verzekeren, zooals de
koning van Beieren die dezer dagen het uiteen
gezet, de volgende uitlegging
De koning heeft geen verovering op het oog
gehad, maar verdragsbepalingen, die voor zeer
langen tijd den Duitschen handel een gemakke-
lijken en niet door tollen belasten weg naar zee
zouden openen.
Men moet niet vergeten, dat de veelbesproken
uitlating des konings is geuit op een vergadering
van de scheepvaartvereeniging in Fuerth en dat de
koning een geestdriftig voorstander is van betere
waterwegen. Men heeft bij deze rede niet zoozeer
te denken aan het streven naar gebiedsvergroo-
ting dan wel aan een overeenkomst met clausule
over de meest bevoorrechting.
De socialistische »Vorwarts" noemt de uitlating
van den koning een zeer belangrijke aanvulling
van de redevoeringen van Von Wedel, den pre
sident van het heerenhuis, den rijkskanselier en
de rijksdagleden von Westarp en Schiffer. »Daar
bespreking van het oorlogsdoel nog altijd aan de
pers is verboden .merkt de Vorwarts verder
op moeten wij ons ook tegenover de uitlating
van den koning van Beieren vergenoegen met de
verklaring dat zij vierkant in strijd is met het
oorlogsdoel der Duitsche sociaal-democratie. De
sociaal-democratische pers en de geheele partij
geraakt inderdaad in een steeds scheever en
moeilijker positie, wanneer zij tegenover zulke
verkondigingen van het oorlogsdoel alleen maar
de stereotype verklaring kan stellen, dat zij het
er niet mee eens is, in plaats van met haar klem
mende beweegredenen in de openbaarheid te
kunnen treden.
GRIEKENLAND.
Uit Athene wordt gemeld, dat Koning Con-
stantijn de crisis te boven is. De koning kan weer
eenig voedsel nuttigen. De temperatuur neemt
gestadig af.
ALLERLEI NIEUWS.
E ie n Witboek van den Paus.
Naar aanleiding van te Levoegder plaatse in
gewonnen inrichtingen, Verzekert „De Tijd", dat
het. bericht, dat de Paus een Witboek zou uitge
ven 'betreffende «Je documenten betrekking1 heb
bend op hetgeen de Paus1 ten gunste van den
vrede heeft gedaan, van allen g'rond is ontbloot.
Een tragisch oorlogsgeval.
Aan de »Tijd« wordt gemeld:
Een tragisch geval, tengevolge van den oorlog
en de Duitsche bezetting van België, is te Maas
tricht voorgekomen. De heer V. te Hasselt scheen
een overigens vrij onschuldige briefwisseling
te hebben onderhouden met betrekkingen over de
grenzen. De scherp controleerende Duitschers
kwamen de briefwisseling op het spoor en wilden
den heer V. gevangen nemen. Maar hij kreeg er
lucht van en week tijdig uit.
Toen zijü vrouw hem derwaarts trachtte te
volgen, werd zij bij de grens aangehouden, over
de verblijfpaats van haar man ondervraagd, deer
lijk toegetakeld en onder harde omstandigheden
opgesloten in een gevangenis, waar zij eerst een
zenuwcrisis kreeg en toen volslagen krankzinnig
werd. Naar het gesticht te Munsterbilsen over
gebracht, bleef zij dag en nacht jammeren om
haar man. Eenige notabelen, ondersteund door
den haar behandelenden geneesheer, drongen er bij
de militaire overheden op aan, haar de gelegen
heid te geven, voor eenigen tijd naar Nederlandsch
grondgebied te gaan. Wellicht zou het weer
zien van haar echtgenoot den waanzin wegne
men en haar gestoord verstandsvermogen her
stellen.
Terwijl dit 'alles aan gene zijde der grens ge
schiedde, werd ook aan deze zijde een schrikkelijk
zielproces afgespeeld. De man werd ingelicht over
den toestand zijner vrouw, en wilde zich, op ge
vaar af van gevangen te worden genomen, op het
door Duitschers bezette gebied begeven om zijn
vrouw te halen. Slechts goede vrienden wisten
hem te overreden, geen gevolg te geven aan dit
voornemen. Eenmaal konden zij hem slechts met
geweld terughouden. Intusschen begon ook hij,
door smart en angst gebroken, teekenen te geveu
van een dreigende zinsverbijstering. Op zekeren
morgen wist hij ongezien te ontvluchten in de
richting der grenzen. Amper had hij eenige schre
den op Belgisch gebied gezet, of de grenswachten
namen hem gevangen. Denzelfden dag, dat V-
gevankelijk Aken werden binnengebracht, kwam
zijn krankzinnige vrouw te Maastricht aan, aldoor
roepend om haar man.
Thans zijn er twee krankzinnigen
O p den kerktoren.
Aan hetzelfde blad wordt gemeld:
Er is heel wat geschreven tegen het militaire
misbruik van kerktorens. Een feit is, dat op
verschillende torens der kerfen in België door4
de Uuitfechers wachten zijn geplaatst, om uit te
kijlken naar vijandelijke vliegers1, wier komst dan:
dadelijk per telefoon aan den hoofdcommandant)
wordt gesignaleerd.
Op den toren der kerk te Hoboken weiden
lonlangs twee infanteristen uitgezet, die pas uit
de gevechten aan den Yserl waren terugge
keerd en die het vooruitzicht hadden, er eer
lang weer heen te worden gezonden. Zij' had
den er echtergenoeg van en zonnen op een
middel, om, zonder argwaan te verwekken, te
deserteeren. Tegen den avond haalden zij twee
reusachtige heiligenbeelden in de kerk van hun
vjoetstuk, sjouwden deze naar den toren, sloe
gen hen een soldatenmantel om, waartegen zij
hun geweer deden leunen, zetten de gipsen
koppen hun jpunthelm op en verlieten stilletjes
hun post, om voorgoed over de g'renzen de
plaat te poetsen. Eeifet des anderen daags bij
het aflossen der wacht, die aanvankelijk nog
het (geweer presenteerde voor de aangekle'edei
heelden, werd het bedrog ontdekt.
Dinsdag is een parlementair stuk verschenen
waarin de uitkomsten worden medegedeeld van
een officieel onderzoek naar den toestand van de
Engelsche steenkoolnijverheid als gevolg van den
oorlog.
Daaruit blijkt, dat het aantal kolendelvers, dat
ot einde Februari bij het leger dienst had geno
men, 191.170 bedroeg. Over de zeven maanden
van Augustus 1914 tot Februari 1915 was er een
vermindering in het aantal mijnwerkers met
134.186 of 10£ pet. en in de opbrengst met
3.044.329 ton (eveneens 13^ pet.)
De commissie, die het onderzoek heeft ingesteld)
is van oordeel, dat indien er nog meer werk
krachten aan de kolenmijnen onttrokken werden,
de opbrengst zoo zeer achteruit zou gaan, dat
'sland nijverheid eronder zou lijden. Daarom dient
overwogen te worden, of verdere aanwerving
onder de mijnwerkers wel aangemoedigd mag
worden. Verder raadt de commissie aan, om het
kolenverbruik te verminderen door beperking van
de openbare verlichting en het publiek tot zuinig
heid bij het stoken te vermanen.
Minister Asquith heeft in het Lagerhuis
meegedeeld, dat het totale aantal verliezen aan
dooden, gewonden en vermisten van de Engelsche
troepen in Frankrijk en de Middellandsche Zee,
met inbegrip van territoriale, Indische en over-
zeescho troepen, tot 31 Mei j.l. bedraagt10.955
officieren en 247,114 man.
Te Calais is enkele dagen geleden een pas
gereed gekomen hospitaal voor 300 bedden, afge
brand. Er waren weinig zieken in het hospitaal,
dat onder leiding stond van dr. Depage, en allen
werden bijtijds in veiligheid gebracht.
Vermoedelgk is de brand ontstaan door een
mankement aan een petroleum-motor.
De Turksche kruiser „Medjidié'f, die onlangs,
na op een mijn te zijn gestoolen, .in de wateren
van Odessa is gezonken, is naar boven gebracht
en naar de 'haven gesleept.
Do kruiser zal in het droogdok gerepareerd'
worden.
Het Frausche ministerie van marine heeft
Maandag, bekend gemaakt, dat Donderdagavond
de Fi'ansche niijnlegger „Casablanca" a,an den.'
mond van een baai in de Egeïsche Zee op een
iriijin geloopen en gezonken is. Een Engelsche
torpedojager haalde den kapitein, nog een offi
cier en 64 man uit het water. Misschien zijn er
anderen aan wal gekomen en door de Turken,
gevangen genomen.
Naar wij: vernemen zal door het Duitsche
gouvernement in België binnenkort aan de inwo
ners van Beljgië, die onder d,e Belgische regee-
ïing een ouderdomspensioen genoten, dit pensioen
worden uitbetaald.
De Belgen, geboren vóór het jaar 1849 zullen
65 francs ontvangen en moeten daartoe hunne
(geboortebewijzen enz:, ten spoedigste aanbiedert
op het (Stadhuis van de gemeente waar zij wo-
nen. I
(Het ambtelijk onderzoek naar de oorzaken
van 'het zinken, van de „LusitanLu." zal Dinsdag
&,s:. onder voorzitterschap van lojrd Mei'sey, den
,,'stehipbreuk-commissaris1een aanvang neuten.
Honderd jaar vre.d.e. i
Naar aanleiding: van hef honderdjarig bestaan
van den vrede tusschen Engeland én de Veree
nigde Staten zijn in de V. St. twee he'rinneringö'-
medjailles geslagen. Een daarvan is eenigen tijd
geleden aangeboden aan president Wilson. Thans!
'heeft dé koning van Engeland de andere medaille
on Ivangen.
'Op Buckingham Palace is Maandag' de Amér.i-
Skaajische gezant de toedaille aan den koning
komen overhandigen.
Het eeuwfeest was in Januari te New Orleans
(V. St.) gevierd; in Engeland wasi uit den aard
der zaak aan de viering niet veel gedaan
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Woensdag 9 Juni.
T ij del ij k gezantschap bij den Paus-
De heer Eerdmans verwijt de regeeringon-
noodig zooveel spoed achter de zaak gezet te
hebben. Spr. zegt, dat voor dr. Nolens uitgezon
den werd reeds tot de zending besloten was. Of
dacht men soms dat de heer Nolens zou terugge
komen zijn met de boodschap »U moet het
niet doen"
Spr. betoogt, dat niet is aan te nemen, dat de
binnenlandsche politiek gansch en al buiten deze
zaak is gesloten.
Spr. bestrijdt, dat uit de omstandigheid dat geen
actie voor herstel van den vrede ons koud mag
laien, moet voortvloeieu de instelling van een bij
zondere missie bij den Paus. De zending van dr.
Nolens bewijst, dat men ook op andere wijze in
aanraking met het Vaticaan kan komen. Ook is
niet gebleken, dat het Vaticaan een gewichtig
middelpunt voor herstel van den vrede is of
worden zal. Verschillende landen zijn niet by
het Vaticaan vertegenwoordigd.
Spr. vreest, dat het zal uitloopen op een vaste
vertegenwoordiging bij het Vaticaan. Spr. hoopt,
dat geen Roomsch-Katholiek tot gezant zal wor
den benoemd, omdat de katholieken het belang
van de Kerk stellen boven dat van den Staat.
De heer v. B ij 1 a n d (C.-H.) zegt, mede namens
zijn politieke vrienden, dat men geen blijvend
gezantschap wil. Waarom legt de regeering nu
niet een duidelijke verklaring af, dat een herstel
van een gezantschap voor goed niet in haar be
doeling ligt
Spr. gelooft niet, dat de Paus veel kan doen,
maar hij wenscht de regeering niet te dwars-
boomen en zal met zijn politieke vrienden voor
het aangevraagde crediet stemmen.
De heer v. I d s i n g a gelooft ook niet, dat de
maatregel veel succes zal hebben. Spr. zal voor
stemmen omdat hij alles wil doen om den vrede
te bevorderen.
De heer v. Leeuwen verklaart namens de
socialisten, dat deze voor het ontwerp zullen
stemmen.
De heer de Meester verklaart namens vele
Unie-liberalen, dat ook zij voor zullen stemmen.
Spr. dringt aan op nadere verklaringen van de
regeering betreffende de vragen, die in het voor-
loopig verslag zijn gesteld.
De heer v. d. Voorst van Z ij p noemt de
oppositie van den heer Eerdmans en vele andere
protestanten onwaardig. Spr. zal voor het voorstel
stemmen.
De heer Bos acht het niet noodig, dat de
regeering nog nadere verklaringen aflegt. Spr. zal
voorstemmen.
De heer de Beaufort verklaart zich uit
drukkelijk tegen een blijvend gezantschap, maar
kan zich met het ingediende voorstel vereenigen.
De heer v. R a a 11 e meent, dat het tijdelijk
gezantschap moet leiden tot een permament. De
regeering erkent met dit ontwerp de souvereiDi-
teit van den Paus, want zij zal eventueel samen
met den Paus bij wereldlijke vorsten een vredes-
actie beginnen. Dit feit blijft niet te veranderen.
Het is de erkenning der souvereiniteit, en daar
uit zal een permament gezantschap groeien. Spr.
acht het een landsbelang tegen het ontwerp te
stemmen.
De heer Tydeman heeft tevergeefs in de
momorie van toelichting naar gronden gezocht
waarop is aan te nemen, dat de Paus iets kan
doen ter bevordering van den vrede. Spr. bepleit
een gezantschap van drie personen, waaruit blijkt,
dat het eeu nationale zaak is, niet een Roomsche.
De heer Troelstra wenscht een nadere ver
klaring van de regeering in hoever de samen
werking van ons land met het Vaticaan zal gaan.
De heer de SavorninLohman ontkent
dat we in contact komen met de politieke macht
van het hoofd van de kerk.
De Paus is hier voor ons niets anders dan een
tusschen persoon, ten bate van de strijdende volken
Spreker begrijpt volkomen, dat de Katholieken
dit ontwerp heerlijk vinden, maar met den Paus
als geestelijke macht, hebben we hier niet te
maken. Daarom is spr. voor het ontwerp.
Minisier Loudon zal morgen de sprekers be
antwoorden.
De vergadering wordt verdaagd tot Donderdag
halftwaalf.
Waterschappen.
Bij Kon. besluit van 7 dezer zjja benoemd:
in de provincie Zuid-Hollandtot dijkraad van
het waterschap De Westdyken van het eiland
IJsselmonde, P. Eenhoorn, te Hoogvliettot heem
raad van den polder Oud- en Nieuw-Rozenburg,
Blankenburg, de Lange en Ruige Plaat, L. Dirk
zwager, te Rozenburg; tot heemraad van den
polder Oud-Beijerland, Moerkerken, Cromstrijen
en de Group, J. de Reus Gz., te Oud-Beijerland
Suiker.
Aan de belanghebbenden bij de beetwortelsui
kerindustrie is het volgende schrijven verzonden
De minister van landbouw, nijverheid en handel
draagt ons op belanghebbenden mede te deelen,
dat Z.Exc. in het uitvoercertificatensysteem thans
n dier voege een wijziging is gebracht, dat de in
omloop zijnde certificaten A en B met 1/3 worden
gereduceerd.
Bovenstaande maatregel is genomen, aangezien
gebleken is, dat de hoeveelheid, vastgelegd voor
de binnenlandsche consumptie, niet toereikend zal
zijn, om het verbruik tot in de nieuwe campagne
te dekken.
Uitvoer van nieuwe aardappelen.
Het Stbl. no. 236 bevat een Kon. besluit van
den 8sten dezer, houdende tijdelijke opheffing van
het verbod van uitvoer van aardappelen van den
nieuwen oogst.
Nederl. Roode Kruis.
Bij Kon. besluit van 8 dezer is benoemd tot
gewestelijk commissaris van het Nederlandsche
Roode Kruis: in de provincie Zuid-Holland, de
heer jhr. mr. dr. W. Roëll, te 's Gravenhage.
\isschery.
In een vergadering van de Vereenigde reeders
van stoomvisschersvaartuigen te IJmuiden is be
sloten, aan de opvarenden der trawlers, die wegens
het mijngevaar en de vermoedelijke vermissing
van enkele trawlers Maandag j.l. besloten, deze
week niet uit te varen en aan de reeders te ver
zoeken, de gages Voor die week toch uit te
keeren, té berichten, dat de reederijen bereid zijm
bedoeld weekloon aan het einde der maand, als
toelage op het loon dus niet als loon, omdat
er feitelijk gestaakt is te doen uitbetalen,
mits alle trawlers, voor zoover door de reederijen
gewenscht, weer aan de visscherij gaan deel
nemen, na afloop van deze week. Niemand der
gezagvoerders der trawlers zal worden gedwongen
naar het gevaarlijke gebied te gaan.
De IJslandbooten zullen evenals gewoonlijk
vertrekken, indien de tijd daarvoor is aange
broken.
Raad van State.
In de gister gehouden openbare vergadering van
den Raad van State, afdeeling voor de geschillen
van bestuur, werd mededeeling gedaan van de
volgende Koninklijke beslissing:
Een besluit van Burg. en Weth. van Pernis
van 19 September 1914, waarbij aan de Super-
phosphaatfabriek Holland" aldaar en hare recht
verkrijgenden vergunning werd verleend tot uit'
breiding van hare inrichting op de Vondelingen'
plaat te Pernis door het bijplaatsen van tien
zuurketels en een stoomketel, tegen welk be
sluit beroep was ingesteld door Burg. en Weth-
van Vlaardingen en door de Radboudstichting te
Utrecht is vernietigd omdat van het verzoek
om vergunning en van de daarop genomen be
slissing geen afkondiging was gedaan in de ge'
meente Rozenburg, hoewel de grens van die g®'
meente is gelegen binnen 200 meter van h®'
terrein der fabriek.
Een onderhoud met Z. D. H. den Aarts-
bisschop van Utrecht.
De bijzondere berichtgever van de „Vos'sisch®
Zeitung" bracht dezer dagen een bezoek bij Mg11''
den Aartsbisschop van Utrecht en deelde a»1'
dezen mede, dat zijn bedoeling was de watC
Stemming in Holland to leeren kennen en
hij zidi daarom pok to-t den lioegsten kerkvori1
van Nederland wendde.
De Aartsbisschop antwoordde hem, dat 4^e
neutraliteit van Nederland en ook de neutral'
leit. der Katholieke Kerk hem verboden zij"
meening uit te spreken en voegde erbij „M®M
één d;ing mag ik uitspreken zonder mijn n®u
tra li te it te schenden, namelijk mijn onbegrensd
hoogachting voor den heldenmoed van het Du''
Bche volk. mijn oprechte bewondering voor
Duitsche organisatie mijn geestdrift voor
opvatting van1 vaderlandsliefde onder
Dujtsche volk. Heeft de wereld °°l
zóó iets aanschouwd? Wanneer men dat g-'1-"
slaat, gaat het hart open. Met iedere vezel v;v"
lichaam en ziel neemt men deel in het lot 111'
zer heldennatie. Ik ben onzijdig en wensch ni®'^
Rever dan dat de vrede spoedig wederkom"'
•Op een vraag van' den berichtgever of de aaïd
bisschop de meening van vele Nederlanders
een overwinning van Duitschland gevaar zou
leveren, verklaarde de aartsbisschop geen pi j
tic us te zijn. Mgr. twijfelde niet aan het w'ó0^
vjan Duitschland, dat het onze neutraliteit z"'
eerbiedigen. s
Hedenavond zal ook Italië den oorlog vel
klaren, zcide de berichtgever.
De Aartsbisschop hoog licht het hoofd. ,J
Zij zijn met blindheid geslagen. Het is C'
wil, zeide hij meer in zich zelf als tot zijn 11
zoeker en vervolgde dan;
M
