Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
f
f60
Gratis Ongevallen verzekering
39ste Jaargang.
ZaterJag 11 November 1916
No. 11684
wereettoiitii op ie polis Termelae Toorwaardea.
Binnenland.
Staten-Generaal.
BureauBoterstraat 50. Telef. 85, na kantoortijd no. 148. Postbus: 80.
Abonnementen per 3 maanden f 1.50, per week 12 cent, per maand
ct., franoo p. post f2— p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 2 cent.
60
Advertentiën: 1—6 regels 92 ct. elke regel daarboven 20 ct. 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeelingen 40 ct. p. regel.
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvrsge
toegezonden.
bij
levenslange
invaliditeit
,.b«
verhes van
een band,
voet of oog;
bfj verlies
van
een duim;
De verzekering wordt gewaarborgd door de Hollandsche Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam.
bij verlies
van een
wijsvinger;
by
verlies van
eiken ande
ren vinger.
Prinses Juliana
uitrent de ongesteldheid van Prinses Juliana
^6lneemt »Het Vaderland" dat zij beterende is.
e koorts was gisteren geweken.
Minister Bosboom.
Minister Bosboom, wiens lichte ongesteldheid
weken is werkte gisteren weder aan zijn de-
cement.
Aardappelen.
van landbouw,
nij verheid en
Be minister vcm i
a°del heeft bepaald
sub B van de beschikking van 30 Sept. jl.
ordt gelezen als volgt:
Het
Vlee:
vermalen of verwerken van geel-, en wit
ez'-ge aardappelen ft verboden, met uitzon-
lng_van die partijen, welke blijkens eene
klar ng, af te geven door of vanwege de
Juappeivereeniging, voor de consumtie onge-
chlkt zijn.
Verkoop van consenten.
^Aangezien blijkbaar bij vele belanghebbenden
Qleening bestaat, dat uitvoer-consenten, welke
uame van een bepaald persoon verleend
zoo noodig nog weer verhandeld mogen
roen, zoodat de uitvoer van bedoelde goederen
Plaati
*iehs
8 vindt door een ander dan dengeen op
naam het consent oorspronkelijk verleend
as' komt het den minister van landbouw,
voi"heid en handel wenschelyk voor ter alge-
ee ehe kennis te brengen, dat elke verkoop van
ten ..COnsent door Óen oorspronkelijk en houder,
zb zulks in de betrokken uitvoerregeling
Claal mocht zyn geoorloofd, ten gevolge zal
hebb
Sent
en het intrekken van het verhandelde con-
en eventueel eene schorsing van den expor-
Ul a*s zoodanig. f»Stct."j
Vellingsvereenigingen.
Var)1S ren *s te ^oes een velKaóerirjg gehouden
(jr V9rtegenwoordigers van alle bij de Ver.
Ve°^en Centrale en Fruit-Centrale te 's Gra-
lage ingeschreven veilingsvereenigingen in
Provincie Zeeland.
jjenen Provinciale commissie van vijf leden is
Van°Gmd' wel^e zal optreden ter bevordering
de gemeenschappelijke belangen der veilings
de^eeöigir-Sen' ih 't bijzonder met het oog op
}ao^Ul^Voer van tuinbouwproducten naar bepaalde
F ft6*1 Beden dezer commissie zijn de heeren
te ,ra^ebeeke te Goes, jhr. J. van Vredenburgh
j>- C. van Westen Pzn. te Zierikzee (sec.
B pf Banny aldaar), P. Ton te Middelburg en
H. van Zuijen te Breskens.
Handelsovereenkomst met Engeland.
Re |6Uter vemeemt, dat een handelsoverkomst is
N H 611 *usscben de Britsche regeering en het
Van ndscbe Landbouw Export Bureau, waar-
r- Lindhorst Ho man voorzitter is.
ze overeenkomst, welke eenige dagen geleden
onden werd geteekend, verzekert Engeland
raa(jre8e'matige en aanzienlijk toenemende! voor-
van de Nederlandsche landbouwproducten,
dat resu'^aat dezer overeenkomst wordt gehoopt,
de Nederlandsche handel op Engeland weer
kri' 0DS den omvang vac vóór den oorlog zal
«en. Van Nederlandsche zijde werd groote
ten 'd uitgedrukt, om de waardevolle mark-
Pfo'd men ingeland voor de Nederlandsche
Ucten vóór den oorlog had, te behonden. Dit
8|a.Dgetwijfeld van grooten invloed geweest op het
11 van deze overeenkomst.
°»er ^angdurige onderhandelingen, die aan de
V^^omst vooraf gingen, zijn op den meest
e®öi SC'laPPeBjken voet gevoerd, hoewel over
o0 ge Zeer lastige kwesties eerst op het laatste
blik overeenstemming is verkregen.
N
Beperking der Spoorwegdiensten.
la
be, ar aanleiding van het onrustbarend bericht
b®bb en<^e Beperking der spoorwegdiensten,
'Ud-60 Wö ons 8ewend tot de directie der Hol-
8ed i 6 ®P°or te Amsterdam. Ons werd mede-
6 d, dat reeds maatregelen getroffen zijn, om
toevV°0r^0naeD' dat belangrijke stagnatie in den
k0|e°er van Eogelsche, Belgische en Limburgsche
zal ontstaan. De toevoer geschiedt door
middel van het Rijkskolenbureau. Men verwacht
inderdaad, dat niet tot beperking van den dienst
zal worden overgegaan, 't Vorige jaar, op onge
veer denzeltden datum, 'ontstond een soortgelijke
vrees. Maar door tijdig ingrijpen heeft men erger
Voorkomen. (Tel.)
IJzer en staal.
De minister van landbouw. ny verhein en han
del heeft aan de burgemeesters de volgende
circulaire gezonden
Ik heb de eer u te berichten, dat het mij
wenschelijk voorkomt, in verband met de in
stelling van do Rijks commissie voor de distri
butie van ijzer en staal, zoo spoedig mogelijk
een overzicht te verkrijgen van de voorraden
iizer en staal, welke hier te lande aanwezig zijn.
In verband hiermede verzoek ik u, alle per
sonen in uwe gemeente, welke daartoe naar
uw meening en gelet op het hieronder volgende,
in aanmerking kunnen komen, ingevolge art. 9,
le lid, der Distributiewet ten spoedigste uit te
noodigen, aan u opgave te doen van de bij hen
aanwezige voorraden van zoowel bewerkt als
onbewerkt ijzer en staal. Dergelijke opgave zal
voor het eerst moeten geschieden omtrent de
hoeveelheden, welke omstreeks 15 dezer in voor
raad zijn en zal vervolgens elke maand her
haald moeten worden, teneinde op de hoogte
te blijven van uitbreiding of vermindering van
de voorraden.
De opgave van voorraden ware niet alleen
van de handelaren in bovengenoemde materia
len te vorderen, maar ook van de metaal nij
verheid en van enkele groot-verbruikers. Hierbij
zal, wat 4e handelaren betreft, ook de aandacht
moeten worden gewijd aan gelegenheidshande
laren en speculanten, die in gewonen tijd
niet in ijzer en staal doen. Wat de industriëelen
aangaat, zullen de talrijke huissmeden, rijwiel
herstellers en dergelifken in het algemeen wel
buiten beschouwing kunnen en moeten blijven.
Ik meen aan u te kunnen overlaten te bepalen,
waar hier de grens zal moeten worden getrok
ken. Onder groote verbruikers behooren gere
kend te worden groote aannemers van bouw
werken en gemeentediensten en -bedrijven (als
publieke werken, gas- en waterleiding bedrijven,
enz.). Ik stel mij voor, om aan de rijksbedrij-
ven en -inrichtingen tot bewerking van ijzer
en staal en aan de groote spoor- en intercum-
munale tramwegmaatschappijen rechtstreeks
vanwege myn departement de gewenschte op
gaven te vragen.
De uitnoodiging aan belanghebbenden tot het
verstrekken van de verlangde gegevens zou doof
u kunnen geschieden met gebruikmaking van
een circulaire, waarvan een aantal exemplaren
hiernevens gaat en waarop door u alleen inge
vuld behoeft te worden het adres, de ondertee-
kening en de dagteekening. Meerdere exempla
ren van deze circulaire zijn op aanvrage uwer
zijds aan myn departement verkrijgbaar.
De door u ontvangen antwoorden gelieve u
zoo spoedig mogelijk toe te zenden aan de Rijks
commissie voor de distributie van ijzer en staal,
Zeestraat 102, 's Gravenhage.
Naar Zeebrugge opgebracht.
De mailboot „Koningin-Regentes", gistermor
gen van Vlissingen vertrokken, is door de
Duitschers aangehouden en naar Zeebrugge
opgebracht.
Aan boord van de „Koningin-Regentes" waren
18 Engelschen, waaronder 12 vrouwen en kin
deren,'waarvan er zoo juist acht in Duitschland
waren vrijgelaten, 3 Amerikanen, waaronder een
Amerikaansch koerier, 2 Italianen, 1 Noor, 9
Fransche vrouwen en kinderen, 56 Belgen, waar
onder 27 vrouwen en kinderen, en 1 Belgisch
koerier.
Men vermoedt, dat de boot morgen weder zal
worden vrijgelaten en haar reis naar Engeland
kan voortzetten.
Over de aanhouding van de Vlissingsche
mailboot meldt men nader:
Toen de boot gistermorgen op reis naar
Engeland was, verschenen in de nabijheid van
het lichtschip Schouwenbank twee Duitsche
watervliegtuigen, die het schip eenigen tyd
volgden. Toen gaven de aviateurs seinen en
onmiddellijk doken twee duikbooten op, die de
boot aanhielden.
Er waren Nederlandsche marine vaartuigen in
de buurt, die de plaats naderden. Een dei-
marine autoriteiten vroeg nadere verklaring van
het gebeurde en de commandant van een der
duikbooten antwoordde, orders te hebben ont
vangen de mailboot op te brengen. Deze voer
daarna in de richting van de Belgische ku3t.
Men zag dat er onder de passagiers groote
opwinding heerschte en één zelfs wanhopige
pogingen deed om overboord te springen, waar
van men hem met geweld moest weerhouden.
Van de Vlaamsche kust naderden intusschen
Duitsche torpedobooten.
Schadevergoeding watersnood.
Te Zaandam heeft de Commissie tot regeling
der schade door den watersnood voor 'de tweede
maal een uil keering gedaan, aan personen, die in
eersten termijn ten onrechte niets of te weinig
hadden ontvangen. Thans werd ruim f8000 aan
belanghebbenden uitgekeerd.
De gelegenheid om vergoeding voor geleden
schade te ontvangen is nu definitief gesloten.
De Kamervacature-Tydeman.
Men schrijft uit Tiel
Het bezetten van den zetel van mr. Tydeman
wiens plotseling overlijden hier ook door zijn
tegenstanders wordt betreurdj zal hoogst waar
schijnlijk tot grooten strijd aanleiding geven.
Tiel is niet van oudsher een vrij- liberaal dis
trict geruimen tijd hadden een v. Lynden v.
Sandenburg, een van Rappard, een Beelaerts van
Blokland zitting. Rechts zal zich dus ongetwijfeld
niet onbetuigd laten. Doch er zal nog wel een
andere mededinger opdagen, want de sociaal-de
mocraten hebben hier hoe langer hoe meer voe1
gekregen.
Als candidaat van de Vrij-liberale fractie wordt
genoemd mr. Dresselhujjs, secretaris-generaal aan
het Departement van Justitie wiens kansen niet
gering zijD. Het schijnt, dat de geestverwanten
van deze kundigen man hem den aangewezen
persoon vinden,®om,de opengevallen plaats van mr.
Tydeman in te nemen.
Het belooft inderdaad een hevige verkiezings
strijd te worden.
Nobelprijs.
Wolff seint uit Stockholm
Volgens nSvenska Dagbladet® verluidt het in
wetenschappelijke kringen aldaar, dat aan den
ph.ysioloog prof. dr. H. J. Hamburger, te Gro
ningen, de" Nobelprijs voor physica, misschien voor
scheikunde zal worden toegewezen.
Prof. dr. Hartog J.icob Hamburger, geboren te
Alkmaar 9 Maart 1859, werd 12 Juli 1901 be
noemd tot gewoon hoogleeraar aan de Rijksuni
versiteit te Groningen bij de faculteit der genees
kunde om onderwijs te geven in de physiologie
en de weefselleer.
De Zweedsche academie te Stockholm verleende
den Nobelprijs voor letterkunde voor 1915 aan
Romain Rolland, voor 1916 aan Verner von Hei-
denstam.
Een beslissing.
In den zomer van 1915 is door het Doorl.
Episcopaat een commissie benoemd, welke in op
dracht kreeg, een juiste omschrijving te geven
van de taak der vakbeweging en der algemeene
Werklieden vereenigingen.
Bedoelde commissie, die bestond uit de z.eerw.
heereu prof. Aengenent, uit Warmond, pastoor
Mutsaers, Den Bosch, en de heeren Henri Her
mans, Maastricht, A. v. d. Kallen, Breda, en J.
van Ryzewijk, Tilburg, heeft een uitvoerig rap
port opgesteld en aan het Doorl. Episcopaat toe
gezonden.
Naar wy vernemen, hebben H.H. D.D. H.H, de
Bisschoppen van Nederland aan het R. K. Vak
bureau eiL aan de Federatie van R. K. Werklie
denverenigingen hunne beslissing toegezonden.
Djambi.
(Officieel.) Bij het departement van Koloniën
is het volgend bericht uit Indië ontvangen
Kolonel Kroesen is den 8sten dezer te Djambi
teruggekeerd na Mooeara Tambesi, Paoe Saro-
langoen, Bangko, Rantan Pandjang, Moeara Boengo
en Moeara Tebo te hebben bezocht.
Nagenoeg de geheele bevolking is in hare dor
pen teruggekeerd en biedt de behulpzame hand
bij de gevangenneming van de opstandelingen.
Van de zeventien hoofdleiders ziju er nu negen
gearresteerd. Eenige verzetleiders bevinden zich
nog in de boven-Batangharistreek nabg Telok
Koesli, alwaar verschillende afdeelingen aan het
patrouilleeren zijn.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Vrijdag iO November.
Grondwetsherziening.
De heer L o h m a n zet zijn gisteren afgebroken
rede voort. Naar zijn meening is meervoudig
stemrecht wel mogelijk bij de voorgestelde re
dactie. Hjj acht ook beter het niet af te wijzen,
omdat bij invoering van het vrouwenkiesrecht
delegatie van de stem der vrouw aan den man
gewenscht zou kunnen zijn. Spr. stemt in met
het amendement der Commissie van Rapporteurs,
dat de grondslag van het kiesrecht in het midden
laat. Hij verdedigt nader het amendement Snoeck
Henkemans en den stemplicht.
De heer v. Beresteyn betoogt, dat zij, die
niet afkeerig zijn van stemplicht moeten stemmen
tegen het amendement Beumer (Mendels) Daar,
nu stemplicht eenmaal in het Grondwetsartikel is
genoemd, schrapping ervan als een grondwettelijk
verbod zou kunnen worden opgevat, had hy net
wel voldoende geacht, als stemplicht alleen in de
additioneele artikelen ware opgenomen. Doch nu
de Regeering eenmaal de opneming in de Grond
wet voorstelt zal spr. tegen het amendement-
Schaper stemmen. Hij bestrijdt de amendementen
Snoeck Henkemans betreffende de uitsluiting van
belasting wan betalers en bedeelde arbeidsschuwen,
daar belastingontdöikers en de vele niet-bedeelde
arbeidsschuwen met worden getroffen. Hij gevoelt
veel voor het amendement Hugenholtz betreffende
opheffing der schorsing van het kiesrecht voor
militairen beneden den rang van officier.
De heer L o e f f betoogt, dat het amendement
Heeres tot schrapping van de woorden nindien"
en ster zake van het vrouwenkiesrecht" slechts
verwarring zou breogen. Hij verklaart bovendien,
dat schrapping het artikel voor vele Katholieken
onaannemelijk zou maken, verklaart zich voor
opneming van stemplicht in de Grondwet, omdat
het een noodzakelijk complement is van de ook
opgenomen Evenredige Vertegenwoordiging.
De heer v. I d s i n g a verklaart zich tegen het
amendement Snoeck Henkemans tot uitsluiting
van belasting-wanbetalers, dat het fiscaal element
weer in het kiesrecht zou halen. Spreker is voor
stemplicht, omdat die zal leiden tot verbetering
der verkiezingszeden en wil hem ook in de Grond
wet zien opgenomen.
De heer Durnaer van Twist acht het ge-
wenseht alleen in buitengewone tijden het kies
recht aan de militairen te ontnemen. De woorden
sbeneden den rang van officier" moeten dan ge
schrapt worden, zoodat het kiesrecht kan ontno
men worden aan alle militairen.
De heer Limburg verklaart zich voor het
amendement der commissie van Rapporteurs,
omdat hij 'tgoedvindt, dat de redactie sinds 1848
geldende, wordt behouder. Aau 'taaiendement
Hugenholtz zal spr. zijn stem geven, 't Amende
ment Troelstra heeft spr.'s sympathie. Spreker
bestrijdt de amendementen Heeres en Snoeck
Henkemans. Spr. is voor invoering van vrouwen
kiesrecht en voor stemplicht.
De heer Beumer bestrijdt de amendementen
Troelstra en Heeres. Spr. verdedigt het amende
ment Snoeck Henkemans en zijn eigen amende
ment om den stemplicht te schrappen.
De heer Snoeck Henkemans is tegen het
amendement Hugenholtz, omdat de mogelijkheid
moet blijven bestaan, dat de militairen van het
kiesrecht worden uitgesloten.
De heer Cort v. d. Linden, minister van
Binnenlandsche Zaken, maakt bezwaar tegen het
amendement Troelstra. De leeftijdsgrens van 23
jaar is niet willekeurig gekozen. Art. 80 bedoelt
niet meervoudig kiesrecht te geven. Meervoudig
kiesrecht is niet te rijmen met stemplicht.
Ten aanzien van stemplicht zegt spr., dat het
de zuiverheid der verkiezingen zal bevorderen en
opvoedend werken. Stemplicht is het complement
van de evenredige vertegenwoordiging.
Spreker moet de amendementen-Schaper en
Beumer dan ook ontraden. Wat de amendemen-
ten-Snoeck Henkemans aangaan, over het beginsel
is spreker het met hem eens. Prachtisch zal het
echter moeilijk zijn door te voereD. Waarom vraagt
spr. worden behalve de wanbetalers ook de smok
kelaars en de wanbetalers van gemeentelijke en
provinciale belastingen niet uitgesloten.
Spr. heeft overwegend bezwaar tegen het amen-
densent Heeres. Het amendement-Hugenholz zou
de oorzaak zijn, dat in buitengewone omstandig
heden het kiesrecht voor de militairen niet kon
worden geschorst.
't Denkbeeld van den heer Duymaer van Twist
