Dagblad voor Schiedam en Omstreken.
Gratis Ongevallenverzekering
eliane.
40ste Jaargang.
Zaterdag 19 Mei 1917.
No. 11840.
leaeWaieS° f Villi verli^
PEüILLETOÏ
Uit de Tweede Kamer.
Binnenland.
Meremtoiostli od de Qjslis ffinneUe vnnrwaaraei.
i
Do
Bureau: Boterstraat 50. Telef. 85, na kantoortijd no. 148. Postbus: 39.
Abonnementen pet 3 maanden f 1.60. per week 12 cent, per maand
tranoo p. post f 2.p. kwartaal. Afzonderlijke nummers 2 cent
Adverlentiöo 1b r«gels 92 ci. elke iegei ilaa'iiov-D 2U r'
plaatsen wordt '2 maal berekend. Ingezonden mededeelmueu 49 cl
Speciale conditiën vooi herhaaldelijk ad verteeren Tarieven Worden op
toegezonden.
M
aao
t maai
regel
*|i>
invaliditeit; I 0 U Toet oiaoodg:
verzekering wordt gewaarborgd door de Hollandsche
dood,
oy verlies
var
een
Algemeene Verzekeringsbank te
duim;
Schiedam
Oij verlies
van *et
wijsvinger,
tiK
verlies var
eiken ande
ren vinger
De onderwijzers,
loofd 5>^°kPrernie" van Heemskerk, die niets be-
Neë i'!a^' maar 'ets 8aL werd als een boon door
^rands °uderwijzers aanvaard.
Maar
Een ander,
beter namen wraak in 19'3.
immers linksch ministerie is door der
jare^r^Özers bulp aan het bewind gekomen. Sinds
en eden de moties, hernieuwde en gewijzigde
Pan 1Dp6tr°'J'sen moties de biefstuk sissen in de
gen n 'n we' wat laati maar toch Troeg
Wetsv^ V°0r n'euwe verkiezingen, komt er een
link. ?°rste'* N'et van de Regeering maar van de
Weli C 8 PartÜ,e'ders. Een stumperig wetsvoorstel
toin-SWaar' maar het is toch ietsde v ettelijke
Het18- Worden met flOO.- verhoogd. Is het iets?
geen6 'S B'ets' Bet blijft een voorstel en wordt
Lind We^ ^'S ons a'tl)ans in Cort van der
blijven ge*lee' bedriegen. De sanctie zal uit-
tniliiog W3nt 6r is geen geld' Er is geen drie
van n gulden te vinden. De nieuwe kruisers
ba<jinra,B^onneti dep6tschepen en onnoodige
Er js j t'Bgen ziju er mede van door gegaan.
v°Qr S esnt>ods overal geld voor, er is geen cent
btften 8 °Bderwfizers> malgré alle verkiezingsbe-
van ^^'ngs, jarenlange agitatie, erkenning
vaa 0 toestanden er is geen geld, er kan niets
bordenm8D' 'tan voorste"en indienen, wetten
tn00j ,.ZlJ n*et> je mag belletjes blazen, blaas ze
8apen aaS 26 ^eur'8' 'aat men er zicb aan ver-
knapp'ei)S30n8ens wat mooizg moeten
Uw u terugi lezers, in het diepste krocht van
mactjtjW8ten en Pe'ns en overPeins het
fegeofw'Hen en kunnen van een linksche
leeuw'11^ 60 ''^sche meerderheid voor hare
Hoe^6 ^roP8gandistende onderwijzers,
fcers t 00061 ^et vo°tal den openbaren onderwij-
NietsrDOede zi-in 1
staand Ver^regen na volle vier jaren, niettegen-
niette 6 ''n'isc'1 bewind, neen, linksche almacht,
o absoluut gemis van de rechtsche
niets lei1Dtegendeel, niettegenstaande alle beloften,
°Penb regen ^an een G. W.-herziening waarin hun
^oriet;6 a"eecza''gma'teD<^e lagere school geen
Oh ..meer za' zÜn maar een gelijkgestelde.
Zv,chter)t!dC'en Van KaPPeijne W« begrijpen hun
Eu
ger ln *918 wordt gij wederom tot den arbeid
VrUchrB- °nderwijzers, tot stoeren, gestadigen,
v°orsl areD' ze9mrVken arbeid Stemt links, en
linj,8 doe^ alleman links stemmen op u is onze
onder 8 k°°P gevest'gd, wij vertrouwen op u,
gr wl'zers, gelijk gij vertrouwen kunt op ons
•bet Wor<B schrikkelijk gesold in Nederlandi
ijj j°nderwijzers en arbeiders, welke laatste reeds
6 ^ezil hadden kunnen zijn van de
indien h Wetten Talma
sPeen Verheugende" Staatspensioen, de fop-
biet Va° Nederlandsche proletariaat
Zoet had moeten houden zonder be-
ar voor 's lands schatkist.
ut des. Doe wat water in je wijn, rechtsche
Naar het Fransch.
118
hiet^ vgel°of' dat, als bij toeval, wat misschien
Uitzm ri voorkomt maar waarom het als
ihet dng niet toe te laten dat, als het
dat ?8eiu vrouw> een j°ng meisje zoo gesteld is,
ken ar hart niet tweemaal kan wegschen-
heeft j zi.?h een toekomst voor haar geopend
als eo zij gaarne de hare had willen noemen,
t0es ?n anders geluk te deelen haar onmogelijk
daaro nz« vreemd kan schijnen, maar
danvj11 toch niet nutteloos, en dat haar leven
a niet afgedaan is!"
anroi, dacht er niet aan óm haar tegen te
ken of in ae re(je te vallen.
ver,- vervolgde met warmte en alsof het een
hart ing voor haar was, dat zij zoo haar
eens kon uitstorten.
reed 6 Arrnand, op dit oogenblik voorzie ik
heid' a^S *ets zeer naogelijkde noodzakelijk-
geval °m .aüeen te gaan wonen. Welnu, in dat
al t ih een woning zoeken, waarin ik niet
Svlv a gez°nderd en te nutteloos leef. De goede
estre zal met mij gaan. Tante zal my haar
beginselvaste mannen, en wij zullen ook gaan
mengen, wij Staatspensiooeerders. Aan dit spel
letje van politiek gescharrel ten koste van den
werkman doet geen man van rechts mede, noch
in de II noch in I Kamer.
De verkiezingen van 1913 speelden het prelu
dium van Staatspensioen, die van 1916 herhaalden
in alle variaties dat thema, die van 1918 kunnen
een aallegro con brio" doen hooren van dezelfde
klanken
Oh, wellicht hier en daar etreelend het weeke-
lijk oor, maar de geschiedenis zal er over oordee-
len en wij zijn gerust.
Bij het scheiden van de markt leert men de
kooplui kennen.De stervende Tweede Kamer heeft de
poppetjes van jaren weer eens voor den dag ge
haald en afgestoft, wat zijn ze leelijk geworden...,
maar dat doet niets.
Het volk ziet de juiste verhouding, de goede
vormen, de oorspronkelijke kleuren niet. Het volk
zal hoopt links slechts een ruwe vernieti
ging zien, wanneer die poppetjes in de 1 Kamer
gaan dansen.
Eu dan heeft men de kreet,dan is de verkiezings-
cry geboren, altijd te herhalen waar de leegte
vau andere leugen rijpt: weg met de I Kamer
vervloekt die rechtsche Senaat, Stemt links I....
En om de verbrijzelde vieze poppetjes, verbrij
zelt Nederland een waardevolle figuur: pos.
thuma en Treub ondervonden het verleden week
de 1 Kamer wil het Nederlandsche volk hare
hoogheid aantasten ter wille van de meest lage
verkiezingscameleons, wij bedoelen hier de zaken
niet de personen. Want het linksche gedoe be
gint vele linksche mannen te walgen. Et cepit
taedere. En hij begon te walgen.
Tracht daarom verband te leggen tusschen Talma's
levenswerk en de linksche verkiezingsvindingen,
het zal blijken onmogelijk te,zjjn, Excellentie Lely,
dien wij beklagen om dezen inhoud van zijn
departement. Gij wilt kristal aan kiezel soldee-
ren. Staakt toch eindelijk uw hopelooze pogingen,
welke uitstel beduiden, alweder uitstel ten schade
van de arbeiders. Voert eindelijk de wetten Tal-
ma uit, sans phrase.
Doet gij het nietde arbeider zal u richten.
En waar in deze tijden elke arbeider het soldaten-
commando kent, weet hij ook dat tien tegeD een
het commando zal zjjn Hechts richtenpauze
van 1918.... Staat 1
En wij zullen klaar staan, arbeiders!
Haarlem. Mr. BOMANS.
OPROEP VAN PAUS BENEDICTUS XV
ten bate van de slachtoffers van den oorlog in
Igtanen.
Sedert het begin van den oorlog is ook Litauen
geworden tot een terrein van aanhoudende wor
stelingen tusschen de Russen en de Duitschers,
en heeft het op vreeselijke wijze geleden ten ge
volge der onmenschelijke slachtingen.
De Heilige Vader Benedictus XV, wiens liefde
rijk hart bewogen is door zooveel leed, heeft den
dan niet betwisten. De jeugd, die ik nu nog
bezit, en die men mij als zulk een groot be
letsel vooi oogen houdt, zal spoedig voorbij zijn
en dan blijven rnjj tot het einde van mijn l'e-
•ve.1? V1ierióen, die mij dierbaar zijn, studies die
mij behagen, de armen waar ik veel van houd,
God eindelijk, die alles is en meer dan alles
Geloot mij, ik zal noch eenzaam, noch ongeluk
kig wezenHoe het ook zij, dat is niet mijn
uitverkoren droom, maar mijn vrije wil, en als
met alles in en rondom mij verandert, is mijn
keus onherroepelijk."
Bleek, met saamgeklemde lippen, de oogen
neergeslagen, had Armand toegeluisterd, zonder
haar met een gebaar, een woord of een blik te
storen. 1 oen zij ophield, nam hij haar hand,
kuste die ontroerd en eerbiedig en zei
„En onder de vrienden, van wie gij spreekt,
Eliane, zweer ik, dat ik mijn plaats waardig
levens "Ven' &an den ^aatsteK ^a£ mÜns
Den volgenden dag, op hetzelfde uur, werd
rmane met open armen op het kasteel Crecy
ontvangen, terwijl Malseigne naar Parijs terug
keeide, om op zijn vriend te wachten, en hem
de ziekte en het herstel van Ersilia mee te
deelen, daar de lange overtocht van Raynald
hem belet had hem hiervan op de hoogte te
houden.
Kaynald was bijna een week terug en de
vreugde over zijn terugkeer had Ersilia niet
1 alleen haar krachten weergegeven, maar ver-
glachtoflers van den ooriog in Litauen te hulp
willen kotnen, gelijk Hij dit reeds gedaan heeft
voor de slachtoffers, in Polen en andere landen.
Te dien einde heeft Hij den doorluchtigen en
eerwaarden Mgr. Karevicius, Bisschop van Samo-
gitië, een milde gave gelds gezonden begeleid van
den volgenden brief van den zeer eminenten Car-
dinaal Gasparri, Secretaris van Staat.
De eerwaarde Mgr. Olsevski, envoyé van Mgr.
Karevicius heeft de vriendelijkheid gehad ons
dezen brief te communiqueeien, en wij hebben
het genoegen hem hieronder te publiceeren.
Het Vaticaan, Februari 1917.
Zeer Doorluchtige en Eerwaarde Monseigneur.
De Heilige Vader heeft met smarte vernomen
het zoo droevige lot te beurt gevallen aan de be
volking van Litauen, doordat de bloeiende lan
douwen en rijke steden dezer Djjvere landstreek
thans in nood geraakt zijn en in verwoesting.
Wat evenwel nog meer het medelijdende hart
van den H. Vader bewogen heeft, is door eene
boodschap van het Centrale Litausche Comité ver
nomen te hebben, dat de liefdadigheid der broe
ders heel de wereld over, welke reeds zoo schoone
blijken gegeven heeft jegens de slachtoffers van
den oorlog, en met name jegens de bevolkingen
van België en Polen, de ongelukkige bewoners
van het edele Litauen nog niet bereikt heeft, die
2oo lang reeds verkwijnen in ontbering en jammer.
Ten diepste gevoelig voor de verzuchtingen van
ïoovelèn Zijner zonen, die den schoonen roem
bezitten steeds te zijn geweest getrouw aan Kerk
en Religie, laat de Kerkvorst niet af vurige voor
biddingen voor hen te verrichten, opdat zij ten
spoedigste mochten verkrygen de troostrijke wer
king des Goddelijken Medelijdens.
Desniettemin verlangend den Litauers te hulpe
te komen, en, naar de mate, waarin de huidige
ontoereikendheid der middelen en de voortdu
rende stijging der nooden het toelaten, persoonlijk
deel te nemen aan de inzameling, heeft Zijne
Heiligheid eene som- van 10.000 guldens willen
bestemmen ter verlichting van het lot der Litauers.
Hoe bescheiden ook deze som, zij bewijst ten minste
de liefde des Heiligen Vaders voor de armen.
Aangezien echter de pijnlijke ervaring van dezen
oorlog, die meer dan dertig maanden duurt, Hem
geleerd heeft, dat om in de ellenden van Litauen
te helpen, vooral noodig is eene wereld-bijdrage
van al degenen, die hoewel den terugslag gevoe
lende der onmenschelijke botsing, niet zeiven op
zoo zware proef zijn gesteld, heeft het den Heiligen
Vader beliefd U alsook de andere Bisschoppen van
Litauen te machtigen, gelijk Hij het reeds gedaan
heeft ten Tiate der bevolking van Pokn, om Uwe
broederen de Bisschoppen der geheele wereld uit
te noodigen eenen teestdag van dit jaar uit te
kiezen, welke zoude kunnen zjjn de Zondag in de
octaaf der Hemelvaart, opdat in alle Katholieke
Kerken openbare gebeden worden gedaan en eene
liefdadige inzameling worde gehouden voor de
ongelukkige Litauers.
De Kerkvorst voedt de hoop, dat al degenent
die de noodzakelijkheid gevoelen der Christelijke
broederschap, dezen vaderlijken oproep zullen
leende haar schoonheid een ongewonen glans.
Een nieuwe uitdrukking was op haar gelaat
gekomen en haar man bespeurde spoedig de
groote verandering, die in haar karakter en in
haar gewoonten had plaats gehad. In plaats
Van uren lang zonder iets te doen te blijven
liggen, zag hij haar vol verbazing ijverig en ver
standig haar tijd besteden, vol belangstelling
werken aan dingen, die niet geleken op haar
vroeger borduurwerk en- voor haar genoegen
hoeken lezen, die hij nooit gedacht had haar
aan te bevelen. Hjj volgde haar glimlachend
111 et de oogen, terwijl zij hem tersluiks aankeek
en daardoor met een mengeling van kinderlijke
vreugde en jaloersche smart, de uitwerking van
de raadgevingen van Eliane naging.
»Ik gelijk nu wat op haar, daarom behaag
ik hem nu meer", zeide zij vol bitterheid.
Haar karakter was natuurlijk zeer vatbaar
voor jaloefschheid, maar tot nu toe had nog
hiets er aanleiding toe gegeven. Toch, bij hun
eerste ontmoeting te Rome, toen de belang
stelling, die hij haar inboezemde, steeds groo-
ter werd, had zij een oogenblik groote nieuws
gierigheid gevoeld om den naam te kennen van
haar, die hij liefhad, verloren had en die toch
niet dood was. Deze woorden van Raynald had
den zich in haar geheugen gegrift en zjj vroeg
zich dikwijls af. of hij haar nog beminnen zou.
Maar toen Raynald door haar te huwen, haar
naar het toppunt van het geluk gevoerd had,
en haar het offer bracht, waarvan zij de uitge
beantwoorden met eene mildheid, evenredig aan
de nooden dezer ongelukkigen Hij vertrouwt, dat
de opbrengst dezer vrome liefdegave een duurzaam
economisch hulpmiddel zal vormen, alsook eenen
grooten zedeljjken troost. Ten bewijze Zijner
vaderlijke goedgunstigheid jegens Zijne ongelukkige
Litausche zönen en .jegens alle die goede geloo-
vigen, welke om strgd zich inspannen om hunne
droefheid te verminderen, verleent de Kerkvorst
hun allen van harte Zijnen Apostolischen zegen.
Uwe Excellentie zal wel zoo goed willen z\jn
dezen brief ter kennisse te brengen van hare
colleges der Litausche geestelijkheid om in over
eenstemming met hen de maatregelen te treffen,
dienstig tot het inzamelen der collecten en tot de
daaropvolgende verzending ervan, hetzg direct,
betzij door middel van den Heiligen Stoel, aan
het uitvoerend Litausch Comité voor hulp aan de
slachtoffers van den oorlog, hetwelk zich bevindt
te Lausanne (Zwitserland)
Zeer gaarne maak ik van deze gelegenheid ge
bruik om U, Zeer Doorluchtige en Eerwaarde
Monseigneur, mgne oprechte en bgzondere hoog
achting uit te drukken.
Uw Dienaar,
(w.gP. Card Gasparri).
Nieuw Litausch Comité.
Dezer dagen werd te Lausanne een Litausch
Comité gevormd om in overeenstemming met de
Pauselijke autorisatie eenen Litanschen dag te
organiseeren in de Katholieke Kerken dergehaele
wereld, en wel den 20sten Mei 1917.
Monseigneur Olsauskas (Olsevski), van ket Ka
pittel van Kovna, is tot voorzitter verkozen, en
Dr. Purickis tot algemeenen secretaris.
Broodkaartenstelsel.
Het lid van de Tweede Kamer, de heer Bichon
van IJsselmonde heeft op 19 April de volgende
vragen ingezonden
Onder verwijzing naar het gesprokene in de
vergaderingen der Tweede Kamer van 7 en 9
Maart 1917 (Handelingen, bladz. 1931 en 1984),
heeft ondergeteekende de eer de volgende vra
gen te richten aan den minister van landbouw,
nijverheid en handel.
1. Is het den minister bekend, dat de bak
kers bons voor brood (of bloem) tot een zeer
aanzienlijk hooger gewicht inleveren dan het
gewicht bedraagt aan brood (of bloem), dat door
hen aan de consumenten is afgeleverd
2. Is het den minister bekend, dat in som
mige wellicht in vele, misschien zelfs in alle
gemeenten over de laatste maand door de
bakkers bons voor brood (of bloem) zijn inge
leverd tot een zeer aanzienlijk hooger gewicht»
dan het gezamenlijk gewicht der over de vorige
maand ingeleverde bons bedroeg?
3. Is het den minister bekend, dat de circu
laire van Zijne Excellentie aan de burgemeesters
dd. 23 Maart 1917 ten gevolge heeft gehad, dat
de bakkers onmiddellijk besloten hebben, het
aantal broodsoorten aanzienlijk te beperken en
geen luxebrood, Weenerbrood en klein brood
strekheid flauw vermoedde zag zij er voor
zichzelf zulk een doorslaand bewijs in van zijn
liefde voor haar, dat nooit een jaloersche ge
dachte bij haar was opgekomen. Nooittot
op den dag, dat zij Eliane evenals Raynald,
had zien sidderen bij dezelfde herinnering, en
woorden hoorde uiten, die volkomen gelijk wa
ren aan die, welke zoolang in haar weerklonken
hadden. Toen verscheen haar dit tijdstip uit
het verledene in een helder licht, en hoe groo-
ter haar liefde en bewondering voor Eliane ge
weest waren, des te meer was zij nu bezorgd
bij de gedachte, dat hg Eliane zou kunnen
weerzien. Maar, terwijl zij haar nu vreesde, en
toch haar nog beminde, heerschte in haar een
onbeschrijfelijke verwafring van tegenstrijdige
gevoelens, die haar verontrustten.
Yan zijn thuiskomst af had Raynald gespro
ken over hun spoedig vertrek en de lange reis,
die zij samen ondernemen zouden. Hu vond het
prettig, dat Ersilia dit vooruitzicht aangenaam
vond en dat zij den dag scheen te verhaasten
om met hem heen te gaan. Hoewel hij ver
baasd was over dien plotselingen afkeer, welken
zij gevoelde voor een omgeving, die haar in het
begin zoozeer scheen te bevallen, schreef hü
dit toe aan de herinnering aan haar ziekte en
den dood van Assunta, en haastte zich dan ook
zooveel te meer om de toebereidselen voor hun
vertrek te bespoedigen.
Wordt vervoiad.
