ELIANE.
FEUILLETON.
Uit de Pers.
Ik heb al een sprong in het duister gedaan:
10 procent bij de stembus. En wij willen dat
cijfer rechtvaardigen. Spreken wij niet over
kiezers maar over inwoners. De verhouding -
cijfers blijven dan immers gelijk. Wel niet ge
heel, maar de correcties brengen wij later aan.
Eén correctie nemen wij niet ophet aantal
mannen boven de 25 jaren is by de Katholieken
minder dan by onze andersdenkende medebur
gers, wy hebben steeds méér kleine kinderen.
Deze correctie corrigeert zichzelve in de toe
komst. De grootte van het verschil durf ik ook
niet te benadereh.
Bevolking totaal450.000. Tien procent Ka
tholiek is 45000.
Bewijzen I Nu niet lachen, hoorDe Provin
ciale Kieskring Delft alléén bevat bij benadering
ruim 50.000 Katholieken. Groote oogen! Dat
mag. Maar ik zeide immers ook10 procent
bij de stembus.
Hoe kom ik aan de 50.000 kath. Delfenaars
Die delf ik zóó op
Katholiek
80.500 3 26.700
Totaal
Schiedam
86000
Delft
86000
Hof van Delft
5200
Vrijenban
3300]
Schipluiden
1300
Vlaardingen
23500]
Vl.-Ambacht
1600 f
Maassluis
10000f
Rozenburg
2300
Hook v. Holland
5000
Maasland,
3000
Naaldwijk
7200
De Lier
1500
'sGravezande
3000
Loosduinen
7500
Wateringen
2700
Rijswijk
7000
Kethel en Spaland
1500
Overschie
4400
Monster
6500
43.700 10 4.300
44.300 2 22.000
168.500
52.000
Waarachtig52.000, maar hoe dan in den
geheelen Rjjkskring Dordt: tien procent of
45.000 Wacht even 52000 Katholieken aan
te brengen correctieruim twintig procent af
trekken voor verkeerd-stemmers, blijft 40.000
goede Katholieken. U is wel pessimistisch. Op
het slot nemen wy" een draai, en er moet steeds
een prikkel voor de propaganda blijven. 40.000
dus. Nu moeten wij dus uit de kieskringen
Ridderkerk en Dordt nog ruim 5000 goede Ka
tholieken, zonder correctie, opdiepen. Hebben
wij die Ik geloof het wel, ik kan het haast
niet anders denken. Maar in de 94 gemeenten
dier twee provinciale kieskringen zijn de Ka
tholieken zeer dun gezaaid, 't Is waar, in elke
gemeente gemiddeld 100... en wij hebben het
dubbele. En in Dordt alleen zitten 4000 Katho
lieken, en in ja, waar nog meer Laat dót
onze reserve zyn. Maar stelt u er zich niet te
veel van voor. Het kan. meevallen, de tien
procent bij de stembus halen wij zeker, mis
schien veel, veel méér, maar wy beloofden
pessimistisch te zyn. Wy moeten de meevallers
in petto houden.
De mannen van den Dordtschen kieskring
moeten vertrouwd raken met de nieuwe toe
standen. Als zoodanig zij dit begin-artikel gele
zen. Nu worden de pennen vaardig die is het
met my eens, die niet. Een derde vindt mijn
heele berekening larie-mooi zoo, als hij dan
maar een betere geeft. Nog een ander, beter
bekend in het Ridderkerksche en Dordtsche
geeft vele waardevolle cijfers over zijn omge
ving. Prachtig. Het blijkt dat wij wel vijftien
procent halen. Schitterend. Als ik dan maai'
vast en zeker ongelijk heb.
De ramingen over de Katholieken in den
Rijkskieskring Dordrecht varieeren van vijf tot
twintig procent. De geleerden zijn het dus lang
niet eens. Tusschen één en honderd procent
ligt de waarheid Mogen dus de juistere gege
vens hierna als kool 'uit den grond oprijzen
niettegenstaande het gure voorjaar. En moge
men tot de conclusie komen dat wy toch één
Naar het Fransch.
108
Malseigne was spoedig weer bijgekomen en
stond Bnel op.
„Leun hier tegen dien boom", zei Eliane.
Haar 'ileschje brandewijn uit den zak halend,
stak zy hem dat toe.
Hij nam het aan, dronk een mondvol en gaf
het haar terug.
„Dank, Eliane. Dat is nu toch zeker wel zon
derling en zoo iets had ik nooit kunnen voorzien.
Ik val flauw als een vrouw, en jij komt mij te
hnlp."
Omdat jij je bang gemaakt hadt voor mij."
„Ja, dat beken ik, ik was angstig."
„En ik volstrekt niet. Jy gaaft my moed;
het licht, dat je bij je hadt, leidde mij uitste
kend en van het eerste oogenblik af, bemerkte
ik dat Chamyl volkomen begreep wat hem te
doen stond en dat ik veilig was. Ben je nu ge
heel hersteld
„Ja, laat ons maar spoedig heengaan."
Hjj hief haar weer in het zadel en steeg zelf
op, zonder iets te zeggen.
Katholiek afgevaardigde kunnen binnenhalen,
want tot die conclusie kom ik ook. Hoe
Eén Katholiek.
De tegenstrijdigheden zijn niet van de lucht.
Zeven afgevaardigden. Daarvan komt geen zeven
de deel aan ons, die maar tien procent aan de
stembus brengen. Tochéén Katholiek. Want
de pessimist heeft afgedaan en de optimist
treedt binnen, en zal blijken niet in tegenspraak
te komen.
Wij zijn verplicht eerst heel even geleerd te
doen.
Indien het aantal kiezers bij Algemeen Kies
recht zich verhoudt tot de bevolking als twee
staat tot negen, dan kan het aantal kiezers in
het najaar van 1918 6.800.000 gedeeld door
negen en dat maal twee of 1.511.000 zyn. Ko
men die aan de bus met stemdwang en Even
redige Vertegenwoordiging België leert ons
neen, gij moet er gemiddeld 5 procent aftrek
ken. Blijft 1.436 000, en daar de Nederlander
in 1918 by de eerste proefneming nog niet
wegwijs is, ergo méér wegblijft in méér ongel
dige biljetten inlevert, stellen wy den kies-
deeler op 14000. D. w. z.: Degene der candidaten,
die 1400 stemmen op zich vereenigt is geko
zen, maar ookdie lijst die (voor haar tien
candidaten te zamen 14000 stemmen aangeeft,
heeft recht op 1 afgevaardigde. Eerste vraag
haalt Katholiek „Dordt" deze 14000 stemmen
Antwoord, kort en krachtig doch met droefheid
geuit: neen.
Maar (hadat is ook niet noodig.
Ten eerste is het stemcijfer en de kiesdeeler
bij de toewijzing der (30) Katholieken kleiner
dan de landskiesaeeler, doch dit verschil van
enkele honderden stemmen verwaarloozen wij,
het is een mooi punt voor inlichtingen (steeds
gaarne bereid) maar meer niet.
Doch ten tweedede (30) Katholieke zetels
zijn er ook niet gekomen door 30 geheele kies-
deelers, dit zij verre, maar door b. v. 25 geheele
kiesdeelers (der lijsten) en 5 gezamenlijke over
schotten, naar gelang de verbinding der ly'sten
tot groepen. Tot die overschotten droegen ook
bijDrenthe, Groningen, Friesland en Veluwe
en Achterhoek (Gelderland-Arnhem) om ons
tot die kieskringen te bepalen welke dn totaal
op hun lijst geen 14000 stemmen voor den
Katholiek vermochten te verzamelen. En hemen
wij de volgorde nu eens: Dordrecht 11788
stemmen, Gelderland ("A III) 11549, Friesland
10411, Groningen 6810, Drenthe 2917, dan
dan zal van de vijf toe te wijzen zetels er zeker
één aan Dordt. komen. Ander gevalde drie
laatste Noord Oostel. provincies hebben deselfde
lijst, ergo 20128, dan is er 1 gekozen (dus 26
Katholieken), overschot 6128, ook dim dus
krijgt Dordt er één van de vier die nog toe te
wijzen zijn. WelnuOnze rotsvaste meening is
dat „Dordt" aldus één zijner Katholieken ge
kozen zal zien. Gij hebt uw Katholiek dan voor
een deel te danken aan de stemmen uwer ge-
loofsgenooten in den lande, het zy uw eer en
uw schoone taak dan, mannen van den kies
kring Dordt om die steunstemmen zoo gering
mogelijk te doen zijn en weldra geheel op eigen
beenen te kunnen staan. Daaraan niet gewan
hoopt, want er is één middel om daartoe spoe
dig ja, wie weet, in 1918 reeds te gera
ken, en dit middel is
De Propaganda.
Moet er geweldig vergaderd, geplakt, gestrooi-
billet, geneen, er moet stil werk gedaan,
werk van voorlichting en deze arbeid moet tijdig
begonnen worden en voortdurend hardnekkig
taai worden volgehouden.
En waarop moet dan het oog gericht zyn?
lo. De correctie van 20 procent „verkeerd-
stemmers" zal steeds een correctie blij
ven, maar eene van tien, neen van vijf,
neen van twee procent. Alle Katholieken
onder Katholieke vanen, dat scheelt
10.000 stemmenDeze arbeid is de ge
wichtigste, tevens de mee3t vruchtbare,
tevens de moeilijkste, maar het gaat om
duizenden stemmen
2o. De opkomst moet bij onze mannen groo-
ter zijn dan bij onze tegenstanders. Is de
Toen zy het kleine kasteel naderden, zei
Eliane met zekere aarzeling
„Weet zy naar wie ik ga, wie ik ben
Er heerschte een oogenblik stilte. Toen zei
Armand
„Neen, ik geloof niet, dat zij ooit je naam
gehoord heeft."
„Hoe zal men haar dan mijn tegenwoordig
heid verklaren?"
„God zal ons leiden."
Zij spraken geen woord meer, voor zij aan
kwamen.
Bij den zachten klank der schel werd de
deur geopend. Niemand sliep in het huis; de
een waakte bij de zieke, de ander bij de arme
doode, die nog op haar doodsbed lag.
„Heeft er eenige verandering plaats gegrepen
gedurende mijn afwezigheid vroeg Armand
zacht.
„Neen, Zij was alleen onrustig. Nu slaapt zij.
De zuster is bij haar."
Het was Marcel, de oude bediende van Ar
mand, die hem geantwoord had.
„Ik zal je je kamer wijzen," zei Armand zacht
tot Eliane, „er is vuur om je schoenen en je
kleed te drogen. Ons ongeval heeft ons veel
tyd doen verliezen wy' hebben er meer dan
een uur over gedaan om hier te komen, zóodat
juflrouw Sylvestre spoedig hie;r zal zijn."
Hij liep voor haar met een lamp in de hand.
Zij volgde hem zonder te antwoorden. Zij gin
gen een kleine eikenhouten t rap op en kwamen
gemiddelde opkomst,zooals wij aannamen,
nog geen 95 procent, dit gemiddelde moet
in den kieskring Dordt verkregen worden
doordat de groote meerderheid slechts 94
procent, de Katholieken echter 98 procent
vermochten te noteeren. Dit geeft ons ook
een voorsprong van meerdere honderden
stemmen.
3o. De ongeldige billetten moeten door onver
moeide voorlichting bij de onzen niet
voorkomen, doch by de slappere tegen
stand legio zijn. Eén hokje zwart maken 1
Eén, maar één, al staan er 90 namen
op het billet, en 10 op elk der 9 lijsten.
Toch maar één, altijd één De vergissin
gen. vooral in 1918 zoo begrijpelijk, zullen
ons geen schade mogen doen. Dit scheelt
ons wederom tientallen stemmen.
Hierop vooral, op deze drie punten, werke
de Propaganda door overvloed van herhaalde
en voortdurende voorlichting. Waar het om gaat.
De functie en de waarde van één stem. Waarom
alles opkomen (spook van f3 en f 12 boete,
houdt het laatste getal maar aan propagandis
ten, zweep ze met den stemplicht,) waarom
goed, d. i. maar één stemmen. Eén van de
tien. Als zy de lijst maar stemmen.
Voorlichting dus. Begrepen. Maar hoe Door
huisbezoek uitleggen onder een pijpje „toeback*,
onder een kopje thee met babelaar, knus in
•t zonnetje, buiten op een bankje, gij kent dat
werk, propagandistenmaar wij hebben geen
volk O. L. Heer begon met twaalf en daar
viel er nog één van at. Volhouden, mannen I
maar niet minder dient aangepakt een tweede
soort huisbezoek. Er moet en zal in elk Katho
liek huisgezin een huisvriend komen, dag aan
dag, en als de arbeid den man verbiedt te
denkem dan moet die huisvriend denken voor
hem en de man zal doen en goed doen. Die
huisvriend is het Katholiek Dagblad. Hoe plaat-
selyker, hoe beter, juist voor den kleinen man.
Voor de propageering van dit huisbezoek moe
ten er mannen genoeg zijn, want deze taak is
gemakkelijker dan persoonlijk huisbezoek. En
het resultaat is even goed, zoo niet beter.
Goed gedacht is half gedaan. Wij hebben onze
gedachten eens laten gaan over üw kieskring,
gaat gij nu doen, Schiedammers.
En ai ware mijn gedachte gebrekkig, toont
gij dan geen half werk
Hoe was 't ook weêr Och jatijdig en
voortdurend, hardnekkig, taai.
Slotwoord van een optimist.
Bomans weet er niets van, wat zou er ook
van weten, zoo ver van huis Neen, ik, inboor
ling van Dordrecht zal het zaakje eens anders
belichten en wel met een katholieke kaars. Weg
met die dompers!
Daar hebt je nu den Provincialen Kieskring
Delft. Aangenomen dat deze circa 170.000 zielen
telt, dan weten wij toch allemaal dat ruim een
derde Katholiek is, dus 57.000 en geen 52.000
zooals gezegd werd.
En dan vreest hij voor Ridderkerk en Dordt.
Nu ja, 5000 goede Katholieken halen zy wel,
maar „"stelt u er zich niet te veel van voor".
Stel je voor! 5000 goede beste brave uitmun
tende Katholieken hebben wy in het missieland
van de pastoors Postma en v. d. Cammen alléén
reeds. (Zij zouden het kunnen getuigen Laat
de pastoors er buiten, optimist! J. B.) Zeker,
ik geef toe dat uit de 42 gemeenten niet zoo
heel veel meer te halen is, maar *k reken toch
op 8000 Katholieken uit den provincialen kies
kring Dordt, al gaat half Haarlem op de ach
terste beenen staan. En dan Ridderkerk zoo
maar wegcijferen, belachelijkHebben wy geen
parochies in die 52 gemeenten Dan zal ik ze
noemen Rhoon, Oud-Beierland, Ooltgensplaat,
Oude-Tonge, Melissant, Brielle, Hellevoetsluis
Middelharnis en die ik niet weet (dat is al heel
gemakkelijk!), het is wel niet veel, maar een
tiental parochiën zullen toch zeker wel zorgen
voor ook 8000 Katholieken in den provincialen
kieskring Ridderkerk. Dat geeft te zamen voor
den geheelen Rijkskieskring Dordt 73000 Ka
tholieken minstens
En dan dat gezeur van verkeerd-stemmers.
Onze Katholieken hier zyn het strijden gewoon,
toen in de kamer, die voor Eliane bestemd was.
Malseigne keek eens rond. Hy zag, dat er
een goed vuur in den haard brandde en dat er
twee kaarsen aangestoken op tafel stonden. Hij
wilde heengaan, toen hem een plotselinge schrik
beving bij het zien van de doodelijke bleekheid
van Eilane, terwijl haar doornatte haren die
nog meer deed uitkomen.
„Eliane, ben je zeker, dat je niet te veel van
je krachten gevergd heb? Zal ik my'n leven
lang de dwaasheid moeten betreuren, dat ik je
hierheen gebracht heb OI dat God my dat
verwijt moge sparen 1"
„Vrees niets voor mij, ik ben zelfs niet eens
vermoeid. Zeg my slechts wat ik moet,doen."
Malseigne hernam kalmer
„Wacht hier op mijik zal je straks komen
halen. Ik wil inderdaad niet twijfelen aan je
moed en den mijnen niet verliezen."
Hij ging heen en Eliane, alleen gebleven,
keek om zich heen. De kamer, waar zij zich
bevond, scheen in vroegere tijden gemeubeld te
zijn; van het kleine bed van gesneden hout
tot de kleur der gordijnen, van de schilderijen
aan den muur tot de sieraden, die op den
schoorsteen, de schrijftafel en de ouderwetsche
kast stonden, was alles oud en zonderling, doch
getuigde van een fijnen, degelijken smaak.
Zoo had zij zich het kleine kasteel du Gué
voorgesteld, zoo was het haar afgeschilderd ge
worden. Toch troffen haar de dingen in haar
omgeving slechts weinig. Zij voelde zich, on-
zij zijn goéd, maar om één getal te kun®e^
bemachtigen heb ik er maar 65000 noodig
dus geef ik er 8000 aan mr. Bomans cadeau W
hij dan per se wil aftrekken.
Wij zouden onzen man met eigen krach1
niet halen? Dat laten wij ons niet zeggsQ.
tie"
niet door een Haarlemmer, door geen
Haarlemmers, wij hebben niemand noodig 0
er onzen man te brengen, en dat kan je
looven of niet, maar wij zullen het je I3
over
0D«e
zien, en niet door een achterdeurtje door
schotjes", maar wij slaan den kiesdeeler
stukken, wij geven nog stemmen aan
geloofsgenooten, wij aan hen. Dat is anue'"
koffie
Het laatste woord. j
Als het maar zuivere koffie is optimist,
gij wel hoe men koffie zet Niet in een v
1 oe*
eo
en een zucht, maar daartoe behoort tij®
beleid. Langzaam filtreeren, druppel voor
pel moet het doorzakken, telkens bygi0te0'
heet, goed heet, af en toe eens aanstampen' f
moet het er in stampen. En een snuifje z°ut.]j
bij. Probeer het eens. Een snuifje zout.
figuurlijk. En dan eerst de suiker, eerst
zoetigheid, daarna de bittere koffie, byschen*
En warme melk. Hoor je Warme melk. D3 t
van gewicht. En geen ^afgeroomde" 100
Roomsche manMaar denk er vooral 33
warm houden. Dat is koffie zetten, opD"11^,'
en als je 't zóó doet, dan geloof ik aan je
e®
fiedik. Wy komen er niet met schreeuwen
geeuwen, maar door te vechten als leeuw
En dan wanhoopt zelfs niet de kwasi-pessr
ruis^
Haarlem.
Mft. BOMAÏ^.
i*
De Volksbond voor het
»De Tijd" schrijft
Met overweldigende meerderheid hebben
Centrale Raadsleden van den Ned. R. K.
bond Woensdag te Amsterdam beslist, dat
karakter van den »Bond« onveraaderd zal bl(jf
't Was toch een goede gedachte, deze vf
eens zoo bruut, zonder toelichting of advies,
de vergadering te werpen. Zoo beluistert 01
wat er leeft onder het volk. Er is klaarheid g
ïic®
ds»
komen en de niet-loontrekkenden kunnen
nog huiselijker gevoelen in hun »Bond«
vroeger, 't Is nu eens duidelijk uitgesproken,
men ook hen gaarne ziet in den Bond, ®'tS.e9
zich vereenigen met het program, ja, dat m0®
op vele plaatsen noode zou missen.
In verschillende toonaarden is dit lied
Centralen Raad gezongen door twee-en-tV®
de®
tig
mannen uit de praktijk, uit alle hoeken van
diocees.
Eenige principieele voorstanders der ver
moesten zelfs zwichten voor de praktijk.
Wij houden ons dan .ook overtuigd, p
leden nimmer berouw over dit besluit zU
hebben. Historisch geworden verhoudingen
den (zelden straffeloos verbroken, vooral wan®
er geen reden voor is.
En een geldige reden was er-voor een
ging niet. e
Men heeft wat Jgeschermd met het »zU'v t
staDdpnnu. Er is beweerd deze of gene
er niet in thuis.Maar wat zegt de praktl)
Heeft de Volksbond niet een groot deel van
bloei te danken aan niet-werkheden. O®3 ip
maar eens een te noemen wat heeft Guskens^t
Haarlem niet vcur den Bond gedaan f
daar nu nadeel tegenover 't Kan zyn, dat
of daar wel eens wrijving is geweest maar
de Bond als geheel ooit schade geleden &e
de niet-werklieden ooit een actie voor de we
Leden doen mislukken? Immers, neen. e j
dan mogen wy ons verheugen, dat de gjs
de mannen niet heeft afgestooten, die zich ste
vrienden hebben getoond en er niet aan den
onverschillig te worden.
,pi«
al®
Maar als voornaamste reden van verbeuge^
mogen wij wel noemen het feit, dat de s0t5l0^
vrede niet weinig bevorderd wordt, als er
anderen tusschen de werklieden verkeeie®' p
tusschenpersonen, die niet altijd groot-pfttI
zyn, vormen zoo dikwyls de verbinding t®ssC
twee partijen. ,e0
Daarom vooral is het besluit van den Genu
Raad zoo toe te juiehen.
danks haar oogenschynlyke kalmte, zon ®b|iS>
bewogen, en op dat eerste rustige oog®® gr'
sedert Malseigne haar twee uur geleden ggd
Ion was komen halen, zag zij haar zonder®
toestand duidelijk in
Zij was dus eindelijk zonder hem °P .^0;
plaats, waar hij haar heen zou gebracht he
En waarom Was zij gekomen en hoe z°,
ten slotte worden ontvangen door haar. t°
zij zoo brutaal doorgedrongen was Wa3 o0-
stap noodig Was hij verstandig Zou d0 0lj
der van Raynald haar die kunnen verg0 o0jt
Wat zou hij er zelf van zeggen, als hy b „hod'
te weten kwam Had het haar aan terug
dendheid, aan voorzichtigheid ontbroken
Malseigne zich ditmaal vergist? De tU0 g®
voorbij en hy' kwam niet terug. Die 1 a®» t gij
aanhoudende stilte, was die een bewijs
te laat gekomen waren gp®l
Eindelijk ging de deur open. Eliane ston® tafel
ophet was echter 'Marcel. Hij zette °P gte'
een blad met thee, beschuit, wyn en
vige spijzen, en ondanks een afwijzend et>0'
van Eliane, die het overtollige van deze [J}ge
reidselen te kennen gaf, wilde hij ze nie
terugnemen. ^9t.
„Neen, neen, juffrouw. Geloof mij, eet\ jeH
„Daar zal ik later wel tijd voor hebbel1' ^e(
mij nu maar alleen, of je weet, hoe he
de zieke gaat."
Wordt vtrv
dB3
t
