Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
39ste Jaargang.
Zaterdag 4 November 1916. No. 11678
Gratis Ongevallenverzekering
weeuonistii op polls lerjaeiae yoorwaarftea.
Gemeenteraad.
BureauBoterst^aat 50. Telef 85. Postbus 39.
Abonnementen per 3 maanden f 1.50, per week 12 cent, per maand
50 ct„ franco p. post f2.p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 2 cent.
Advertentiën: 16 regels 92 ct. elke regel daarboven 20 ct. 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 40 ct. p. regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvrage
toegezonden.
by f* f| ft f| bij
levenslange f- f 111 f verlies van
geheele j 11 een hand,
invaliditeit; 1 4» U U voet of oog;
De verzekering wordt gewaarborgd door de Rollandsche Algemeene Verzekeringsbank
verlies
duim;
Schiedan
bij verlies
van een
wijsvinger;
bij
verlies van
eiken ande
ren vinger.
Gemeentebegrooting 1917.
3. Voortzetting der behandeling der Gemeente-
"®grooting voor 1917 met bijbehoorende bijtie-
8rootingen.
Voortgezet worden de algemeene beschou
wingen.
Le heer D i n k e 1 a a r zegt, dat in de secties
ls aangedrongen op royale uitvoering der dis-
t!'ibutiewet. Wij moeten niet alleen doen wat
de wet voorschrijft maar ook wat de wet niet
verbiedt. Spr. wijst op eenige artikelen, die
bovenmatig in prijs zijn gestegen zooals klom
Pen. sajet, garen, band enz. Spr. acht het wen
®chelijk ook aie artikelen door bemiddeling van
de gemeente te distribueeren. Als de Voorzitter
er> zooals hij zegt, een eer in stelt, de eerste
zijn, dan moeten wij voortmaken met deze
ai'rikelen, want andere gemeenten zijn ons
daarin reeds voorgegaan. Spr. heeft niet goed
degrepen wat B. en W. bedoelen met in de
Memorie van Antwoord te zeggen, dat de kosten
rtlede moeten gedragen worden door hen, die
Seen ruimer inkomsten hebben verkregen. Spr.
beende, dat er nog geen zekerheid bestond op
vvelke wijze de kosten van de distributiewet
Zullen worden betaald. Zooals het in de M. v. A.
?jaat zou men er uit kunnen lezen dat B. en
die kosten willen verhalen op de inkomsten
belasting. Spr. zou zich ernstig verzetten tegen
een handelwijze. Dan zouden de lasten
later gelegd worden op de menschen, die er nu
Vah ontheven worden.
Spr. is voorts evenals de heer Houtman van
fdeening, dat de rente van grondbedrijf voor
lets extra's moet worden besteed.
kpr. heeft met zyn vraag in de sectie niet
°edoelt een commissie om woningen af te
~r®ken. Spr. heeft willen aansturen op de op
^chting van een bureau, waar nauwkeurig alles
Züu bestudeerd worden, wat verband houdt met
den
woningtoestand. Daardoor zou voorkomen
Worden dat men hals over kop noodwoningen
®°et gaan bouwen zooals dat dit jaar heelt
Plaats gehad. Er diende dan samenwerking te
"P tusschen dat bureau en grondbedrijf.
kpr. heeft geen antwoord gekregen op zijn in
e sectie gestelde vraag of B. en W. van plan
jih de loonen der gemeentewerklieden teherzien
,en heer Maas is wel toegezegd, dat de loonen
er Politieagenten zullen worden herzien -
mdat uit een enquête gebleken was dat het
oodig was. Spr. zegt, dat een enquête bij andere
k °epen gemeentewerklieden hetzelfde resultaat
bot °P'everen- Spr. vindt het vreemd dat de
g, jbieagenten vooi moeten gaan. In hun adres
W u11 be agenten zich ook al boven de gewone
ve^h ZÜ kunnen zich met evenveel recht
eriieven achten boven de gewone kapitalisten,
koorts heeft spr. gevraagd of B. en W. in
k val van toenemende werkeloosheid dezelfde
aatregelen zullen nemen als in 1914.
v Pr. voorziet toenemende werkeloosheid in de
Jfderijen en bij de metaalbewerkers, wegens
SDrk aan grondstoffen. Op deze vragen had
P alsnog gaarne antwoord.
de& heer Maas kan zich niet aansluiten bij
senen, die het college lof hebben toegezwaaid
°r het sluitend maken van de begrooting.
P«. zegt voorts dat het college niet kan be-
2 a°Uwd worden als een homogeen lichaam,
als een ministerie,
kee a' Z0H' indien hij in het geval had ver
Stek ^at *he Raad een andere meerderheid had
kin 6gen zhn wethoudersmandaat ter beschik-
Wo<? *an den raad hebben gesteld. De tegeu-
'dige functionarissen hebben daar an-
biet /i0Ver göhacht. Het college heeft dus
hen steiln van een meerderheid in den
W achter zich. Spr beschouwt dus het col
s e e niet als homogeen en de bemerkingen die
,P ?al maken gelden dan ook alleen hen, die
ue schoen past.
ind e hegrooting heeft op spr. een onaangename
tin» gemaakt, omdat het een slechte begroo-
gro -1S' ®pr' vinht het geen kunst dat de be-
heeftlÜB s^uitend is gemaakt. Iedere begrooting
sluit Gen P°st' waardoor de begrooting persé
liii> h wordt gemaakt, dat is de post hoofde-
Jle omslag.
gem°en en Proefhegrooting hadden
Zoo zÜn ze geschrokken van de cijfers,
h'en Ze^3 ze de verschihende takken van
bèkr' gaan dwingen om de uitgaven te
om llüpen- Spr. vindt dat een slechte methode
diez ?f®,n hegrooting sluitend te maken. OnJer
tespv hrang is het plan ontstaan om de ge-
gro Veerde rente van grondbedrijf op deze be-
Post hbengen. Zonder dien drang zou deze
Post ■n°0it op de hegrooting zijn gekomen. De
var ontleend aan art. 4 en 5 der verordening
hisch Stondbedrijf. Het vereischt eenige tech-
kunn geschooldheid om die verordening te
over a begrhPen- Spr. acht zich competent om
eze materie een debat te voeren.
Voor 5 en 7 hier verordening schrijven
dat de rente gereserveerd blijft totdat bij
verkoop blijkt dat er winst gemaakt is of wan
neer bij taxatie hetzelfde blijkt. Deze verordening
is gebaseerd op de voorschriften door Gsedep.
Staten gesteld voor gemeentelijke grondbedrij
ven. Nu zegt spr. dat de wenschelijkheid van
een gemeentelijk grondbedrijf in hoofdzaak af
hangt van het gebruik, dat van de reserveerde
rente gemaakt wordt.
De bepaling omtrent het gebruik der rente is
door Ged. Staten gemaakt met de klaarblijke
Hike bedoeling om te beletten dat een gemeente,
die in het nauw zit zichzelf rijk zou gaanNrijfe-
ren en arm betalen.
De taxatie moet om de vijf jaar plaats hebben.
Intusschen is een tusscbentijdsche taxatie ge
oorloofd. Spr. gelooft echter, dat het tegen de
bedoeling van Ged.* Staten indruischt dat een
tusschentijdsche taxatie geschiedt om dat geld
direct op de begrooting te kunnen brengen.
Deze handeling is niet in strijd met de formule
der verordening, maar aan de argumenten waar
op de 5 jarige taxatie is gebaseerd,wordt
daarmee den doodsteek toegebracht. Men had
niet. vooruit moeten beschikken over die gelden
maar moeten wachten tot de vijfjarige taxatie
had plaats gehad Spr. dient om dergelijke han
delingen in te toekomst te voorkomen een wij
ziging in van de verordening op het Grondbedrijf,
waarin bepaald wordt dat de gemeente alleen
gébruik mag maken van de gereserveerde renten
na afloop van de vijfjaarlijksche taxatie. Deze
wijziging kan later behandeld worden.
B. en W. beroepen zich op een taxatie, die
plaats zal hebben op het eind van het boekjaar.
B. en W. voorspellen een gunstige taxatie Spr.
is daar ook niet in het minst ongerust over. Hij
verwacht, dat de eerste jaren het werkelijk
bezit van grondbedrijf in waarde zal blijven
stijgen. Wanneer B en W. echter niet hadden
aangedrongen op meer inkomstenposten, dan
zou dit bedrag pas gebracht zijn op de begrooting
van 1918. Dat men nu de taxatie verhaast om
op' deze begrooting van die gelden te profiteeren
acht spr. een bedenkelijk verschijnsel. Men heeft
er zich niet voldoende rekenschap gegeven dat
de financieele toestand op het oogenblik
een zeer eigenaardige is In de toelichting
van de hegrooting is niets gemeld omtrent den
finantieelen toestand. Spr. schrijft dat toe aan
hetgeen hij reeds dezer dagen heeft gezegd,
dat de wethouder van Financiën zich blind
staart op de cijfers en niet let op wat achter die
cijfers staat en er leven aan geeft.
Spr. had een perspectivisch overzicht verwacht
van den financieelen toestand. Het is volgens
spr. het tekort aan intellectueele prestatie, dat
zich thans wreekt in ons geheel financieel,be
heer. Wanneer men zich voldoende had inge
werkt in de verschillende omstandigheden van
onZe finantieele maatschappij, dan zou men fac
toren hebben aangetroffen, die aanwijzing geven
tot een moedig optreden eenerzijds en manen
tot voorzichtigheid anderzijds.
Ten eerste kunnen wij verwachten een stij
ging der opbrengst van de inkomstenbelasting
tengevolge van de winsten die gemaaikt zijn en
dóór de progressie. 11 en tweede factor is dat we
over dit boekjaar een betere vergelijking hebben
met de rijkskohieren dan vroeger ooit heeft
kunnen plaats vinden, vroeger was het verschil
te groot tusschen de gemeente en de rijksbe
lasting. Het rijk sloeg aan over het laatste
boekjaar en de gemeente over het gemiddelde
der 3 laatste jaren. Thans is de aanslag voor
beiden over het laatste boekjaar. De overeen
komst had nog beter kunnen zijn als de Raad
indertijd het voorstel-Houtman had aangenomen.
Spr. gelooft wel dat men eerstdaags nog zal
komen met voorstellen in dien geest. Al weten
we niet precies hoeveel de hoofdelijke omslag
meer zal opbrengen toch mag men deze factor
niet buiten beschouwing laten.
B. en W. rekenen wel op een verhoogde op
brengst van circa 50 000 glddoch zij hebben
die verhoogipg niet gemotiveerd en ten slotte
nemen zij 20-000 gld. van de post af, die er
feitelijk bij behoorde te staan, Qm hiervoor te
gebruiken de gereserveerde renten van grond
bedrijf, omdat men anders de belasting misschien
had moeten verhoogen. Spr. begrijpt die hou
ding niet. We weten dat de hoofdelijke omslag
meer zal opbrengen. Nu gaan we reeds bij voor
baat afstand doen van een bedrag van f 20.000
dat waarschijnlijk gemakkelijk uit die verhoogde
opbrengst kan worden gedekt. Wil de gemeente
profiteeren van de in 1915 gemaakte winsten
dan moet zij dat nu doen. Spr. begrijpt niet dat
het gemeentebestuur geen rekening gehouden
heeft met deze factoren en de gelegenheid laat
voorbijgaan om nog wat te profiteeren van de
gemaakte oorlogswinsten.
Spr. vraagt in verband hiermede of het Ge
meentebestuur al zooals andere gemeenten
gedaan hebben zich tot de regeering heeft
gewend om te trachten toelagen uit de Rijks
kas te krijgen.
Spr. zegt, dat het College gebrek aan durf
heeft getoond om het aan te laten komen op
de belasting. Wanneer gebleken zou zijn dat het
kohier niet zou opleveren wat we er van ver
wachten, dan zou men toch nog altijd gebruik
kunnen maken van die 90 000 gld. Die 90 000
gld blijven te onzer beschikking om ze te ge
bruiken in een tijd, dat'we ze het meeste noo-
dig hebben.
Spr. acht deze post van zooveel belang, dat
hij zou willen voorstellen om allereerst de he
grooting voor het Grondbedrijf te behandelen,
daar deze kwestie de geheele begrooting be-
heerschty
De heer Post sluit zich aan bij degenen, die
het college hulde brengen voor de ingediende
hegrooting. Voornamelijk brengt spr. dank voor
het voorzichtige financieele beleid. Toch komt
het spr. voor dat niet in alle opzichten die zui
nigheid is betracht die aanbeveling verdient.
Zoo is in hoofdstuk V, kosten van openbare
werken, volgn. 139 uitgetrokken van onderhoud
van straten, pleinen enz. f38500 In 1915 is
daarvoor uitgegeven f 28798.66^ en met dat geld
is het onderhoud zeer onvoldoende geweest. Een
wandeling door onze stad zal ieder overtuigen,
dat het met onze bestrating allertreurigst gesteld
is Waar wethouder v. Westendorp onlangs van
gevoelen was, dat de financieele toestand der
gemeente gunstig was, verbaast het spr. ten
zeerste dat de wethouder niet een hooger bedrag
heeft aangevraagd. Wanneer men in dit opzicht
zuinig is geeft het met iedere week meer ver
val en achteruitgang.
Spr. merkt even op, dat het onjuist is dat
zooals eenige sprekers zeiden, dit jaar voor het
eerst inzage zou kunnen worden genomen van
de rijkskohieren. Dit is reeds het tweede jaar
dat zulks plaats heeft.
Men mag dergelijke uitgaven niet schu
wen, want het gaat niet op, een. dergelij-
ken toestand in Schiedam te laten bestaan.
In 1914 is reeds aangedrongen op verbetering
maar de toestand is eer verslechterd dan
verbeterd. Wij hebben een afschrikwekkend
voorbeeld van verkeerde zuinigheid aan onze
gasfabriek. Het vernieuwen der noodige machi
nes is achterwege gelaten, met het gevolg dat
we zitten met een fabriek die over een paar
jaar de waarde heeft van oud roest. Toch komt
het spr. voor dat met meer toezicht voor het
beschikbaar gestelde geld wat meer kan worden
gedaan. Er is reeds meer geklaagd over het
gebrek aan opslagplaatsen voor steenen en zatad.
Als ergens steenen gelost zijn werkt de jeugd
die voor een deel in het water. Later geeft dat
ook maar weer extra kosten voor het ruimen.
Spr. dringt er voorts op aan dat bij de Tram
weg maatschappij scherper zal worden aange
drongen op beter onderhoud Yan de bestrating
langs de rails.
Wehebben mooie plantsoenen, zegt spr.maar
als men dan de bestrating ziet is het als een
vlag op een modderschuit. Laat men er gerust
een hooger bedrag voor uittrekken, maar daar
voor ook meer tot stand brengen ten genoege
der gemeentenaren. Veel zou hiertoe bijdragen
een beter toezicht, vooral op bet bestraten en
betere samenwerking tusschen de verschillende
gemeentebedrij ven.
Ten aanzien van den woningnood heeft de heer
de Bruin de hoop uitgesproken, dat de Raad
niet zou ingaan op het voorstel der bouw,ver-
eeniging „St. Jozef". Spr. kan zeer goed begrij
pen dat de heer de Bruin zich op dat standpunt
stelt. Doch zij die het op prijs stellen, dat deze
vereeniging in deze ongunstige tijden nog moeite
doet om goede woningen te bouwen zullen dit
initiatief steunen. De Raadsleden kunnen nu
toonen dat het hun ernst is, dat zij willen
meewerken om aan den woningnood een jeinde
te maken.
Ten slotte vraagt spr. hoe het staat met de
annexatieplannen van Rotterdam. Den laatsten
tfjd hebben daarover berichten de ronde gedaan
in de pers. Spr. zou gaarne zien, dat hieromtrent
wat meer licht werd ontstoken.
De heer v. d. Z e e dringt eveneens aan op
meerdere overeenstemming tusschen gasfabriek
en gemeentewerken, vooral wat betreft het
openbreken en dichtleggen der straten.
Spr. zegt, dat particulieren verplicht z;jn om
zoonoodig de straat weer in orde maken maken.
Waar het meeste opbreken geschiedt voor de
Gasfabriek zou het billijk zijn om die posten
voor rekening te brengen van die bedrijven,
waardoor gemeentewerken zou ontlast worden.
De heer v. d. Schalk komt ter vergadering.
Spr. zegt vervolgens, dat men aan het Groe-
neweegje een rijwielpad heeft gelegd vlak langs
de huizen. Onlangs is hierdoor nog een ongeluk
veroorzaakt. Spr. vraagt of niet een klein trot
toir langs de huiven kan worden gelegd.
Ten slotte dringt spr. aan op de oprichting
van een openbare leeszaal.
De heer K o r p e 1 wijst op de uitzetting van
een gezin uit een woning welke H. Maandag
heeft plaats gehad. De menschen hadden geen
huurschuld. De man heeft alle pogingen aan
gewend doch kan geen andere woning vinden.
Hieruit blijkt de hooge woningnood. Spr. dringt
er op aan dat de gemeente spoedig de woning-
bouw ter hand zal nemen.
De heer Evers zegt, dat de heer de Bruin
heeft gezegd, dat de andere meerderheid in den
Raad heeft hersteld wat de vroegere meerder
heid had misdaan door de minderheid niet in
de commissies op te nemen. Die aanmerking is
maar ten desle juist. De heer de Bruin heeft
vroeger zitting gehad in twee commissies De
heer de Bruin heeft zich echter altijd beleedigd
gevoeld door het feit dat rechts hem, de Bruin,
niet wilde opnemen in de commissie voor ge
meentewerken. De heer de Bruin heeft zich
daarover jarenlang beklaagd en het heeft spr.
dan ook ten zeerste verwonderd, dat de eerste
keer dat de andere meerderheid daartoe in de
gelegenheid was, deze verzuimd heeft den heer
de Bruin in de commissie voor gemeentewerken
te kiezen.
Dit jaar heeft die meerderheid zich echter
schadeloos gesteld door een der meest verdien
stelijke leden uit die commissie te zetten. Spr.
vindt, dat de heer de Bruin dergelijke verwijten
niet tot de rechterzijde moest richten.
Spr. zegt dat in de redevoeringen die gehou
den zijn een zeer verschillende toon valt op te
merken ten aanzien van wat betreft de toekomst
De heer Maas is optimistisch, terwijl de heer
Houtman zeer pessimistisch is.
Spr. is meer geneigd om de zienswijze van
den heer Houtman te deelen. We zullen een
zeer voorzichtig finantieel beheer moeten voeren
en vooral niet de uitgaven verhoogen, waarmee
de Raad den laatsten tijd zeer druk bezig is.
Juist omdat we een onzekere toekonst tegemoet
gaan zullen we zeer voorzichtig moeten zijn.
Spr. brengt dan ook gaarne een woord van hulde
aan den wethouder van Financiën voor zijn
voorzichtig finantieel beleid.
De heer de Bruin zegt, dat hij het de rech
terzijde altijd he^ft verweten, dat ze hem uit
de commissie voor gemeentewerken gezet heeft.
Stelselmatigizijn de socialisten uit de commies-
sies geweerd. De heer Schreuder werd weer ge
kozen in een andere commissie.
Hoe rechts daarover denkt hebben we kunnen
zien, toen bij een vacature in Grondbedrijf de
rechterzijde profiteerde van een toevallige meer
derheid om de heer Evers er in te brengen.
Het is toch billijk dat de meerderheid ook de
m'eerderheid vormt in de commissies. Spr. hoopt
dat de rechterzijde, mocht zij ooit weer aan het
bewind komen, het voorbeeld der sociaal demo
craten zal volgen.
Wethouder G o s 1 i n g a zegt, dat de heer
Evers in grondbedrijf werd gekozen toen de ver
houding elf om elf was. De heer de Bruin had
de meerderheid in den steek gelaten en de
rechterzijde was dus in haar volste recht iemand
van haar richting te kiezen. Spr. zegt, dat de
tijd maar eens voorbij moet zijn, dat de rech
terzijde niet dezelfde rechten zou hebben als de
anderen.
De Voorzitter zegt, dat het college niet
ongevoelig is voor de welwillende woorden, die
het uit den Raad zijn ten deel gevallen. Dat het
college niet op alle punten homogeen is, zooals
de heer Maas het uitdrukt is geen beletsel ge
weest. Alle zaken zijn geen politieke zaken en
het college heeft den laatsten tijd hard gewerkt.
Dat het het college niet aan 'durf ontbreekt, is
den laatsten tijd voldoende bewezen door de voor
stellen die van het college zijn gekomen.
Wat betreft de verpleging van zieke kinderen
heeft het college niet stil gezeten. Spr. had zich
omtrent deze zaak gewend tot de commissie
van het Stads-ziekenhuis, toen aan spr. werd
medegedeeld, dat de Gezondheidscommissie reeds
deze zaak ter hand had genomen. Spr. heeft
toen beloofd geen verdere stappen te zullen doen
om het, initiatief van de Gezondheidscommis
sie niet in den weg te staan. De plannen van
de Gezondheidscommissie hebben in plaats van
eenige weken 4 a 5 maanden op zich laten
wachten. Nu heeft onlangs een vergadering
plaats gehad waarin een commissie is samen
gesteld die zich speciaal met het vraagstuk der
kinderbescherming zal bezig houden. Het college
is dus in deze niet ten achter gebleven
Wat betreft het onderwijs voor zwakzinnige
kinderen daarop zal de wethouder van Onder
wijs wel het antwoord geven.
Over den woningtoestand zou spr. gaarne een
lange rede willen houden. Het betreft toch een
zeer belangrijk maar ook een zeer ingewikkeld
vraagstuk. Spr. heeft een langdurig onderhoud
gehad met den minister van Financiën, vooral
naar aanleiding van de aanvragen der bouw
verenigingen om steun. B. en W. konden die
aanvragen niet verder behandelen alvorens zij
wisten op welke condities de regeering bereid
is de gemeenten te steunen. Het is spr. geble
ken dat het standpunt van den tegenwoordigen
minister van Financiën, ten aanzien van het
woningbouwvraagstuk aanzienlijk afwijkt van
dat van zijn voorganger. Op de voorwaarden die
het rijk nu stelt zou de gemeente nog beter
het geld zelf kunnen geven. Waarom bouwt
Schiedam woningen, aldus sprak de minister,
omdat het gemeentebestuur industrieën er naar
toe haalt. Nu wordt er weinig gebouwd omdat
fis
IV.
