Binnenland.
Gemeenteraad.
De Borengeneraal Smuts, bevelvoerder over
de Britsche strijdmacht in Oost-Afrika, zal Zuid-
Afrika vertegenwoordigen op de aanstaande rjjjks-
conferentie te Londen.
Uit Luzern verneemt de „Daily News":
Verscheidene Zwitsersche Waden zeggen dat
de geheimzinnige zending van prins Bülovv is
mislukt en dat hij op het punt staat naar Ber
lijn terug te keeren.
De prins heeft aan vrienden te Luzern zijn
leedwezen betuigd over het onverzoenlijk ka
rakter van het antwoord der geallieerden aan
Duitschland en Wilson.
Te Düsseldorf zullen in plaats van vijf'
pond aardappelen per hoofd en per week drie
pond aardappelen en vier pond rapen verstrekt
worden.
De Franschen zullen eerlang over geschut
van 52.6 m.M. beschikken. Een aantal dier mon
sters zijn reeds voor montage gereed. Eveneens
is er nieuw geschut voor den luchtdienst inge
voerd, met geweldige draagwijdte. De kanonnen-
productie zou tot meer dan 2500 stuks per maand
gestegen zijn. Meer dan een millioen mannen en
vrouwen werken in de munitiefabrieken, 300.000
geweren per maand worden er op het oogenblik
in Frankrijk gemaakt, en pl.m. 20.000 machinege
weren in dezelfde tijdruimte.
De „Frankfurter Ztg." verneemt uit Chris-
tiania, dat de Noorsche handelsvloot in Decem
ber 34 schepen heeft verloren van te zamen
45.172 ton.
Wegens het ongehoord opdrijven der prij
zen va.n wijn en cognac zijn op bevel van den
rijkskanselier voor die artikelen in Duitschland
maximum-prijzen ingevoerd.
Reuter seint uit Madrid:
Visschers hebben op zee een ledige sloep aan-
getroffen, afkomstig van het Nederlandsche
stoomschip „Bertonde." Men vermoedt, dat de
„Bertonde" getorpedeerd is en de inzittenden van
de sloep zijn opgenomen door een ander schip.
Een Nederlandsch stoomschip van den naam
„Bertonde" komt echter in Lloyds register niet
voor.
Nederland en Engeland.
In verband met het „dringende gevaar", het
welk op zeker tijdstip in het begin van den
oorlog ons land heette te bedreigen, trekken
zeer de aandacht de volgende mededeelingen,
door majoor Scheibert gepubliceerd in de „Köln
Volksz." d.d. 14 Jan.:
Onophoudelijk, richt Engeland het oog op die
belangruke Vlaamsche kunststreek Men raadde
aan een landing op het eiland Walcheren te
beproeven, om van dat Hollandsche gebied uit,
Antwerpen en het Duitsche front van achter
aan te vallen. Naar ik uit vertrouwbare bron
verneem was deze onderneming niet een kwes
tie van woorden, maar de militaire en maritieme
voorbereidingen waren reeds zoo goed als afge-
loopen. Slechts de onwrikbare houding van Ne
derland heeft het plan in duigen doen vallen-
De geschiedenis zal eenmaal alles aan het licht
brengen.
Nederland wist wel, dat het aan ons een
machtige steun heeft. Dat wist Engeland ook
wel. Zoo werd dan ook teneinde raad het voor
Walcheren bestemde leger naar de Dardanellen
gezonden, want het moest toch ergens naar toe-
Slechts de onbuigzame vasthoudendheid en de
sterke militaire uitrusting der Nederlandsche
regeering hebben Engeland van dit plan doen
afzien.
In het jaar 1910 begon Nederland de Schelde-
monding te versterken. Geweldige Krupp-kanon
nen werden aangekocht. Daartégen protesteerde
Engeland en uitte zelfs bedreigingen. Toch moest
het Engeland, uit den aard der zaak, vrijwel
onve schillig zijn, hoe Holland met de Schelde-
mondiug handelde Thans weten wij de reden.
De sterk bewapende Scheldemonding heeft er
veel toe bijgedragen, dat Nederland voor de
oorlogsellende bespaard bleef. Hoe Engelsch ge
zind de meeste Hollanders ook mogen wezen,
toch zal eens het feit meer worden erkend, dat
Duitschland tot op het uiterste Hollands neu
traliieit geëerbiedigd heeft. Hadden wij niet,
toen die inval op Walcheren dreigde, Nederland
kunnen bezetten
Wij hebben het niet gedaan en willen het
niet doen daar wij op Holland s help je zelf ver
trouwen. Eq dit feit zal er toe bijdragen, om de
veel geuitte vrees, dat Holland door een over
winnend Duitschland zon worden opgeslokt, te
vernietigen. Hebben wij de goede havens aan
de Vlaamsche kust in ons bezit, dan is Holland
niet meer de bufferstaat, als hoedanig het thans
dienst doet. Als door een wonder is Holland
voor een lot als Belgie, Servie of Griekenland
bewaard gebléven.
Het bezit van de Vlaamsche kust, moet bij
eventueele vredesonderhandelingen het kardinale
punt uitmaken. En ik zie niet in, dat dit voor
Frankrijk en Rusland nadeelig zou kunnen zijn.
Integendeel, elke besnoeing van de Engelsche
heerschappij ter zee kan der wereld slechts tot
voordeel strekken".
Surlname-stHdie-syndicaat.
Alvorens naar zijn besteTmmmg te vertrekken
heeft de Gouverneur van Suriname een veiga
dering belegd van bij groote Indische cultuur-
nderuemingen betrokken personen en heeft hun
verzocht hun belangstelling te schenken aan de
bevordering der cultures in Suriname. Tengevolge
van deze bespreking is gevormd het Suriname-
syndicaat in Den Haag, dat een commissie uit
zijn midden naar de West zendt ter bestudeering
van toestanden en cultures en welke dienaan
gaande voorstellen zal doen aan het syndicaat.
Als secretaris dezer commissie is benoemd de
heer E. Snellen, rijkstuinbouwleeraar, te 's Her
togenbosch die 28 Februari a.s. scheep zal gaan.
(s* Hert. Ct.)
Cacao.
Naar wij vernemen, is alle cacao, die hier
te lande was aangekomen vóór 31 December en
tot dusver was vastgehouden, thans vrijgegeven
In totaal bedraagt de vrijgegeven hoeveelheid
cacao ongeveer 17000 balen.
Wollen en half-wollen manufacturen.
Tusschen de N. O. T. en de Engelsche re
geering is een voorloopige regeling getroffen be
treffende den invoer van wollen en halfwollen
manufacturen.
Het zal waarschijnlijk mogelijk zijn een voor
Nederlandsch verbruik voldoende hoeveelheid
dier manufacturen in te voeren; echter brengt
de getroffen regeling mede, dat de N. O T.
slechts consenten zal afgeven voor hoeveelhe
den, die overeenkomen met de normale importen
van de aanvragers; verzoeken om consenten voor
te groote hoeveelheden zal de N. O. T. dus moe
iten weigeren.
Voorloopig is de N. O. T. nog twzig met het
behandelen van de consent-aanvragen, die zijn
ingekomen in de periode, gedurende welke En
geland het afgeven van licenses bijna geheel
had gestaakt.
Levensmiddelendistributie.
Op een bij den Minister van LN. en H. in
gediende klacht, dat sommige burgemeesters ster
ke neiging vertoonen, de arbeidersco3p?raties te
negeeren bij de distributie van levensmiddelen,
ontving de permanente commissie, inzake crisis
maatregelen, namens den Minister van diens se
cretaris-generaal Versteeg, het volgend antwoord:
„In antwoord op uw schrijven heb ik de eer
u mede te deelen, dat het mijne bedoeling is
coöperatieve vereenigingen geheel gelijk te stel
len met andere handelaren. Ik verzoek u mg
wel te willen mededeelen, welke burgemeesters
deze vereenigingen bij andere handelaren achter
stellen."
ad*- m Gewestelijk ÜViewwv
Volksbadhttis.
In de week van 7 13 Jan. 1917 werden ge
nomen 531 baden.
Ie klas kuipbaden 52, regenbaden 382e klas
kuipbaden 98, regenbaden 329, 5 ets. kinder
laden 14.
Apologetische cursus.
Op den Apologetischen cursus van hedenavond
zal het onderwerp behandeld worden „Is de
Kath. Kerk nog noodig voor dezen tyd"
Gisteravond is bij het afrijden van
den afrol van den Langen Achterweg, de 15
jarige bestuurder van een handwagen door de
ruit van perceel No 1 aan het Klein Groenendal
gereden, waardoor twee ruiten en een sponning
braken.
UIT DE2JTT.
Zaterdag-avond hield het plaatselijk comité
tegen opdrijving der woninghuren een verga
dering. i j i
Het bleek, dat sommige verhuurders in de
laatste weken reeds bij voorbaat tot de 10 o,o
verhooging zijn overgegaan, welke de1 minister
van Jusitie in uitzicht had gesteld, die door
de Tweede Kamer verworpen is. Er werd ook
gewezen op het feit, dat in een onderhoud met
de beide verhuurdersvereenigingen deze hadden
verklaard, dat een verhooging van 5 °/o vol
doende was ter bestrijding van hoogere kosten.
Zonderlinge motieven werden aangehaald om
de verhoogingen goed te praten.
Zelfs motiveerde een verhuurder een verhoo
ging van 23 cent op een weekwoning van f 2.50,
vooral wegens hoogere herstellingskosten, ter
wijl aan bedoelde woning geen cent voor reparatie
ten koste was gfelegd in het vorige jaar.
Het comité had de beste verwachting van het
wetsontwerp tegen de ongemotiveerde opdrijving
der huren, waarvoor het zich natuurlijk bijzonder
interesseert.
In de laatste weken zijn sommige verhuur
ders reeds bij voorbaat overgegaan tot de 10
pCt. verhooging, welke de Minister van Jusitie
in uitzicht had gesteld en door de Tweede Ka
mer verworpen is, in een onderhoud met bet
plaatselijk Cogité tegen de huuropdrijving, had
den de beide verhuurdersvereenigingen verklaard,
dat een verhooging van 6 pCt. voldoende was
ter bestrijding van hoogere. kosten.
UIT ROTTERDAM.
Gisteravond te half elf is door onbekende
oorzaak brand ontstaan in het achtergedeelte
van pand Hoogstraat 150. alwaar gevestigd is
de winkel in tapijten en linoleums van den
heer D. B, de Klerk. Het geheele achtergedeelte»
ziide Groenendaal is uitgebrand, t w. parterre,
eerste en tweede verdieping. De brand werd
gebluscht onder leiding van den hoofdman G,
van Sillevoldt. Uitgerukt waren 8 handspuiten
en de reddingsbrigade.
Vergadering van den Raad der gemeente
Schiedam op Dinsdag 16 Januari
1917, des nam. 2 uur.
Voorzitterde Burgemeester, de heer M. L.
Honnerlage Grete.
Tegenwoordig zijn 17 leden. (Er bestaat een
vacature).
Afwezig de heeren W. A. Beukers, J. M. v. d.
Schalk, Mr. von Briel Sasse, S. A. Maas en R s.
Nieuwjaarsrede van den
Burgemeester.
Na opening der vergadering spreekt de Voor
zitter de Raadsleden als volgt toe
Mijn Heeren!
Het oude jaar is geëindigd en het nieuwe be
gonnen te midden van de steeds voortdurende
oorlogsellende. Zal dan eindelijk 1917 een einde
maken aan dit bloedig bedrijf? Wie zal het zeg
gen. Een enkel oogenblik werd het donkere wol
kenfloers vaneengereten en drong een eenzame
zonnestraal door. Daar hoorden wij in de verte
het vredesuizen door de lucht, dan helaas, de
wolken kwamen opnieuw aanrollen, de hemel
werd weer verduisterd en de landen sidderen
weer onder het geweld van den oorlogsstorm
die steeds meedoogenloos voortwoedt.
Desondanks hebben wij, Nederlanders, Gode
zij dank, nog altijd groote reden tot dankbaar
heid. Immers ons Vaderland bleef voor dien gru
wel der verwoesting gespaard, al werden wij ook
meermalen voor moeilijke vraagstukken in ver
band met het volkenrecht gesteld, en al moest
onze neutraliteit voortdurend worden uitgedrukt
door het op de been houden van een groot pa
raat leger, dat ontzaggelijke fïnanciëele offers
vraagt en dat op onze samenleving een steeds
zwaarder wordenden economischen last legt. Moge
toch spoedig de tot razernij opgevoerde harts
tochten tot bedaren komen, en niet iilleen voor
de oorlogvoerende naties, maar ook voor ons land
een nieuw tijdperk van zegenrijke rust intreden.
De toestand onzer Gemeente mag in het afge-
geloopen jaar niet onbevredigend genoemd wor
den. Het getal inwoners nam vrij belangrijk toe.
Het vermeerderde door geboorte met 4146, door
vestiging in de Gemeente met 3214, totaal dus
met 4360 inwoners. Het verminderde door over
lijden met 528, en door vertrek uit de Gemeente
met 2196, tezamen 2724 inwoners, zoodat de
totale vermeerdering 1636 en het totaal der be
volking op 31 December 37.613 inwoners was,
ongerekend 149 Belgische vluchtelingen, (mannen,
vrouwen en kinderen). Nieuwe'industrieën ves
tigden zich weder in de Gemeente en over het
algemeen bleef de in 1915 ingetreden verbetering
van den toestand aanhouden. In vele bedrijven kwa
men soms werkkrachten tekort, zoodat werkloos
heid gelukkig tot de groote uitzonderingen be
hoorde. Dit blijkt wel uit den geringen bijslag
dien de Gemeente aan het Gemeentelijk'Werk-
loozenfonds behoefde te verleenen en die slechts
f243.88 bedroeg tegen ƒ3300.in het vorig jaar.
Ook het plaatselijk Steuncomité verleende slechts
een betrekkelijk geringen steun in geld, levens
middelen, huurbons enz., tot een bedrag van
ƒ2271.155, welk bedrag nagenoeg geheel werd
gedekt door bijdragen van het Kon. Nat. Steun
comité, particulieren en vereenigingen. Meende
men aanvankelijk dat het plaatselijk Steuncomité
zich in den loop van het jaar geheel zou kunnen
terugtrekken, in het laatst van het jaar kwam er
helaas een kentering. Door den oorlogstoestand
en voornamelijk door het groot gebrek aan scheeps
ruim te, konden verschillende groote bedrijven niet
blijven doorwerken, zoodat weer werkloosheid
ontstond en het noodzakelijk bleek het Steun
comité weder in volle actie te stellen. Te betreu
ren is het dat de band tusschen verschillende
groote industrieën en hun werklieden zoo los is,
dat bij de minste stoornis in het bedrijf de
menschen soms bij honderdtallen hulploos op de
straat staan en zich tot Steuncomité of Armbe
stuur moeten wenden. Er zijn toch voorbeelden
zoowel in het buitenland als in sommige plaatsen
van ons land dat betere toestanden mogelijk zijn,
en dat b.v. door het onderling oprichten van
fondsen, verzekeringen, hulpkassen en dergelijke,
althans nietdadelijk de hulp der Gemeente be
hoeft te worden ingeroepen. Ik meen gerechtigd
te zijn op deze ernstige zaak de volle aandacht
der betrokken industrieelen te mogen vestigen,
temeer waar'wij ons beijveren om groote industrieën
voortdurend naar onze Stad te trekken en dus de
arbeidersbevolking zich in sterke mate uitbreidt.
De duurte der eerste levensbehoeften werd weer
voor een groot deel tegengegaan door de beschik
baarstelling van levensmiddelen tegen normale
prijzen. Het levensmiddelenbureau, waaraan thans
een Commissie uit Uwen Raad verbonden is,
verrichtte weer uitstekende diensten. Door het
inwerkingtreden der distributiewet komt thans
Vio van het verschil tusschen in- en verkoop
prijzen ten laste der Gemeente, hetgeen een aan
zienlijke som uitmaakt. Binnenkort zal U door de
Commissie een verslag worden overgelegd, waar in
hoeveelheden en prijsverschillen zullen worden
opgenomen.
Behalve de artikelen door de Regeering ter
béschikking gesteld, en die wij gaarne hadden
zien uitgebreid met klompen, sajet, enz., (doch
onze pogingen daartoe bij den Minister waren
vergeefs), werden door de Gemeente, ook goed-
koope cokes verkrijgbaar gesteld. In de maanden
November en December werden afgeleverd 18297
Hectoliter, waarvoor aan bijslag werd betaald
f5.489,10.
Het Woningvraagstuk baarde het Gemeente
bestuur veel zorg en moeilijkheden. Door parti
culieren werd, wegens de dure materialen, zeer
weinig gebouwd, zoodat hier noodzakelijk de
helpende hand van Rijk en Gemeente moest
geboden worden. Daardoor alleen werd het dan
ook mogelijk dat 40' arbeiderswoningen door de
Vereeniging „Volkshuisvesting" konden worden
gebouwd, terwijl nóg 242 woningen gullen ver
rijzen. Ook de R. K. Bouwvereeniging „St. Jo
seph" diende zich aan met een plan voor een
60-tal woningen. De Gemeente zelf, door hooge
noodzakelijkheid gedwongen, stichtte een, 24-tal
wel ingerichte houten woningen. Noodzakelijk
blijft het intusschen dat worde voortgegaan met
bouwen. Wij kunnen daarom slechts hopen dat
de tijdsomstandigheden binnen niet al te langen
tijd dermate zullen verbeteren dat ook zonder
Rijks- of Gemeentesteun de bouw van woningen
op ruime schaal weder zal kunnen worden ter
hand genomen.
Hoe ons Gemeentelijk Grondbedrijf onder den
druk der tijden werkte, moge uit de volgende
cijfers blijken:
Totaal zijn slechts verkocht 2.233 M'2. grond
tot een bedrag van f 17.444,50.
In erfpacht uitgegeven werden 56.933 M2. grond
vertegenwoordigende een waarde van f558.181,67.
Daarentegen werden aanzienlijke perceelen
grond door de Gemeente aangekocht en het
grondbezit vermeerderd met 51.73.44 H.A. tot
een bedrag van f888.622.72.
Door deze belangrijke aankoopen gaf Uw Raad
het bewijs het met het Dagelijksch bestuur vol
komen eens te zijn dat een goed en verstandig
beleid vordert dat zooveel mogelijk de grondprij
zen door de Gemeente moeten worden beheerscht,
vooral in die gedeelten die in de naaste toekomst
voor bebouwing het eerst in aanmerking komen.
Wat U ongetwijfeld met mij verheugen zal, is
wel de gunstige uitkomst van ons scheepvaart
en havenbedrijf. Volgn. 13 onzer begrooting, ge
raamd op f 54.330.gaf een totaalopbrengst
van f65.216.435. De buitengewoon sterke ver
meerdering der binnenvaart is hiervan de oor
zaak immers zoowel de stoomzeevaart als de
buitenlandsche riviervaart bleven vrijwel stationair.
Ook de exploitatie onzer drie groote Gemeente
bedrijven was gunstig. De totale Gasverkoop be
droeg 4.560.000 M3., een toename van 5 u/o bij
1915, niettegenstaande de invoering van den
Zomertijd, wat een aanzienlijke besparing aan
lichtgas veroorzaakte, en voorts de bezuinigings
maatregelen in de maand December die een be-
sparing van 21 tengevolge hadden. Ofschoon
deze laatste besparing zeker niet onbelangrijk
genoemd mag worden, zal het toch zaak zijn
dat de burgerij ernstig bedacht blijve op ver
dere lichtbesparing. Mij dunkt dat overmatig
licht hier en daar, zonder bezwaar voor het
maatschappelijk leven, nog wel eenige vermin
dering kan ondergaan.
Overigens werd aan de Gasfabriek geregeld
hard gewerkt om de gewenschte verbeteringen
aan te brengen, terwijl ook met de uitbreiding,
zoover dit mogelijk was, werd doorgewerkt.
Het waterverbruik was 4.298.000 M3., een toe
name van niet minder dan 42 Daar het wa
terverbruik per hoofd der bevolking reeds hoog
was, wijst een toename van 12 op een groote
verkwisting van water, waartegen onvermijdelijk
krachtige maatregelen genomen dienen te worden.
Het electriciteitsbedrijf breidde zich wederom
flink uit, daar de verkoop 4.570.000 K.W.U. be-
droeg, een toename van 26 bij het vorig
jaar. Te betreuren is het dat dit bedrijf in den
laatsten tijd steeds meer moeilijkheden onder
vindt tengevolge van den oorlog. Sommige mate
rialen zijn niet meer te krijgen en ook de kabel
die zeer hoog in prijs is wordt hoe langer
hoe schaarscher.
Het zou mij te ver voeren, M. H., wanneer ik
verschillende gewichtige besluiten van Üwen Raad
in dit overzicht breedvoerig zou moeten behan
delen. Vergunt mij daarom dat ik de voornaam
ste in het kort aanstip. Zij zijn o.a.
Het onderzoek door een Raadscommissie, naar
de wenschelijkheid der oprichting van een Ge
meentelijke Hypotheekbank.
Het verleenen van credieten voor de voltooiing
van den boschaanleg op den persput in het Fran
kenland; voor het opmaken van plannen tot
verplaatsing van den Gemeentereinigingsdienst;
voor den bouw van het Gemeenteziekenhuis;
(waarvan de grondslagen thans gelegd worden),
en voor den bouw eener nieuwe school voor ge
woon L. O. aan de Zwartewaalsche straat.
Besluiten tot herziening der traktementen en
loonen van Politie, Onderwijzers, Gemeente-Amb
tenaren en-werklieden, en bovendien nog tot toe-
kenhing van een duurtetoeslag aan verschillende
categoriën van Gemeentewerklieden, enz.
Een ontwerp tot wijziging van het plan van
uitbreiding van het Z. W. deel der Gemeente.
Het sluiten eener Geldleening groot 1.000.000.—
Het sluiten eener overeenkomst met Schieland
omtrent de buitenberinging van het Frankenland.
Herziening van de subsidieregeling aan bewaar
scholen.
De verplichte 9 uur winkelsluiting.
De vaststelling eener nieuwe progressieve hef
fing der plaatselijke belasting op het Inkomen.
Ongetwijfeld was 1916, zooals Gij ziet, een jaar
van buitengewoon veel arbeid, een jaar waarin
door gemeenschappelijk werken veel goeds in onze
Gemeente tot stand kwam. Men heeft waarlijk
niet stilgezeten, maar ondanks de ongunstige
omstandigheden, is voortgewerkt en is zóóveel
goeds en nuttigs verricht dat wij met groote
zelfvoldoening mogen terugblikken op het tijdperk
dat achter ons ligt. En thans, M. H., gaan wij
weder met vertrouwen de toekomst tegemoet.
Zeker, de tijden zijn1 ernstig, en verschillende
vragen doen zich aan onzen geest voorZal ons
Vaderland voortdurend buiten den oorlog kunnen
blijven Zullen wij verzekerd zijn van een vol
doende distributie van brandstoffen en levens
middelen Zal het economisch leven niet geheel
ontwricht worden, hetzij gedurende den nog steeds
voortwoedenden oorlog of zelfs, wat algemeen
verwacht wordt, ook na het sluiten van den vrede
Bedriegen wij ons zeiven niet, M. H., n,een, wij
kunnen helaas op al deze vragen geen bevredi
gend antwoord geven. Nog eens, de tijden zijn
zéér ernstig, maar toch mogen wij niet werkeloos
neerzitten, integendeel wij moeten doen, met
bedachtzaamheid en wijs beleid, wat voor onze
Gemeente noodzakelijk moet gedaan worden. En
vooral als wij nog moeilijker tijden dan thans
mochten gaan beleven, ié het noodzakelijk dat
allen eendrachtig de handen in elkaar slaan, dat
Gemeentebestuur, Raad en burgerij eensgezind
zijn en dat steeds en overal krachtig meegewerkt
wordt in het bevorderen van al datgene wat onze
Gemeente fot heil en Zegen kan strekken.
Met grooten dank voor al de sympathie èn
vriendschap die ik persoonlijk van U en "van de
burgerij zoo ruimschoots in het afgeloopen jaar
bij verschillende gelegenheden mocht ondervin
den, doe ik een ernstig beroep op Uw aller
medewerking en steun voor het nieuwe tijdperk
dat wij zijn ingetreden. Helpt mij, Schiedam
groot maken en in bloei te doen toenemen. Ik
reken hierbij ook weder op den gewaardeerden
J
