Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
EERSTE BLAD.
fjfl rtr fifi
De Oorlog.
Gratis Ongevallenverzekering
Aan den Maaskant.
M.J.H.KESSELS
39ste Jaargang.
Zaterdag 22 Januari 1916
No. 11440
OUctoel» berichten.
oTereeitouutii op ie polii rermelQe yoorwaardeii
Buitenlandsch Nieiiws.
50 ot.
Bureau: Boterstraat 50. Telef. 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden f 1.50. per week 12 cent, per maand
franco p. post ƒ2.p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 2 cent.
Advertentiën: Familieberichten 20 ct. per regel, Handelsadvertentiën
1—6 regels 92 ct.; elke regel daarboven 15 ct. maal plaatsen wordt 2 maal
berekend. Ingezonden medcdeelingen 35 ct. p. regel. Speciale conditiën voor
herhaaldelijk adverteeren.
levenslange 0 O f| verlies van
geheele I B een hand,
w invaliditeitLUU voe^ of oog
De verzekering wordt gewaarborgd door de Hollandsche Algemeene
bij verlies
van
een duim;
Verzekeringsbank te Schiedam.
I UU wijsvinger; |y
bij
verlies van
eiken ande
ren vinger.
v Dlt nummer bestaat uit twee
bladen en een Geïllustreerd
Zondagsblad.
VERPLAATSING
GEMEENTELIJKE BUREAUX.
Met ingang van Maandag 24 Januari a.s. zullen
verplaatst worden naar het pand Oude Kerkhof 4:
1. het Bureau voor Levensmiddelen en kolen
2. het Broodbureau;
3. het Bureau voor uitbetaling der militaire
vergoedingen. -
Schiedam, 22 Januari 1916.
De Burgemeester van Schiedam,
M. L. HONNERLAGE GRETE.
Dezer dagen berichtten de Rotterdamsche bladen,
dat de N. V. Wiltons Machinefabriek en Scheeps
werf gevestigd te Rotterdam, onder Schiedamsch
gebied een terrein van ruim 60 H.A. voor haar
bedrijf heeft gekocht.
Aan de juistheid van dit bericht werd aanvan
kelijk getwijfeld, doch thans blijkt het bericht
in zooverre waar te zijn, dat hier van een »voor
loopigen" koop sprake" is.
Het terrein, door de firma Wilton aangekocht,
la het Buitenland van Babberspolder, ten N. he
grensd door den Vlaardinger dyk, ten O. door het
Sterrebosch, ten W. door de uitwatering van het
stoomgemaal aan de Vijfsluizen, de grenslijn vor
mend tusschen Schiedam en Vlaardingen, terwijl
het zuidelgk deel aan de Maas strekt, gedeeltelijk
'O gebruik bij de zalmvisscherij »Prins Hendrik".
Deze groote grondaankoop trekt bizonder de
aandacht en het is zeer gewenscht, dal het Ge
meentebestuur van Schiedam op de hoogte komt
van de plannen van de firma Wilton.
Het is jammer, dubbel jammer, dat deze grond-
verkoop de gemeente Schiedam voorbij giog.
Wjj weten niet of Schiedams gemeentebestuur
°°it moeite heeft gedaan het terrein in handen
krjjgen. Gezien wat indertijd met de Keilen
van Nieuw-Mathenesse is gebeurd, zou men ge
bigd zijn te zeggen Vhistoire se répète.
Maar velen zullen het gemeentebestuur van
Schiedam, na de destijds gekregen les, toch wel
voorzichtig genoeg achten, dat het zich voortdu
rend op de hoogte houdt van hetgeen zoo al in
den omtrek van de gemeente-terreinen aan de
®Mkt komt.
Toch zijn wij op dit punt niet geheel gerust,
Want het is wel opmerkelijk dat sinds 1906, na
de opspuiting der grienden aan de Maa9, nagenoeg
geen grond meer aan gene zijde der stad door de
Gemeente is aangekocht.
Gedoogden de gemeente-finaociën de uitvoering
van eenige noodzakelijke grondaankoopen niet
Wg kunnen dit moeilijk beoordeelen, maar het
is toch vreemd, dat men, na het in exploitatie
brengen van de opgespoten terreinen aan de Maas
®n de vele grondverkoopen in bet Frankenland niet
systematisch de hand gelegd heeft op aangren
zende terreinen.
Eenerzjjds dient de gemeente zich van voldoen
den bouwgrond te voorzien voor een toekomstige
geregelde en methodische stadsuitbreiding, terwijl
daarnaast een op gezonde leest geschreide ver
koop, verhuur of uitgifte in erfpacht moet plaats
vinden, hierbij behoort te worden gewaakt, dat
bet evenwicht tusschen grondbezit en vervreem
ding niet verloren gaat.
Een gemeentebestuur moet steeds rekening
bouden met toekomstige uitbreidingsplannen en
Volle aandacht schenken aan mogelijke exploitaties
van gronden door groote kapitaalkrachtige onder
nemingen, wier belangen niet zelden geheel in-
dr<fischen tegen het gemeente- en algemeen
belang.
Er zijn echter factoren en omstandigheden,
welke de grondpolitiek van een gemeente leelijk
m de war kunnen sturen, zonder dat het ge
meentebestuur by machte is voor de belangen
der gemeenschap behoorlyk op te treden. In het
bizonder geldt zulks voor aan de rivier gelegen
gronden. Veelal kunnen dan met Onteigeningswet
e.d. nog vele ongewenschte toestanden worden
gekeerd.
Rotterdam, wier voortvarendheid in zake grond
politiek niemand zal ontkennen, heeft met Rotter
damWest, de particuliere havenonderneming
onder Pernis, ook wedervaren, dat eeD gemeente
bestuur van te voren niet alles kan overzien.
Door het krachtig optreden van Rotterdam
dreigen de plannen aan de overzijde der rivier
voor een aantal grondspeculanten en exploitanten
van particuliere havens deerlyk in de war te
loopen.
Het gevolg van dit optreden van Rotterdam
schynt vermoedelijk tot gevolg te hebben, dat door
particuliere^ getracht wordt elders hun plannen
toch door te zetten.
Nu werd in het bericht, betrelïende den aan
koop van grond onder Schiedam door de firma
Wilton door een Rotterdamseh blad gemeld, dat
deze aankoop was geschied omdat nhaar plan
nen met de Pernische terreinendoor
de bekende o n t e ig e n i n g s v o o r s t e 1-
len dreigen inde war te worden ga-
stuur d".
Wij laten in het midden of dit al dan niet
juist is.
Intuschen is een grondaankoop van 60 H.A.
uitsluitend voor een scheepswerf wel iets zeer
buitengewoons. Geen enkele werf in ons land
die een dergelijke opper vlakte voor haar bedrijf
noodig heeft.
Dubbele waakzaamheid is dus geboden voor
hetgeen men van particuliere zijde met het Bui
tenland van Babberspolder op het oog heeft.
De Domeinen zouden, naar verluidt, reeds toe
zegging hebben gedaan, den oever van de Maas
in erfpacht aan de firma Wilton af te staan.
Als men bedenkt, dat de lengte van het Buiten
land van Babberspolder aan de riviei zijde grooter
is dan van de Wilhelminahaven tot aan de uiterste
grens van het Sterrebosch, dan kan men zich eenig
denkbeeld vormen van de beletselen welke de
havenplannen van de Gemeente Schiedam in de
toekomst in den weg kunnen worden gelegd.
Nu weten wij wel, dat voor de Gemeente de
mogelijkheid nog bestaat ooi land waarts een haven
te maken, maar de oeverkadé aan de Maas raakt
Schiedam bijna geheel kwijt en het behoud daar
van is juist voor de Gemeente van het aller
grootst gewicht.
Rotterdam heeft er altijd naar gestreefd den
oever der rivier in haar' bezit te houden.
In alle havens is, behoudens een zeer kleine uit
zondering, de kade in handen der Gemeente.
Het is dan ooJé een zeer juist standpunt, dat de
Gemeente er voor moet waken, dat de rivieroever
eo in het algemeen de havenkaden niet in parti
culiere handen komen.
Aan zulk een belangrijken verkeersweg als de
Maas moet het een wantoestand worden als één
onderneming beslag legt op het overgroote deel
der nog beschikbare oeverkade op Schiedamsch
territoir.
De belangen der gemeenschap worden door
dezen exhorbitanten aankoop, wanneer inderdaad
de oeverkade daarbij mocht komen, ten zeerste
geschaad.
Onder de leuze »de toekomst van Schiedam ligt
aan de Maas" voteerde de Gemeenteraad 17
Augustus 1906 de eredieten voor de opspuiting
van de gronden ten Wnsten der Spuihaven.
Voorzeker zal niemand toen gedacht hehben.dat
binnen den tijd van 10 jaren het terrein reeds
voor een belangrijk deel in exploitatie zou zjjn
gebracht.
De ontwikkeling vau de handelsterreinen aan
de Maas gaat, nu er eenmaal een begin is, bui
tengewoon snel. By het aanschouwen van de kaart
ziet men, welk een klein stuk kade aan de rivier
nog beschikbaar is. Van de Mij. uNieuwe Water
weg" tot aan het Buitenland van Babberspolder
;s de beschikbare kade in eigendom der gemeente
slechts van weinig beteekenis meer.
Door den aankoop van het Buitenland van Bab
berspolder door Wilton is de Gemeente ineens in
haar verdere ontwikkeling naar het Westen
schaakmat gezet.
Schiedam zal den thans geschapen toestand
scherp onder de oogen hebben te zien Zoo ooit,
dan moeten nu de gulden woorden gouverner
eest précair Schiedams magistraten worden voor
gehouden.
522
De kade langs de rivier behoort, in het alge
meen gesproken, uitsluitend in het bezit der ge
meente te zijn. De Gemeente kan de kade ver
huren, mogelijk onder bepaalde voorwaarden in
erfpacht uitgeven, maar het beheer en toezicht
van alle havenwerken moeten aan de gemeente
zijn voorbehouden.
Van verschillende kanten is reeds aangedrongen
op wettelijke bepalingen om particuliere haven
exploitatie te weren.
Tomogtoe is dit vruchteloos geweest.
Toch mag hei Gemeentebestuur van Schiedam
zich niet de kans laten ontnemen om nog te doen
wat mogelijk is om ongewenschte toestanden aan
de Maas te voorkomen, alsmede ter bescherming
der vitale belangen dezer Gemeente.
De mogelijkheid van particuliere havenexploi-
tatie moet met alle ten dienste staande middelen
gekeerd worden.
Desnoods behoort Schiedam de oever vanaf het
Sterrebosch tot aan de grens van Vlaardingen te
onteigenen
Waakt Schiedam thans niet voor hare buiten
gewoon groote belangen, welke op het spel staan,
later zal zij de nadeelige gevolgen daarvan nood
zakelijk moeten ondervinden.
OP DEN BALKAN.
De strijd in Montenegro.
De Montenegrijnsche troepen blijven verwoede
gevechten leveren aan de Oostenrijkers.
Koningin Milena van Montenegro en de prin
sessen Xenia en Vera zijn gisteravond uit Brin-
disi te Rome aangekomen en naar Lyon vertrok
ken, waarheen zich ook de diplomaten, by het
hof van Montenegro geaccrediteerd, zullen be
geven.
De koning, de koningin en de prinsen hebben
de koninklijke familie van Montenegro verwel
komd.
De sKölnische Volksieitung" meldt dat de
Italiaansche berichten over het intrekken van alle
aanbiedingen door koning Nikita op zyn minst
sterk zijn overdreven. Het schijnt juist te zijn, dat
zich belemmeringen bij de ouderhandelingen
hebben voorgedaan en dat een deel van het Mon
tenegrijnsche leger geweigerd heeft de wapens
neer te leggen. De vredesonderhandelingen worden
echter voortgezet.
Havas meldt uit Bern dat er een zekere ge
spannen verhouding be-taat tusschen de regeeringen
te Berlijn en te Weenen, naar aanleiding het
afbreken van de vredesonderhandelingen met
Montenegro als gevolg van de eischen der Oos-
tenrijksehe diplomatie.
AAN HET WESTELIJK FRONT.
In Artois hebben de Franschen met goed gevolg
een mijn doen springen onder de Duitsche loop
graven bij hoogte 119, ten Zuidoosten van Thelus.
De Fransche artillerie heeft verscheidene bran
den veroorzaakt in de Duitsche schansen bij
Givencby.
Een vijandelijke batterij tusschen Soissons en
Reims is beschadigd.
Wij hebben in de Vogezen een waarnemings
post vernield.
Officieel uit het Eugelsche hoofdkwartier in
Frankrijk
De vijand heeft drie mijnen doen spr ngen tén
Westen van Fricourt. Geen schade. Wij deden een
mijn springen ten O. van Festubert.
Onze artillerie heeft vier groepen werklieden
verdreven.
Wy hebben met goed gevolg de geschutstellin-
gen en loopgraven ten O
bardeerd.
Elders granaatvuur, over en weer
van Fleurbaix gebom-
aan het zuidelijk front.
Uit Weenen:
Gistermiddag heeft de vijand onze stellingen
op den top en de hellingen van den Col dl Lana
twee uur lang met roffelvuur bestookt.
Ook ons front ten noorden van Pauselstein is
zeer hevig beschoten.
Op de andere gedeelten van het front is het
artillerievuur niet sterker geweest dan ge
woonlijk.
Uit Rome
In de streek van Rofana heeft een onzer
afdeelingen vijandelijke secties gedwongen terug
te trekken, na hun aanzienlijke verliezen te
hebben toegebracht.
Aan de boven- en midden Isonzo heeft mist
gisteren de artillerie in haar werk belemmerd.
AAN HET OOSTELIJK FRONT.
Het offensief der Russen
in de Boekowina.
Spalaikowits, de Servisch gezant, heeft in
een onderhoud met een medewerker van de
„Beurscourant" zijn meening geuit over het
moreele en politieke belang van het offensief
der Russen op het, van Russischen kant be
schouwd, Zuidwestelijk front.
Uit moreel oogpunt moet het uitwerkking
hebben op de geestesgesteldheid in Athene
en Boekarest. Uit militair oogpunt is het offen
sief der Russen in de Boekowina een geniaal
uitgedacht plan, dat schitterend is uitgevoerd en
eenige punten van overeenkomst vertoont met
het offensief in Oost Pruisen in het begin van
den oorlog Een hoogst gewichtigend dienst heeft
dat offensief indertijd bewezen aan de. Fran
schen en Eugeiscnen. Het dwong de üuitschers
een deel van hun strijdkrachten naar het Oosten
te verplaatsen en stelde daardoor de bondge-
nooten in staat de invasie der Duitschers in
Frankrijk tegen te houden.
Tnaus dwingt het Russische offensief in de
Boekowina de Oostenrijkers en Duitschers een
groot deel van hun strijdkrachten uit het Bal-
kauschiereiland terug te roepen, om ze op het
Zuidwestelijk tront te werpen. Dientengevolge
zijn de Bulgaren geisoieerd en te zwak, niet
alleen voor een offensief tegen Saloniki, maar
ook voor iedere operatie van eenig belang, en
daardoor verdwijnt derhalve niet alleen het
gevaar voor de geallieerden te Saloniki, maar
ook voor de Serviërs in Albanië. De strijdkrach
ten, waarover Oostenrijkers, Duitschers en Bul
garen in Macedonië en Albanië beschikken, zijn
te zwak om hun een offensief "tegen Saloniki of
Albanië te veroorloven. Onze vijanden begrijpen
den toestand heel goed en denken niet meer
aan een offensiefintegendeel, zij nemen maat-
re elen tot verdediging in afwachting van het
offensief der geallieerden.
Aldus, zeide Spalaikowits, zijn in het kort de
schitterende resultaten van het offensief der
Russen in de Boekowina Noch de Serviërs noch
de geallieerden zullen ooit den enormen dienst
vergeten, dien Rusland op een pijnlijk oogenblik
hun heeft bewezen.
De militaire medewerker van de „Rjetsj"
schrijft, dat de algemeene aandacht weer ge
trokken wordt door het Zuid-Oostelijk front der
Russen. In de omgeving van Rasantsjen ver
overden wij een serie achter elkaar gelegen,
sterke stellingen, die door den vijand krachtig
werden verdedigd.
Het succes in deze streek, die aan het Rus
sisch Roemeensche front grenst, maakt elke
vijandelijke poging, om aan de zijde van Brojan
ons offensief ten Noord Oosten van Tsjernovitz,
waar onze tegenstanders op het oogenblik be
dreigd worden door onze overweldigende voort
schrijdende beweging, tot staan te brengen,
onmogelijk. Daarbij komt dat de bedoelde
Russische successen hun het verzekerd bezit
waarborgen van de door hen bezette gebieden,
terwijl tevens de mogelijkheid ontstaat belang
rijke kruispunten van spoorlijnen en straatwegen
te bezetten
Het is belangrijk, schrijft de „Rjetsj" verder,
dat de vijand altijd groote en overwegende
waarde heeft gehecht aan de gebeurtenissen op
het Zuid Oostelijk, Russische front, waar het
steeds contingenten heen zond. die hij aan het
Balkanfront onttrok. Te zelfder tijd durft de
NEDERlfiNDSCHEFABRIEK Til R||BR
J VAN MUZIEK-INSTRUMENTEN I l U C W l\M
iWis de eenige zaak gedreven door Hessels
zelf den oprichter der in Nederland zoo Af.
1Tnde FABRIEK VAN MUZIEKiNS TUI/MSN TEN
HET JUIST
ADRES
