Dagblad voor Schiedam en?èOmstreken.
t en if»
io 1918s
Gratis Ongevallenverzekering 4"
40ste Jaargang.
Zaterdag 7 April 1917.
No. 11806.
Grondwetsherziening.
sTereertoiiüi op ie poli? renelie ïoorwiariei.
toch1"^ 6 hCTZieDing t0t Stand ™d S-
Rechtzaken.
Bureau: Boter straat 50. Telef. 85, na kantoortijd no. 148. Postbus: 39
Abonnementen per 3 maanden ƒ1.50, per week 12 cent, per maand
ct- franco p. poet ƒ2.— p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 2 cent.
by
levenslange
geheele
invaliditeit
Advertentie»: 1—6 regels 92 ct. elke regel daarboveD 20 ct. 3 maal
plaatsen wordt 2 maal berekend. Ingezonden mededeeiingen 40 ct. p. regel
Speciale conditiën voor herhaaldelijk adverteeren. Tarieven worden op aanvrage
toegezonden.
bij
verlies van
een hand,
voet of oog;
bij verlies
van
een duim;
De^^z^kcring^wordt gewaarborgd door de Hollandscbe Algemeene Verzekeringsbank te Schiedam
8 (J U wijevinger; (J
by
verlies van
eiken ande
ren vinger
erschenen is het Voorloopig Verslag van de
erste Kamer nopens de wetsontwerpen tot het
^overweging nemen van veranderingen in het
e> lilde en IVde hoofdstuk en in de additio
nele artikelen der Grondwet.
Aan de Algemeene Beschouwingen is het
Ogende ontleend:
Ten aanzien van de vraag welke zich in de
oerste plaats voordeed, of de tydsomstandig-
e en de behandeling van eene grondwetsher
ziening toelaten, heerschte verschil van gevoe-
efö, Het werd van meer dan een zijde betwijfeld,
et thans wel het juiste oogenblik kon worden
geacht voor de behandeling van deze voorstellen,
ie, eenmaal wet geworden, voor ons staatkundig
leven diep ingrijpende gevolgen zullen hebben,
ommigen achtten het tijdstip voor eene her
ziening minder geschikt niet alleen, omdat daar
mede veel tijd gemoeid was, die volgens hen
nuttiger had kunnen en nog kan besteéd wor
sen, maar ook, omdat men, wat de beslissing
betreft, niet vrij stond. In. rustiger tijden kan
men voorstellen uitsluitend naar hun innerlijke
waarde beoordeelen maar de uiterst zware taak
door de tegenwoordige gebeurtenissen op de
schouders van deze ministers gelegd, dwong de
volksvertegenwoordiging tot medewerking, dik
wijls met opoffering van eigen inzicht. Ook bij
de Grondwetsherziening deed deze invloed zich
ge en en het was te betreuren, dat aldus, bij
8laEen00va g voorstell*m die de grond
slagen van onze staatsinrichtingen betreffen
overwegmgen, vreemd aan het eigenlijke onder
werp, gewicht in de schaal zouden leggen.
In aansluiting hieraan wezen anderen erop
dat in een zoo ernstigen tijd, waarin ons leger
en onze vloot zijn gemobiliseerd; ons land eiken
dag in gevaar verkeert, om op nog ernstiger
wyze in de verschrikkelijke wereldgebeurtenissen
e worden betrokken, de oeconomische toestand
steeds zorgwekkender wordt en het dreigende
gebrek aan allernoodzakelijkste levensbehoeften
ae bevolking met toenemende zorg vervult deze
herziening thans geheel guiten den gedac'hten-
V£^ h6t NederL voik ligt- Buiten de
tweede Kamer heeft openbare gedachten wisse
iug over de zaak byna niet plaats gehad. Ieders
Bedachten worden door geheel andere vraagstuk-
n m beslag genomen. Van belangstelling in
wein? TerP Valt al Zeer weinig te bespeuren;'
Wet bekommeren zich thans om deGrond-
Men kan aannemen, dat slechts by een party,
belav?r a!!6 voordeelen van zoude genieten, de
gsltelling, wat betreft de herziening van de
msrechtparagraaf, groot was, terwijl natuuriyk
VerhVri8nden Van bet bij'zonder onderwijs zich
eugden over de financieele gelijkstelling,
eze zoo te betreuren onthouding van deel-
mmg van het volk, waar het geldt een by
bev«!f nationale zaak' wordt nog stelselmatig
orderd, wanneer de, in lijnrechten strijd met
bedoeling van den Grondwet-gever, tusschen
na tleke Part«en gemaakte afspraak wordt
gekomen, om by de eerstvolgende vérkiezing
ooveel mogelijk den stembusstrijd te vermijden,
°or uitsluitend de zittende leden der Volks-
ertegenwoordiging candidaat te stellen.
feit W6rd °'a' °Pgeraerkt> dat naast het
bii dat de oplossing van de vraagstukken die
j het einde van den oorlog en door den oor-
Hikt naar V°ien Zullen dringen' wordt bemoei
JKt, bovendien nog de omstandigheid komt
«oor de ontbinding der Kamers, al die wets-
werpen zullen vervallen, welke reeds in een
r eer of minder gevorderden staat van voorbe-
11 mg Zijn. Dit ten gevolge hebben dat de
v™ing van vele belangrijke kwesties alweer
"l. on bepaalden tijd zal worden uitgesteld,
lertegen werd er echter aan herinnerd, dat
onthVei ValleD Van wetsontwerpen by een Kamer-
ün lndin? formeel niet op een wettelijke bepa-
g berust en dus gemakkelijk is te voorkomen.
af ,ewezen werd er op voor de C. v. R. dat na het
de 8sonderzoek op 14 Juli, een voorstel by
sed Weedö Kamer is aanhangig gemaakt en
ert door haar aangenomen tot intrekking van
dat' Van baar Beglement van Orde, waarop
vervallen van wetsontwerpen berust.)
Met een beroep op het woord van mr. Pyn.
appel in de vergadering van de Eerste Kamer
van 4 Dec. 1884„Eene Grondwet behoort te
zijn een grondslag, waarop men steunt en aan
steunseis raakt men niet in moeilijke tyden>
waren de leden van gevoelen dat een uitstel van
de. behandeling dezer ontwerpen tot na het
eindigen van den wereldoorlog gewenscht is.
Eenige leden gingen verder en waren van oor
deel dat er voor het ministerie, ook afgezien
hiervan' geen noodzakelijkheid had bestaan de
Grondwetsherziening ter tafel te brengen.
Van de wel eens uitgesproken verwachting
als konden door de aanneming dezer wetsvoor
stellen twee twistappels verdwijnen, stelde men
zich weinig of niets voor.
Er waren leden die meenden, dat in elk ge
val de tegenwoordige tijdsomstandigheden voor
de Eerste Kamer geen beletsel opleverden om
met de behandeling van de voorstellen tot
Grondwetsherziening voort te gaan. Deze leden
konden het ten hoogste inopportuun achten
indien de herziening niet tot stand kwam.
Andere leden, die erkenden, dat zy aanvan-
kelyk wel eenige bezwaren hadden gehad aan
vaardden de oppertuniteit aan deze herzienings-
voorstellen thans te eerder, omdat zy in het
tot stand komen daarvan versterking van de
nationale eendracht zagen. Gaarne grepen zij
deze gelegenheid aan om den minister-president
ulde te brengen voor zyn staatsmanswijsheid
die hem de verzoenende formule had doen vin-
den welke de verschillende partijen tot elkaar
hadden gebracht.
tretr^ande dG gehouden beschouwingen om-
ent de weinige deelneming in de herziening
gemip van belangstelling kan spreken want
geweest zoowel van de socialistische nartii als
van het concentratie manifest. Bovendien was
zy als hoofdzaak geplaatst on hei
van het t^nwpordige mta
'envKabin9L Ku dlt er
de totstandkoming nog binnen de loopende vier-
kongmne-l Tentrerri0de m°gelijk te maken,
kon moeilijk verlangd worden, dat geen verdere
voortgang met de zaak wordt gemaakt
Ter weerlegging van de geopperde bewering
ÏeninfJ if de grondwetsher
ziemng werkelyk belang stellen, dat de hoofden
er thans met naar staan eerdat de harten met
-ezien'tnT gr°0tere» dingen z«n vervuld, aan
gezien toch wel niemand zich van de ontzet
tende wereldgebeurtenissen Kan losmaken, werd
verwezen naar Denemarken, waar in dezen tyd
WMin T!n- 3r ,WÜderS °-a- °P da* na den oor-
zal i inhr I"86' 61 opzictlten een moeilijke tyd
zal aanbreken, .en dat ons land in den vreed-
demondracHd °P VerSChÜlend gebied tusscheii
wanner Hn f .volken sterkei" zal staan,
het onder W6e stnjdpunten, het kiesrecht en
het onderwys, zullen zijn geregeld.
Een zeer ernstig bezwaar, aan de tegenwoor-
woordige tijdsomstandigheden ontleend, achtte
men de 0p de aanneming en bekrachtiging de-
^e~eIPen V0,8e"de d«
knm^ndf W"?ni°'a' Uaar de mededeeling. voor-
T der si 6 leuwG 0ntw. nopens hoofdstuk
I der staatsbegrooting voor 1917 volgens welke
„^h|ïegee.rmg nog steeds het gevaar aanwezig
hot 'vv*1* °nS a0d *n den °°rtog zal Worden
ro en, wenschte men den minister van
we °a i"L V1jaa? te' stellen, of hij de verant-
or e ykheid durft te aanvaarden voor eene
eedtng der Staten Generaal, zoolang de poli-
hi Z1Ch niét aanmerkelyk heeft ge-
i r ,len zm> dat bovenbedoeld gevaar als
volstrekt uitgesloten is te achten.
Hoewel ons land tot nu toe gelukkig buiten
en oor og is gebleven, kon niemand met zeker-
ei vooispellen wat de toekomst zal brengen,
e aan acht werd gevestigd op eene redevoe
ring on .tugs door Lord Derby, te Balton gehou-
en, volgens wien de kritieke periode van den
°°rift m de eers';volgende maanden zal komen.
uigt het van staatsmanswysheid, van
vroed beleid, op zulk een tydstip de Kamers te
ontbinden Mag dat
Kan men zich dezerzyds verantwoord achten
om onder de omstandigheden mede te werken
aan het in het leven roepen van een toestand
waarin gedurepde eenige weken geen volksver
tegenwoordiging zal zijn Leden, behoorende tot
verschillende politieke partijen, uitten den
wensch, dat, in 's lands belang, de verdere be
handeling van de Grondwetsherziening haar
inhoud daargelaten tot kalmer dagen zouden
worden uitgesteld. Zijn de Europeesche verwik
kelingen van dien aard, dat de mobilisatie moet
worden gehandhaafd, dan zyn, naar het oordeel
van onderscheidene leden de tyden te ernstig
0m gedurende weken-de volksvertegenwoordi
ging te moeten missen. Ontbinding en mobili
satie sluiten elkander uit. Wordt tot de eerste
besloten, dan moeten de staatkundige verhou
dingen van dien aard zyn, dat de laatste geheel
overbodig is.
Het expedient, óm de Staten-Generaal te ont
binden met ingang van een zóó ver van het
ontbindingsbesluit verwijderden datum, dat in
middels de verkiezingen zouden kunnen geschie
den. achtten sommigen van te slecht allooi om
bij stil te staan. Het zoude rechtstreeks ingaan
tegen de bedoeling van de Grondwet om de
Kamers te ontbinden en ze inmiddels op te
roepen tot wetgevenden arbeid.
Andere leden deelden deze bezwaren niet.
Huns inziens, zoude er een periode van kalmte
kunnen intreden gedurende welke tot ontbin
ding ware over te gaan, zonder dat het daarom
nog gefaden zoude zyn te demobiliseeren. Zy
spraken het vertrouwen uit, dat de minister, na i
aanneming der aanhangige wetsontwerpen, de
bekrachtiging er van door H. M. de Koningin
zoude weten op te schorten, bii aldien de om
standigheden ontbinding van de Staten-Generaal
niet toelieten.
Een ander bedenkelyk gevolg van de ontbin
ding achtten eenige leden nog hierin, gelegen,
dat door mogelyke politieke actie vóór de ver
kiezingen het ministerie, dat reeds gedurende
geruimen tyd het schip van Staat op zoo ge
lukkige wijze door tal van klippen heeft ge
stuurd, genoopt zoude kunnen worden plaats te
maken voor andere bewindslieden, die wellicht
even bekwaam, toch in ieder geval aan het
buitenland onbekend zouden zyn en niet de
ervaring zouden bezitten hunner onmiddellyke
voorgangers.
Hiertegen werd opgemerkt, dat er toch ook
dit jaar eene periodieke verkiezing moest plaats
vinden, waarby het ministerie zeker aajn meer
bestrijding zoude hebben blootgestaan dan waar-
schynlyk thans het geval zal wezen, nu deze
ontwerpen in de Tweede Kamer met nagenoeg
honderd procent der stemmende leden zijn
aangenomen en er in alle partyen, zoowel ter
rechter- als ter linkerzyde, voorstanders van de
herziening worden gevonden.
Ook om financieele, redenen hadden sommige
leden bedenking tegen de herziening in dezen
benarden tyd. Zy achtten het bezwaar niet ge
ring, dat het budget met een uitgaaf van ette
lijke millioenen zoude verhoogd worden ten
gevolge van het nieuwe artikel 192.
Hiertegen werd opgemerkt, dat dó grootere
uitgaaf van staatswege, uitvloeisel van bedoeld
artikel, niet als een vèrmeerdering, maar veel
eer als een 'verschikking van lasten ware te
beschouwen.
Enkele leden waren van gevoelen, dat de
herziening niet door de noodzakelykheid wordt
gevorderd,!nóch wordt gedragen door den volks
wil, die, naar de uitingen van den minister
Cort van der Linden, de groote dryfveer voor
de handelingen van het Kabinet moet zyn. Naar
hun oordeel kon ook zonder grondwetsherziening,
het daarmede beoogde doel worden bereikt:
ruimere subsidieering van het byzonder onder
wys ligt «binnen de grenzen van art. 192. En de
tegenwoordige Kieswet opende reeds de moge
lijkheid aan een zóó groot aantal personen
kiesrecht te verkrijgen, dat het byna algemeen
kiesrecht naderde.
Hiertegen werd aangevoerd, dat de verkie
zingen in de laatste twintig jaren steeds mede
tot inzet hadden gehad uitbreiding van het
kiesrecht, eerst voor mannen, later ook voor
vrouwen, en dat een ontwikkeling van het
staatsbestel in democratische richting noodza
kelijk is. opdat het geheele volk over 's lands
belangen kunnen medespreken. Het huidige
Kabinet is opgetreden om in die richting werk
zaam te zijn.
Het voorgestelde algemeen kiesrecht zal het
gevoel van saamhoorigheid. dat na den Euro-
peeschen oorlog aan den dag zal treden, in
kracht doen toenemen, waardoor een algemeene
medewerking met en inwerking op de regeering
zal worden bereikt. Ditzelfde gevolg zal de re
geling van het onderwijs hebben.
Verscheidene leden twijfelden aan een zoo
danig gevolg. Zij vreesden, dat onder den nieu
wen toestand volksleiders te grooten invloed op
de Volksvertegenwoordiging zouden verkrijgen,
waardoor deze niet van ondoordachte en over
ijlde handelin|en zoude teruggehouden kunnen
worden, zooals in allerlaatste jaren Italië. Grie
kenland en de Vereenigde Staten van Amerika
hebben geleerd.
Het werd voorts door onderscheidene
leden betreurd, dat de regeering de herziening
der Grondwet ter hand Demende haar zulk een
beperkt karakter had gegeven. Het kiesrechten
het onderwijs zijn volstrekt niet de eenige
onderwerpen, die wijziging vereischen. Als zoo
danig noemden zij de regeling ter zake van de
troonsopvolging en. van de gemeentebesturen.
Als wenschelijke herzieningen werden nog
door anderen opgenoemdverandering van de
artikelen betre&ende het buitenlandsch beleid,
ten einde de volksvertegenwoording daarop meer
invloed te geven wijziging van de artikelen
betreffende het brengen van veranderingen in
de Grondwet in dien zm, dat in de toekomst
een herziening der Grondwet gemakkelijker zal
zijn tot stand te brengenopenstelling van de
mogelijkheid van' het in het leven roepen van
rechtbanken van koophandel en van leeken-
rechtspraak over sociale zakende opneming
van een leeftijdsgrens voor de leden van de
rechterlijke macht met rectnspraak belast en
voor den procureur-generaal bij den Hoogen
Raadverruiming der bepalingen omtrent de
onteigening.
Dat noodig geachte wijzigingen, waaromtrent
geen partij verschil bestaat en waaraan de be
hoefte reeds jarenlang dringend is gevoeld, niet
in deze herziening zijn opgenomen, achtten
enkelen te meer bedenkelijk, aangezien het
tijdsbestek tusschen twee opvolgende Grond
wetsherzieningen gelegen, gemeenlijk vrij lang
durig is. zoodat die verandering nu waarschijnlijk
eerst in een ver verwijderd verschiet tot stand
zullen komen.
Anderen ontkenden dat er voor de regeering
aanleiding bestond meer onderwerpen bij deze
herziening te betrekken. De Troonrede van 1913
gewaagde slechts van een herziening betreffende
het kiesrecht Voor een zóó uitgebreide herzie
ning is het tegenwoordige tijdstip niet geschikt,
speciaal ten aanzien van eene nadere regeling
van de troonsopvolging is het thans geen ge
schikte tijd.
Een katholiek geestelijke mis
h an de ld. Voor de ütrechtsche arrondisse-
ments-rechtbank stond terecht de 55 jarige stu-
cadoor Chr. v. d. Pi te Utrecht, gedagvaard
wegens mishandeling van den zeereerw. pater
H. van der Vloodt kapelaan der St Augustinus-
kerk te Utrecht.
Beklaagde liet verstek gaan.
De zeereerw. pater, als getuige gehoord, ver
klaarde, dat hij 10 Maart j.l in de Zakkendra-
gerssteeg te Utrecht in de uitoefening van zijn
geestelijke bedieniDg bij iemand moetende zyn>
door beklaagde beleedigd werd. Getu ge voegde
de beleediger tóe„Man, ga naar huis", waarna
deze den zeereerw, pater een slag tegen het
hoofd gaf.
De ambtepaar van het O M., die er op wees,
dat bekl zeer ongunstig bekend staat, noemde
het feit van ernstigen aard daar een geeste
lijke in priestergewaad op straat veilig behoort
te zijn. Hij requireerde daarom een flinke straf
en eischte een week gevangenisstraf. Uitspraak
16 April a.s.-
liar's
